Қола дәуіріндегі адамдардың діні мен өнері

Пән: Ет, сүт, шарап өнімдері
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспары.
Кіріспе.
1. Қола дәуірі.
Негізгі бөлім
1. Андронов және беғазы дәндібай мәдениеті.
2. Қола дәуіріндегі адамдардың діні мен өнері
Қортынды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе.
Қола дәуірі б.з.д. 3-мыңжылдықта басталған. Қола дәуірі адамзат баласы тарихында ерекше орын алады. Бұл дәуірде адамзат металды игерді. Ал өндіріске металдан жасалған құралдардың енуі еңбек өнімділігін арттырды, шаруашылықтың жаңа түрлерінің пайда болуына себеп болды, жаңаша әлеуметтік қатынастарды қалыптастырды. Қола дәуірінде Қазакстан жерінде бірінен соң бірі жалғасып келетін екі мәдениет болған. Оның көнесі -- Андронов мәдениеті. б.з.д. XII -- VIII ғасырларда соңғы қола дәуірінде Беғазы-Дәндібай мәдениеті қалыптаскан.

Андрон мәдениеті.
Қола дәуірінде Қазақстан даласын, Оңтүстік Сібірді және Орал аймағын шығу тегі бір, өзіндік мәдениеті бар тайпалар мекендеді.тайпалардан елді мекендер, таспен қаланған қабірлер, кеніштер мен жартас бетіне салынған суреттер сияқты археологиялық ескерткіштер қалған. Мұндай алғашқы ескерткіштің бірі 1914 жылы Оңтүстік Сібірдегі Ачинск қаласының маңындағы Андроново селосынан табылды. Осыған байланысты бұл жердегі өмір сүрген адамдар - андрондықтар, ал мәдениет - андрон мәдениеті деген атау алды. Бұл жердегі қазба жұмыстарын 1913 жылдан археолог Б.В.Андрианов жүргізген. Өздерінің антропологиялық сипаты жағынан андрондықтар еуропалық нәсілге ұқсаса, тілдері - үнді-ирандық болып табылады. Олардың бойы орташа, беті жалпақ, маңдайы тайқылау болып келген. Бұл
Андрон мәдениеті Еуропа мен Азиядағы ең ірі қола дәуірі мәдениеттерінің бірі болып саналады. Себебі, бұл мәдениеттің ескерткіштері шығыста Минусинск қазан шұңқырынан батыстағы Орал тауларына дейінгі, ал солтүстігінде Батыс Сібір жазығынан - оңтүстігінде Памир тауларына дейінгі өте үлкен аймақты алып жатыр.
Зерттеушілердің көпшілігі андрон мәдениетін 3 кезеңге бөледі:
1) Ерте қола кезеңі (Федоров) - б.з.б. XVIII-XVI ғ.ғ.
2) Орта қола кезеңі (Алакөл ) - б.з.б. XV-XIІІ ғ.ғ.
3) Кейінгі қола кезеңі (Замараев) - б.з.б. XII-VIІІ ғ.ғ.
Бұл кезеңдер алғашқы зерттелген ескерткіштердің атына сәйкес Федоров, Алакөл, Замараев деп аталады. Андрон мәдениетін зерттеуші қазақстандық ғалымдар - Ә.Х.Марғұлан, К.А.Ақышев, А.Г.Максимова, С.С.Черников, Ә.М. Оразбаев тағы басқалар.
Андрон мәдениетінің негізгі ошағы - Орталық Қазақстан аймағы. Бүгінгі күні ғалымдар бұл өңірден қола дәуіріне жататын 30-дан аса елді мекен мен 150-дей қорымды қазып зерттеді. Олардың қатарына Бөрібас, Алғабас, Атасу, Беғазы, Талды, Ақмая, Обалы, Бесоба, Дәндібай ескерткіштері жатады. Археологтар Солтүстік және Батыс Қазақстаннан 80-нен аса Андрон мәдениетінің ескерткіштерін ашты. Олардың ішінде ғылымға кеңінен танымал Алексеевка, Ұралысай, Тастыбұлақ елді мекендерімен қатар Қостанай мен Челябі облыстарының түйіскен жерінде, көне қалалардың негізі болып саналатын ежелгі қала - Арқайым табылды. 1927 жылы Батыс Қазақстаннан андрон мәдениетінің ескерткіштерін археолог М.П.Грязнов ашты. Батыс аймақтың ескерткіштеріне дөңгеленіп келген тас қоршаулар мен қорғандар тән. Есіл өңіріндегі Петровка, Боголюбово төңірегіндегі елді мекендер ормен және топырақтан соғылған дуалмен қоршалып, дуалға арба сиятындай ағаштан есік орнатылған.
Шығыс Қазақстаннан қола дәуіріне жататын 10 шақты елді мекендер мен қабірлер ашылып зерттелді. Бұлардың салынуына мыс, қалайы және алтын сияқты кен орындары үлкен әсер еткен. Оңтүстік Қазақстан мен Жетісуда жүргізілген археологиялық зерттеулердің нәтижесінде ТаңбалытасҚаратау жартастарынан табылған суреттер бұл аймақты да қола дәуірінде адамдар мекендегенін білдіреді. Бұл өңірде Арал теңізінің шығыс жағындағы қола дәуірі ескерткіштері жақсы зерттелген. Соның бірі - Сырдарияның төменгі ағысындағы, қола дәуірінің соңғы кезеңіне жататын - Түгіскен кесенесі (мазары). Кесене күйдірілмеген кірпіштен салынған. Оның ішіндегі айналма дәліздер мен тамның ортасына ыдыстар, қоладан жасалған құралдар мен қарулар, алтын әшекейлер қойылған. Өлген адамның мәйітін ортаңғы бөлмеге жатқызып өртеген. Бұдан қола дәуірінде өлікті өртеу (кремация) дәстүрі болғанын байқаймыз. пен
2. Беғазы-Дәндібай мәдениеті.
Қола дәуірінің кейінгі кезеңінде Қазақстанның орталық аймағын мекендеген адамдардың өзіне тән жаңа мәдениеті болған. Орталық Қазақстанда көп жылдар бойы археологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізген академик Әлкей Хақанұлы Марғұлан қола дәуірінің кейінгі кезеңінің өзіне тән ерекшеліктерін ескере отырып, оны Беғазы-Дәндібай мәдениеті деп атады. Оның хронологиялық мерзімі б.з.б. XII-VIІІ ғасырларды қамтиды. Бұл атау Орталық Қазақстандағы Беғазы және Дәндібай мекеніндегі обаларға байланысты қойылған. Бұл мәдениетке Беғазы, Бұғылы, Саңғыру, Айбас және Дәндібай ескерткіштері жатады. Аталған ескерткіштерден табылған заттар қола дәуірінен темір дәуіріне ауысатын өтпелі кезеңді көрсетеді. Осы мәдениетке жататын үйлердің, жерлеу орындарының құрылыстары өте ірілігімен, тас қашау өнерінің жетілгендігімен ерекшеленеді. Әдетте, үйлердің қабырғалары ірі тастардан қаланып, балшықпен сыланған. Ішкі және сыртқы беттеріне тастың тегіс жағы қаратылған. Беғазы-Дәндібай мәдениетіне жататын жерлеу орындарының көпшілігі - оба түрінде кездеседі. Беғазы-Дәндібай мәдениеті ескерткіштерінің андрондық қорғандардан ерекшелігі обалары биіктеу болып келеді ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.