Орта мектепте технология пәнін оқытудың психологиялық-педагогикалық негіздері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Нормативтік сілтемелер . . . 8

Анықтамалар . . . 9

Белгілеулер мен қысқартулар . . . 10

Кіріспе . . . . . …. 11

1 Орта мектепте технология пәнін оқытудың психологиялық-педагогикалық негіздері . . . 15

1. 1 Технология пәнін оқытуда педагогикалық инновацияны жүзеге
асыру мүмкіндіктері . . . 15

1. 2 6-сыныпта технология пәнін оқытуды жетілдірудің жолдары . . . 24

1. 3 Оқушылардың жас ерекшелігіне сай оқытуда инновациялық
үдерісті жобалау кезеңдері . . . 32

2 6-сынып оқушыларына технология пәнін оқытуда инновациялық негізінде оқыту әдістемесі . . . 41

2. 1 6 - сыныпта технология пәнін инновациялық негізінде оқыту мазмұны . . . 41

2. 2 Технология пәнін оқытуда қолданылатын инновациялық әдістері мен формалары . . . 53

2. 3 Технология пәнін оқыту кезіндегі қауіпсіздік техникасы мәселелері . . . 64

Қорытынды . . . 71

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 73

Қосымшалар . . . 76

Кіріспе

Зерттеудың көкейкестілігі. Елбасының «Қазақстан-2050» стратегиясының бағдарламасында «Барлық халықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі мен әл-ауқатының артуы, елдің денсаулығын жақсартумен бірге, тәуелсіз мемлекетімізге еңбекқор, өз кәсібін терең түсінетін, білімі мен іскерлігін жан-жақты қолдана білетін мамандар, экономикамызды гүлдендіретін кәсіпкерлер қажет» делінген [1] .

Ұрпағымызды іскер де батыл, тапқыр етіп тәрбиелеу - мектеп пен қоғам алдында тұрған міндет. Бүгінгі күні технология пәні мұғалімдері алдында оқушыларды нарық заманының талабына сай өз тағдырын өзі шешу, өз күшімен жұмыс ұйымдастыра білу, кәсіпкерлік пен экономикалық біліммен қамту мәселесі тұр. Болашақтағы білікті мамандар - мектеп оқушылары болғандықтан, оларды ұлттық негізде тәрбиелеп, жаңа заманға сай сабақты түрлендіріп өткізсе еңбек нәтижелі болмақ.

Білім беру жүйесінің басым міндеті ретінде оқытудың инновациялық технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық, ғаламдық, коммуникациялық желілеріне шығу [2] .

Экономикасы қарыштап дамып келе жатқан елдерде телекоммуникацияның және ақпараттық технологияның өзгеруіне байланысты технологиялық революция жүруде. Сондықтан қазіргі нарықтық заман шығармашылықпен жобалау және жоспарлай білуді, жаңа технологияны қысқа мерзімде игеруді және жауапты шешімдерді жылдам қабылдауды талап етеді. Осыған байланысты жас ұрпақтың заман талабына сай бір емес, бірнеше мамандықты игеруіне тура келеді, ал оған дайындық мектеп қабырғасынан басталуы тиіс. Технология пәнін оқытуда - еңбек етудің алғышарттарын үйрену арқылы оқушыны жеке тұлға ретінде тәрбиелеу мақсаты көзделеді. Осы мақсатты жүзеге асыру барысында, оқушыларға берілетін тәлім-тәрбие үрдісін жетілдіру, жұмыс мәдениетін, адамдар арасындағы адамгершілік қарым-қатынастарды жаңарту, еңбек біліктілігін қалыптастыру арқылы еңбекке өнімділігін арттыруға ынталандыру міндеттерін мұғалімге жүктейді. Жас ұрпақты қоғамдық өмірге, отбасындағы қызметке, кәсіпке даярлау, үнемі өзгеріп отыратын әлемде өмір сүретіні туралы түсінікті қалыптастыруды міндеттейді. Елбасы Н. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында: «Негізгі мақсатымыз -Қазақстанның әлемнің елу дамыған елдерінің қатарына енуі» делінген. Сол себепті, әр оқушыға оның қабілеттеріне сәйкес келетін білім беру өрісі қажет.

Адамға ең бірінші өмірлік қажеті - еңбек екенін уақыт дәлелдеуде. Адам өмірі үшін аса қажетті, әрі өмір бойы тоқтаусыз білім беретін пән «Еңбекке баулу» бүгінгі технология оқу пәні үнемі жетілдіруде.

Еңбек сабағында оқушылардың іске икемділігі мен іскерлігіне, өнерге, шеберлікке деген бейімділігін дамыта отырып қалыптастырады. Оқушылар отбасында да тұрмыстың әр түрлі өнімді еңбегіне қатысады. Баланың бойындағы сапалық қасиеттері, еңбекке қызығушылығы, табиғатты қорғауы, ұқыптылығы еңбек арқылы адам өзін-өзі танытады. Қазіргі кезде білім беру кеңістігінде инновациялық үрдістердің бағыттарының бірі - мектепке бағдарлау болып табылады. Оқушылардың қызығушылықтары, қабілеттері толық ескеріліп, сол қажеттілікке сай тиімді жағдайлар жасалып, білім беріледі.

Оқыту мәселелерін бастамас бұрын, жас ұрпақты ұлттық рухта тәрбиелеуге ерекше мән беру керек.

Сабақ - оқыту мен тәрбиелеу үрдісінің негізгі формасы. Ендеше сабақтың мәнді өтуі мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Инновация - оны жеке түсініп, оқу үрдісіне енгізу - оқушылардың саналы да сапалы білім алуының бірден бір шарты. Инновациялық әдіс-тәсілдерді енгізу жаңа білім берудің бірден бір шарты деп айттық. Саралап оқыту - оқушылардың туа біткен ақыл-ой қабілетінің жеке дамуының жан-жақтылығына негізделген білім беру жүйесі.

Технология - пәні математика, география, сызу, бейнелеу өнері, тарих, музыка пәндерімен тығыз байланысты. Электронды кәсіптік бағдарлау жүйесі - қазіргі заманға сай ақпараттық-коммуникациялық технология негізінде жасалып, оқушының өзіне қажетті мамандықты таңдап, оның ерекшеліктері жөнінде тұтас ақпаратты ұсына отырып, өз мүмкіндігі бойынша қалаған мамандығын анықтауға көмектеседі.

Оқушыларды кәсіптік бағдарлау ақпараттық үрдісі, ұдайы кәсіптік білім жөніндегі ақпараттарды талдауды және қорытындылауды қажет етеді. Бүгінгі еңбектің сипаты, мазмұны өзгеріп, жаңа талап пен міндеттерді қажет еткенімен, еңбекті құрмет тұту - халықтар дәстүрінде ежелден қалыптасқан.

Балаларды еңбекке тәрбиелеу - қол еңбегі сабағынан басталады. Адам баласы туа сала емес, көре-көре, жүре-жүре жетіледі. Бір адам еңбекке өте қабілетті болып өссе, енді бірі керісінше болады. Баланың жас шағында еңбек тәрбиесін дұрыс алуы немесе одан шет қалуы оның келешек өміріне үлкен әсер етеді [3] .

Баланың еңбек тәрбиесін меңгеруі, қоғам үшін ғана емес, оның жеке басы, өз тіршілігі үшін де қажет. Еңбекті сүйетін адамның өмірінде реніш болмайды. Олар үнемі көтеріңкі көңіл-күйде жүреді. Отбасына еңбек тәрбиесін жүргізгенде, баланы белгілі бір мамандыққа бейімдей даярлауды ескерген жөн.

Егер бала отбасында еңбек тәрбиесін дұрыс алып шықса, мектепке іскерлікке үйрену оңайға түседі. Өйткені, отбасында алған еңбек дағдылары балаға түрлі мамандықты үйренген кезде жәрдемдесіп, оны игеруді оңайлатып отырады.

Технология сабағында жобалау әдісін қолдану. Жоба - әр түрлі бөлімдерден арнайы сызбалардан, суреттерден, жасалатын бұйымның технологиялық картасынан құралуы мүмкін. Ол бұйымдарды жасаған кезде есеп, экономикалық немесе экологиялық дәлелді түсінік хаттар да пайдаланылады. Тәуелсіз елімізде қазіргі уақытта білімнің кең көлемді қоры жиылған мектеп оқушыларының танымдық қызығушылығын дамыту мәселесіне тоқталып өтетін болсақ: оқыту үдерісінде әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, терең білімді, ізденімпаз, барлық іс-әрекеттерінде шығармашылық бағыт ұстанатын, сол тұрғыда өз болмысын таныта алатын жеке тұлға тәрбиелеу ісіне ерекше мән берілуде.

Бұдан «Технология» пәнін оқыту үдерісінде оқушылардың танымдық іс-әрекетін қалыптастырудың толық теориялық тұрғыдан негізделмеуі, жаңа педагогикалық, ақпараттық технологиялар негізінде «Технология» пәніне деген танымдық қызығушылықты қалыптастырудағы ақпараттық технологияларды тиімді қолданудың әдістемелік тұрғыда қамтамасыз етілмеуі мен оқушылардың «Технология» пәніне деген танымдық қызығушылығын қалыптастыру қажеттілігі арасында қарама-қайшылық пайда болады. Бұл қарама-қайшылықтан оқушылардың танымдық іс-әрекетін, қызығушылығын ақпараттық технология негізінде, электронды оқу әдістемелік құралдары негізінде қалыптастыру мәселесі туындайды.

Танымдық қызығушылық - оқушының оқуға, білуге деген ынта-ықыласының, рухани жан дүниесінің дамуының құштарлығының ерекше көрінісі. Танымдық қызығушылық проблемалық сұрақтың жауабын іздестіруде технология пәнін оқыту арқылы жүзеге асады. Бұдан технология пәнін оқыту үдерісінде танымдық қызығушылықтарды қалыптастыру үшін оқушылардың танымдық қызығушылықтарының көздейтін мүддесі - білімнің қоғамдық мәнін ұғыну, қоғамға қызмет ету қарқынын үдету қажеттігі негізінде дамиды. Танымдық қызығушылықтың ең жоғарғы көрінісі оқушылардың технология пәнінен алған білімдерін өмірде, тәжірибеде нәтижелі пайдалана білуі болып табылады. Практика көрсетіп отырғанындай, оқушының өз іс-әрекетін жеткілікті деңгейде ұйымдастыруы және психологиялық, теориялық, практикалық даярлығымен қоса, өз бетімен танымдық іс-әрекеттерді орындай алуы мен олардың жеке басының танымдық ізденімпаздығы, қызығушылығы сияқты қасиеттерінің болуын талап етеді. Кез-келғен сабақ сапасын арттыру үшін мұғалім үнемі жоғарғы басшылык тараптан нұсқау күтпей, өз сабағының тиімділігін арттыруда шығармашылық ізденістер жасауы, бүгінгі күнде шешімін тапқан іске айналуы тиіс. Сондай-ақ, оқушының сауаттылығы, оның сабаққа ынта-ықыласын арттыру мұғалімге байланысты. Осы себепті, мұғалімге қойылатын талап деңгейі де бүгінгі таңда жоғары екендігін аңғару қиын емес.

Қазіргі кезде білім беру ошақтары оқытудың инновациялық әдістерін білетін және оны оқыту үдерісінде жүзеге асыра алатын мұғалімді талап етеді. Бұл дайындық құраушысы технология пән мұғаліміне де қатысты. Бұл бағытта жазылған еңбектер мұғалімдер үшін қажетті оқу құралына айналған. Мектеп мұғалімдері үшін А. С. Лында, П. Р. Атутов, В. А. Поляков, В. А. Кальней, Д. А. Тхоржевский, О. Сыздықов, Д. Пошаев, А. Саипов, Б. Ортаев, Г. Ғ. Еркибаева т. б. ғалымдардың еңбектері окыту әдістемесін жүзеге асыруды қамтиды [3-9] .

Ал, ол болса өз кезегінде біздің зерттеу жұмысымыздың тақырыбын «Орта мектепте технология пәнін оқытуда инновациялық негізде оқыту әдістерін қолдану» деп анықтады.

Зерттеу мақсаты: 6-сынып оқушыларына технология пәнін оқытуда инновациялық негізде оқыту әдістерін қолдану арқылы танымдық қызығушылықтарын қалыптастырудың педагогикалық жүйесін теориялық негіздеу, тәжірибелік тұрғыда дәлелдеу.

Зерттеу объектісі : Орта мектептегі технология пән сабағы. .

Зерттеу пәні : 6-сынып оқушыларына технология пәнін оқыту үдерісінде инновациялық оқыту әдістерін қолдану арқылы оқушылардың танымдық қызығушылығын қалыптастыруға даярлау жүйесі.

Зерттеу міндеттері :

- орта мектептердегі оқушылардың технология сабағындағы еңбекке дайындық жағдайымен танысып, жетілдіру жолдарын анықтау;

- оқушылардың танымдық қызығушылықтарын дамытудың педагогикалық жүйесі компоненттерінің мазмұнын жасау;

- мектептегі технология пәнін оқыту үрдісінде жаңа инновациялық әдістер негізінде оқушылардың танымдық қызығушылықтарын қалыптастыру жолдарын көрсету;

- оқушылардың танымдық қызығушылықтарын қалыптастыруда жаңа инновациялық әдістер енгізу арқылы ұсынылған жүйенің тиімділігін тәжірибе арқылы дәлелдеу.

Зерттеу әдістері:

- материалдарды талдау, сараптау;

- орта мектептегі технология пәнін оқытуда инновациялық негізде оқыту үдерісін бақылау;

- оқушылардың еңбектік іс-әрекеттері нәтижелерін салыстыру.

Диплом жұмысының құрылымы: Кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі және қосымшадан тұрады.

1 ОРТА МЕКТЕПТЕ ТЕХНОЛОГИЯ ПӘНІН ОҚЫТУДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Технология пәнін оқытуда педагогикалық инновацияны жүзеге асыру мүмкіндіктері

Кез-келген мемлекеттің экономикалық жағдайы жоғары, халқының өмір сүру деңгейінің жақсы, дүниежүзілік қауымдастықтағы орны мен салмағы сол елдің технологиялық даму деңгейімен анықталады. Қоғамның дамуы мен жаңа техологияны енгізу мен оның сапасын арттыру осы елдегі білім беру ісінің жолға қойылғандығы мен осы саланы ақпараттандыру деңгейіне келіп тіреледі.

Қазіргі болашақ ұрпақты іскер де батыл, заман талабына сай етіп тәрбиелеу - мектеп пен қоғам алдында тұрған басты міндет. Бүгінгі таңда технология пәні мұғалімдері алдында оқушыларды нарық заманының талабына сай өз тағдырын өзі шешу, өз күшімен жұмыс ұйымдастыра білу, бәсекелестікке қабілетті, кәсіпкерлік пен экономикалық біліммен қамту мәселесі тұр. Болашақтағы білікті мамандар - мектеп оқушылары болғандықтан, жаңа заманға сай сабақты түрлендіріп өткізсе еңбек нәтижелі болмақ [7] .

Республикамызда соңғы уақытта оқыту процесін ізгілендіру, оның практикалық бағыттылығын күшейту мақсатында көптеген іс-шаралар жасалды. Оларды «инновациялық процесс» немесе педагогикалық жаңалықтарды енгізу деп жүрміз. «Инноватика» дегеніміз латынның in-nooue деген сөзінен шыққан «жаңарту, өзгерту» деген ұғымды білдіреді. Педагогикада бұл жаңа әдістер, тәсілдер, құралдар, оқулықтар, бағдарламаларды пайдалануды білдіреді. Яғни оқыту мен тәрбиелеуге өзгерістер енгізу, олардың сапасын арттыру жаңа өзгерістер енгізу болып табылады.

«Білім туралы» Заңының 8-ші бабында білім беру жүйесінің басым міндеті ретінде оқытудың инновациялық технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық, ғаламдық, коммуникациялық желілеріне шығу деп көрсетілген [2] . Инновациялық жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіби, рухани, адамгершілік, азаматтық келбеттерінің қалыптасуына әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруде мұғалімдердің инновациялық іс-әрекетінің ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеруі - қазіргі уақытта маңызды мәселелердің бірі. Ал ғылым мен техниканың жедел дамыған, ақпараттар ағыны күшейген ХХІ ғасырда жан-жақты дамыған шығармашыл жеке тұлғаны қалыптастыру мектептің басты міндеті болып саналады. Осыған орай мектепте жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту үрдісінде тиімді, сапалы түрде іске асуы үшін оны жаңа технологиямен қамтамасыз ету қажеттілігі туындайды.

Инновациялық технологияның ерекшеліктері: қойылған мақсатқа жету мүмкіндігіне кепілдік беретін оқыту үрдісін құрастыру және оны жүзеге асыру деп қарастыруға болады [8] . Оқытылатын пән мазмұны, мұғалім мен оқушының өзара байланыс іс-әрекеті, оқушының ішкі даму үрдісі негізінде анықталған нақты мақсат қана инновациялық технология құрылымын түсінудің бірден-бір жолы бола алады. Педагогикада баланы оқыту мен тәрбиелеудің міндеті жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру болғандықтан, жаңа технология бойынша әдістемелік жүйенің басты бөлігі бір дәрежеде белсендірілуі қажет. Бұл әдістемелік жүйенің басқа бөліктерінің де (мазмұн, әдіс, оқыту түрі мен құралдарының) өзара байланысы қалпында өзгертілуін талап етеді. Мұны орындау үшін төмендегідей ұстанымдар жүзеге асырылуы қажет:

1. Оқушылардың өзіндік ізденіс іс-әрекетінің әдіс-тәсілдерін меңгеру талап етіледі. Өйткені бұл әдіс-тәсілдердің күнделікті пайдаланатын оқыту әдістерінен айырмашылығы бар. Яғни, жаңа талаптарға сәйкес «оқыту әдістемесі» деп отырғанымыз: «оқушы - мұғалім» ұстанымының өзара тығыз байланыстылығы. Демек, бұл жерде бірінші орында оқушы тұрады және оның өз бетімен білім алудағы белсенділігіне баса назар аударылады.

2. Жаңаша оқытудың негізгі формалары - оқытудың дербес және топтық формалары болып табылады. Мұнда басты мақсат - оқушыға деген сенім, оның ісіне жауап беру мүмкіндігіне сүйеніп беделі мен қадір-қасиет сезімін дамыту болып табылады.

3. Жаңа технологияның мақсаты бойынша «оқытуды ізгілендіру» қажет. Бұл үшін оқу кұралдары оқушылардың өздігінен танымдық іс-әрекетін жүргізе алатындай болуы тиіс.

Әрбір жаңа инновациялық технология жеке тұлғаны өзін-өзі дамытуға, оның өзіндік және шығармашылық қабілетін арттыруға, қажетті іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыруға және өзін-өзі дамытуға қолайлы жағдай жасауға қажетті әдіс-тәсілдердердің мүмкіндіктерін қамтиды. Яғни, осы мүмкіндіктер жалпы білім беру ұйымдарында, бастауыш, орта және жоғары білім беру мекемелерінде ұйымдастырылса, белгілі бір нәтижеге жетуге болады. Оқу үрдісі барысында Д. Б. Эльконин, В. В. Давыдовтардың «Дамыта оқыту», Ж. Қараевтің «Деңгейлеп саралау» технологиясы, М. М. Жанпейісованың «Модульдік оқыту» технологиясы, Джордж Соростың ашық қоғам институты «Сорос-Қазақстан» қоры арқылы келген «сын тұрғысынан ойлауды, оқу және жазу арқылы дамыту» (С. Мирсейітова) технологиясы, «Ынтымақтастықта оқыту» технологиясы, В. Беспалько, М. Кларин, И. Лернер, В. Оконь, Н. Талызина «Бағдарламалап оқыту мәселесі», Дидактикалық бірліктердің ірілендірілуі (П. Эрдниев), Іс-әрекетті бағалау (Ш. Амоношвили, И. Волков) т. б. технологиялардың іс-тәжірибеде тиімділігін айқындайды.

Технология пәнін мектеп қабырғасында оқытуда - еңбек етудің алғышарттарын, әдіс-тәсілдерін үйрену арқылы оқушыны жеке тұлға ретінде тәрбиелеу мақсаты көзделеді. Осы мақсатты орындау барысында, оқушыларға берілетін тәрбие процессін жетілдіру, адамдар арасындағы адамгершілік қарым - қатынастарды жаңарту, еңбек біліктілігін қалыптастыру арқылы еңбекке өнімділігін арттыруға ынталандыру міндеттерін мұғалімге жүктейді. Қазіргі ұрпақты қоғамдық өмірге, отбасындағы қызметке, кәсіпке даярлау, үнемі өзгеріп отыратын әлемде өмір сүретіні туралы түсінікті қалыптастыруды міндеттейді.

Инновация термині XX ғасырдың ортасында отанымыздың педагогикалық жүйесін қайта құру барысында енді.

«Инновация» деген сөз латын тілінен қазақша аудармасы жаңару, жаңалық, өзгеру деген мағынаны білдіреді.

Инновация - бұл жүйе ішіндегі өзгеріс. Педагогикада инновация педагогикалық жүйеде оқу-тәрбие процесссі барысын жақсартуға бағытталған жаңалықтар енгізу деген мағынаны білдіреді. Инновациялар педагогикалық жүйе сапасын жетілдіруге бағытталған идеялар, үдерістер, кұралдар, әдістер, нәтижелер бірлігі болып табылады.

Т. И. Шамова, П. И. Третьяковалардың еңбегінде "инновация дегеніміз жаңа мазмұнды ұйымдастыру, ал жаңалық енгізу дегеніміз - тек қана жаңалық енгізу, ұйымдастыру, яғни инновация үдерісі мазмұнды дамытуды, жаңаны ұйымдастыру қалыптастыруды анықтайды, ал «жаңаша» деп жаңаның мазмұны, оны енгізудің әдіс-тәсілі мен технологиясын қамтитын құбылысты түсінеміз" - делінген [9] .

Педагогикалық инновациялар белгіленген алгоритм бойынша жүзеге асады. П. И. Пидкасистыйдың «Педагогика» еңбегінде педагогикалық жаңа түзілімдерді дайындау мен жүзеге асырудын 10 кезеңі көрсетілген:

1. Шартты аппаратты және реформаланатын педагогикалық жүйенің жағдайының өлшеуіштерін дайындау. Бұл кезеңде жаңа түзілімге деген қажеттілікті анықтау тиіс.

2. Арнайы құралдар арқылы реформалауға деген қажеттілікті анықтау үшін педагогикалық жүйені жан-жақты тексеру жүргізу және сапасын бағалау.

3. Педагогикалық жүйенің барлық компоненттері сараптамадан өтуге тиіс. Нәтижесінде тиімсіз, рационалды емес деп танылып нақты реформалануы тиіс деп бекітілуі қажет.

4. Алдын ала озық сипаттамаларға ие педагогикалық шешімдердің үлгісін іздеуде жаңа түзілімдерді модельдеу үшін қолдануға болады. Алдыңғы қатарлы педагогикалық технологиялық корлардын сараптамасы негізінде жаңа технологиялық құрастырылымдар құруға болатын материалдар табу қажет.

5. Өзекті педагогикалық мәселелердің шығармашылық шешімдерінен тұратын ғылыми жобаларды жан-жақты талдау (интернеттен алған ақпараттар өз пайдасын тигізуі мүмкін) .

6. Жалпы педагогикалық жүйенің немесе оның жеке бөліктерінің инновациялық модельдерін жобалау. Дәстүрлі нұсқаларынан айырмашылығы бар нақты қойылған қасиеттері бар жаңа түзілімдер жобасы құрастырылады.

7. Реформаның орындаушы интеграциясы. Бұл кезеңде тапсырмаларды жеке даралау, жауаптыларды және мәселелерді шешу кұралдарын анықтау, бақылау формаларын бекіту қажет.

8. Еңбектің белгілі үзіліс заңының тәжірибеде жүзеге асуын дайындау. Жаңа түзілімді енгізу алдында оның практикалық маңызын және тиімділігін нақты есептеу қажет.

9. Жаңашылдықты тәжірибеге енгізу алгоритмін тұрғызу. Педагогикада ұқсас талдап қорытындыланған алгоритмдер дайындалған. Оларда жаңартылуға немесе ауыстырылуға тиіс телімдерді іздеуге арналған тәжірибе сараптамасы, ғылым мәліметтеріне және тәжірибе сараптамасы негізінде жаңа енгізулерді моделдеу, эксперимент бағдарламасын дайындау, оның нәтижелерінің мониторингін, қажетті түзетулерді еңгізу, қорытынды бақылау секілді әрекеттер бар.

10. Жаңа түсініктерді кәсіби лексикасына немесе бұрынғы кәсіби сөздікті қайта мәндендіруді енгізу. Терминологияларды қайта дайындау барысында оны тәжірибеге енгізу үшін диалектикалық логика қағидаларына, жобалау теориясына және т. б. сүйенеді [10] .

Тұлғаның іс-әрекеттерінің әдіс-тәсілдері мен нәтижелерінің дамуы, өзгеруі педагогикалық ұжым арқылы іске асуға бағытталған шығармашылығы мен өмірі үлгісі екендігі айқындалып жаңа ой-пікірлер, жобалар, жоспарлар, нақты әрекеттер, т. б. пайда болды. Осының нәтижесінде «Саралап оқыту», «Деңгейлеп оқыту», «Дамыта оқыту», «Модульді оқыту», «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» технологиялары ғылымға еніп, өзіндік мәнге ие болуда.

Н. Нұрмағанбетов «инновация» білімінің мазмұнында, әдістемеде, технологияда оқу тәрбие жұмыстарының түрлерінде, тәсілдерінде, оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруда, мектеп жүйесін басқаруда көрініс табады - дейді де, автор өзінің жіктемесінде инновацияны, қайта жаңарту кеңістігін бірнеше түрге бөледі:

Жеке түрі (жеке-дара, бір-бірімен байланыспаған) ;

2. Модульдік түрі (жеке-дара кешені, бір-бірімен байланысқан) ;

3. Жүйелі түрі (мектепті толық қамтитын) [11] .

Білім беру мекемелерінде мұғалім бұған дейін жаңашылдықтың жаршысы, білім нәрін өзі айтып қана жеткізуші, ал оқушы тыңдаушы, дайын білімді тыңдап қайталаушы болатын. Қазіргі уақытта мұның бәрі өзгерген. Оқушы өздігінен ізденіп, шығармашылық әрекеттер жасайды. Мұғалім - нақты бағыт көрсетіп, оқушы еңбегін ұйымдастырушы, бақылаушы, қадағалаушы. Қандай технологияны қолдансақ та естен шығармауға тиіс нәрсе оқушының өзіне деген құштарлығын, қызығушылығын, сенімділігін жоғалтып алмау. Осыған орай В. Сухомлинскийдің мына сөздерін ескеруге болады: «Бала бойындағы білімге құштарлық, талап, ынта отын сөндіріп алмаңдар . . . Партадағы жұмыссыздық аса қатерлі қауіп» деген екен.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.