Қазіргі замандағы педагогикалық оқыту технологиялары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Кәсіптік оқыту КАФЕДРАСЫ

Курстық жұмыс

Орындаған: ПО -303К студенті
Нұрымбетова Әсел Жұмаханқызы

Тексерген: аға оқытушы
Скабаева Гульмира Несіпбаевна

Алматы 2011ж.
1. Қазіргі замандағы педагогикалық оқыту технологиялары
1.1. Педагогикалық технологияның жалпы сипаттамасы

Технология - techno-техника,logos-ілім,ғ ылым деген сөздерден шыққан.Өндіріс процесстерін жүргізудің тәсілдері мен құралдары туралы білімдер жиынтығы,немесе білім не шеберлік туралы ғылымды білдіретін сөз.
Педагогикалық технология - тәрбиелеу құралдарынының ,оқыту формаларының,әдістерінің ,тәсілдерінің ,амалдарының әлеуметтік құралымен жиындығын анықтайтын психологиялық,педагогикалық мақсаттарының жиынтығы.
Педагогикалық технология - бұл оқушы мен мұғалім үшін комфортты жағдайды қамтамасыз ете орып оқу процесін жобалау ұйымдастыру және өткізу бойынша бірлескен педагогикалық қызметпен жан-жақты ойластырған моделі.(В.М.Монахов).
Оқытуды технологизациялау идеясының пайда болуы ең алдымен әртүрлі теориялық және тәжірибелік іс-әрекет аймақтарына техникалық прогрестің енуімен байланысты. А.С. Макаренко бүкіл әлемдік танымал "Педагогикалық поэмасында": "Біздің педагогикалық өндірісіміз ешқашан технологиялық логикада құрылған жоқ, әрқашан рухани үгіттеу логикасы бойынша құрылған. Тек сол себепті ғана бізде педагогикалық өндірістің барлық маңызды бөлімдері жоқ: технологиялық процесс, операциялар есебі, конструкторлық құралдарды пайдалану, нормалау, бақылау, енгізулер, теріске шығару".
В.П. Беспальконың айтуынша әрбір іс-әрекет не технология; не өнер болуы мүмкін. Өнер интуиция негізінде, технология - ғылым негізінде құрылған. Өнерден бәрі басталады, технологиямен аяқталады, ал педагогикалық іскерлікке онсыз айналып өтуге болмайды. Экспроматқа қарама-қарсы, интуиция бойынша әрекет етуден жоспарланған технологиялық іс-әрекетке көшу болып табылады.
Оқыту технологиясын жаппай ендіруді зерттеушілер 60-шы жылдардың басына жатқызады және оны алғашында американдық, ал одан соң европалық мектептің қайта өрлеуімен байланыстырады. Шет елдегі қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды неғұрлым танымал зерттеушілері: Дж. Кэролл, Л.Н. Ланд, Ю.К. Бабанский, Л.М. Эрдиев, Н.П. Раченко, Л.Я. Зорина, В.П. Беспалько, М.П. Хомерики және басқалардың ғылыми еңбектерінде көрсетілген.
Қазіргі уақытта технологиялар білім берудің бір түрі ретінде қарастырылады және психодидактика, қоғамдық психология, кибернетика, басқару және менеджмент теорияларында бағаланады.
Бастапқыда көрсетілген педагогтар оқыту технологиясы, оқу технологиясы және педагогикалық технология арасында өзгешелік қоймады. "Педагогикалық технология" термині тек қана оқытуға байланысты қолданылады, ал технологияның өзі техникалық құралмен оқытуды түсіндіріледі. Бүгін педагогикалық технологияны, педагогикалық мiндеттердi шешумен байланысты, педагогтің жалғастырмалы жүйедегі іс-әрекеті ретінде немесе алдын-ала жобаланған педагогикалық процестің тәжірибе де тұрақты және жалғастырмалы шығаруы ретінде түсіндіріледі. Педагогикалық технология туралы бұндай көріністер былай анықталады өте жоғары деңгейде теориялық дайындығы және бай тәжірибесі бар мамандардың әр түрлі таңдаулы педагогикалық технологияларды дайындау мүмкіндіктері;мақсатқа сай педагогикалық технологияларды өзіндік таңдау мүмкіндіктері, мұғалім және оқушылар іскерліктерінің өзара байланысты мүмкіндіктерімен және шарттарымен байланысты.
Педагогикалық технология - педагогикалық іскерліктердің жетістігіне жеткізетін ғылыми жобалау және нақты өндіру. Сонымен педагогикалық процесс белгілі жүйе принциптерінде құрылатын болғандықтан, педагогикалық технология сыртқы және ішкі болып бөлінеді. Осы принциптерді жалғастырмалы орындау олардың объективті қарым-қатынасында және педагогтің т ұлғасын толық көрсететін жинағы ретінде қарастырылуы мүмкін.
Міне, осында педагогикалық технологияның оқыту әдістемесі және тәрбиелеу жұмысынан айырмашылығы байқалады. Егер "әдістеме" үғымы, оларды орындауға қатысты емес оқытудың әдістері және тәсілінің жиынтығын қолдану көпкейіпкерлік белгілерінде жинақтауын анықтайды. Осыдан келіп, яғни кез-келген педагогикалық тапсырма тек қана белгілі жетілдірілген педагог маманның іс-әрекеті мен негізгі технологиялардың көмегімен тиімді шешіледі.
Қоршаған ортамен оның қарым-қатынастарына қатысты балаға ғылыми негізделген әсер ету. Н.Е. Щуркова бұл жағдайда педагогикалық технология тек қана тәрбиелік жұмысқа қатысты болады және өзімен қолданбалы педагогикалық еңбекті анықтайды. Педагогикалық технология бұл көзқарастан - бұл табиғи және тепе-тең педагогтің іс-әрекеті, жетіліп келе жатқан жағдайды сипаттайды. Психологиялық-педагогикалық және оның жоғары руханилығы деңгейінде қазіргі заман мәдениетімен байланыста болады.
Педагогикалық технологиялар, оқыту технологиялары (дидактикалық технологиялар) және тәрбиелеу технологиялары ретінде қарастырылуы мүмкін. В.В. Ликан бұл технологиялардың неғұрлым маңызды белгісін бөліп көрсетеді:технология нақты педагогикалық ой түрінде өндіріледі, оның негізінде автордың белгілі әдіснамалық философиялық позициясы жатады. Осылайша, білім беру процесінің технологиясы және жеке тұлғаны дамыту технологиясын айыруға болады;педагогикалық іс-әрекеттердің технологиялық тізбегі операциялары, қарым-қатынасы күтіп отырған нақты формадағы қорытындысы бар мақсатты ұстанымдарға сәйкес тізбектеледі;диалогтік қарым-қатынас адами және технологиялық мүмкіндіктерді тиімді іске асыру, даралау және саралау принциптерін негізге ала отырып келісімді түрлі мұғалім мен оқушылардың өзара қарым-қатынасты іс-әрекетін технология қарастырады;педагогикалық технологияның элементтері бір жағынан кез-келген мұғаліммен өндірілуі қажет, ал 2-ші жағынан қарағанда барлық оқушылардың жобаланған қорытындыларына (мемлекеттік стандарт) жетулерін қамтамасыз етеді;педагогикалық технологиялардың органикалық бөлігі болып табылатындар - диагностикалық процедуралар, іс-әрекеттер қорытындыларын өлшеудің көрсеткіштері және инструментариялар, белгілі ұстанымдар.
Педагогикалық технология педагогикалық шеберлікпен өзара қарым-қатынаста. Педагогикалық технологияны өте жақсы меңгеру дегеніміздің өзі - шеберлік. Технология және шеберлік қатынастарына қарағанда меңгеруге болатын педагогикалық технология басқалар сияқты тек қана орталықтанбайды. Педагогтің тұлғалық ерекшеліктерімен анықталатыны байқалады. Бір ғана технология әр түрлі мүғалімдермен іске асуы мүмкін, бірақ оны іске асыру ерекшеліктерінде олардың осы педагогикалық шеберлігі және кәсіпқорлығы көрінеді.
Дидактикада өзара байланысқан жалпы және жеке технологияларды айыруға болады, жалпыларға конструкциялау технологиясы жатады. Мысалы, қарым-қатынас процесі және оны іске асыру; жеке бұл оқытудың, оқу іс-әрекетін педагогикалық белсендіру, оқытудың қорытындыларын бақылау және бағалау, және неғұрлым нақты - оқу жағдаятын талдау, сабақтың басталуын ұйымдастыру және т.б. типтес міндеттерін шешу технологиясы
Сонымен, оқыту технологиясы сабақ беру әдістемесімен салыстырғанда, оқушылардың өздерінің іс-әрекетін ұйымдастыру тәсілдері және мазмұнын өндіруді көрсетеді. Олар диагностикалық білім маңыздылығын және оқыту процесінің қасиеттерінің жалпы оқушылардың тұлғасын дамытуға бағытталған объективті бақылауын қажет етеді. Оқушыны жекелеп, даралап дамытып оқыту мақсатында төменде берілген білім берудегі жаңа техналогиялардыпайдаланамын.
1. Деңгейлік саралап оқыту техналогиясы.
2. Ойын арқылы оқыту техналогиясы.
3. Модульдік оқыту техналогиясы.
4. Жобалау техналогиясы
Деңгейлік саралап оқыту техналогиясы. Мақсаты мен мағынасы: Әрбір жеке тұлғаны оның қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай оқыту, оқытуды оқушылардың өзіндік ерекшеліктеріне сәйкес бейімдеу, ыңғайлау, берілген тапсырманың саралануы.Осы мақсатты негізге ала отырып мен өз сабағымда деңгейлік саралап оқыту техналогиясының элементтерін қолданамын. Әр сыныпта үлгерімі орташа, жақсы, үздік оқушылар болады. Сондықтан әрқайсысының білім деңгейіне байланысты тапсырмалар қолдануы қажет. 3 деңгей-мүмкіндік; 2 деңгей-міндетті; 1 деңгей-эвристикалық, шығармашылықОсы тұрғыдан мен оқушыларға білім деңгейіне байланысты тапсырмалар құрастырғанмын. Және де 7-8 сыныптарға арналған бақылау жұмысы жинағын ұсынамын. Бұл бақылау жұмыстары оқушылардың әрқайсысына бөлек-бөлек тапсырма түрінде жасалған. Мұндай жұмыстар біріншіден, әрбір оқушыға білім деңгейіне байланысты болса, екіншіден, оқушылардың бір-бірінен көшіруге мүмкіндік туғызбайды.
2.Ойын арқылы оқыту техналогиясы. Мақсаты мен мағынасы:Ойын арқылы қызықтырып, баланың бойындағы білімдік, танымдық,шығармашылық қасиеттерін аша түсу. Оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыру мақсатында мен әр сабақта ойын техналогиясын қолдануға тырысамын. 6-7 сынып оқушыларымен ойынның алуан түрлісін өткізуге болады. Мысалы: Не өзгерді ?, Кім көп сөз біледі?, Футбол?, Не?, қайда?, қашан?, Маршрут?, тағы басқа көптеген ойындар. Және де мен сабақта ұлттық ойындардың элементтерін пайдаланамын.
3.Модульдік оқыту техналогиясы. Мақсаты мен мағынасы: Модульдік қандай да бір жүйенің, ұйымның анықталатын, бірнеше дербес бөлігі. Оқытудың тұтас техналогиясын жобалау, алға қойған мақсатқа жетуді көздейтін педагогикалық үрдіс түзу.Оқушылардың әрбір модульде өткен тақырыптардан алған білімдерін тексеру мақсатында тест жұмыстарын жиі қолданамын.7 сыныпқа құрастырылған тест жұмыстары оқушылардың әр тақырып бойынша білімін тексеруде көп көмегін тигізеді. Сонымен қатар оқушылардың ынтасын арттырады. Оқушылар тест жұмыстарын қызығушылықпен орындайды.7 сынып арналған тест жұмыстары модульге негізделіп құрастырылған.Бұл жұмыс модульді қорытындылауда, нәтиже сабақта жылдық қайталау кезінде қолдануға өте ыңғайлы. Тест жұмыстары оқушылардың білімін пән бойынша аз уақыт аралығында тексеруде мұғалімге де, оқушыға да көмектеседі.
4. Жобалау техналогиясы. Мақсаты мен мағынасы: Оқушылардың жұппен немесе топпен бірігіп дайындайтын шығармашылық жұмыстар. Оқушылардың қызығушылық ынтасын дамыту, өз бетімен жұмыстар жүргізу арқылы білімдерін жетілдіру, ақпараттық бағдарлаубіліктілігін қалыптастыру сыни тұрғыдан ойлау қабілетін арттыру арқылы оқушыны болашақта әр түрлі жағдаяттарда, әр түрлі қоғамдық ортада өзін-өзі көрсетуде білімге бейімдеу. 2008-2009 оқу жылында 6 сынып оқушылары қазақ тілінен Өлкемізді мекен ететін жабайы аңдар тақырыбы төңірегінде шығармашылық жұмыс жасады. Жоба қысқа мерзімді жоба болып табылады. Бұл жобаны шығармашылық, пәнаралық жоба түріне жатқызуға болады. Оқушылар тақырыпқа байланысты өз бетімен ізденіп, әр түрлі тапсырмалар орындады. Тақырып бойынша рефераттар жазылды, мақал-мәтелдер, жұмбақтар жинастырылды, аңдарға байланысты сөздіктер құрастырылды. Оқушыны жекелеп даралап дамыта оқыту мақсатында атап өтілген техналогиялардың сабағымда ұтымды қолдану нәтижесінде жетістіктер бар. Бірнеше уақыттан кейін қайта жасалған диагностикалық бақылаудың көрсеткіші: Мысалы 7 сынып оқушысы Галкин Гришаның білім деңгейі алғашқы бақылаудың көрсеткішінен бір шама жақсарды. Логикалық ойлау қабілетінің деңгейі 75%.Механикалық есте сақтау қабілетінің деңгейі 68%.Оқушыларға бақылау диагностикасын жүргізу жұмыстарының тиімділігінің барысында жақсы нәтижеге қол жеткіздік. Оқушылардың дербес іс әрекетке дағдылануы жетілді: сөздік қорлары молайды: жазба жұмыстарын жазуға төселді. Бала осында алған білімдерін жалпы білім беретін мектепте жалғастырып, ары қарай алып кететіндей жағдайда болуы тиіс. Біз осында оқыған балалардың білімдерін бағалап, алған бағаларын толтырып, балаға қажетті басқа құжаттармен бірге қосып, тиісті орындарға жібереміз.
"Технология" сөзі грек тілінен аударғанда "өнер, шеберлік +ілім" деген мағынаны білдіреді. Бұл термин әдетте өндірістік үрдісті сипаттауда кеңінен қолданылып келді. Ал педагогика ғылымы тұрғысынан қарастырғанда "шеберлік пен ілім қосындысын" білдіреді.
Смыковская Т.К., Руденколардың пікірінше: "Әдістеме тек бір ғана оқыту үрдісіне көңіл бөлсе, ал технология бір мезетте оқу және оқыту үрдісімен қатар жұмыс істейді. Және технология алға қойылған мақсаттың нақты соның нәтижесіне кепілдік береді".
Технология - қандайда бір әрекетте, шеберлікте, өнерде қолданылатын тәсілдер жиынтығы.
Педагогикалық технология - педагогика ғылымының оқыту мақсатын, мазмұнын және әдістерін зерттеп, айқындаушы және педагогикалық әдістің жобалаушы бір бөлшегі. Ол - білім стандартында көзделген оқыту нәтижелеріне қол жеткізу жолындағы мақсат, мазмұн, әдістер мен құралдардың біртұтас қызметін бейнелейтін процесс.
Беспалько В.П. педагогикалық технологияға мынадай анықтама береді: "Практикада іске асатын нақты педагогикалық жүйе, жоба. Мұнда ғалым педагогикалық жүйені тұлғаны қалыптастыруға ықпал ететін арнайы ұйымдастырылған, мақсатты, бір-бірімен өзара байланысты әдіс-тәсілдер жиынтығы ретінде қарастырылады.
Ал, белгілі педагог ғалым В.М.Монахов педагогикалық технологияға "Педагогикалық технология дегеніміз - оқыту үрдісін жобалау, ұйымдастыру мен жүргізудің ойластырылған моделі" деген түсінік береді.
Белгілі ғалым Г.Селевконың педагогикалық технологияларды топтастырып, оларды топтарға жіктеп, көрсетуі педагогикалық технологияның мағынасын жан-жақты түсінуге мүмкіндік береді.
Педагогикалық технология - бұл технологиялық мақсатқа қол жеткізу жолындағы қолданылатын барлық қисынды ілім амалдары мен әдіснамалық құралдарының жүйелі жиынтығы істеу реті. (М.Кларин).
Педагогикалық технология - оқу үрдісінде белгілі бір мақсатты көздей әсер ететін педагогикалық ықпал (Б.Лихачев).
Инновациялық технология - бұл білімде жаңашылдықты енгізу, қабылдау және қолдану.
Инновациялық технологиялардың екі басты ерекшеліктері бар:
- біріншісі: инновациялық үрдістің орталық фигурасы - ол инноватор педагог және оның даралығы жаңалық тиімділігіне тәуелді.
- екіншісі: инновациялық үрдістің басты мақсаты іскер, білімді, шығармашыл дарын иесін дайындау.
Жаңа инновациялық технология төмендегідей бағыттырға бөлінеді:
- жеке тұлғаның педагогикалық үрдістерге бейімдеу;
- жеке пәндердің педагогикалық технологиясы;
- табиғи байқағыштық технологиясы;
- дамыта оқыту технологиясы;
- баламалы технологиялар;
- авторлық мектептің педагогикалық технологиясы;
- оқушылардың белсенділіктері мен шығармашылықтарына негізделген педагогикалық технология;
- оқу үрдістерін тиімді ұйымдастыру және басқару негізіндегі педагогикалық технология;
- материалды қайта жасау мен дидактикалық жетілдіру педагогикалық технологиясы.
Қазіргі заманғы педагогикалық технология төмендегідей негізгі әдістемелік талаптарға сай болуы тиіс:
1. Технологиялық сызба технологиялық үрдістің оны жеке функциональды бөліктерге бөлу және олардың арасындағы логикалық байланыстарды белгілеу арқылы көрсететін шартты бейнесі болуы тиіс.
2. Әр педагогикалық технология тәжірибеде инерудің белгілі бір ғылыми тұжырымдамасына негізделуі тиіс: білім беру мақсаттарына жету үрдісінің ғылыми негіздемесі болуы керек.
3. Педагогикалық технологияның барлық жүйелік сипаттары: үрдістің логикасы, барлық бөлшектердің өзара байланысы, тұтастығы болуы қажет.
4. Оқу үрдісін жобалау, жоспарлау, мақсатын анықтау мүмкіндіктері ескерілуі керек: кезеңді диагностика, нәтижелерді түзету мақсатында әдістер мен құралдарды түрлендіру мүмкіндігі қаралуы қажет.
5. Қазіргі заманғы педагогикалық технологиялар бәсекелестік жағдайда қызмет етеді. Сондықтан оқыту үрдісіне қолданылатын педпгогикалық технологиялар мемлекеттік білім стандартына сай нәтижелі оқу кепілдігін беріп, нәтижесі тиімді, экономикалық тұрғыдан шығыны аз болуы керек.
Педагогикалық технология оқу үрдісінде қойылған мақсатқа жетуге кепілдік береді. Ал мақсатқа жету үшін кері байланыс болуы керек. Соған байланысты оқыту барысында технологиялық қатынасты пайдаланудың төмендегідей шарттарын көрсетуге болады:
а) мақсат қою және нақтылау, мақсатты нәтижеге жетуге орай айқындау;
ә) ағымдағы нәтижені бағалау, қойылған мақсатқа жету жолында оқытуды өзгерту;
б) нәтиженің қорытынды бағасы.
Американдық психолог Б.Блумның "Толық меңгерту теориясы" бойынша мақсаттар мынандай шағын мақсаттарға жіктеледі:
бірінші шағын мақсат - танып-білу;
екінші шағын мақсат - түсіну;
үшінші шағын мақсат - қолдану;
төртінші шағын мақсат - талдау,
бесінші шағын мақсат - жинақтау;
алтыншы шағын мақсат - тақырыпқа баға беру.
Модельдеу. Формальдау. Материалдық және ақпараттық модель. Ақпараттық модельдеу.
Ақпараттық модельдер типтері (кестелік, иерархиялық, желілік). Түрлі салаларды ақпараттық модельдеуге компьютерді пайдалану.
Оқушының дайындығына қойылатын талаптар:
- модельдеуге мысалдар келтіруді;
- нысандар мен үрдістерді формалдауға мысалдар келтіруді;
- бір нысанның бірнеше модельдер жиынының бар болуы;
- қарапайым ақпараттық моделдерді құра білуі;
- компьютердің көмегімен есептерді шешудің негізгі кезеңдерін;
- қарапайым ақпараттық модельдерді құрып, оларды компьютерде зерттей білуді.
Елімізде соңғы онжылдықта ғылым мен техниканың қарқынды дамуы және әлеуметтік экономикалық өзгерістер жас ұрпақ тәрбиелеуге жаңаша көзқараспен қарауды талап етуде. Қоғамның қазіргі дамуы кезеңінде оқыту мен тәрбиені нәтижелі ету білім беру мекемелерінің өзекті мәселелеріне айналды. Мұғалім - барлық білім беру жүйесінің негізі, жаны және жүрегі.
"Педагогикалық технология" ұғымы алғашқы рет АҚШ-та ендіріліп, әр түрлі семантикалық түрде қолданды. "Педагогикалық технология" ұғымын С.Смирнов былайша анықтайды:
-оқытуды ұйымдастырудың "әдістемесі" немесе "формасы" ұғымдарының синонимі ретінде (бақылау жүмысын жазу технологиясы, қарым-қатынас технологиясы, т.б.).
Оның мағынасын басқа ғалымдар түрліше белгілейді:
- педагогикалық технология - оқу үрдісіне белгілі бір мақсатты көздей әсер ететін педагогикалық ықпал(Б.Лихачев);
-педагогикалық технология - бұл педагогикалық мақсатқа қол жеткізу жолындағы қолданылатын барлық қисынды амалдары мен әдіснамалық құралдарының жүйелі жиынтығы және жұмыс істеу реті (М.Кларин)
- педагогикалық технология - тәжірибеде жүзеге асырылатын белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы, ал педагогикалық жағдайларға сай қолданылатын әдіс-тәсілдер оның құрамды бөлігі ғана(В.Беспалько);
- оқытудың технологиялары - дидактикалық жүйенің құрамдас, процессуальдық бөлігі (М.Чошанов);
-педагогикалық технологиялар - оқыту үрдісін жобалау, ұйымдастыру және өткізудің ойластырылған моделі (В.Монахов):
-педагогикалық технология - тақсатты қою, оқу жоспары мен оқу бағдарламасын үнемі жақсартып отырудың иедагогикалық жүйелерді бүтіндей бағалаудың және ол жүйелердің тиімділігі жөніндегі жаңа ақпарат туындауына байланысты жаңа мақсаттар қоюдың тұтас үрдісі (С.Сполдинг).
ГШ.Селевко педагогикалық технологияны анықтай отырып оның негізгі құрылымын атап көрсетеді: а) ғылыми негізгі(педагогикалық технология - педагогикалық ғылымның бірлігі, ол оқытудың мақсатын, мазмұнын, оқу әдістерін зерттейді, анықтайды, педагогикалық үрдістің жобасын дайындайды); ә) процессуалды сипаттау бөлімі - (үрдісті сипаттау, алгоритмдеу, іс жүргізу, суреттеу, ақсат, сазмұн, әдістер мен құралдардың жиыны); ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.