Құрама есептерді іріктеу және оқыту әдістемесі

Ф-ОБ-001/033

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

«Қорғауға жіберілді»

«Бастауыш оқыту теориясы мен

әдістемесі» кафедрасының

меңгерушісі, п. ғ. к., доц. м. а.

Тоққұлова Г. Т.

«» 2014 ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Құрама есептерді іріктеу және оқыту әдістемесі

5В010200 - «Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі» мамандығы

Орындаған Нуралиева Д.

Ғылыми жетекшісі,

аға оқытушы Даулетбекова Б.

Түркістан - 2014

Мазмұны

Нормативтік сілтемелер

Осы дипломдық жұмыста келесі нормативтік құжаттарға сілтеме жасалған:

-Қазақстан Республикасы 2007-жылғы 27-шілдедегі «Білім туралы» заңы;

-Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012-жылғы 23-тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің ( бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты.

-Университеттің ішкі нормативтік ережесі:

УЕ-ХҚТУ-015-2014 Дипломдық жұмысты (жобаны) әзірлеу мен рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар;

Анықтамалар

1) Дипломдық жұмыс (жоба) - бұл студенттің кешенді дербес жұмысы,

мамандығы бойынша өзекті мәселелерді теория тұрғысынан сипаттама жасау, зерттеу және жан-жақты талдау болып табылатын оқудың соңғы аяқталу кезеңінде орындалатын жазбаша бітіру жұмысы.

2) Білімнің базалық мазмұны -жалпы бастауыш білім беретін ұйымдардың меншік нысанына, типі мен түріне қарамастан, меңгеруге міндетті бастауыш білім берудің келесі деңгейлерінде оқуды жалғастыруға жеткілікті болатын білім мазмұнының құрамы мен көлемі;

4) Оқу жүктемесінің ең жоғары көлемі - үлгілік оқу жоспарының инварианттық және вариативтік (мектеп және оқушы) компоненттеріндегі оқу пәндерінің мазмұнын меңгеру үшін қажетті және білім беру деңгейлері мен оқу жылы бойынша белгіленген оқу уақытының көлемі;

5) Білім беру- бұл қоғам мүшелерінің адамгершілік, интеллектуалдық, мәдени дамуының жоғары деңгейін және кәсіби біліктілігін қамтамасыз етуге бағытталған тәрбие беру мен оқытудың үздіксіз үдерісі;

6) Оқу жұмыс жоспары-білім алушының білім алу мүдделерін ескере отырып, үлгілік оқу жоспары негізінде жалпы орта (бастауыш) білім беретін ұйымдар әзірлейтін құжат;

7) Білім алушының дайындық деңгейі -тұлғалық, жүйелік-әрекеттік және пәндік нәтижелерінен көрінетін білім алушылардың бастауыш білім мазмұнын меңгеру деңгейі;

8) Білім мазмұнын меңгерудің базалық деңгейі - білім алушылардың білім, шеберлік және дағдының міндетті көлемін меңгеру деңгейі;

9) Білім мазмұнын жетік меңгерудің жетік деңгейі- білім алушылардың білім, шеберлік және дағдының кеңейтілген және тереңдетілген көлемін меңгеру деңгейі.

Белгілеулер мен қысқартулар

Университет-Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті;
БМ-Бастауыш мектеп

Аннотация

В дипломной работе рассматриваются методика обучения и отбор сложных задач в начальном курсе математики.

In a research paper discusses the methodology and selection of complex tasks in primary mathematics course

Bir araştırma raporu, metodoloji ve seçilmiş birincil matematik dersinde karmaşık görevleri anlatmaktadır.

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының көкейтестілігі: ҚР Президентінің Қазақстан халқына «Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» Жолдауында «Бір жыл бұрын мен еліміздің 2050- жылға дейінгі дамуының жаңа саяси бағдарын жария еттім. Басты мақсат - Қазақстанның ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылуы. Ол - «Мәңгілік Қазақстан» жобасы, ел тарихындағы біз аяқ басатын жаңа дәуірдің кемел келбеті. Қазақ елі өткен 22 жылда қыруар іс тындырды. Біз үлгілі дамудың өзіндік моделін қалыптастырдық. Әрбір отандасымыздың жүрегінде елімізге деген шексіз мақтаныш сезімін орнықтырдық. Қазақстандықтар ертеңіне, елінің болашағына сеніммен қарайды. Халықтың 97 пайызы әлеуметтік ахуалдың тұрақтылығын және оның жыл өткен сайын жақсара түскенін айтады.

Біздің болашаққа барар жолымыз Қазақстандықтардың әлеуетін ашатын жаңа мүмкіндіктер жасауға байланысты. ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз -белсенді, білімді және денсаулығы мықты азаматтар. Ол үшін, Ұлттық білім берудің барлық буынының сапасын дамыған елдердің сапалы бірегей білім беру жүйесіне жеткізу, жақсартуда бізді ауқымды жұмыс күтіп тұр. 2020-жылға қарай Қазақстандағы 3-6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі біліммен 100 пайыз қамту жоспарлануда.

Сондықтан оларға заманауи бағдарламалар мен оқыту әдістемелерін, білікті мамандар ұсыну маңызды. Орта білім жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек. Мектеп түлектері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуге тиіс. Оларды оқыту нәтижесі оқушылардың сындарлы ойлау, өзіндік ізденіс пен ақпаратты терең талдау машығын игеруге тиіс екендігі айтылады [1] .

Сондықтан да, жас ұрпаққа, жас буынға жаңаша білім беру жолында түбегейлі өзгерістер жүріп жатыр. Олай болса, мектептегі білім беру ісі жаңа дәуір жаңалықтарымен сусындап отыруы тиіс.

Қандай зәулім үй салсаң да, оның іргетасы дұрыс қаланбаса, күндердің күнінде құлап қалатыны белгілі. Дәл сол секілді бала тәрбиелеу мен білім беруде бастауышта мықты іргетас қаланбаса, жас ұрпақтан болашақта білімді, көргенді азамат шықпайтыны анық.

Қазіргі кезде еліміздегі бастауыш білім беру ошақтарындағы білім сапасы ұстаздардың біліктілігіне байланысты. Ұстаздық бұл киелі мамандық. Сондықтан баланы адам етудегі оның сіңірген еңбегі - ардың ісі. Ең бастысы, қазіргі кезде ұстаздар қауымы, ата-ана, бүкіл ел-жұрт болып күш біріктіріп, қайтсек еркін ойлы, отансүйгіш ұрпақ тәрбиелейміз деуімізге еш күмәндік туғызбайды.

Заманымыздың заңғар жазушысы, ғасыр ғұламасы атанған М. Әуезовтің: «Халық пен халықты, адам мен адамды теңестіретін нәрсе - білім», - деген сөзінің маңызы ешқашан жойылмақ емес, себебі кез келген мемлекеттің мәдениеті дамуының деңгейін, рухани мазмұнын, интеллектуалдық қуатын, өркендеу әлеуетін айқындайтын бірден-бір көрсеткіш - білім берудегі жүйелілік және сапалылық.

Білім беру жүйесі Қазақстанның ұлттық даму саясатында белгіленген басымдылық қатарында ерекше орында тұр. Білім сапасын арттырудың көзі - оқытудың тиімді жолдарын қолданып, оқушыға белгілі бір көлемдегі білім, білік, дағдыларды меңгерту мен бірге қоршаған орта туралы түсініктерін кеңейту.

Бастауыш білім - үздіксіз білім берудің алғашқы басқышы.

Бастауыш білім берудің базалық пәні болып табылатын математика, бір жағынан, өзге пәндерді (информатика, қоршаған орта, көркем еңбек, т. б. ) оқытудың алғышартын және негізін қалайды, ал екінші жағынан, осы пәндерді оқытып-үйретуде қалыптасатын білім, білік, іс-әрекет тәсілдерін тұтынушы болып табылады. Сонымен бірге ол негізгі мектеп математикасының табиғи бір бөлігі болып табылады [2] .

Бастауыш сыныптарда математиканы оқытуда құрама есептердің алатын орны ерекше. Математика ғылым ретінде есептен пайда болған және есеп арқылы дамиды. Есеп шығару мұқтаждығынан ықтималдылықтар теориясы, ойындар теориясы, информатика теориясы және т. б. дамыды. Мектеп математикасын есепсіз құру мүмкін емес.

Қоғам дамуының әр кезеңдеріне байланысты есеп мазмұны да өзгеріп отырады. Құрама есептердің математикадағы орны ерекше екені белгілі. Құрама есептер арқылы оқушылардың ойлау қабілетін кеңейтуге, практикалық жағдайлармен таныстыруға, сонымен қатар тәрбиелік жағына көңіл бөлуге болады. Оқу үдерісінде қарастырылған математикалық білімдерді меңгеру, оларды іс жүзінде қолдана білуге дағдыландыру үшін есеп шығаруға үйрету мақсат десек, құрама есептерді шығаруға үйрету осы мақсатқа жетуге әсерін тигізетін әдіс болып табылады.

Құрама есептерді тура талқылауды керек ететін арифметикалық тәсілдерді қолданып, оқушылардың логикасын дамытуда берері зор және арифметикалық тәсілді жақсы меңгерген оқушы құрама есептерді шешуде жылдам, әрі дұрыс теңдеу құра алатыны сөзсіз [3] .

Мектеп оқулықтарында құрама есептерді шығаруға әдістемелік нұсқаулықтар көп емес десек те болады, көбінесе оқулықта бір немесе екі ғана шартпен берілетін құрама есептер үнемі қайталанып отырады. Осының әсерінен математиканың алдында тұрған негізгі талап - оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, сонымен қатар математика пәнінде күнделікті өмірде кездесетін есептерді шығаруға үйрету мәселелері назардан тыс қалуда.

Алайда, әдістемелік әдебиеттерге жасаған талдау барысында бастауыш сыныптарда есептерді шығаруға үйретуде, соның ішінде құрама есептерді іріктеу, оқыту мәселесінің бүгінгі таңға дейін әлі толық жолға қойылмауын, тиімді әдіс-тәсілдерінің анықталмауы мен оқушылардың танымдық деңгейін, ой-өрісін арттыруға арналған жаттығулардың жеткіліксіздігін, әдістемелік нұсқаулардың жоқтығын көрсетеді. Демек, бастауыш сыныптарда есеп шығаруды меңгертуді және толық ұғындыруды қамтамасыз ететін арнайы оқыту әдістемесінің жасалынбауы арасында; оларды мектеп тәжірибесінде кең көлемде қолдану қажеттілігі мен арнайы жасалған әдістемелік нұсқаудың толық мәнде жүйеленбеуі арасында қарама-қайшылық байқалады .

Бұл қайшылықтарды анықтау барысында зерттеу жұмысының өзектілігі аалады. Бұл күрделі түйіндерді шешу ісі көкейтесті мәселеге айналып отырғандықтан, зерттеу тақырыбын «Құрама есептерді іріктеу және оқыту әдістемесі (3-сынып) » деп таңдауды талап етеді.

Зерттеу нысаны: Бастауыш мектептің 3-сыныбында құрама есептерді іріктеу және оқыту үдерісі.

Зерттеу пәні: 3-сынып математикасының дидактикалық мазмұны.

Зерттеу мақсаты: Бастауыш математика курсындағы құрама есептерді іріктеу және оқыту әдістемесін теориялық жағынан негіздей отырып, оны меңгертудің әдістемелік жүйесін ұсыну және оны тәжірибе арқылы дәлелдеу.

Қойылған зерттеу мақсатына жету мен тексеру үшін зерттеу жұмысының төмендегідей міндеттерін шешу қажет болды:

- Есептерді шешудің жалпы мақсаттары мен дидактикалық негіздерін саралау;

- Бастауыш сыныпта математикалық есептерді шығару іскерліктерін

қалыптастырудың негізгі бағыттарын анықтау;

-Үшінші сыныптағы құрама есептерді іріктеу және талдаудың әдістемесін жасау.

- Құрама есептерді теңдеу құру арқылы шығару жолдарын анықтау.

Зерттеу жұмысының әдіснамалық және теориялық негіздері: Таным, білім, жеке тұлға және оның іс-әрекеті, ақыл-ой, ойлау құндылықтары туралы философиялық, психологиялық, педагогикалық теориялар мен тұжырымдамалар, білім сапасы және оны арттырудағы құрама есептерді шешудің алатын рөлі мен атқаратын қызметі.

Зерттеу көздері : ҚР «Білім туралы» заңы, Қр Конституциясы, қаулы-қарарлары, философ, пси педагогтардың материалдары, Қ стандарты, кәсіби оқыту орындарының оқу жоспары, бағдарламалары мен оқу-тәрбие үдерісі.

Зерттеу әдістері: Зерттеу тақырыбының мазмұнына қатысты философия, педагогика, психологиялық және әдістемелік еңбектермен танысу және талдау жасау; бастауыш мектеп бағдарламаларына, математика оқулықтарына, есептер жинағына дидактикалық материалдар және оқу құралдарына зерттеу мәселесі тұрғысынан талдау жасау; бастауыш сыныптарда математиканы оқыту үдерісінде құрама есептерге мән беру, одан қорытынды жасау.

Зерттеудің ғылыми болжамы: Құрама есептерді талдау- математикалық білімді өмірмен тығыз байланыстыруға, сондай-ақ оқушылардың өмірден алған тәжірибелерін математиканы оқып-білуге кеңінен пайдалануға және мектепте алған білімдерін еңбекпен байланысты іс-әрекеттерінде қолдана білуге көмектеседі.

І. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ЕСЕПТЕРДІ ШЕШУГЕ ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Есептерді шешудің жалпы мақсаттары мен дидактикалық негіздері

Математика ғылым ретінде есептен пайда болған және есеп арқылы дамиды. Тарихқа үңілсек, ең көне математикалық ескерткіштер Ринд және Мәскеу папирустарында есептер қарастырылып, оларды шешу жолдары берілген. Мектеп математикасын есепсіз құру мүмкін емес.

Есеп қандай да бір құрамдас бөлігінің сандық сипаттамасын берудді, оның бөліктері арасында кейбір байланыстардың немесе осы қатынас түрлерінің болуын немесе болмауын тағайындау -арнайы ерекше математикалық жаттығу. Жаттығулар мен есептердің өзара салмағы туралы әдіскер математиктердің пікірлері әртүрлі, кейбір әдіскерлердің мысалы, Г. И. Саранцев, «Есеп жаттығудың берілу әдісі», -дейді. Біліктіліктің әсіресе дағдыны қалыптасуы үшін белгілі бір іс-тәжірибені қайталауды талап етеді, басқаша айтқанда қандай да болмасын іс-тәжірибеге бағытталған жаттығулар орындауды керек етеді. «Оқушылардың біліктіліктері мен дағдыларын қалыптастыруға байланысты есептерді жаттығулар деп айтамыз»-деп жазады.

Қандайда да бір математикалық ұғым, ереже және теорияны қалыптастыру кезеңінде қолданылатын тапсырыстарды -жаттығулар, ал оларды дамыту үшін пайдаланылатын кең, ауқымды, мазмұнды жағынан терең тапсырыстарды -есептер деп түсінеміз.

Орыс тілінің түсіндірме сөздігінде (С. И. Ожегов) «есеп» термині орындалуға, шешілуге тиісті дегенді; пайымдау, есептеу арқылы орындалатын жаттығу; зерттеуді және шешуді талап ететін күрделі мәселе [8] . Проблема орындалуы қиын күрделі дегенді білдіретіндігі айтылады. Бұл ғылымның әр саласында «есеп» терминінің өзіндік арнайы түсіндірмесі бар екендігін білдіреді.

«Есеп» ұғымына анықтама берейік. Есеп - ол математикалық ұғым ғана емес, сонымен бірге психологиялық ұғым болып табылады. Адамның іс- әрекеті үдерісі кезінде қандай да бір қиындықтарға тап болса және жетістікке жету үшін бар құралдар жеткіліксіз болған жағдайда проблемалық жағдай туындайды. Егер бұл проблеманың шарты мен талабын нақты бөліп алсақ (мақсатын нақтыласақ), онда проблемалық жағдай есеп болады.

Кез келген есеп екі бөліктен шарты мен қорытындыдан тұрады.

Шарты-есептің бір бөлігі, мұнда нысан мен оны сипаттайтын кейбір белгілі және белгісіз мәндері, шамалар арасындағы қатынастар туралы мәліметтер беріледі, яғни шартында сандар және сәйкес арифметикалық амалдар таңдауды анықтайтын берілген және ізделінді сандар арасындағы байланыс қамтылады.

Қорытынды, яғни сұрақ -есептің талабы -бұл ізделінде не болатынын көрсету.

Психологияда есеп - ол проблемалық жағдайдың құрамды бөлігі шарты мен талабын нақты бөліп алған моделі. Бастауыш мектеп математикасында «есеп» ұғымы арифметикалық есеп болған жағдайда ғана сөз болады. Есеп нақты нысандар арасындағы сандық қатынаспен анықталатын мәтін түрінде беріледі. Сондықтан ондай есептерді «құрама» немесе «мәтінді» есеп деп те атайды [9] .

Математиканы оқытудағы басты мақсаттарға жетуге есеп - басты қызметші болып табылады. Сондықтан математика сабақтарының жарты уақыты есеп шығаруға арналады. Есептердің математиканы оқытуда алатын орны және атқаратын қызметі әрқашан оқытудың жалпы мақсаттары арқылы анықталады. Бұл функциялардың ішіндегі ең маңыздысы - ол кез-келген есепті шешу барысында оқушылардың жалпы қабілеттіліктерін қалыптастыру және дамыту функциясы.

Бұл - біз есепті шешу кезінде есептің шешімін тауып қана қоймай, оны шешу әдісін де меңгеруіміз керек дегенді білдіреді.

Есепті шеше білу білім мен машықтың синтезі болуы тиіс.

Қазіргі уақытта есепті шешу кезінде басты назар негізінен есептің жауабын табуға аударылады. Есепті талдау, есептің моделін құру, оны шешу тәсілін іздестіру ерекше өзіндік жаттығу болып табылмайды, тек элемент ретінде есепті шешудің жалпы үдерісіне кіреді.

Оқушылар есепке талдау жасауды немесе оны шешудің теориялық негізін іздестіруді үйренуі үшін бұл амалдар оқушылар үшін өзіндік жаттығу болуы тиіс. Математика курсында төмендегідей жаттығулар саны жеткілікті болуы тиіс: “Есеп берілген (мәтін келтіріледі) . Осы есепке талдау жаса”. Бұл жерде есептің шешімін анықтамаймыз. Немесе: “Есеп берілген (оның Құрама) . Осы есептің барлық мүмкін (немесе белгілі бір) модельдерін құр” және т. б. Мұндай тапсырмалар оқушыларға әртүрлі есептерді түсініп отырып шығаруына мүмкіндік береді [5] .

Қазір біздің және оқушылардың назары есептің шешімін тезірек табуға бағытталған. Талдауға, орындалған шешімнен қандай қорытынды жасауға болатынын анықтауға уақыт та, күш-қуат та қалмайды, ал олар ең маңызды болып табылады. Бұлардың барлығы назардан тыс қалып отыр, себебі ол басқа бір техникалық қиындықпен (шешімді табу) көлегейленіп қалған.

Егер оқушылар есептің шешімін белгілі бір жоспар бойынша жүргізе білген болса, онда бұл қиындықтар екінші орында, ал бірінші орында есепті шешудің оқу-танымдық мақсаты болар еді.

Құрама есептерді шешудің негізгі мақсаттары :

- оқушылардың кез-келген есепті шешудегі жалпы көзқарасын, жалпы қабілеттіліктерін қалыптастыру;

- қарастырылатын математикалық және жалпы ғылымдық ұғымдарды танып, терең меңгеру;

Есепті шешу үдерісінде бұл мақсаттарды жүзеге асыру ісін оқушылардың жалпы психикалық және ақыл-ойының дамуына тиімді әсер ететіндей жүргізу қажет.

1. Оқушылардың алдына қандай да бір проблемалы есепті қою - оларды оқу-танымдық іс-әрекетке қызығушылығын қалыптастырудың маңызды құралы болып табылады. Мұндай есептер оқыту үдерісінде кіріспе-мотивациялы функция атқарады.

2. Математиканы оқу үдерісінде оқушылар әртүрлі математикалық ұғымдармен танысады. Олар осы ұғымдардың мән-мағынасын терең түсінуі үшін бұл ұғымдарды бірнеше мысал арқылы көрсетіп, нақтылау қажет. Бұл жерде қарастырылып отырған ұғымдардың ерекшеліктерін көрсететін әртүрлі Құрама есептерді қолданған дұрыс.

3. Математикалық заңдылықтарды қолдану және іске асыру функциясы. Оқушылар мектептік математика курсында оқытылатын заңдылықтарды терең меңгеруі үшін, олардың практикалық маңыздылығын түсінуі үшін Құрама есептер жүйесін пайдалануға болады. Бұл есептерді шеше отырып оқушылар сол математикалық заңдылықтардың практикалық маңыздылығына көз жеткізеді.

4. Математикалық білігі мен дағдыларын қалыптастыру функциясы. Мектептік математика курсында оқушылар бірнеше арнайы математикалық: есептеу (ауызша және жазбаша), қарапайым шамаларды өлшеу, оларды өзара салыстыру, геометриялық салуларды орындау, т. б. Білік пен дағдыларды игеріп шығуы тиіс.

5. Жалпы оқыту біліктерін қалыптастыру функциясы. Математиканы оқыту үдерісінде арнайы математикалық біліктер мен дағдыны қалыптастырудан басқа, оқу, жазу, анықтамалық және оқу материалдарын дұрыс пайдалану, жазбаша тапсырмаларды тиянақты және дұрыс орындау, өзінің оқу үдерісіндегі жұмысын басқаруды және өзін-өзі бағалауды іске асыру, т. б. көптеген жалпыоқыту білігі мен дағдыларын қалыптастырып, дамытып және бекітіп отыру қажет.

6. Оқушының мінез-құлқын және ерік-жігерін тәрбиелеу функциясы. Құрама есептерді шешу, әсіресе күрделі есептерді шешу оқушылардан жүйелі және дәлелді талдауды, есепті шешу кезінде пайда болып отыратын қиындықтарды жеңуде қажетті жинақылықты, сәтсіздіктен қорықпауды, сәтсіздіктер мен жетістіктерден өзіне қажетті пайдалы қорытынды шығаруды, т. б. талап етеді. Бұлардың барлығы оқушының Құрама есепті жеке өзі шығарғанда, оған есепті таңдауда да, есепті шешуге бөлінген уақытта да еркіндік берілген жағдайда тәрбиеленеді және дамытылады. Шешілген есептер санына көңіл бөлмеу керек, керісінше есепті шешуге жеткілікті уақыт беріп, үйде аяқтауға рұқсат беру керек.

7. Шығармашылық ойлауды дамыту функциясы. Математикада “зеректік пен тапқырлыққа” арналған көптеген есептер құрастырылған, оларды шешу үшін қандай да бір ерекше тәсілдер қажет. Бұл есептерді шешу оқушылардың шығармашылық интуициясын және ынта-ықыласын дамытуға септігін тигізеді. Оқушыларға мұндай есептерді жеке үй тапсырма ретінде ұзақ уақытқа беруге

болады. Математикалық олимпиадаларды және басқа да жарыс түрлерін өткізу пайдалы болады.

Құрама есепті шешу бірмезеттік әрекет емес, ол - оқушылардың күрделі және жоспарлы жұмысы болып табылады. Есепті шешу үдерісі осы есепті шешудегі мақсаттарды жүзеге асыруға пайдалы болатындай етіп жүргізілуі тиіс.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс