Озық педагогикалық тәжірибені зерттеу және талдау

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Озық педагогикалық тәжірибені зерттеу және талдау
Озық педагогикалық тәжірибе туралы үғым, оның маңызды белгілері
Озық педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау, талдау және тарату
Инновациялық педагогикалық іс-әрекет

1. Озық педагогикалық тәжірибе туралы үғым, оның маңызды белгілері
Педагогикалық тәжірибе дегеніміз мұғалімнің күнделікті оқыту -тәрбие жұмысында алатын тәжірибелері мен білімдерінің жиынтығы, педагогика ғылымын дамытудың бірден бір көзі.
Педагогикалық тәжірибе көпшілік және озық болуы мүмкін. Озық педагогикалық тәжірибе тарихилығымен ерекшеленеді. өйткені әрбір жаңа кезеңде мектептің материалдық, әдістемелік, кадрлық және басқа да мүмкін-діктерінің кеңеюімен педагогикалық қызметтің жаңа талаптары пайда болады. Сонымен бірге озық тәжірибе педагогика ғылымы мен практикасының қазынасын үнемі толықтырушы, жаңартушы қызмет те атқарады. Озық педагогикалық тәжірибені жасау және таратуда мұғалімнің позициясы үлкен рөл атқарады, сондықтан нақты тәжірибенің жетекші ережелеріне талдау жасап, оны қолдануға кіріскенде субъективті факторлардың ықпалын ескеру арқылы оның нәтижесі мен педагогикалық ркымға кірігуіне болжам жасау қажет. Педагогикалық тәжірибеде объективті және даралық құндылықтар бір-бірімен астасып жатады, бірақ педагогикалық қызметтегі даралық ерекшеліктердің бәрі бірдей көпшіліктің игілігі бола алмайды. Тек жеке тұлғаның жаңа тәжірибе жасауға ықпал жасайтын бірегей және қайталанбас ерекшелік-тері ғана назарға алынады. Озық педагогикалық тәжірибе бұқаралық негізде қалыптаса отырып, объективті педагогикалық заңдылықтарды игерудің деңгейін де танытады (Ю. К. Бабанский). Озық педагогикалық тәжірбиенің бір түрі болып есептелетін жаңашылдық пен зерттеушілік педагогикалық тәжірибе сезімдік тәжірибелер-ден теориялық талдау және жинақтауға алып баратын басқыш сияқты. Жаңашылдық пен педагогикалық зерттеудің бірегей үлгісін көрсеткен Ресейдің И. П. Волков, Т. И. Гончарова, И. П. Иванов, Е. Н. Ильин, В. А. Кериновский, С. П. Лысенкова, Р. Г. Хазанкин, М. П. Шетинин, П. М. Әрдинов, Е. А. Ямбург және т.б. ғалымдар мен педагогтардың тәжірибелі мұғалім қауымының игілігіне айналды.
Загвязинский В.И. педагогикалық тәжірибенің оңтайлы және озық педагогикалық тәжірибе деп ажыратты. Оның пікірінше оңтайлы тәжірибе дәстүрлі қалыптасқан іс-әрекеттерге сүйене отырып, жаңа заманғы талаптарға сай келетін нәтиже алуға мүмкіндік береді. Әрине, бұл жалпы педагогикалық тәжірибеде жеткен жетістіктер денгейін басып озады. Озық тәжірибе - білім беру, тәрбиелеу және әлеуметтік көмек көрсетуде ғылыми жетістіктерге негізделген, жаңашыл, ілгері басқан үрдістер.
Озық педагогикалық тәжірибе сөзін түрліше түсінеміз. Кең мағынада озат педагогикалық тәжірибе - мұғалімнің шеберлігінің жоғары деңгейі, тұрақты педагогикалық нәтиже беретін оқыту және тәрбие тәжірибесі. Мұғалімнің тәжірибесінде жаңалық болмауы мүмкін, бірақ ол ғылымда белгілі принциптерді, әдістерді табысты түрде қолданып, басқа мұғалімдерге үлгі болып, озық тәжірибесі басқа мектептерге таратылады.
Педагогикалық озық тәжірибенің тар мағынасы: шығармашылық ізденіс, жаңалығы бар тәжірибе, жаңашылдардың тәжірибесі. Мұндай педагогикалық тәжірибе өте құнды, себебі ол мектеп тәжірибесіне жаңалық енгізеді. Сондықтан, бірінші кезекте осы тәжірибені талдап, баға беріп, тарату керек. Жай шеберлік пен жаңашылдық арасындағы айырмашылықты көру қиын, себебі мұғалім ғылымда белгілі принциптер мен әдістерді қолданып, қол жеткен жетістіктермен шектелмейді, жаңа әдістерді қолданып, немесе ескі әдіс-тәсілдерді тиімді етіп үштас-тырып, бірте-бірте жаңашыл болады, олай болса кез келген жақсы тәжірибені мектептің тәжірибесіне енгізуге болады, біраң жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесін жан-жақты талдап, қорытындылап, тарату керек.
Озық педагогикалық тәжірибенің белгілері, оған қойылатын талаптар. Бірінші белгісі - қоғам дамуының бағытына, әлеуметтік сұранысқа сәйкестігі. Озат мұғалімдер мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері өмір талаптарына сай жұмыс істеп, педагогикалық процесті жетілдірудің тиімді жолдарын табады.
Озық тәжірибенің екінші белгісі - педагогикалық қызметтің тұрақты, жақсы нәтижелері. Педагогикалық "өнім" - оқушылардың білім, іскерлік, дағдыларының, жалпы дамуының, тәрбиелілігінің деңгейі. Мұғалім сабақтарын дұрыс бағалап, оқушылардың білім сапасын тексеріп, жауап алынатын сұрақтар:
oo оқушылардың бағдарламадағы оқу материалын меңгеруі;
oo өз беттерімен білім ала білуі;
oo білімдерін шығармашылықпен тәжірибеде қолдануы;
oo оқушылардың жалпы дамуы.
Білім сапасы оқушылардың байқампаздығынан, талдау, жинақтау, абстракциялау іскерлігінен, оқу материалымен жұмыс істеу жолдарын анықтаудан, іс-әрекеттің жүйесін белгілеуден, өз іс-әрекетін бақылап, оған керек жағдайда түзетулер енгізуінен көрінеді. Оқушылардың тәрбиелілігі олардың пікірлерінен, мінез-құлқынан, жүріс-тұрысынан байқалады. Озық тәжірибенің үшінші белгісі - оқыту, тәрбие, дамуда тұрақты, жақсы нәтижелерге жету үшін мұғалімдер мен оқушылардың өз күштері және құралдарын орнымен жұмсауы. Оқушыларға шамадан тыс қосымша тапсырмалар беріп, басқа пәндерді меңгеруге зиян келтіріп, білім сапасын көтеретін тәжірибе озат тәжірибе деп есептелмейді.
Жаңалық - озық тәжірибенің төртінші белгісі. Педагогикалық озық тәжірибе оқу-тәрбие жұмысын үнемі дамытып және жетілдіріп отырады. Сондықтан, әрбір мұғалім еліміздегі жаңашыл ұстаздардың бай тәжірибесін, белгілі педагогтар мен психологтардың ғылыми еңбектерін терең зерттеп, олардың ұсынбаларын өз ісінде шеберлікпен пайдаланғаны жөн.
Озық педагогикалық тәжірибе келесідей алғышарттарды қанағаттандыруы қажет: 1. көкейтестілігі және келешектілігі; 2. педагогикалық үрдісті ұйымдастыру, мазмұнын таңдау, мақсатын белгілеудегі жаңашылдық; 3. Қазіргі заманғы әлеуметтік ғылымдар қағидаларымен сәйкестігі; 4. Тәжірибелерді ұқсас жағдайларда басқа да нысандарға пайдалану мүмкіндігі; 5. қажетті нәтижеге жету үшін білім алушылармен ұстаздардың уақыты және басқа да игіліктерді оңтайлы жұмсау. 6. білім алушылардың жанжақты дамуына қажетті түтас жүйені құру. 7. жаңа педагогикалық деректер мен құбылыстарды ашу және жаңа педагогикалық құндылықтар жасау.
Педагогикалық тәжірибені технологияландыру үшін педагогқа келесілер қажет;
Педагогикалық қызметті жүйелі ұйымдастыру;
Алда жасалатын жұмыстардың мақсатымен нәтижесін нақты бағамдау;
Жалпы педагогикалық технологиямен қоса, тәжірибелік жұмыстың әр кезеңінің технологиясы туралы білімінің болуы;
4. Кәсіби қызметте туындайтын мәселелер мен қайшылықтарды
анықтайтын негізгі құрал ретінде педагогикалық рефлексия әдісін
меңгеруі;
Тәжірибені анықтау, меңгеру және талқылау үшін қажетті кешенді әдістемелік құралдардың болуы;
Педагогикалық ойларды концептуализациялау үрдісін қамтамасыз ететін теориялық білімнің болуы;
Озық педагогикалық тәжірибе жеке ұстаздың, топтың, педагогикалық ркымның, тіпті облыстармен қалалардың, аудандардың мектептері мен жоғары оқу орындары ркымының біріккен қызметтерінің нәтижесі болуы мүмкін. Озық тәжірибе оқыту- тәрбиелеу жұмысында салыстырмалы түрде мардымсыз шығындармен жоғары нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Озық тәжірибені зерттеуші өз әріптестеріне жаңа әдістемелік құрал ұсынады. Осының арқасында педагогикалық үрдістің сапасы жоғарылап, көптеген ұстаздар білім беру жұмысын жоғары нәтижемен ұйымдастыруға мүмкіндік алады.
Озық педагогикалық тәжірибені зерттеуде, ғалым нақты адамның қызметінің мазмұнымен, жұмыс үрдісімен, қызмет сапасымен және нәтижесімен жұмыс жасайды. Озық педагогикалық тәжірибенің негізін құрайтын құрамдас бөліктері келесілер: оқыту-тәрбиелеуге байланысты нақты міндеттер; озық педагогикалық жоба авторларымен мұғалімдердің, оқушылардың және педагогикалық үрдіске басқа да қатысушылардың нақты іс-әрекеттері; ғылыми жаңалықтар, басқа жобалардан артықшылығы; тәжірибенің автордың тұлғалық қасиеттермен ұқсастығы.
Педагогикалық тәжірибені түтастай талдау зерттеушіні оның тиімділігімен қоса, туындайтын қарама-қайшылықтарды анықтауды міндеттейді.
Педагогикалық тәжірибені әр түрлі негізге сай топтау барысында И.К. Журавлев төмендегідей классификация ұсынады:
Сапасына қарай: озық, қалыпты, тиімді, тиімсіз, дұрыс, бұрыс, жағымсыз. Жағымсыз, өз кезегінде, ескі, келеңсіз, артта қалған және қате деген түрлерге бөлінеді.
Ауқымына қарай: бірлік, әдеттегі қалыптасқан өлшемді, жеке, топтық, ұжымдық, бұқаралық.
Жаңашылдығы мен маңыздылығына қарай: жаңа және түрлендіруші.
Жаңашылдық тәжірибе дегеніміз құрамында жаңашылдықтың мардымсыз мөлшеріндей белгісі бар оқыту мен тәрбиелеудің жаңа педагогикалық жүйесін жасау және іске асыру. Түрлендіруші тәжірибеде жаңалықтың белгісі мүлдем аз болады, кейде байқалмайды.

2. Озық педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау, талдау және
тарату
Озық педагогикалық тәжірибе үлгілерін қарастырудың кезеңдері. Ғылыми жұмыстың бұл кезеңінде озық жобалар туралы дәйекті ақпараттар көзін анықтау маңызды. Артынша, зерттелетін нысандар таңдалып алынады, зерттеушімен жоба авторының арасында тиісті құқықтық байланыстар рэсімделіп, зерттеушінің кейінгі іс-әрекетін жоспарлайтын бағдарлама эзірленеді. Озық жобаларды таңдаудың алғышарттарын белгілейтін, яғни қандай да бір педагогикалық туындыларды озық жобалардың қатарына енгізуге негіз болатын сараптау аппаратын анықтау екінші кезең жұмысы болып табылады.
Озық педагогикалық тәжірибелерді зерттеу туралы деректерге қысқаша түсінік. Барлық деректерді мынадай топтарға бөлуге болады: жазбаша түрде сақталатын деректер; есте сақтау арқылы жеткен деректер; ауызша жеткен деректер және бастысы, сырттай бақылау мен бейнелеуге болатын нақты іс-әрекет.
Ғылыми сараптауда көпшілікті қолжазба түрінде берілетін деректер қызықтырады. Олардың қатарына: 1. Педагогикалық жаңалықтардың қатарын үздіксіз толықтырып отыратын педагогтардың, ғалымдардың, жоғары оқу орындары басшыларының әр түрлі ғылыми-әдістемелік конференцияларға дайындаған баяндамалары. Оларды зерттеп, талдау зерттеушілердің негізгі міндеті. 2. Педагогтардың озық тәжірибелерімен таныстыру жергілікті білім беру басқармаларының, оқу орындарының әдістемелік қызметінің ғылыми конференцияларға дайындаған арнайы басылымдары, әдістемелік құралдары, есеп берулері, сызбалар мен иллюстрациялар, дидактикалық көрнекі құралдар, техникалық және оқу-әдістемелік құралдар арқылы жүргізіледі. Бұл педагогтар тәжірибесімен таныстырудың ауызекі үлгісі болып табылады. Тәжірибеде ғылыми жаңалықтармен бөлісудің бірнеше тұрақты әдістері қалыптасқан. Олардың қатарына жоба авторларының кеңестермен жиындарда, шеберлік сабақтарда, мектеп және жоғары оқу орындары аралық әдістемелік конференцияларда, тәжірибе алмасу семинарларында, ұстаздардың білімін жетілдіру курстарында сөйлеген сөздерін жатқызуға болады. 3. Педагогтардың күнделікті қызметінде пайдалануға мүмкіндік беретін педагогикалық тәжірибенің барлық құнды деректері сақталған ғылыми жинақтар.
Мұғалімдердің Кәсіби шеберлігі, яғни оқыту-тәрбиелеу үрдісін ұйымдастыру озық педагогикалық тәжірибелерді танып білудің үшінші тобы болып табылады.
Дегенмен, педагогикалық ркымдағы бағалы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.