Салыстырмалы педагогиканың функциялары мен міндеттері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Салыстырмалы педагогика ғылым ретінде.

Жоспары

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Салыстырмалы педагогиканың функциялары (қызметі) мен міндеттері.

2. Салыстырмалы педагогиканың басқа ғылымдармен байланысы .

3. Салыстырмалы-педагогикалық зерттеу тәсілдері .

4. Салыстырмалы-педагогикалық зерттеулер дамуының бастапқы кезеңі.

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

М. А. Жюльен Парижский (1775-1848) «салыстырмалы педагогика» ұғымын 1817 ж. пайдаланған алғашқы зерттеушілердің бірі болып табылған. Салыстырмалы педагогика деп ол: - тәрбие және білім беру тәсілдері мен мазмұнын зерттеу, - түрлі елдердегі білім беру тәжірибелерін аналитикалық салыстырудың нәтижесі бола алатын теория деп түсінген Жюльен Парижский салыстырмалы педагогикадан білім беру тәжірибесі мен теориясын жетілдірудің, барлық европалық елдер үшін ортақ педагогикалық теорияны өңдеудін құралын көрген. Ол европа еледеріндегі халықаралық және педагогикалық журналдың білім беру әдістері мен классификациялау үшін халықаралық зерттеу органын құру қажет деп санады.

Ғылыми обектісі - зерттеуге бағытталған қандай - да болсын толық жүйе немесе көп жақты құбылыс. Салыстырмалы педагогиканың объектісі деп:

-Қазіргі заманғы білімнің дамуы (Б. Л. Вульфсон, З. А. Малькова) ;

-Әртүрлі елдер мен әлемнің түрлі аумақтарындағы педагогикалық теория мен практика (М. П. Радионов) .

-Қазіргі заманғы білім мен тәрбие (А. Н. Джуринский) деп санаған.

Ғылым пәні - бұл зерттеуге арналған жақтары, объект элементтері.

Салыстырмалы педагогиканың пәні болып табылатындар.

Әртүрлі елдердегі, геосаяси аумақтарда және глобальды масштабтағы бөлім дамуының қалпы, негізгі тенденциялары мен заңдылықтары, ортақ тенденциялары мен ұлттық немесе аумақтық спецификаның өзара қатынасы, ұлттық педагогикалық мәдениеттердің өзара баюының формалары мен тәсілдері (Б. Л. Вульфсон, З. А. Малькова) .

-компаративизм (салыстыру) және ерекшеліктері айқын көрсетілген елдердің тәрбиесі мен білімі, мектептік-педагогикалық тәжірибелерінің жалпылануы. (обобщения) (А. Н. Джуринский) .

1 Салыстырмалы педагогиканың негізгі функциялары (қызметттері) .

- әртүрлі елдердегі және әлемнің аумақтарындағы тәрбие мен білімнің дамуының қалпын (жағдайын), заңдылықтары мен тенденцияларын талдау (анализдеу) ;

- ортақ тенденциялар мен ұлттық (аумақтық) спецификаның қатынастарын әшкерелеу;

- халықаралық педагогикалық тәжірибелердің, ұлттық педагогикалық мәдениеттің өзара баюының формалары мен тәсілдерінің әртүрлі аспектілерін (жағымды және жағымсыз жақтарын) көрсету;

- мектеп пен педагогиканың дамуын болжау;

- терминологиялық әртүрлі оқуды жою (разночтение) .

- Педагогикалық идеялар мен мектептік тәжірибелерді салыстыру.

- Осы негізде универсалды (жан-жақты), болжаулық мінездің теориялық жолдарын (подходов) қалыптастыру (А. Н. Джуринский) .

Түсіндіру қызметі білім беру жүйесінің және оның элементтерінің қызметін талдау дегенді білдіреді. Сонымен бірге қазіргі жайды өткен істің нәтижесі ретінде түсіндіріп қана қоймай, қазіргіні талдау арқылы кейінгі істерді болжау міндеті қойылады.

Негізгі қызмет болжау болып табылады. Зерттеу арқылы білім беру саласында мәселенің дамуын алдын ала болжауға болады. Ол үшін бастапқы шарттарды, бірегей ұлттық жағдайларды барынша дәлірек талдау қажет, теорияда, әсіресе практикада бұлар болжаудың алдында істелуі шарт.

Салыстырмалы педагогиканың болжау қызметі сынау қызметімен тығыз байланысты. Қолданылып отырған саясаттың терістігін, оның нәтижесіз екендігін дәлелдеу арқылы салыстырмалы педагогика білім беру ісін жетілдіруге үлкен үлес қоса алады.

Болжау қызметімен тасымалдау қызметі де байланысты. Басқа елдің немесе бірнеше елдің педагогикасын, оқу орындарының жұмыс тәжірибесінзерттеуде компаративист өз еліне тасымалдауға болатын және тасымалдануы тиіс құбылыстармен танысады. Тасымалдағанда ол елдің экономикалық дамуы ғана емес халқының рухани байлығы, сенімі, діни нанымы үлкен рол атқарады.

2 Салыстырмалы педагогиканың басқа ғылымдармен байланысы .

Білім философиясы; Педагогика тарихы; Тәрбие және білім беру теориясы; Мектептану; Білім берудің экономикасы мен элеметтануы; Демография және т. б. кіретін ғылыми білімнің бірқатар салаларымен тығыз байланысты.

Ғылыми білімнің саласы ретіндегі салыстырмалы педагогиканың ерекшелігі-оның пәнаралық сипатының болатыны. Кең салыстыра зерттеудің міндеттері кейде педагогика ғылымында қалыптасқан мамандықтар шеңберінен шығып, одан тыс мектепті басқару, дидактика, тәрбие теориясы мәселелеріне де араласуды керек етеді. Педагогикалық концепциялардың философиямен, психологиямен, қоғамтанумен байланыстарын, қарастырылып отырған елдің немесе аймақтың саяси дамуын талдау қажет болады. Сонымен бірге білімнің өзара жақын салаларының зерттеу әдістерін пайдалануға тура келеді. Осылайша зерттеу педагогикалық теория мен тәрбиенің дамуының ең маңызды тенденцияларын ашуға, соның негізінде олардың даму болашағы жөнінде дәлелді болжам айтуға негіз бола алады.

3. Салыстырмалы-педагогикалық зерттеу тәсілдері .

Өте кең жайылған тәсілдер. Салыстырмалы педагогиканың зерттеу тәсілдерінің ең кең жайылғандарға жататындар:- қайнар көздерін; статистикалық мәліметтерді, әдеби қайнар көздерін, бақылау, сұхбат және интервью, салыстырмалы тәсіл.

Салыстырмалы-педагогикалық зерттеу тәсілдерінің қысқаша мінездемесі.

Қайнар көздерін зерттеу, бұған жататындар:

- әртүрлі елдердің мемлекеттік құжаттары - заңдар, актілер, конституциялар, қаулылар, білім беру мекемелерін қадағалайтын және өздерін елдегі білім беру саласының даму тенденциясы мен жағдайын зерттеудегі маңызды қайнар көзі ретінде көрсететін әртүрлі деңгейдегі (инструкциялар) құрылымдар, өйткені қазіргі заманда көптеген елдерде негізінен білім беру саласы мемлекеттік мінезге ие;

- халықаралық құжаттар - БҰҰ, ЮНИСЕФ және әсіресе халықаралық ағарту бюросының аясындағы білім беру саласы жөніндегі халықаралық конференциялардың материалдары мен құжаттары;

-білім беру саласының мазмұндық компоненттері міндетті түрде сақталатын құжаттар. Олар: оқу жоспары, бағдарлама, оқулықтар, мұғалімдердің әр сабағындағы жоспары, нақты мектептердің бағдарламалары немесе жұмыс жоспарлары, сынып журналдары.

Әр ел жинақтайтын білім беру саласын мінездейтін статистикалық мәліметтерді зерттеу.

- кейбір мемлекеттерде мәліметтер жинау көп емес параметрлермен шектеледі;

- басқа елдерде - статистикалық мәлімет қалың томдарды алып, онда көп түрлі мәліметтер сақталады. Мектеп пен басқа да білім беру мекемелерінің күнделікті өмірі, олардың проблемалары, білім беру саласын модернизациялау тәсілдері мен жолдары жазылған әдеби қайнар көздерін зерттеу. Олардың ең маңызды деген түрлері:- педагогикалық журналдар мен газеттер; - ғылыми-педагогикалық, психологиялық, әлеуметтік журналдар; - білім беру жөніндегі кітаптар, әдебиеттер;

МПБ, ЮНЕСКО, БҰҰ, ЮНИСЕФ және басқа да халықаралық ұйымдардың басылымдары.

Бақылау тәсілі - басқа халықтардың білім беру саласын зерттеу тәсілдері жинағындағы ең басты нәрсе. Бақылау түрлері: қарапайым, енгізілген (включенное) .

Қарапайым (күнделікті) бақылау сырттан зерттеу тәсілімен жүзеге асырылады.

Зерттеу мақсаттарына қатысты:

- Экстенсивті (болуы мүмкін) - негізінен білім беру жүйесімен, оның типтік мінездерімен, таныстыру кезінде білім беру мекемелерінің қызметіндегі ортақ және негізділікті көрсету барысында қолданылады.

- Интенсивті - зерттеуші бір-екі мектепті ұзақ уақыт бақылайды; сабақ барысына, сыныптан тыс іс-шараларға, мұғалімдер және ата-аналар жиналыстарына жұмыс мазмұны мен мектеп атмосферасына терең кіру үшін қатысады.

Енгізілген (включенное) бақылау - педагогикалық процеске толығымен кіріп, оны ұжым мүшесі ретінде ішінде жүріп бақылайды мектеп өмірі туралы терең мағлұмат береді. Сұхбат пен интервью, зерттеушіге түсініксіз болған мәселелерді пысықтау үшін, білім беру саласындағы құбылыстар туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді.

Сұхбаттың интервьюден айырмашылығы ұйымдастыру мен мазмұны жағынан еріктілік, сұхбаттасушылар арасындағы ресми емес қарым-қатынасында. Алайда, сұхбат алдын ала ұйымдастырылмайды деген пікір болмауы керек. Алға қойылған мақсатқа сәйкес зерттеуші; сұхбат жоспарын өңдейді; кілттік сұрақтарды бөледі; сұхбатты фиксациялау құралдарын қолданады (диктофон) т. б.

Салыстырмалы әдіс:

- білім беру жүйелерін ажырату мен ұқсату мінездерін анықтауға ықпал етеді;

- педагогикалық заңдылықтардың ортақ және спецификалық көріністері фиксациялауға көмектеседі;

- математикалық аппарат пен компьтерлік техниканы қолдану арқылы көптеген өзара қатынастар мен заңдылықтарды анықтайды.

4. Салыстырмалы-педагогикалық зерттеулер дамуының бастапқы кезеңі.

ХІХ ғ. дейінгі салыстырмалы педагогиканың элементтері.

Басқа елдерде өсіп келе жатқан ұрпақ тәрбиесіне деген қызығушылық бағзы заманда пайда болған: Грек тарихшысы Геродот Вавилон мен Египеттегі (Мысырдағы) тәрбие туралы айтқан. Рим тарихшысы Тацит ежелгі германдықтардың тәрбиесіндегі ерекшеліктерін дәріптеген. XVIII ғ. соңы - ХІХ ғ. ғ. басы - европалық педагогикалық ой эволюциясының маңызды кезеңі. Олар ортақ европалық резонансқа ие болды. - Белл - ланкастерлік жүйе; - Песталоцци педагогикасы; - Руссоның «еркін тәрбиесі». - Канттың өнегелік тәрбие пастулаттары.

Салыстырмалы педагогиканың негізін салушы.

Европа елдеріндегі салыстырмалы педагогиканың алғашқы зерттеушілері.

Францияда «алғашқы» педагогикалық саясатшы атағына Сорбонна профессоры және халықтық білім жоғарғы Кеңес мүшесі В. Кеззен (1792-1867) ие болды. Үкімет тапсырысы бойынша ол 1830 жылдары бірнеше рет білім беру жүйесін зерттеу үшін Пруссияға барған. Прусс берудегі енгізулер туралы, олардың мазмұны мен әдістері туралы баяндамалары оң нәтиже берді. 1865 жылы ағартушы Ж. М. Бодуэн «Бельгия, Германия және Швейцариядағы бастауыш білімнің қазіргі жағдайы туралы баяндамасын» жасады.

ХІХ ғ. 80-90 ж. ж Е. Дрейфус - Бриссак 3 томдық «Жаңа тәрбие: салыстырмалы-педагогикалық зерттеу» еңбегін жарыққа шығарды.

ХХ ғ. басындағы еңбектерінен В. Фридельдің «Шетелде мұғалімдерді дайындау» (1903) және «Шетел педагогикасы» (1910) деген кітаптарын ерекше атауға болады; соңғысында 9 елдегі міндетті оқытуды ұйымдастыруды салыстырмалы түрде бейнелеген. Бұл Батыс елдерінің мектептерін қарастырумен қатар (Англия, Германия, Италия, АҚШ) Жапония және Мысырдағы білім беру саласын ұйымдастыруға мінездеме алған европалық алғашқы еңбектердің бірі.

Германияда ХІХ ғасырдың шетел педагогикалық проблематиканың ірі зерттеушілерінің бірі - Мюнхен университетінің профессоры Ф. Тирш (1774-1860) . Мектеп басшыларының тапсырыстары бойынша жасалған шетелдік іссапарлары нәтижесінде «Батыс елдері Германия, Голландия, Франция және Бельгиядағы қоғамдық білім берудің қазіргі жағдайы туралы» 3 томдық еңбегін жазды. (1838)

Келесі он жылдықтағы Л. Штейннің маңызды деген еңбектерінен «Германия,

Англия, Франция және басқа мемлекеттердегі бастауыш және кәсіптік білім беру» (1868) және А. Баумейстердің «Европа және Солтүстік Америка елдеріндегі жоғарғы білім беруді ұйымдастыру» (1897) ерекше атауға болады.

Англияда салыстырмалы педагогиканың «Пионерлері» атағын алғандар М. Арнольд (1822-1888) және М. Сэдлер (1861-1943) . Арнольд өзінің педагогикалық еңбектерінде - «Франциядағы халықтық білім» (1861), «Германиядағы жоғарғы білім» (1874) және басқа еңбектерінде - Англиядағы және басқа елдердегі білім беру саласы дамуын детермидеген факторларын белгілі иерархиялық жүйе арқылы анықтауға әрекет жасаған. Оның ойынша екі фактор басты рөлде - тарихи дәстүрлер мен ұлттық мінез, нақ осылар сол немесе басқа елде білім беру жүйесінің спецификасын бірінші болып анықтайды.

- М. Сэдлер әртүрлі елдерде білім беру саласының дамуына ықпал ететін факторларының анализін жалғастырып тереңдеткен. Сэдлердің ұсынысымен 1894 ж. Лондонда:

- міндетті ағылшын және шетел мектептерінің дамуы туралы ақпарат жинау; жаңа оқулықтар, мақалалар, педагогикалық құжаттарды және сәйкес келетін аналитикалық баяндамалардың каталогтарын құру (жасау) болып табылатын арнайы мекеме ашылған болатын.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.