Отбасы тәрбиесінің өзекті мәселелері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Отбасы тәрбиесінің өзекті мәселелері
21.02.2014 Ғалым мінбері 1 рет оқылды
Өмірде ата-ананың ең қымбат нәрсесі - өздерінің балалары. Баласы жақсы жағынан көрінсе - мақтанады, жаман жағынан көрінсе - аяп, қимайды. Оның себебі, бала бауыр еті, іштен шыққан шұбар жылан демекші,оны дүниеге алып келген соң, ата-ананың ел алдындағы, отбасы алдындағы парызы өз ұр - пағын өсіру, тәрбиелеу, лайықты білім беру, қоғамға қосу. Айтуға оңай, дегенмен, баланың әлеуметтену процесінен өту жолы біраз уақытқа созылады, соның ең күрделі кезеңі отбасында өтеді. Отбасы әлеуметтік тұрғысынан қоғамда бірнеше негізгі функцияны атқарады, оның ішінде репродуктивтік (қайта өндіру), экономикалық (өндіру және тұтыну), қорғау (қауіпсіздік, денсаулықты сақтау), әлеуметтендіру (балаларды тәрбиелеу, аяқтандыру), коммуникативті (отбасындағы қарым-қатынас), т.б. Осындай күрделі міндет ата-аналардың иығына түседі. Орыс педагогы В.А. Сухомлинский айтқандай: Өз балаларыңызды сүйе отырып, оларды сізді де сүюге үйретіңіз, үйретпесеңіз - қартайған шағыңызда көз жасыңызды төгесіз . Осыны есте сақтай отырып ұрпақты дұрыс тәрбиелеу біздің басты міндетіміз.Баланың әлеуметтенуіне жетекшілік ету маңызға не жалпыға бірдей жағдаяттарға сүйенеді. Бала тәрбиесінде қолданатын бірнеше тәрбие стильдері бар: 1. Авторитарлық 2. Демократиялық 3. Бетімен кетушілік 4. Қамқоршылық 5. Хаотикалық. Сонымен қатар әр ұлттың халық педагогикасы отбасындағы тәрбиенің негізі бо - лып саналды. Бірде ойшыл Конфуцийге Он ұрпақтан кейінгілердің не көретінін болжай аласыз ба? деген сұраққа ұстаз: Ұрпақтан ұрпаққа, әкеден балаға не қалып жатқанын дәл білсек, оныншы емес жүзінші ұрпаққа да не қалатынын болжап білу қиын емес, - деп жауап берген екен. Осы айтылған ойларды қазіргі отбасына келтірсек, заманға сай, қоғамның өзгеруіне байланысты отбасылардың алдында көптеген қиыншылықтар тұр. Ең бастысы, әрине, қоғамның нарық экономикасына көшуі. Бұл қоғамдық формация отбасының дамуына, ұрпағына лайықты білім және тәрбие беруіне өз әсерін тигізуде. Тіпті, отбасының негізгі, репродуктивті функциясына кедергі жасауда.

Қазақстанда 90-жылдары бала туу үрдісі күрт азайып кеткені бәріміздің көзалдымызда болды. Сол жылдардың сал - дарын демографиялық теңсіздіктен әлі күнге дейін көріп келеміз. Онымен қатар әлеуметтік жетімдік пайда болды, әкелердің бала тәрбиесінен қашқақтағаны, феминистік үрдістің жоғарлауы, бүкіл отбасының тіршілігі әйелдің иығына түсуі. Екінші жағдай, бала үшін ата-аналары қай кезде болмасын ең қажетті, ең маңызды адамдар болып қалатыны сөзсіз, алайда, жасыратыны жоқ әке мен ананың тәрбиелік функциясы біркелкі емес. Ана әкеге қарағанда балаға уақытын көп бөледі,эмоциялық және психологиялық жағынан ықпалы мол. Үшіншіден, отба - сылық институт туралы, оның дұрыс жолда дамуын зерттеу үшін отбасын тек қана ата-аналар жағынан зерттеу аз, оны бала көзімен де қарастыру қажет. Адам баласын тәрбиелеуде бірнеше құндылық параметрлерін анықтауға болады: гуманистік маңызы бар; нормативтік маңызы бар; ұлттық дәстүрлі маңызы бар. Қазіргі педагогикада осы құндылықтар өз көрінісін толығымен алып отыр. Біздің қоғамда педагогтар, отбасы, басқа да тәрбиемен айналысатын мекемелерде тәрбиенің гуманистік маңызы бар әрекеттерін және нормативтік құндылықтарды ұстаным етеді. Дегенмен, күнделікті тәрбиеде тұлғаның бастамасын басып отыру, еркін жүру, сөйлеуге тыйым салуды жиі кездестіруге болады. Әр бала өзінің отбасындағы қабылданған өмірлік құндылықтарды, салт-дәстүрлерді, қарым-қатынастарды бойына сіңіреді. Отбасы ол үшін тәрбиелейтінде, қолдайтында, қастерлейтінде ұжым. Бұл жерде ол жаманның не екенін, жақсының не екенін тани бастайды. Балада ауытқыған мінез-құлық пайда болудың бірден-бір себебі кішкентай кезінен бастап әлеуметтену үдерісіне лайықты жағдай жасалмағанынан болуы мүмкін, немесе, әлеуметтену проце - сінің тоқтап қалуы да себеп болады.
Баланың асоциалды болмысы әртүрлі жағдайға байланысты. Соның бірден бірі, әрине, отбасылық тәрбие.Бұл жерде баламен ата-аналарының қарым-қатынасында үйлесімділік жоқтығы анық көрінеді. Біріншісі, бір жағынан отбасында баланың барлық тілегі орындалады,ата-аналары оған аса көңіл бөледі, соныме қатар, баланы түрлі конфликтілік жағдайға итермелейді, демек, үйде жақсы бол, ал, сыртта дөрекілік мінезіңді көрсете бер дегендей жол көрсетеді. Екіншісі, үнемі жанжал туындайтын отбасының жағдайына байланысты, әсіресе, толық емес отбасы немесе бала басқа жерде тәрбиеленіп, үйіне оралса, сол сияқты басқа да жағдайларға байланысты. Осы жерде баланың көңіл-күйіне қатты әсер ететін толық емес отбасы типіне тоқталсақ. Бұндай отбасының пайда болуының бірнеше себебі бар: ажырасу, күйеусіз бала табу, ер азаматтардың ерте дүние салуы. Қазақстанда кейінгі жылдары ажырасу саны күрт көбейіп кетті. 2011 жылы олардың саны 44900 болды немесе 2010 жылға қа - рағанда 7,9 пайызға өсіп отыр. Ал, 2013 жылдың қаңтар-наурыз аралығында 34 мың адам үйленсе, 11600 ажырасу тіркелген, ол 6,4 пайызға былтырғы жылдың осы мерзіміне қарағанда көбейіп отыр. Ажы - расқан уақытта бала әдетте шешесімен қа - лады. Толық емес отбасылардың санын көбейтетін фактор - күйеусіз баланы дүниеге келтіру, осындай отбасының саны жылдан жылға өсіп келеді. Тағы бір фактор, оны атамасқа болмайды, ол ер азаматтардың өлімінің көбеюінен толық емес отбасының санының өсуі. Қалайда болса, балаға әкесінің жоқтығы, шешесінің оның тәрбиесіне көңіл бөлінуіне уақытының аздығы, тағы басқа жағдайлар баланың кө - ңіліне кібіртік салып, түрлі жағымсыз жағ - ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.