БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА КОМПЬЮТЕРДІ ҚОЛДАНУ ЖАЙЫНДА

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 86 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қ. А. ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

«Қорғауға жіберілді»

«Бастауыш оқыту теориясы мен

әдістемесі» кафедрасының

меңгерушісі, п. ғ. к., доц. м. а.

Г. Тоққұлова

«» 2014 ж.

Тақырыбы: «БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА КОМПЬЮТЕРДІ ҚОЛДАНУ»

5В010200 - «Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдістемесі»

Орындаған З. Ходжаназарова

Ғылыми жетекшісі,

аға оқытушы Б. Даулетбекова

Түркістан 2014

Мазмұны

Бастауыш мектепте шамалардың, сандардың т. б. қатынасын толық меңгерту арқылы оқушылардың ой - өрісін дамыту мүмкіндіктерін анықтау;

Нормативтік сілтемелер 4

Анықтамалар

Белгілеулер мен қысқартулар 5

Аннотация

Кіріспе 6

І ОҚУ ҮДЕРІСІНДЕ КОМПЬЮТЕРДІ ҚОЛДАНУДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ- ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ

1. 1 Оқыту үдерісінде компьютерді оқыту құралы ретінде пайдаланудың дидактикалық негіздері 9

1. 2 Оқыту үдерісінде компьютерді қолданудың психологиялық мүмкіндіктері 18

1. 3 Оқыту үдерісіндегі компьютердің рөлі мен орны 24

ІІ БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА КОМПЬЮТЕРДІ ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

2. 1 Компьютерді қолданып есептерді шешудің алгоритмін құруға машықтандыру 36

2. 2 Электрондық оқулықтарды математиканы оқытуда

пайдалану 47

2. 3 Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін қалыптастыруда

тест әдісін қолдану 56

Қорытынды 62

Пайдаланылған әдебиеттер 64

Қосымша 67

Нормативтік сілтемелер

Осы дипломдық жұмыста келесі нормативтік құжаттарға сілтеме жасалған:

-Қазақстан Республикасы 2007-жылғы 27-шілдедегі «Білім туралы» заңы;

-Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012-жылғы 23-тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің ( бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты.

-Университеттің ішкі нормативтік ережесі:

УЕ-ХҚТУ-015-2014 Дипломдық жұмысты (жобаны) әзірлеу мен рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар;

Анықтамалар

1) Дипломдық жұмыс (жоба) - бұл студенттің кешенді дербес жұмысы,

мамандығы бойынша өзекті мәселелерді теория тұрғысынан сипаттама жасау, зерттеу және жан-жақты талдау болып табылатын оқудың соңғы аяқталу кезеңінде орындалатын жазбаша бітіру жұмысы.

2) Білімнің базалық мазмұны -жалпы бастауыш білім беретін ұйымдардың меншік нысанына, типі мен түріне қарамастан, меңгеруге міндетті бастауыш білім берудің келесі деңгейлерінде оқуды жалғастыруға жеткілікті болатын білім мазмұнының құрамы мен көлемі;

4) Оқу жүктемесінің ең жоғары көлемі - үлгілік оқу жоспарының инварианттық және вариативтік (мектеп және оқушы) компоненттеріндегі оқу пәндерінің мазмұнын меңгеру үшін қажетті және білім беру деңгейлері мен оқу жылы бойынша белгіленген оқу уақытының көлемі;

5) Білім беру- бұл қоғам мүшелерінің адамгершілік, интеллектуалдық, мәдени дамуының жоғары деңгейін және кәсіби біліктілігін қамтамасыз етуге бағытталған тәрбие беру мен оқытудың үздіксіз үдерісі;

6) Оқу жұмыс жоспары-білім алушының білім алу мүдделерін ескере отырып, үлгілік оқу жоспары негізінде жалпы орта (бастауыш) білім беретін ұйымдар әзірлейтін құжат;

7) Білім алушының дайындық деңгейі -тұлғалық, жүйелік-әрекеттік және пәндік нәтижелерінен көрінетін білім алушылардың бастауыш білім мазмұнын меңгеру деңгейі;

8) Білім мазмұнын меңгерудің базалық деңгейі - білім алушылардың білім, шеберлік және дағдының міндетті көлемін меңгеру деңгейі;

9) Білім мазмұнын жетік меңгерудің жетік деңгейі- білім алушылардың білім, шеберлік және дағдының кеңейтілген және тереңдетілген көлемін меңгеру деңгейі.

Белгілеулер мен қысқартулар

Университет-Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті;
БМ -Бастауыш мектеп;

ДК -Дербес компьютер;

ЭЕМ -Электронды есептеуіш машина;

АОЖ -Автоматтандырылған оқыту жүйесі;

ДОБ -Диалогтық оқыту бағдарламасы;

АҚШ -Америка құрама штаты;

МАБ -Мемлекеттік аралық бақылау

Аннотация

В дипломной работе рассматриваются применение компьютера уже в начальных классах не только развивает у детей информационную культуру, повышает эффективность и качество процесса обучения, развивает различные виды мышления, умение моделировать задачу или ситуацию.

In a research paper discusses the application of computer in the classroom not only develops in children information culture, improves the efficiency and quality of the learning process, develops different kinds of thinking, the ability to simulate the task or situation.

Bir araştırma kağıt sınıf bilgisayar uygulama tartışır değil sadece çocuk bilgi kültür içinde gelişir, ve öğrenme sürecinin kalitesini artırır, farklı düşünme, görev veya durumu taklit yeteneği gelişir.

І Бастауыш сыныптарда шамаларды оқытудың педагогикалық негіздері

1. 1 Шама ұғымына жалпы сипаттама

Жиын жөніндегі ұғым сияқты, шама жөніндегі ұғым да бастапқы ұғым деп деп саналады, сондықтан шамаға анықтама бермей, тек мысалдар қарастыру арқылы ол ұғым жөнінде түсінік берумен қанағаттанамыз.

Математикада екі текті шама қарастырылады; дискретті (үздікті) және

үздіксіз (тұтас) шамалар.

Дискретті шамалардың мысалы ретінде мына сияқты жиындарды алуға болады: табын мал, сыныптағы оқушылар, натурал сандардың жиыны т. с. с.

Керісінше, ұзындық (ен, жуандық, биіктік, ұзындық кейде осылайша да аталады), (аудан) бет, көлем (сыйымдылық), масса, уақыт, күн, бұрыш, температура, жылу сыйымдылығы, жылдамдық, қуат, ток күші, кернеу т. с. с. үздіксіз шамалар.

Адам баласына өзінің мәдени дамуының алғашқы сатыларында-ақ әр түрлі жинақтардың (дискретті шамалардың) жеке нәрселерін санаумен қатар түрліше қашықтықтарды, жер участоктарының аудандарын өлшеуге егіске керек тұқым мөлшерін анықтауға, бір пункттен екінші пунктке жету үшін керекті уақыт ұзақтығын т. с. с. анықтауға тура келген: осы сияқты практикалық мәселелерді шешу қажеттігі үздіксіз шамаларды өлшеудің қарапайым тәсілдерінің пайда болуына себеп болған. Қандай да болсын бір шаманы өлшеу дегеніміз ол шаманың мәнін оның өлшеу бірлігі ретінде алынған басқа мәнімен салыстыру деген сөз болады.

Өзімен тектес басқа шамаларды өлшеу үшін қолданылатын белгілі шама өлшеу бірлігі немесе бұл тектес шамалардың өлшеуіші деп аталады.

Тақтаның ұзындығын өлшеп білгіміз келсін дейік. Ол үшін ұзындығы қандай екенін өзіміз жақсы білетін сызғышты аламыз да, оны тақтаның ұзындығының бойына өлшеп саламыз. Егер сызғыш дәл 6 рет қайталанып салынса, онда тақтаның ұзындығы біздің қолданып отырған сызғышымыздың ұзындығынан 6 есе артық болады немесе басқаша айтқанда, тақтаның ұзындығы жанағыдай 6 сызғыштың ұзындығына тең болады. Егер өлшеу бірлігі ретінде ұзындығы екі есе кес сызғыш алсақ, онда мұндай сызғыш тақтаның ұзындығының бойына 12 рет өлшеніп салынады, сондықтан тақтаның ұзындығы осындай 12 сызғыш ұзындығына тең болады.

Сөйтіп, бір шаманың өзін өлшегендегі нәтиже өлшеу бірлігі ретінде алынған шаманың өлшеміне байланысты болады.

Өлшеу бірліктерін қалауымызша таңдап алуымызға болады. Алайда таңдап алған өлшеу бірлігіміздің өлшемі өзімізге толық айқын болмаса, онда өлшеніліп отырған шама жөнінде де айқын түсінік ала алмайтын боламыз.

Шамаларды еркімізше таңдап алған өлшеу бірліктерімен өлшегенде іс жүзінде кездесіп қалуы мүмкін шәркездікке ұшырамау үшін белгілі бір тұрақты бірліктер тағайындалады. Өлшеуіштерді мемлекеттік өкімет немесе ғалымдар тағайындайды, я болмаса кейде өлшеуіштер дәстүр бойынша тағайындалады.

Сонда әрбір шаманың өзіне тән айрықша өлшеуіштері болады. Мысалы, ұзындық километрлермен, метрлермен, т. б. өлшенеді. Масса тонналармен, килограмдармен т. б. өлшенеді т. с. с.

Әдетте әрбір шама үшін тағайындалған өлшеу бірліктері бірнешеу болады: кейбіреулері ірірек, кейбіреулері ұсағырақ болады.

Өлшеніліп отырған шаманың үлкен - кішілігі жөнінде айқын түсінік болу үшін, әдетте үлкен шаманы өлшеу бірлігінің ірісімен өлшейді, ал кіші шаманы өлшеу үшін ұсақтау бірлікті алу қолайлы.

Мысалы, екі қаланың арасын километрмен, бөлменің ұзындығын метрмен, ал дәптердің ұзындығын сантиметрмен өлшеу қолайлырақ болады.

Өлшеу нәтижесінде дерексіз сан шығады, ол сан өлшеу бірлігінің берілген шамада неше есе болатындығын көрсетеді. Бұл сан осы шаманың сан мәні деп аталады.

Шаманың сан мәні өлшеу бірлігін қандай етіп алғандығымызға байланысты болады да, оның өзгеруіне қарайөзгеріп отырады.

Егер берілген шаманы өлшегенде ол шама өлшеу бірлігімен тікелей салыстырылатын болса, онда өлшеудің мұндай түрі тікелей өлшеу деп аталады.

Алайда көптеген жағдайларда өлшеу жұмысын атап айтқанда, физикалық шамаларды өлшеуді тілекей орындауға мүмкіншілік бола бермейді. Мысалы, үшбұрыштың ауданын өлшеу үшін табанын және сол табанына түсірілген биіктігін өлшейді де, бұдан шыққан сандардың көбейтінлісінің жартысын есептеп шығарып, үшбұрыштың ауданын табады. Сөйтіп, бұл жағдайда біз аудан өлшеу бірлігін пайдаланып үшбұрын ауданын тікелей өлшеп отырғанымыз жоқ, сызықтың өлшеуіштерді пайдаланып, екі кесіндіні - үшбұрыштың табанын және биіктігін - өлшедік те, осы тікелей өлшеніліп отырған шамалармен үшбұрыш ауданын байланыстыратын белгілі формуланы пайдаланып, үшбұрыш ауданын есептеп шығардық. Мұндай өлшеу жанама өлшеу деп аталады.

Тікелей өлшеулер қолданылатын жағдайларға қарағанда жанама өлшеулер қолданылатын жағдайлар көп және әрқилы болады. Расында да, тіпті қашықтықтың өзін көптеген жағдайларда: планеталардың бір-бірінен қашықтығын, арасында бөгеті бар жер бетіндегі екі нүктенің бір-бірінен қашықтығын т. с. с.

Егер өлшеуіштер бір текті шамаларды өлшеу үшін қолданылатын болса, онда бір тектес деп аталады. Мысалы, килограмм мен грамм - бір тектес өлшеуіштер, өйткені олар массаны өлшеу үшін қолданылады.

Өлшеуіштердің біреуі негізгі өлшеуіш деп, басқалары туынды өлшеуіштер деп аталады. Туынды өлшеуіштердің әрқайсысы қандай да бір санға көбейтілген немесе бөлінген негізгі өлшеуішке тең болады. Бұдан негізгі өлшеуіштен үлкен туынды өлшеуіштердің оған еселік болатындығы, ал негізгі өлшеуіштен кішілерінің оның бөлігі болатындығы шығады. Мысалы, ұзындықтың негізгі өлшеуіші метр болып саналады. Километр, дециметр - туынды өлшеуіштер, бұлардың біріншісі негізі өлшеуішті 1000-ға көбейту арқылы екіншісі оны 10-ға бөлу арқылы шығады.

Бір тектес өлшеуіштер жоғарғы атаулы және төменгі атаулы болады. Мысалы метр - сантиметр мен дециметрге қарағанда жоғарғы атаулы, ал километрге қарағанда төменгі атаулы өлшеуіш болады.

Кіші өлшеуіштің өзінен кейінгі келесі бір тектес тетелес өлшеуіштен неше есе кем екендігін көрсететін сан - бұл өлшеуіштердің бірлік қатынасы деп аталады. Мысалы, метрлік жүйеде ұзындықтың барлық өлшеуіштерінің бірлік өлшеуіштерінің бірлік қатынасы 10 саны болып табылады, демек олар бір-бірінен есе артық не кем болады.

Мәдениеттің дамуының алғашқы сатыларында адам өлшеу бірліктерін айналасындағы табиғаттан алған, мысалы ұзындық бірліктері ретінде әдетте адам денесінің жеке мүшелері алынған: қолдың қарысы, ересек адамның табанының ұзындығы (фут), саусақ буынының ұзындығы (дюйм), миля (мың қада - mill passuum), саусақтың жалпақтығы (елі) т. с. с.

Мұндай табиғи өлшеуіштердің өте қолайсыз екендігі ап-айқын: ұзындығы жағынан алғанда адамның қолының қары, табаны, қадамы әр түрлі болуы мүмкін. Расында да, әр түрлі адамдарда қолдың қарының ұзындығы 40 саниметрден 55 сантиметрге дейін болып, әрқилы келеді.

Мұндай жағдайда өлшеу дәлдігінің қанағаттанарлықтай болуы мүмкін емес.

Массаның ең көп тараған өлшеуіші қадақ (фунт) болған. Ал қадақтың іс жүзінде әр түрлі болғандығы былай тұрсын, қосымша атаулары да болған. Мысалы, революциядан бұрын Россияда: мемлекеттік сауда қадағы - 409 г, ревель қадағы 427 г, рига қадағы - 418 г, курляндия қадағы - 416 г, польша қадағы - 405 г және гродненскі қадағы - 367 г деген қадақтар болған. Қадақтың өзінен кіші масса өлшеуіштеріне бөлінуі де әр түрлі болған. Мысалы, орыстың мемлекеттік сауда қадағында 32 лот, 1 лотта 3 золотник, 1 золотникте 96 доля болған, 40 қадақ 1 пұт болатын. Өлшеуіштердің әрқилы болып келуі өлшеу жұмыстарында толып жатқан қолайсыздықтың, дау-жанжалдың, қателесудің, тіпті тікелей аудандық етек алуына әкеліп соққан, сөйтіп сауда-саттық жұмысын қиындатқан. Шамалардың әрбір тегі үшін негізгі өлшеу бірліктері кездейсоқ алынып отырған, бір шаманың өлшеуіштерінің бірліктерінің ірілері мен ұсақтарының арасындағы қатынастар түрліше, сандармен өрнектелетін, сондықтан бір тектес өлшеуіштің біреуінен екіншісіне көшу өте қиын болып, есептеу есептеу жқмысы тым күрделі болған. Ақырында, әрбір мемлекетте өзінің өлшеу бірліктерінің болуы халықаралық саудада есеп-қисап айырысу жұмысын да өте-мөте қиындатқан.

Қазіргі уақытта бүкіл дүние жүзі үшін бірыңғай өлшеуіш жүйесі тағайындалған. Мұндай өлшеуіштердің дүние жүзілік жүйесінің бірі - метрлік өлшеуіштер жүйесі.

Өлшеуіштердің метрлік жүйесі Францияда Ұлы француз революциясының дәуірінде енгізілген болатын.

Бұл өлшеуіштер жүйесі әр текті шамалардың өлшеу бірліктері өзара байланысты болып келген және олардың бөлінулері де нумерацияның ондық жүйесімен байланысты.

Өлшеуіштердің жаңа жүйесі жөніндегі мәселені шешуге ол кездегі аса көрнекті ғалымдар: Бертолле, Борда, Лагранж, Лаплас, Даламбер, Мешен, Прони т. б. қатыстырылған.

Жаңа жүйесінің негізгі бірлігінің - ұзындық бірлігінің - тұрақты болып келуін қамтамасыз ету үшін, ғалымдар оны жер шарының өлшемдерімен байланыстыруды ұйғарған.

Осы мақсатпен Даламбер мен Мешен деген ғалымдар жер меридианының доғасының ұзындығын өлшеп, ол меридианның ширегінің, демек төрттен бірінің доғасының ұзындығын анықтаған.

1795 жылғы 7 сәуірдегі заң бойынша жер меридианы ширегінің он миллионнан бір бөлігі метр деп аталып, ұзындықтың негізгі жаңа бірлігі ретінде қабылданды. Платина мен иридий металдарының қорытпасынан метрдің эталоны (үлгісі) жасалып, Францияның Ұлттық архивына сақтауға берілді.

Аудандарды өлшеудің негізгі бірлігі ретінде шаршы метр, яғни қабырғасы 1 метрге тең шаршының ауданы қабылданды.

Егістік (дала) ауданын өлшеудегі негізгі бірлік ретінде ар, яғни қабырғасы 10 метрге тең шаршының ауданы қабылданды.

Көлемдерді өлшеудегі негізгі бірлік ретінде стер, яғни қыры 1 метрге тең текше көлемі қабылданды (стер деген сөз гректің стереон - көлем деген сөзінен алынған) .

Айналамызда бізді қоршап тұрған нақты дүние заттар мен құбылыстардың жиынтығы және олардың арасындағы әр түрлі қатынастар арқылы сипатталады. Және нақты дүние ұдайы үздікссіз және әр түрлі өзгерістерге ұшырап отырады.

Мәселен, ауа-райы, адамның жасы өзгереді, жануарлар мен өсімдіктер дүниесі өзгеріске ұшырайды. Осы процестерді сипаттау үшін заттар мен құбылыстар қасиеттерінің бейнеленуі барысында қандай да бір ұғым дерюес жағдайда шама ұғымы қалыптасады. Ұзындық, аудан, масса, уақыт, сыйымдылық, көлем, жылдамдық, температура, баға және т. б. шамалардың мысалдары болып табылады. Бұл ұғымдар тек математикада ғана емес, сондай-ақ физика, химия және басқа да ғылымдарда да қолданылатын негізгі ұғымдардың бірі болып табылады. Бұл жағдайда шама ұғымына айқын түрде сипаттама беру өте қиын, өйткені әр түрлі ғылым салаларында, тіптен бір ғана ғылым саласының әр тарауларында да шама ұғымы әр түрлі мағынада қарастырылады. Сонымен бірге, көбіне, «шама» термині «мөлшер» терминінің синонимі ретінде қолданылады немесе «шама» және «шаманың мәні» терминдері бірдей мағынада қарастырылады. Көп жағдайларда, мұны шама ұғымының таза арнайы математикалық ұғым болып табылмайтындығымен, сондықтан әр түрлі мағынада көрінетіндігімен түсіндіруге болады.

Шама жайындағы жалпы түсініктер оларға тән ерекшеліктерді сипаттауға мүмкіндік береді.

Біріншіден, шамалар - нақты объектілер мен құбылыстардың ерекше қасиеттері. Мәселен, заттардың бойлылық созымдылық қасиеті ұзындық деп аталады. Бұл сөзді нақты объектілердің бойлылығы созымдылығы жайында әңгіме болғанда қолданамыз. Сондықтан нақтылы объектілердің ұзындығы туралы айтқанда, бұл шамалардың тегі бір деп түсініледі. Жалпы, бір текті шамалар қандай да бір жиын объектілерінің бір ғана ортақ қасиетін, әр текті шамалар объектілердің әр қилы қасиеттерін сипаттайды. Мәселен, ұзындық және аудан- әр текті шамалар.

Екіншіден шама-заттар мен құбылыстардың, оларды салыстыруға мүмкіндік беретіндей қасиеттері. Сондай-ақ, осы қасиеті арқылы оған бірдей деңгейде ие болатын объектілер жұбын тағайындауға болады. Мысалы, ұзындығы болу қасиетіне е болатын барлық заттар жиынында ұзындығы бірдей заттар эквиваленттілік класын құрайды.

Үшіншіден, шама-заттарды немесе құбылыстарды салыстыруға мүмкіндік беретіндей қасиет болуымен бірге осы қасиеттің көмегімен екі эквивалентті емес заттардың қайсысы бұл қасиетке көбірек ие болатындығын тағайындауға болады. Мысалы, «ұзындығы бар» қасиетіне ие болатын барлық заттар жиынында ұзындығы әр түрлі екі заттың қайсысы ұзынырақ болатындығын тағайындауға болады.

Шама ұғымы ғылымның көптеген салаларында бастапқы, яғни анықталмайтын ұғым ретінде қабылданады. Дегенмен математикада қандайда бір шамалар класының айқын түрдегі көбіне акциоматикалық анықтамасы бар. Скалияр-аддитивті шамалар класы, векторлық шамалар класы, тензорлық шамалар класы және т. б.

Математикада әр түрлі векторлық және скаляр шамалар қарастырылады. Векторлық шаманы анықтау үшін оның сандық мәнін және бағытын көрсету қажет болады. Векторлық шамаларға күш, үдеу, электр өрісінің кернеулігі, т. с. с. жатады. Бір ғана сандық мәнімен анықталатын шамалар скаляр шамалар деп аталады. Оларға: ұзындық, аудан, масса, көлем жатады.

Скаляр шамалар қаситтері: 1) Шамалар өлшемділікпен сипатталады, яғни егер а шамасының қандайда бір е мәні бірлік ретінде алынса, онда а шамасының әрбір мәніне қандайда бір оң нақты сәйкестендіруге болады: а = ре, мұндағы р $\mathbf{\in}$ R, m _e (а) =р.

2) Шамалар үздіксідікпен сипатталады, яғни а шамасының бірлік мәні таңдап (а) алынса, онда (s, t) аралығынан алынған әрбір нақты сан осы шаманың қандайда бір мәніне сәйкес келеді.

3) Шамалар салыстырмалықпен сипатталады, яғни кез келген бір текті екі шаманы салыстыруға болады.

Бір текті шамалар үшін, «тең», «кем» және «артық» қатынастары орын алады, кез келген а және в шамалары үшін а $\mathbf{<}$ в, а=в, а $\mathbf{>}$ в қатынастарының біреуі, тек біреуі ғана орындалады. Егер а мен в шамалары бірлік е шамасы арқылы өлшенген болса, онда а мен в шамалары арасындағы қатынас олардың сандық мәндерінің арасындағы қатынастай болады және керісінше: а=в $\mathbf{\ } < = > m$ _e (а) =m _e (в) ; а $\mathbf{<}в\ < = >$ m _e (а) $\mathbf{<}$ m _e (в) ; а $\mathbf{>}в < = >$ m _e (а) $\mathbf{>}$ m _e (в) ;

4) Шамалар аддитивтілікпен сипатталды, яғни тегі бірдей шамаларды қосуға болады, қосу нәтижесінде тегі сондай шама шығады. Берілген щаманың әр түрлі екі мәні бойынша, оның үшінші мәнін бір мәнді анықтауға болады, яғни кез келген екі а мен в шамалары үшін а+в шамасы бір мәнді анықталады, оны а мен в шамаларының қосындысы деп атайды. а +в=c $\mathbf{<} = >$ m _e (а+в) =m _e (а) + m _e (в) ;

5) Шаманы нақты санға көбейтуге болады, нәтижеде тегі сондай шама алынады, яғни кез келген а шамасымен кез келген теріс емес нақты х саны үшін а шамасының санға көбейтіндісі деп аталатын жалғыз ғана в = ха шамасы бар болады. Бір текті шамаларды, олардың айырмасын қосынды арқылы анықтай отырып, шегереді: а мен в шамаларының айырмасы деп а=в+с болатындай с шамасын айтады. Бір текті шамаларды санға бөлуде, бөліндіні шаманың санға көбейтіндісі анықтайды, яғни: а мен в шамаларының бөліндісі деп а=хв болатындай теріс емес нақты х санын айтады.

Шамаларды өлшеу үшін халықаралық бірліктер жүйесі жасалған.

Өлшемнің халықаралық жүйесіндегі ( СИ интернационалдық жүйе ) ұзындықтың негізгі бірлігі метр ( Париж арқылы өтетін Жер меридианы ұзындығының қырық миллионнан бір бөлігі ) болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.