Саптан шығу
Жоспар
Кіріспе
I. Сап туралы түсінік және оларды басқару
1.1. Сап және оларды басқару
1.2 Сапты басқару тәсілі
II. Негізгі бөлім
2.1. Саптық тұрыс
2.2. Қарумен саптық тұрыс.
2.3. Саптан шығу және оған қайтып келу. Бастыққа келу және одан кету
2.4. Бөлімше сабы
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
I. Сап туралы түсінік және оларды басқару
1.1. Сап және оларды басқару
1.2 Сапты басқару тәсілі
II. Негізгі бөлім
2.1. Саптық тұрыс
2.2. Қарумен саптық тұрыс.
2.3. Саптан шығу және оған қайтып келу. Бастыққа келу және одан кету
2.4. Бөлімше сабы
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазір отан қорғаушылар қатарында ұлы Отан соғысы қаһармандарының ұлдары мен немерелері тұр. Олар әкелері мен аталарының үлесіне тиген қатал сыннан өткен жоқ. Әйтсе де олар армиямыздың, халқымыздың қаһармандық дәстүрлеріне адал, Еліміз қауіпсіздігінің, бейбітшілікті қорғаудың мүдделері талап еткен, агрессия құрбандықтарына көмектесу керек болған әрбір сәтте қазақ жауынгері дүние жүзінің алдында қандай да болсын қиыншылықтарды жеңуге әзір тұратын, қалтқысыз, әрі ержүрек патриот, интернационалист ретінде көрінеді. Саптық дайындық — әскери қызметшілерді әскери дағды мен әскери тәртіпке үйретудің маңызды пәндерінің бірі. Ол әскери қызметшіге саптың тұрысты, ұқыптылықты, тәртіптілікті, бөлімше құрамында жекеленген саптык, тәсілдер мен үйлесімді қимылдарды дереу және дұрыс орындауды дағдыландыруға бағытталған. Саптық дайындық: қарумен және қарусыз жекеленген саптық жат-тығуларды; машиналардағы және жаяу реттегі қимылдар кезінде бөлімше (есеп тобы, экипаж), взвод, рота (батарея), батальон (дивизион) және полктердің жаттықтыруын; бөлімше мен бөлімдердің саптық байқауларын, сондай-ақ әскери қызметшілердің ұрыс алаңында жылжу тәсілдерін қамтиды.
Сап және оларды басқару.Алдын ала берілетін және орындалатын пәрмендер. Сапқа түру алдындағы және саптағы әскери қызметшінің міндеттері. Орнынан сәлемдесуге жауап беру.
Сап — әскери қызметшілердің, бөлімшелердің және белімдердің Жарғымен белгіленген өзара іс-қимыл жасаулары үшін жаяу тәртіптегі және машинадағы орналасуы.
Қазір отан қорғаушылар қатарында ұлы Отан соғысы қаһармандарының ұлдары мен немерелері тұр. Олар әкелері мен аталарының үлесіне тиген қатал сыннан өткен жоқ. Әйтсе де олар армиямыздың, халқымыздың қаһармандық дәстүрлеріне адал, Еліміз қауіпсіздігінің, бейбітшілікті қорғаудың мүдделері талап еткен, агрессия құрбандықтарына көмектесу керек болған әрбір сәтте қазақ жауынгері дүние жүзінің алдында қандай да болсын қиыншылықтарды жеңуге әзір тұратын, қалтқысыз, әрі ержүрек патриот, интернационалист ретінде көрінеді. Саптық дайындық — әскери қызметшілерді әскери дағды мен әскери тәртіпке үйретудің маңызды пәндерінің бірі. Ол әскери қызметшіге саптың тұрысты, ұқыптылықты, тәртіптілікті, бөлімше құрамында жекеленген саптык, тәсілдер мен үйлесімді қимылдарды дереу және дұрыс орындауды дағдыландыруға бағытталған. Саптық дайындық: қарумен және қарусыз жекеленген саптық жат-тығуларды; машиналардағы және жаяу реттегі қимылдар кезінде бөлімше (есеп тобы, экипаж), взвод, рота (батарея), батальон (дивизион) және полктердің жаттықтыруын; бөлімше мен бөлімдердің саптық байқауларын, сондай-ақ әскери қызметшілердің ұрыс алаңында жылжу тәсілдерін қамтиды.
Сап және оларды басқару.Алдын ала берілетін және орындалатын пәрмендер. Сапқа түру алдындағы және саптағы әскери қызметшінің міндеттері. Орнынан сәлемдесуге жауап беру.
Сап — әскери қызметшілердің, бөлімшелердің және белімдердің Жарғымен белгіленген өзара іс-қимыл жасаулары үшін жаяу тәртіптегі және машинадағы орналасуы.
ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ
1.Қ. Аманжолов, А.Тасболатов. Алғашқы әскери дайындық -Алматы “МЕКТЕП” 2004ж.
2.Д.Майхиев, Б.Аманжолова. Алғашқы әскери дайындық-Алматы “МЕКТЕП” 2006ж.
3. Б.Аманжолова, А.Тасболатов. Алғашқы әскери дайындық -Алматы “МЕКТЕП” 2007ж.
4. Ақпарат көзі: www.Zox.kz интернет сайты.
5. Ақпарат көзі: www.Google.kz интернет сайты.
6. «Сарбаз» Республикалық әскери патриоттық газет // 1 қазан.
1.Қ. Аманжолов, А.Тасболатов. Алғашқы әскери дайындық -Алматы “МЕКТЕП” 2004ж.
2.Д.Майхиев, Б.Аманжолова. Алғашқы әскери дайындық-Алматы “МЕКТЕП” 2006ж.
3. Б.Аманжолова, А.Тасболатов. Алғашқы әскери дайындық -Алматы “МЕКТЕП” 2007ж.
4. Ақпарат көзі: www.Zox.kz интернет сайты.
5. Ақпарат көзі: www.Google.kz интернет сайты.
6. «Сарбаз» Республикалық әскери патриоттық газет // 1 қазан.
Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ
С. АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ.
Тақырыбы: Саптан шығу
Орындаған: 3-курс студенті
Тексерген: А Ә Д пәнінің аға оқытушысы
Шаймардайнов Қ
Өскемен2011ж
Жоспар
Кіріспе
I. Сап туралы түсінік және оларды басқару
1.1. Сап және оларды басқару
1.2 Сапты басқару тәсілі
II. Негізгі бөлім
2.1. Саптық тұрыс
2.2. Қарумен саптық тұрыс.
2.3. Саптан шығу және оған қайтып келу. Бастыққа келу және одан кету
2.4. Бөлімше сабы
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазір отан қорғаушылар қатарында ұлы Отан соғысы қаһармандарының ұлдары
мен немерелері тұр. Олар әкелері мен аталарының үлесіне тиген қатал сыннан
өткен жоқ. Әйтсе де олар армиямыздың, халқымыздың қаһармандық дәстүрлеріне
адал, Еліміз қауіпсіздігінің, бейбітшілікті қорғаудың мүдделері талап
еткен, агрессия құрбандықтарына көмектесу керек болған әрбір сәтте қазақ
жауынгері дүние жүзінің алдында қандай да болсын қиыншылықтарды жеңуге әзір
тұратын, қалтқысыз, әрі ержүрек патриот, интернационалист ретінде
көрінеді. Саптық дайындық — әскери қызметшілерді әскери дағды мен әскери
тәртіпке үйретудің маңызды пәндерінің бірі. Ол әскери қызметшіге саптың
тұрысты, ұқыптылықты, тәртіптілікті, бөлімше құрамында жекеленген саптык,
тәсілдер мен үйлесімді қимылдарды дереу және дұрыс орындауды дағдыландыруға
бағытталған. Саптық дайындық: қарумен және қарусыз жекеленген саптық жат-
тығуларды; машиналардағы және жаяу реттегі қимылдар кезінде бөлімше (есеп
тобы, экипаж), взвод, рота (батарея), батальон (дивизион) және полктердің
жаттықтыруын; бөлімше мен бөлімдердің саптық байқауларын, сондай-ақ әскери
қызметшілердің ұрыс алаңында жылжу тәсілдерін қамтиды.
Сап және оларды басқару.Алдын ала берілетін және орындалатын пәрмендер.
Сапқа түру алдындағы және саптағы әскери қызметшінің міндеттері. Орнынан
сәлемдесуге жауап беру.
Сап — әскери қызметшілердің, бөлімшелердің және белімдердің Жарғымен
белгіленген өзара іс-қимыл жасаулары үшін жаяу тәртіптегі және машинадағы
орналасуы.
1.1. Сап және оларды басқару
Қатар — қатарда белгіленген бір сызык бойында әскери қызметшілердің
біреуі екіншісінің қасында белгіленген аралықты сақтап орналаскан сабы.
Машиналар желісі — машиналардың біреуі екіншісінің касында бір сызық
бойында орналасуы.
Қаптал — саптың оң (сол) жақ шеті. Бұрылыс жасаған кезде сап
капталдарының аттары өзгермейді.
Маңдайшеп — саптың әскери қызметшілер тіке қарап түрған жағы
(машиналардың маңдай алды).
Саптың тыл жағы — маңдайшеп жағына карама-қарсы жақ.
Аралық — маңдайшеп бойьшша әскери қызметшілердщ (машиналардын),
бөлімшелердің және белімдердің арасындағы аралық.
Арақашықтық — түкпір жаққа карай әскери қызметшілердің (машиналардың),
бөлімшелердің және бөлімдердің арасындағы аралық.
Сап ені — сап шеттерінің арасындағы аралык.
Саптың ұзындығы — саптың бірінші шетінен (алдыңғы тұрған әскери
қызметшшің) саптың соңғы шетіне (соңғы түрған әскери қызметшінің) дейінгі
аралык, машиналар қозғалысында — машиналардың бірінші сызығынан (алдыңғы
тұрған машинаның) машиналардың соңғы сызығына (соңғы түрған машинаның)
дейінгі аральщ.
Екі қатарлы сап — бір қатардағы әскери қызметшілер басқа қатардағы
әскери қызметшілердщ ту сыртына қарай бір қадам аракашықтыкта орналаскан
сап (колын созып, алдында түрған әскери кызметшінің иығына салу). Қатарлар
бірінші және екінші деп аталады. Сап бүрылыс жасағанда қатарлар
өзгермейді.
Қатар — екі қатарлы сапта біреуі екіншісінің ту сыртында түрған екі
әскери қызметші. Егер бірінші қатардағы әскери кызметшінің ту сыртында
екінші катардың әскери кызметшісі түрмаса, онда мұндай қатар толык емес
деп аталады.
1.2 Сапты басқару тәсілі
Бір қатарлы және екі қатарлы саптар жиналма немесе жазылма болуы
мүмкін. Жиналма саптағы әскери қызметшілер қатарда маңдайшеп бойьшша бір-
бірінен шынтақтарының арасында алақанның еніне тең аралықта орналаскан.
Орындалатын пәрмен бойынша, бөлішпенің командирі (бағыттаушы) калыпты
адыммен, ал қалғандары жарты адыммен жүреді; орнынан босауына орай екінші
нөмірдегілер адым ырғағымен бірінші тұрғанның ту сыртына енеді жене
қалыпты адыммен қозғалысты жалғастырады.
Жазылма саптағы әскери қызметшілер қатарда маңдайшеп бойынша бір-бірінен
бір қадам немесе командир белгілеген аралықта орналасқан.
Лек — әскери қызметшілер бір-бірінің ту сыртында, ал бөлімшелер
(машиналар) бір-бірінің артында жарғымен белгілеген немесе командир
белгілеген арақашыктықта орналасқан сап.
Лектер бір, екі, үш, төрт және одан да кеп қатарлы болуы мүмкін. Лектер
бөлімшелерді жөне бөлімдерді жазылма немесе жорык сапта орналастыру үшін
қолданылады.
Жазылма сап — бөлімшелер маңдайшеп бойьшша бір сызықтың бойында бір
қатарлы немесе екі қатарлы сапта (машиналар сызығывда) немесе лектің
сызығында жарғымен белгіленген немесе командир белгілеген арақашықтықта
орналасқан сап.
Жазылма сап тексерістер, санақтар, байқаулар, шерулер жүргізу үшін,
сондай-ақ басқа да қажетті жағдайларда қолданылады.
Жорық сабы — белімше лекке немесе бөлімшелер лектер белгілеген
арақашықтықта орналасқан сап.
Жорық сабы марш жүргізудегі, ән салып салтанатты шерумен жүріп өтудегі
белімшелердің қозғалысы үшін, сондай-ақ басқа қажетті жағдайларда
қолданылады.
Бағыттаушы — көрсетілген бағыттағы бірінші жүріп келе жатқан әскери
қызметші (бөлімше, машина). Бағыттаушы бойынша қалған әскери қызметшілер
(белімшелер, машиналар) өздерінің қозғалыстарын реттейді.
Тұйықтаушы — лектегі соңғы келе жатқан әскери кызметші (бөлімше,
машина).
Сапты басқару дауыспен, белгілермен және жеке үлгімен командир беретін,
сондай-ақ техниканың немесе жылжымалы құралдың көмегімен берілетін
пәрмендермен және бұйрық берумен жүзеге асырылады. Пәрмендер және бүйрық
берулер бөлімшелердің командирлері (машиналардың басшылары) және
тағайындалған бақылаушылар арқылы лек бойынша берілуі мүмкін. Мапшнадағы
басқару дауыспен және ішкі байланыс кұралдарының көмегі арқылы берілетін
пәрмендер және бұйрық берулермен жүзеге асырылады.
Саптағы аға командир өзіне пәрмен беруге қолайлы жерде болады. Қалған
командирлер пәрмендері жарғымен белгіленген немесе аға командир белгілеген
орындарда тұрып береді.
Батальонның және полктің жорық сабындағы рота және одан жоғары
бөлімшелердщ командирлеріне пәрмендер беру жөне олардың орындалуын тексеру
үшін саптан шығуға рұқсат етіледі.
Пәрмендер алдын ала берілетін және орындалатын болып белінеді; сондай-ақ
пәрмендер тек орындалатын ғана болуы да мүмкін.
Алдын ала берілетін пәрмендер — саптағылар командирдің олардан қандай
әрекеттерді талап етіп түрғанын түсіну үшін нық, катты жәөне созылмалы
түрде беріледі. Қандай да болмасын, алдыи ала пәрмендер берілгенде,
саптағы әскери қызметшілер саптық түрысты қабылдайды, ал саптан тыс болса,
бастық жаққа бүрылады да, саптық түрысты қабылдайды.
Қарумен әдістерді орындау кезінде алдын ала пәрмен берілгенде кажет
болған жағдайда қарудың аты аталады. Мысалы: "Автоматтарды — Кеудеге!",
"Пулеметтерді — Белдікке!" және т.б. Орындалатып пәрмен (жарғыда ірі
әріптермен басылған) үзілістен кейіи қатты, буындалып және нық беріледі.
Орындалатын пәрмен бойынша оны шүғыл және нақты орындау жүргізіледі.
Бөлімшенің немесе жекелеген әскери қызметшінің: назарын аудару
мақсатында алдын ала берілген пәрменде қажет болған жағдайда бөлімшенің
аты немесе әскери қызметшінің атағы мен тегі айтылады. Мысалы: "Взвод (3-
взвод) — тоқтаі", "Қатардағы жауынгер Әлімов, артқа бұрыл!"
Пәрмендерді берген кезде дауыс саптың енімен және ұзындығымен шамалас
болу, ал баяндау нық, дауысты шұғыл көтерместен айтылу керек.
Қабылдауды жою немесе орындауды тоқтату үшін: "Тоқтат!" пәрмені
беріледі. Осы пәрменді қабылдауды орындауға дейін болған ереже
қолданылады.
Оқыту кезінде жарғыда көрсетілген саптық әдістерге және беліну бойынша,
сондай-ақ дайындық жаттығуларының көмегі арқылы қозғалысқа рұқсат етіледі.
Мысалы: "Автоматты кеудеге, бөліну бойынша: жаса — бір, жаса — екі, жаса —
үш"; "Оңға, бөліну бойынша: жаса — бір, жаса — екі".
Әскери қызметші:
өзінің қаруының, өзіне бекітіліп берілген кару-жарақтың, техниканың,
дәрілердің, жеке қорғаныс құралдарының, бекініс қүрал-
саймандарының,нысанды киімдерінің және жабдығының жарамдылығын тексеруге;
нысанды киімдерін үқыпты реттеуге, жабдықтарды дүрыс киюге және жөндеуге,
анықталған кемшіліктерді жою үшін жолдасына көмектесуге;
саптағы өз орнын білуге, оған жылдам және әбігерсіз тұруға; козғалыс
кезінде түзелімді, белгіленген аралықты, аракашықтьщты сақтауға;
кауіпсіздік талаптарын орындауға; (машинадан) саптан рүқсатсыз шықпауға;
сапта рұксатсыз сөйлеспеуге және темекі тартпауға; өзінің командирінің
бүйрықтары мен пәрмендеріне ықыласпен назар аударуға, жылдам және накты,
басқаларға бөгет жасамастан орындауға;
— бұйрықтарды, пәрмендерді бұрмаламай, қатты және нақты өткізуге (айтып
жеткізуге) міндетті.
Әскери сәлемдесуді орнында тұрып және қозғалыста бас киіммен және бас
киімсіз орындау. Қозғалыста әскери сәлемдесуге жауап беру.
Бас киіммен тұрғанда—аяқты жерге қоюмен бірге басты бұру керек және оң
қолды бас киімге қойып, сол қолды қозғалтпай бүйірде үстау керек; бастық
(атағы үлкен) өтіп кеткеннен кейін, сол аяқты жерге қоюмен бір мезгілде
басты тік ұстап, оң қолды түсіру керек.
Бастықты (атағы үлкенді) басып озғанда — әскери сәлемдесу басып озудың
бірінші адымымен орындалады. Екішпі адыммен басты тік ұстап, оң колды
түсіру керек.
Егер әскери қызметшінің қолы бос болмаса, әскери сәлемдесуді аға
бастыктың (атағы үлкеннің) жағына карай бұрумен орындайды.
Әскери сәлемдесуді саптан тыскары өз орнында бас киімсіз бастықтан
(атағы үлкеннен) үш-төрт адым жерде тұрып орындау үшін сол жақка бұрылып
саптық тұрысты қабылдау керек және оның соңынан бүрыла түрып, оның бетіне
қарауы керек. Егер бас киім киілген болса, сондай-ақ саусақтар бірге,
алақан тік, ортаңғы саусақ бас киімнщ шетіне (күнкағарда) тиіп тұратындай,
ал шынтақ иықтың сызығында және бижгігнде болатындай етіп оң колды қысқа
жолмен бас киімде ұстау керек. Бастың(атағы үлкен) жаққа бүрған кезде
қолдың бас киімдегі орналасуы өзгеріссіз қалады .
Бастың (атағы үлкен) әскери сәлемдесуді орындаушьшың жанынан өтіп бара
жатса, басты тік үстау керек және сонымен бір мезгілде колды түсіру керек.
Әскери сәлемдесуді саптан тысқары өз орнында бас киімсіз бастықтан
(атағы үлкеннен) үш-төрт адым жерде тұрып орындау үшін сол жаққа бұрылып
саптық тұрысты қабылдау керек және оның соңынан бұрыла тұрып, оның бетіне
карауы керек. Тәуелсіз Қазақстан армиясын құруда қорғаныс мәселесі бойынша
құқықтық негіз қалаудың маңызы зор болды. Бұл жұмысты Президент, Үкімет,
Қорғаныс министрлігі белсенді әрі мақсатты түрде жүргізді. Жас
республиканың Отан қорғау мәселелері жөніндегі алғашқы заңдары өз
уақытында және тиісті деңгейде дайындалды.
Бастықтың сәлемдесуіне немесе алғыс жариялау кезінде әскери қызметші
қатты дауыстап, анық жауап береді. Қозғалыс кезінде жауапты сол аяқты
жерге қоюмен бастайды.
2.1 Саптық тұрыс.
"Саптал!", "Түзел!", "Тіктел!", "Еркін тұр!", "Жинақтал!" пәрмендерді
орындау
Саптьщ тұрыс: "Саптал!" немесе "Тіктел!" пәрмендері бойынша қабылданады.
Осы пәрмен бойынша тығыздалмай, тік тұру керек, өкшелерді қосып, аяқтың
ұшын маңдайшептің сызығы бойынша, олардың табанның еніне қойып түзеу
керек; аяқтардың бір тізесін түзей отыру, бірақ тығыз үстамау керек;
кеудені тік үстау керек, ал дене біршама алға ұмсынылуы керек; ішті тарту
керек; иықтарды жазу керек; қолдарды алақандарды ішке қаратып, бүйірге
және жамбастың ортасына ұстап, ал саусақтарды жартылай бүгіп және жамбасқа
тигізіп төмен жіберу керек; басты жоғары және тік, иекті алға шығармай
ұстау керек; өзінің алдына қарап, шұғыл әрекетке даяр болуы керек.
Орнындағы саптық тұрыс бүйрық берілгенде және қабылданғанда, баяндау
кезінде, Қазакстан Республикасының Мемлекеттік әнұраны орындалғанда,
әскери сәлемдесу берілгенде, сондай-ақ пәрмендер берілгенде қабылданады.
"Еркін тұр!" пәрмені бойынша оң немесе сол аяктың тізелерін бос ұстап,
орнынан кетпей, назарды әлсіретпей және сөйлеспей еркін тұру керек.
"Жинақтал!" пәрмені бойынша саптағы өз орнын тастап кетпей, қаруын,
киімдерін және жабдықтарын түзеу керек; қажет болған жағдайда саптан шығу
үшін тікелей бастығынан сұрануға болады.
Бас киімдерді шешу үшін: "Баскиімді шеш!", ал кию үшін: "Бас киімді
ки!" пәрмендері беріледі. Қажет болған жағдайда, жекелеген әскери
қызметшілер бас киімді пәрменсіз шешеді және киеді.
Шешілген бас киім күнқағарымен алға ұсталып, еркін түсірілген сол қолға
ұсталады.
Қарусыз немесе карумен "арқаға" күйінде бас киім оң, ал қарумен "бауға",
"кеудеге" және "аяққа" күйінде — сол қолмен шешіледі және киіледі.
Карабинмен "иыққа" күйінде бас киімді шешкен кезде, карабин алдын ала
аяққа түсіріледі.
Бөлімшелердің сапқа тұруы алдымен сапқа тұру тәртібі көрсетіліп,
"Саптал!" пәрмені бойынша жүргізіледі.
2.2 Қарумен саптық тұрыс
"Бауды босат (тарт)!", "Автоматты — кеудеге!", "Белдікке!" пәрмендерін
орында. Қарумен саптык тұрыс та қарусыз саптың тұрыс сияқты, бұл ретте
қаруды аузын жоғары қаратып, оң қолдыңбілегімен белдіктің жоғарғы жағына
тигізіп, ал жинамалы дүмді автоматты аузын төмен қаратып "белдікке"
күйінде үстау керек. Қол (роталық) пулеметті аяққа еркін түсірілген оң
қолмен дүмін оң аяқтың екшесіне жанай тигізіп, жерге ту сыртымен койып
ұстау керек.
Карабинді аяққа қол пулеметі сияқты ұстау керек, бұл ретте еркін
түсірілген оң қолмен газ түтігінен ұстау керек. Автоматты "белдікке"
күйінен "кеудеге" күйіне "Автоматты — кеудеге!" пәрмені бойынша үш
тәсілмен атқарылады:
бірінші тәсіл — белдік бойынша біршама жоғары ұстап , автоматты иықтан
алу керек және оның сағағынан және үңғы кертігінен сол қолмен іліп, өзінің
алдына оқжатарын солға каратып, аузын иектің биіктігінде тік ұстау керек;
екітиі тпәсіл — белдікті оң қолмен оңға карай жіберіп тастау керек және
оны алаканмен саусактар жартылай бүгілген және өзіне карап тұратындай етіп
ұстау керек, сонымен бір мезгілде оң қолдың шынтағын баудың астына кигізу
керек;
ушінші тәсіл— белдікті бастан асыра лақтырып тастау керек; автоматты
дүмінің мойнынан үстап, ал сол қолды жылдам түсіріп жіберу керек.
Жинамалы дүмді автомат "белдікке" күйінен "кеудеге" күйіне дәл сол
пәрмен бойынша екі тәсілмен алынады:
бірітиі тәсіл — оң колдьщ шынтағын белдіктің астьшан шығармай, автоматты
иықтан оң қолмен алу керек және автоматты сол қолымен сығағынан жөне үңғы
кесігін төменгі жағынан іліп алып, оны өзінің алдына оқжатарын төмен, ауыз
жағын солға каратып ұстау керек;
екішиі тәсіл— белдікті бастан асыра оң қолмен сол иықка лақтырып, онымен
автоматты баудағы ұңғы қорабынан ұстап алу керек сол колды жылдам түсіріп
жіберу керек.
Қажет болған жағдайда белдікті босату (тарту) үшін: "Белдікті — босат
(тарт)!" пәрмені беріледі.
"Белдікке!" пәрмені бойынша автоматтарды және қол гранататқыштарды
қолға, карабиндерді және пулеметтерді аякка ұстау керек, ол үшін автоматты
оң қолмен бау бойымен біршама жоғары ұстап, оны сол колмен кұндағынан және
үңғы бастырмасынан алып, иықтан түсіру керек, өзінің алдына оқжатарын
төмен қаратып, иектің деңгейінде ұстап тұру керек. Автоматты сол колмен
ұстай түрып, оң колмен ілмегін босатып, дүмін ашып тастау керек. Автоматты
оң қолмен кұндағынан және ұңғы бастырма-сынан алу керек. "Босат (тарт)!"
пәрмені бойынша оңға қарай жарты айналым жасап, бір мезгілде сол аякты
алға еңкейтіп, солға карай бір адым қою керек, қаруды дүмімен сол аяктың
өкшесіне тіреп, ал ұңғысын оң шынтақтың бүгілмесіне қою керек; аяктың
тізелері бүгілмеу керек; оң қолмен белдіктің айылбасынан үстай тұрып, сол
қолмен бауды тарту (босату) керек жөне өздігінен саптьщ тұрысты қабылдау
керек.
"Қаруды—арқаға!", "Белдікке!", ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
МИНИСТРЛІГІ
С. АМАНЖОЛОВ АТЫНДАҒЫ ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ.
Тақырыбы: Саптан шығу
Орындаған: 3-курс студенті
Тексерген: А Ә Д пәнінің аға оқытушысы
Шаймардайнов Қ
Өскемен2011ж
Жоспар
Кіріспе
I. Сап туралы түсінік және оларды басқару
1.1. Сап және оларды басқару
1.2 Сапты басқару тәсілі
II. Негізгі бөлім
2.1. Саптық тұрыс
2.2. Қарумен саптық тұрыс.
2.3. Саптан шығу және оған қайтып келу. Бастыққа келу және одан кету
2.4. Бөлімше сабы
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазір отан қорғаушылар қатарында ұлы Отан соғысы қаһармандарының ұлдары
мен немерелері тұр. Олар әкелері мен аталарының үлесіне тиген қатал сыннан
өткен жоқ. Әйтсе де олар армиямыздың, халқымыздың қаһармандық дәстүрлеріне
адал, Еліміз қауіпсіздігінің, бейбітшілікті қорғаудың мүдделері талап
еткен, агрессия құрбандықтарына көмектесу керек болған әрбір сәтте қазақ
жауынгері дүние жүзінің алдында қандай да болсын қиыншылықтарды жеңуге әзір
тұратын, қалтқысыз, әрі ержүрек патриот, интернационалист ретінде
көрінеді. Саптық дайындық — әскери қызметшілерді әскери дағды мен әскери
тәртіпке үйретудің маңызды пәндерінің бірі. Ол әскери қызметшіге саптың
тұрысты, ұқыптылықты, тәртіптілікті, бөлімше құрамында жекеленген саптык,
тәсілдер мен үйлесімді қимылдарды дереу және дұрыс орындауды дағдыландыруға
бағытталған. Саптық дайындық: қарумен және қарусыз жекеленген саптық жат-
тығуларды; машиналардағы және жаяу реттегі қимылдар кезінде бөлімше (есеп
тобы, экипаж), взвод, рота (батарея), батальон (дивизион) және полктердің
жаттықтыруын; бөлімше мен бөлімдердің саптық байқауларын, сондай-ақ әскери
қызметшілердің ұрыс алаңында жылжу тәсілдерін қамтиды.
Сап және оларды басқару.Алдын ала берілетін және орындалатын пәрмендер.
Сапқа түру алдындағы және саптағы әскери қызметшінің міндеттері. Орнынан
сәлемдесуге жауап беру.
Сап — әскери қызметшілердің, бөлімшелердің және белімдердің Жарғымен
белгіленген өзара іс-қимыл жасаулары үшін жаяу тәртіптегі және машинадағы
орналасуы.
1.1. Сап және оларды басқару
Қатар — қатарда белгіленген бір сызык бойында әскери қызметшілердің
біреуі екіншісінің қасында белгіленген аралықты сақтап орналаскан сабы.
Машиналар желісі — машиналардың біреуі екіншісінің касында бір сызық
бойында орналасуы.
Қаптал — саптың оң (сол) жақ шеті. Бұрылыс жасаған кезде сап
капталдарының аттары өзгермейді.
Маңдайшеп — саптың әскери қызметшілер тіке қарап түрған жағы
(машиналардың маңдай алды).
Саптың тыл жағы — маңдайшеп жағына карама-қарсы жақ.
Аралық — маңдайшеп бойьшша әскери қызметшілердщ (машиналардын),
бөлімшелердің және белімдердің арасындағы аралық.
Арақашықтық — түкпір жаққа карай әскери қызметшілердің (машиналардың),
бөлімшелердің және бөлімдердің арасындағы аралық.
Сап ені — сап шеттерінің арасындағы аралык.
Саптың ұзындығы — саптың бірінші шетінен (алдыңғы тұрған әскери
қызметшшің) саптың соңғы шетіне (соңғы түрған әскери қызметшінің) дейінгі
аралык, машиналар қозғалысында — машиналардың бірінші сызығынан (алдыңғы
тұрған машинаның) машиналардың соңғы сызығына (соңғы түрған машинаның)
дейінгі аральщ.
Екі қатарлы сап — бір қатардағы әскери қызметшілер басқа қатардағы
әскери қызметшілердщ ту сыртына қарай бір қадам аракашықтыкта орналаскан
сап (колын созып, алдында түрған әскери кызметшінің иығына салу). Қатарлар
бірінші және екінші деп аталады. Сап бүрылыс жасағанда қатарлар
өзгермейді.
Қатар — екі қатарлы сапта біреуі екіншісінің ту сыртында түрған екі
әскери қызметші. Егер бірінші қатардағы әскери кызметшінің ту сыртында
екінші катардың әскери кызметшісі түрмаса, онда мұндай қатар толык емес
деп аталады.
1.2 Сапты басқару тәсілі
Бір қатарлы және екі қатарлы саптар жиналма немесе жазылма болуы
мүмкін. Жиналма саптағы әскери қызметшілер қатарда маңдайшеп бойьшша бір-
бірінен шынтақтарының арасында алақанның еніне тең аралықта орналаскан.
Орындалатын пәрмен бойынша, бөлішпенің командирі (бағыттаушы) калыпты
адыммен, ал қалғандары жарты адыммен жүреді; орнынан босауына орай екінші
нөмірдегілер адым ырғағымен бірінші тұрғанның ту сыртына енеді жене
қалыпты адыммен қозғалысты жалғастырады.
Жазылма саптағы әскери қызметшілер қатарда маңдайшеп бойынша бір-бірінен
бір қадам немесе командир белгілеген аралықта орналасқан.
Лек — әскери қызметшілер бір-бірінің ту сыртында, ал бөлімшелер
(машиналар) бір-бірінің артында жарғымен белгілеген немесе командир
белгілеген арақашыктықта орналасқан сап.
Лектер бір, екі, үш, төрт және одан да кеп қатарлы болуы мүмкін. Лектер
бөлімшелерді жөне бөлімдерді жазылма немесе жорык сапта орналастыру үшін
қолданылады.
Жазылма сап — бөлімшелер маңдайшеп бойьшша бір сызықтың бойында бір
қатарлы немесе екі қатарлы сапта (машиналар сызығывда) немесе лектің
сызығында жарғымен белгіленген немесе командир белгілеген арақашықтықта
орналасқан сап.
Жазылма сап тексерістер, санақтар, байқаулар, шерулер жүргізу үшін,
сондай-ақ басқа да қажетті жағдайларда қолданылады.
Жорық сабы — белімше лекке немесе бөлімшелер лектер белгілеген
арақашықтықта орналасқан сап.
Жорық сабы марш жүргізудегі, ән салып салтанатты шерумен жүріп өтудегі
белімшелердің қозғалысы үшін, сондай-ақ басқа қажетті жағдайларда
қолданылады.
Бағыттаушы — көрсетілген бағыттағы бірінші жүріп келе жатқан әскери
қызметші (бөлімше, машина). Бағыттаушы бойынша қалған әскери қызметшілер
(белімшелер, машиналар) өздерінің қозғалыстарын реттейді.
Тұйықтаушы — лектегі соңғы келе жатқан әскери кызметші (бөлімше,
машина).
Сапты басқару дауыспен, белгілермен және жеке үлгімен командир беретін,
сондай-ақ техниканың немесе жылжымалы құралдың көмегімен берілетін
пәрмендермен және бұйрық берумен жүзеге асырылады. Пәрмендер және бүйрық
берулер бөлімшелердің командирлері (машиналардың басшылары) және
тағайындалған бақылаушылар арқылы лек бойынша берілуі мүмкін. Мапшнадағы
басқару дауыспен және ішкі байланыс кұралдарының көмегі арқылы берілетін
пәрмендер және бұйрық берулермен жүзеге асырылады.
Саптағы аға командир өзіне пәрмен беруге қолайлы жерде болады. Қалған
командирлер пәрмендері жарғымен белгіленген немесе аға командир белгілеген
орындарда тұрып береді.
Батальонның және полктің жорық сабындағы рота және одан жоғары
бөлімшелердщ командирлеріне пәрмендер беру жөне олардың орындалуын тексеру
үшін саптан шығуға рұқсат етіледі.
Пәрмендер алдын ала берілетін және орындалатын болып белінеді; сондай-ақ
пәрмендер тек орындалатын ғана болуы да мүмкін.
Алдын ала берілетін пәрмендер — саптағылар командирдің олардан қандай
әрекеттерді талап етіп түрғанын түсіну үшін нық, катты жәөне созылмалы
түрде беріледі. Қандай да болмасын, алдыи ала пәрмендер берілгенде,
саптағы әскери қызметшілер саптық түрысты қабылдайды, ал саптан тыс болса,
бастық жаққа бүрылады да, саптық түрысты қабылдайды.
Қарумен әдістерді орындау кезінде алдын ала пәрмен берілгенде кажет
болған жағдайда қарудың аты аталады. Мысалы: "Автоматтарды — Кеудеге!",
"Пулеметтерді — Белдікке!" және т.б. Орындалатып пәрмен (жарғыда ірі
әріптермен басылған) үзілістен кейіи қатты, буындалып және нық беріледі.
Орындалатын пәрмен бойынша оны шүғыл және нақты орындау жүргізіледі.
Бөлімшенің немесе жекелеген әскери қызметшінің: назарын аудару
мақсатында алдын ала берілген пәрменде қажет болған жағдайда бөлімшенің
аты немесе әскери қызметшінің атағы мен тегі айтылады. Мысалы: "Взвод (3-
взвод) — тоқтаі", "Қатардағы жауынгер Әлімов, артқа бұрыл!"
Пәрмендерді берген кезде дауыс саптың енімен және ұзындығымен шамалас
болу, ал баяндау нық, дауысты шұғыл көтерместен айтылу керек.
Қабылдауды жою немесе орындауды тоқтату үшін: "Тоқтат!" пәрмені
беріледі. Осы пәрменді қабылдауды орындауға дейін болған ереже
қолданылады.
Оқыту кезінде жарғыда көрсетілген саптық әдістерге және беліну бойынша,
сондай-ақ дайындық жаттығуларының көмегі арқылы қозғалысқа рұқсат етіледі.
Мысалы: "Автоматты кеудеге, бөліну бойынша: жаса — бір, жаса — екі, жаса —
үш"; "Оңға, бөліну бойынша: жаса — бір, жаса — екі".
Әскери қызметші:
өзінің қаруының, өзіне бекітіліп берілген кару-жарақтың, техниканың,
дәрілердің, жеке қорғаныс құралдарының, бекініс қүрал-
саймандарының,нысанды киімдерінің және жабдығының жарамдылығын тексеруге;
нысанды киімдерін үқыпты реттеуге, жабдықтарды дүрыс киюге және жөндеуге,
анықталған кемшіліктерді жою үшін жолдасына көмектесуге;
саптағы өз орнын білуге, оған жылдам және әбігерсіз тұруға; козғалыс
кезінде түзелімді, белгіленген аралықты, аракашықтьщты сақтауға;
кауіпсіздік талаптарын орындауға; (машинадан) саптан рүқсатсыз шықпауға;
сапта рұксатсыз сөйлеспеуге және темекі тартпауға; өзінің командирінің
бүйрықтары мен пәрмендеріне ықыласпен назар аударуға, жылдам және накты,
басқаларға бөгет жасамастан орындауға;
— бұйрықтарды, пәрмендерді бұрмаламай, қатты және нақты өткізуге (айтып
жеткізуге) міндетті.
Әскери сәлемдесуді орнында тұрып және қозғалыста бас киіммен және бас
киімсіз орындау. Қозғалыста әскери сәлемдесуге жауап беру.
Бас киіммен тұрғанда—аяқты жерге қоюмен бірге басты бұру керек және оң
қолды бас киімге қойып, сол қолды қозғалтпай бүйірде үстау керек; бастық
(атағы үлкен) өтіп кеткеннен кейін, сол аяқты жерге қоюмен бір мезгілде
басты тік ұстап, оң қолды түсіру керек.
Бастықты (атағы үлкенді) басып озғанда — әскери сәлемдесу басып озудың
бірінші адымымен орындалады. Екішпі адыммен басты тік ұстап, оң колды
түсіру керек.
Егер әскери қызметшінің қолы бос болмаса, әскери сәлемдесуді аға
бастыктың (атағы үлкеннің) жағына карай бұрумен орындайды.
Әскери сәлемдесуді саптан тыскары өз орнында бас киімсіз бастықтан
(атағы үлкеннен) үш-төрт адым жерде тұрып орындау үшін сол жақка бұрылып
саптық тұрысты қабылдау керек және оның соңынан бүрыла түрып, оның бетіне
қарауы керек. Егер бас киім киілген болса, сондай-ақ саусақтар бірге,
алақан тік, ортаңғы саусақ бас киімнщ шетіне (күнкағарда) тиіп тұратындай,
ал шынтақ иықтың сызығында және бижгігнде болатындай етіп оң колды қысқа
жолмен бас киімде ұстау керек. Бастың(атағы үлкен) жаққа бүрған кезде
қолдың бас киімдегі орналасуы өзгеріссіз қалады .
Бастың (атағы үлкен) әскери сәлемдесуді орындаушьшың жанынан өтіп бара
жатса, басты тік үстау керек және сонымен бір мезгілде колды түсіру керек.
Әскери сәлемдесуді саптан тысқары өз орнында бас киімсіз бастықтан
(атағы үлкеннен) үш-төрт адым жерде тұрып орындау үшін сол жаққа бұрылып
саптық тұрысты қабылдау керек және оның соңынан бұрыла тұрып, оның бетіне
карауы керек. Тәуелсіз Қазақстан армиясын құруда қорғаныс мәселесі бойынша
құқықтық негіз қалаудың маңызы зор болды. Бұл жұмысты Президент, Үкімет,
Қорғаныс министрлігі белсенді әрі мақсатты түрде жүргізді. Жас
республиканың Отан қорғау мәселелері жөніндегі алғашқы заңдары өз
уақытында және тиісті деңгейде дайындалды.
Бастықтың сәлемдесуіне немесе алғыс жариялау кезінде әскери қызметші
қатты дауыстап, анық жауап береді. Қозғалыс кезінде жауапты сол аяқты
жерге қоюмен бастайды.
2.1 Саптық тұрыс.
"Саптал!", "Түзел!", "Тіктел!", "Еркін тұр!", "Жинақтал!" пәрмендерді
орындау
Саптьщ тұрыс: "Саптал!" немесе "Тіктел!" пәрмендері бойынша қабылданады.
Осы пәрмен бойынша тығыздалмай, тік тұру керек, өкшелерді қосып, аяқтың
ұшын маңдайшептің сызығы бойынша, олардың табанның еніне қойып түзеу
керек; аяқтардың бір тізесін түзей отыру, бірақ тығыз үстамау керек;
кеудені тік үстау керек, ал дене біршама алға ұмсынылуы керек; ішті тарту
керек; иықтарды жазу керек; қолдарды алақандарды ішке қаратып, бүйірге
және жамбастың ортасына ұстап, ал саусақтарды жартылай бүгіп және жамбасқа
тигізіп төмен жіберу керек; басты жоғары және тік, иекті алға шығармай
ұстау керек; өзінің алдына қарап, шұғыл әрекетке даяр болуы керек.
Орнындағы саптық тұрыс бүйрық берілгенде және қабылданғанда, баяндау
кезінде, Қазакстан Республикасының Мемлекеттік әнұраны орындалғанда,
әскери сәлемдесу берілгенде, сондай-ақ пәрмендер берілгенде қабылданады.
"Еркін тұр!" пәрмені бойынша оң немесе сол аяктың тізелерін бос ұстап,
орнынан кетпей, назарды әлсіретпей және сөйлеспей еркін тұру керек.
"Жинақтал!" пәрмені бойынша саптағы өз орнын тастап кетпей, қаруын,
киімдерін және жабдықтарын түзеу керек; қажет болған жағдайда саптан шығу
үшін тікелей бастығынан сұрануға болады.
Бас киімдерді шешу үшін: "Баскиімді шеш!", ал кию үшін: "Бас киімді
ки!" пәрмендері беріледі. Қажет болған жағдайда, жекелеген әскери
қызметшілер бас киімді пәрменсіз шешеді және киеді.
Шешілген бас киім күнқағарымен алға ұсталып, еркін түсірілген сол қолға
ұсталады.
Қарусыз немесе карумен "арқаға" күйінде бас киім оң, ал қарумен "бауға",
"кеудеге" және "аяққа" күйінде — сол қолмен шешіледі және киіледі.
Карабинмен "иыққа" күйінде бас киімді шешкен кезде, карабин алдын ала
аяққа түсіріледі.
Бөлімшелердің сапқа тұруы алдымен сапқа тұру тәртібі көрсетіліп,
"Саптал!" пәрмені бойынша жүргізіледі.
2.2 Қарумен саптық тұрыс
"Бауды босат (тарт)!", "Автоматты — кеудеге!", "Белдікке!" пәрмендерін
орында. Қарумен саптык тұрыс та қарусыз саптың тұрыс сияқты, бұл ретте
қаруды аузын жоғары қаратып, оң қолдыңбілегімен белдіктің жоғарғы жағына
тигізіп, ал жинамалы дүмді автоматты аузын төмен қаратып "белдікке"
күйінде үстау керек. Қол (роталық) пулеметті аяққа еркін түсірілген оң
қолмен дүмін оң аяқтың екшесіне жанай тигізіп, жерге ту сыртымен койып
ұстау керек.
Карабинді аяққа қол пулеметі сияқты ұстау керек, бұл ретте еркін
түсірілген оң қолмен газ түтігінен ұстау керек. Автоматты "белдікке"
күйінен "кеудеге" күйіне "Автоматты — кеудеге!" пәрмені бойынша үш
тәсілмен атқарылады:
бірінші тәсіл — белдік бойынша біршама жоғары ұстап , автоматты иықтан
алу керек және оның сағағынан және үңғы кертігінен сол қолмен іліп, өзінің
алдына оқжатарын солға каратып, аузын иектің биіктігінде тік ұстау керек;
екітиі тпәсіл — белдікті оң қолмен оңға карай жіберіп тастау керек және
оны алаканмен саусактар жартылай бүгілген және өзіне карап тұратындай етіп
ұстау керек, сонымен бір мезгілде оң қолдың шынтағын баудың астына кигізу
керек;
ушінші тәсіл— белдікті бастан асыра лақтырып тастау керек; автоматты
дүмінің мойнынан үстап, ал сол қолды жылдам түсіріп жіберу керек.
Жинамалы дүмді автомат "белдікке" күйінен "кеудеге" күйіне дәл сол
пәрмен бойынша екі тәсілмен алынады:
бірітиі тәсіл — оң колдьщ шынтағын белдіктің астьшан шығармай, автоматты
иықтан оң қолмен алу керек және автоматты сол қолымен сығағынан жөне үңғы
кесігін төменгі жағынан іліп алып, оны өзінің алдына оқжатарын төмен, ауыз
жағын солға каратып ұстау керек;
екішиі тәсіл— белдікті бастан асыра оң қолмен сол иықка лақтырып, онымен
автоматты баудағы ұңғы қорабынан ұстап алу керек сол колды жылдам түсіріп
жіберу керек.
Қажет болған жағдайда белдікті босату (тарту) үшін: "Белдікті — босат
(тарт)!" пәрмені беріледі.
"Белдікке!" пәрмені бойынша автоматтарды және қол гранататқыштарды
қолға, карабиндерді және пулеметтерді аякка ұстау керек, ол үшін автоматты
оң қолмен бау бойымен біршама жоғары ұстап, оны сол колмен кұндағынан және
үңғы бастырмасынан алып, иықтан түсіру керек, өзінің алдына оқжатарын
төмен қаратып, иектің деңгейінде ұстап тұру керек. Автоматты сол колмен
ұстай түрып, оң колмен ілмегін босатып, дүмін ашып тастау керек. Автоматты
оң қолмен кұндағынан және ұңғы бастырма-сынан алу керек. "Босат (тарт)!"
пәрмені бойынша оңға қарай жарты айналым жасап, бір мезгілде сол аякты
алға еңкейтіп, солға карай бір адым қою керек, қаруды дүмімен сол аяктың
өкшесіне тіреп, ал ұңғысын оң шынтақтың бүгілмесіне қою керек; аяктың
тізелері бүгілмеу керек; оң қолмен белдіктің айылбасынан үстай тұрып, сол
қолмен бауды тарту (босату) керек жөне өздігінен саптьщ тұрысты қабылдау
керек.
"Қаруды—арқаға!", "Белдікке!", ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz