Тіс техникалық материалтану ПӘНІ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ

ОҢТҮСТIК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТIК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ

Техникалық және орта кәсіби білім беру факультеті

ДӘРІГЕРЛЕРДІҢ БІЛІКТІЛІГІН ЖЕТІЛДІРУ ФАКУЛЬТЕТІ ЖАНЫНДАҒЫ КОЛЛЕДЖДІҢ СТОМАТОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

«Тіс техникалық материалтану»

ПӘНІ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ

Мамандығы: 0304000 «СТОМАТОЛОГИЯ»

Біліктілігі: 0304023 «Дантист»

Курсы: 2

Семестр: IV

Құрастырушы:

колледж мұғалімі

Сейдуалиев С. К.

Шымкент-2012 ж.

Кафедра мәжілісінде қаралды және бекітілді

«»

№ «» хаттама

«Бекітемін»

Кафедра меңгерушісі

Сабақ №1

1. Сабақтың тақырыбы: Тіс техникалық материалдармен жұмыс барысындағы қауіпсіздік ережелері.

2. Сағат саны: 3сағат. 135мин (100%)

3. Сабақтың түрі: теориялық

4. Сабақтың мақсаты:

оқыту: Ортопедиялық стоматологияның тісті протездеу бөлімінде - тіс және тіс қатарындағы аурудың пайда болуын, олардың клиникасын, орнын толтыру мен алдын алуды үйретеді. Стоматологиялық материалдарды қолдану үшін олардың тек қана қасиеттерін біліп қоймай, әрбір материалдың физикалық және химиялық қасиеттерін білу қажет.

тәрбиелік: « Дантист» біліктілігі бойынша базалық құдіреттілікке ие болуы тиіс.

дамыту: Тіс технигінің жұмысына қажет құрал - саймандар, мүсіндеуші шпательдер, гипсті мүсіндеуге арналған пышақ, пинцет, қысқыштар, балғашықтар егеуіштер және т. б. түрлерін білу.

5. Оқыту әдісі: модульді

6. Материалды-техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: Самсон аппараты, шлиф мотор, ғаныш пышағы, компъютер.

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: Фантом, Колба, Шпательдер, Плакаттар және пластмассалар яғни Фторакс, Этакрил Синма-М және эластикалық массалар.

б) оқыту орны: Тіс техникалық бөлмесі

7. Әдебиеттер:

Ескерту: әдебиеттер тізімін жыл сайын жаңартуға болады.

Негізгі:

1. Дойников А. И., Синицын В. Д., «Зуботехническое материаловедение»

(Москва, «Медицина 1981г. »)

2. Гернер М. М., Батовский В. Н., Шарчилев В. И., Нападов М. А., «Основы

материаловедения по стоматологии» (Москва, «Медицина», 1969г. )

3. Рыбаков А. И. «Материаловедение в стоматологии»

( Москва, « Медицина», 1984г. )

Қосымша :

1. Линков Л. И. «Без зубных протезов» (Санк-Петербург, 1990г. )
2. Варес Э. Я. «Восстановление полной утраты зубов» (Донецк, 1993г. )

8. Ұйымдастыру кезеңі8 мин(6%)

Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

Сабақтың мақсаты мен міндеті.

9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 21 мин(16%)

(тест, есептер, жазбаша жауап сұрақтары және т. б. )

1. Тіс техникалық лабораториясынң бөлімдері.

2. Әрбір жұмыс істеуші маманының алаңы

3. Құрал саймандардың түрлері.

10. Жаңа сабақты түсіндіру. 60 мин(44%)

Ортопедиялық стоматологиядағы материалтану мәселесі:

Ғылыми ортопедиялық негізін салушы француз хирургы Николя Андри. Оның 1741 жылы жарық көрген «Ортопедиялық немесе жас балалар денесінің деформациясының түзету және алдын алу» туралы кітабы кеңінен таралған. Ортопедия термині гректің екі сөзінен шығады: «оrtһsо» (тура) және «paideia» - (тәрбиелеу) . Андри бұл терминді енгізгенде жас балалардың тәрбиесін есепке алған. Қазіргі заманда ортопедтер жас балалар мен ересек адамдардыңтірек-қимыл аппараты ауруларын функционалды, аппаратуралаық, хирургиялық протездеу әдістерін қолданып емдейді.

Ортопедиялық стоматология жалпы стоматология саласына жатады. Ортопедиялық стоматологияда негізгі орынды протездеу амалы алады. Оның негізгі мақсаты - тіс қатары және альвеолярлы өсіндінің ақауларының орнын толтыру ғана емес, басқа мүшелердің бұзылуының, аурудың асқынуының қайталануының алдын алу. Демек, протездеу амалын емдеу және алдын алу мақсатында да қолданылады.

Қазіргі уақытта ортопедиялық стоматология: жалпы және жеке курсқа бөлінеді. Жалпы курс, пропедевтикалық, яғни дайындаушы курс. Ал, жеке курс, негізінен үш бөлімге: а) тісті протездеу; б) бет-жақ ортопедиясы; в) ортопедияға бөлінеді.

Ортопедиялық стоматолгия пропедевтикалық курста шайнау аппаратының анатомиясын, физиологиясын қысқаша түсіндіреді. Науқасты тексерудің жалпы және арнайы тексеру әдістері жалпы және арнайы тексеру әдістері клиникалық материалтануды, сондай-ақ лабораториялық техниканы, яғни әртүрлі ортопедиялық аппаратуралармен протез дайындауды үйретеді.

Ортопедиялық стоматологияның тісті протездеу бөлімінде - тіс және тіс қатары ауруының пайда болуын, олардың клиникасын, орнын толтыру мен алдын алуды үйретеді.

Бет-жақ ортопедиясында: бет-жақ жүйесінде әр түрлі жарақаттар аурулар мен ортопедиялар нәтижесіндегі кемістіктердің, деформациялардың клиникасын, протездеу арқылы қызметін (функциясын) орнына келтіруді үйретеді.

Ортодонтия бөлімі тіс және тіс қатарында пайда болатын ауытқулардың алдын алады және емдейді.

Ортопедиялық стоматологияда негізгі саланың бірі болып материалтану ғылымы саналады. Материалтану - стоматологиялық материалдардың шығу тегін және оларды өндіру, клиникалық және лабораториялық жағдайда қолдануын зертттейтін қолданбалы ғылым.

Стоматологиялық материалдарды қолдану үшін олардың теку қана қасиеттерін біліп қана қоймай, сонымен бірге оларды қолданған кезде пайда болатын өзгерістерді де білген дұрыс. Стоматологияда қолданылатын әрбір материалдардың өздеріне ғана тән физикалық және химиялық қасиеттері бар: меншікті салмағы, ғ балқу температурасы, басқа заттармен химиялық әрекеттерге түсу қасиеттері әр түрлі т. б. жалпы, ортопедиялық стоматологияда үш топқа бөлінеді.

1. Конструкциялық немесе негізгі материалдар, яғни протез дайындалатын материалдар. Оған пластмасса, металл және олардың қорытпалары, керамикажатады.
2. Көмекші материалдарға протез дайындаудың әр кезеңінде қолданылатын, яғни оларға қалыптық мүсіндеуші, пішіндеуші, ажыратқыш, тез балқитын металл материалдар және т. б. жатады.
3. Клиникалық материалдар - дәрігер стоматологтың клиникалық қабылдауында қолданылатын материалдар. Олар қалып алатын протезді бекіту үшін қолданылатын цементтер, адгезивтер.

Стоматологиялық материалдарға келесі талаптар қойылады.

• Уландырғыштық, тітіркендірушілік, уландырғыштық - аллергиялық әсерлері болмауы керек.
• Гигеналық, яғни ауыз қуысының табиғи тазалығын төмендетпеуі тиіс.
• Физико - механикалық қасиеттері материалдарың механикалық, төзімділігі жоғарғы сапалы болмауы қажет.
• Химиялық тотығуға тұрақтылығы мен химиялық ортада құрамын өзгертпеуі шарт.
• Эстетикалық материалдар ауыз қуысы тіндерін, тістің пішінін, түсін және бет тіндерінің көрінісі толық сәйкестігін талап етеді.
• технологиялық - материалдарды өңдеу, дайындау жеңілболуы керек.

Ортопедиялық стоматологияда тіс протездерін жасау техникасы ең маңызды қызмет атқарады. Тіс протездерін жасау келесі кезеңдерден тұрады: Дәрігер стоматолог ортопедтің клиникасында және тіс протездері лабораториясында жасалатын бірнеше кезеңдер.

Тіс техникалық лабораториясы

Тіс техникалық лабораториясының барлық бөлмелері екі топқа бөлінеді:

Біріншісі, негізгі - жұмыс жүргізілетін дайындаушы бөлме. Бұл бөлмелерде тіс протездерін жасаудың негізгі жұмыстары атқарылады және тістің техникалық лабораториясындағы ауаны ластайтын жұмыстар атқарылатын арнайы бөлімдері бар. Ол бірнеше бөлімдерге бөлінеді: гипстеуші, жылтыратушы, полимерлеуші, құйма бөлімдері, сондай -ақ бағалы металдармен жұмыс жасау үшін арнай бөлімдер де қажер.

Тіс техникалық лабораториясында салқын және ыстық су құбырлары, канализация, орталық жылу жүйесі болу шарт. Ондағы ауа температурасы 16-18 ⁰ С болу керек. Сондай-ақ, негізгі және арнайы бөлімдердің биіктігі 3, 5 метр, ал әрбір жұмыс істеуші маманның өндірістік алаңы кем дегенде 13м ² болмау керек.

Негізгі бөлме. Бұл бөлмелерде тіс, бет жақ протездері мен ортодонтиялық аппараттар дайындайды. Бөлмеде тіс технигіне арналған үстел мен орындықтар, сондай-ақ Самсон аппараты, жасанды сауытты штамптауға арналған .

Тіс технигінің жұмысына қажет құрал саймандар, тіс техникалық және мүсіндеуші штательдер, гипсті кесуге арналған пышақ, металды кесуге арналған қайшы, пинцет, әртүрлі пішіндегі және қолдану мақсаты әртүрлі қысқыштар, сонымен бірге тіс технигі қолданылатын металдан, ағаштан, мүйізден жасалған әртүрлі мөлшердегі балғашықтар, егеуіштер, жалтыратқыш және тегістегіш құрал саймандар болуы қажет.

Гипстеуші бөлме. Бұл бөлмеде мүсіндерді құүю, кюветаға гипстеу, мүсіндерді окклюдаторға және артикуляторға гипстеуді жүргізеді. Сондай - ақ, бұл бөлмеде полимерлеуден кейінгі пластмассалы протездерді гипстен босатады, гипстеу бөлмесінде гипсті сақтауға арналған бункерлер, пресс-аппараттар тұрады.

Полимерлеу процесі кезінде жүретін бөлме. Бұл бөлмеде пластмассадан протездер дайындау, яғни пластмассадан пішіндеу, престеу, полимерлеу жұмыстары жүргізіледі.

Жалтыраушы бөлме. Бұл бөлмеде дайын болған тіс протедерін, бет-жақ аппараттар мен ортодонтиялық аппараттарды өңдеу және жылтырату жүргізіледі.

Дәнекерлеуші бөлме. Бұл бөлмеде протездің металл бөліктерін дәнекерлеу жүргізіледі.

Қауіпсіздік техникасы және кәсіби аурулардың алдын - алу

Тіс технигіне адам ағзасына зиянды әсер ететін (қышқылдың, бензиннің, негіздің, металметакрилаттың, сынаптың, қорғасыннң булары және т. б. ) заттармен жұмыс істеуіне тура келеді. Протезді өңдеу процесі кезінде металл және пластмассаның майда түйіршіктері адам ағзасында кері әсерін тигізеді. Бұл жағдайда тіс техникалық құралдарды инструкциясы бойынша қолданылуын, аспаптар мен құралдарды, бұйымды дайындаудың барлық кезеңдерінде қауіпсіздік техника шарттарын, еңбекті дұрыс ұйымдастыруларын және өндірістік зиянкестерден дербес қорғану шараларын КСРО-ның денсаулық сақтау министірлігі бекіткен талаптарға сәйкес орындалуы тиіс. Қышқылдар, негіздер, бензин, метилметакрилат, сынап стандартты тығындарды бар ыдыста, сәйкес аттары жазылған арнайы шкафта сақталады. Бұл заттармен жұмыс тек ауа сорғыш шкафта жүргізілуі тиіс.

Тіс протездеу лабораториясының барлық бөлмелерінде ауа сорғыш шкаф болуы керек. Ауа сорғыш шкафтың өндірісте шығарылған түрі немесе дербес конструкциялары түрі қолданылады.

Өндірістік зиянды заттармен күресуде желдеткіш үлкен роль атқарады - бөлмедегі әртүрлі ауа алмасу, яғни ластанған ауа кетіп оның орнына таза ауа кіреді.

Тіс протездеу лабораториясында сорғыш желдеткіш қолданылады.

Шаңдар таралып кетпес үшін шлифматорға шаңғаққыш орналастырылады. Стол қақпағындағы шаңды алу үшін шлифматордың сәйкес осінің ұшын тесіп тесіктер істейді және оларды тесіктерінің диаметрі 2-3 мм болатын алмалы металды тормен жабады. Жұмыс орнын дұрыс жабдықтау жарақаттарды және шаршаудың алдын алады. Барлық бөлмелер табиғи жабдықпен қамтамасыз етілуі, сонымен бірге негізгі бөлме жергілікті және жалпылама жасанды жарықпен қамтамасыз етілуі тиіс.

Тіс техникалық лабораториясының негізгі бөлмесінің қабырғасы тегіс болуы және ақшыл түске болуы қажет. Қабырға жабындысы шаңдарды, сазды, протез ұшқындарын алуға кедергі келтірмеуі тиіс.

Едені ағаш немесе кафелді болуы керек, тегіс және қуыстары болмау керек. Лабораториядағы терезе мынадай гигеналық талаптарға жауап беру тиіс.

жарықтық коэффициенті бетінің еден алаңында қатынасы.

Жарықты біркелкі тарту үшін терезелер бір біріне ғимарат бұрышына бірдей ара қашықтықта орналасуы тиіс.

Терезенің жоғарғы бұрышы барынша патолокқа жақын орналасуы керек (20-30 см) .

Жарық шоғырымен және көлденең жазықтықпен түзелетін жарық сәулелердің құлау бұрышы, яғни жарық шоғырының горизондқа қисаюы жұмыс орнында 25-27 ⁰ болуы керек.

Жұмыс орнында жарық тіке немес жұмыс істеушінің сол жағынан түсу қажет.

Тіс технигінің жұмыс орнындағы шулмен вибрация деңгейінтөмендету үшін оны шығарылатын механизімнің техникалық жағдайын бақылап отыру керек. Шлифовалды машина жұмысстолына резиналы амортизатормен бекітіледі. Тіс технигіне шуыл, вибрация шығаратын технологиялық операцияларды орындағанда есіту мүшесін қорғаныс құралдарын қолдануға болады. Мысалы: бір рет қолдануға жарамды сыртқы есіту қойылатын Беруши дер аталатын шуылға қарсы телефондар қолданылады.

Тіс техникалық лабораториясында негізгі және қосымша бөлмелерінде ауа температурасының жоғары болуы лабораториясында жылу бөлгіш аппаратының көптігіне және орталық жасанды желдеткіштің істемеуіне байланысты емес. Мысалы: Москваның алты стоматологиялық клиникасының лабораториясының жылдың ыстық және суық уақыттарында санитарлық тексеружүргізгенде жұмыс күннің ортасына таман негізгі және өндірістік бөлмелерде бөлме температурасы 26 ⁰ -28 ⁰ С -да, ылғалдық 20-дан 60%-ға жеткен. Бұл жағдай ағзаның ысуына әкеледі. Нәтижесінде тіс технигі бөлмесін желдетуге мәжбүр болып соңғы суық тию ауруларына әкеледі.

Пластмассалармен, ерітінділермен жұмыс істегенде тыныс алу мүшесін арнайы респиратор немесе маска киіледі. Ал шлифматорда, жылтыратқыш қондырғыда істегенде арнайы маска-көзілдірік киіп өзінің көзін және бетін жарақаттайтын тез ұшатын бөлшектерден сақтану керек.

Тіс технигі әсіресе қышқылдар мен негіздермен жұмыс істегенде аса сақ болу керек. Бұл заттарды үлкен ыдыстан кіші көлемді ыдысқа құйған кезде тіс технигі арнайы киім киюі керек, яғни резина етік, қолғап, фартук, сонымен бірге респиратор немесе приотивогаз киіп тұруы қажет. Бұл заттар сақталатын бөлмеде қышқыл мен негізді нейтралдайтын ерітінділер сақталады. Бұл дәнекерлеуші бөлмеде құм және асбестті халат сақталады.

Әрбір бөлмеде өрт сөндіруші қондырма болады және әрбір тіс технигі оның жұмыс істеу тәртібімен танысып, жұмыс істей алуы тиіс.

Жеке бастың коммуналды гигенасын және еңбек гигенасының талаптарын бұлжытпай орындау - кәсіби аурулардың денсаулығын жақсарту мақсатында оларды өз қамқорлығына алған. Ол үшін мемлекет тіс техникалық лабораториясы бар мекемелердегі тіс техниктерін емдеу, санаторияларға тегін жіберуді және адам ағзасына зиянды әсер ететін көптеген факторларды нейтралдайтын, күніне 0, 5 литр тегін табиғи сүт беруді өз мойнына алған.

11. Жаңа тақырыпты бекіту. 30 мин (22%)

1. Қалып алу

2. Мүсін құю

3. Мүсінді кюветадан шығару

4. Протезді өңдеу, жылтырату, тегістеу.

1 12. Сабақты қорытындылау . 8 мин(6%)

Оқушылардың білім деңгейін бағалау.

Келесі сабақтың тақырыбын хабарлау.

13. Үйге тапсырма беру. 8 мин (6%)

1. Тіс техникалық лабораториясындағы жеке қауіпсіздік ережесі химиялық заттарды сақтау және қолдану.

Сабақ №2

1. Сабақтың тақырыбы: Тіс техникалық материалдарының негізгі қасиеттері.

2. Сағат саны: 3сағат. 135мин (100%)

3. Сабақтың түрі: теориялық

4. Сабақтың мақсаты:

оқыту: Студенттерді олртопедиялық стоматология клиникасындағы қолданылатын материалдар мен тіс протездерімен танысу. Материалдарға қойылатын талаптармен танысу.

тәрбиелік: « Дантист» біліктілігі бойынша базалық құдіреттілікке ие болуы тиіс.

дамыту: Тіс салу кезінде тіс технигінің материалдары мен құрал саймандарының орны ерекше. Сондықтан тіс техникалық лабораториясы оның құрылымдары, гипспен жұмыс істеу ережелерін білу тақырып өзектілігі болып табылады

5. Оқыту әдісі:

6. Материалды-техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: Самсон аппараты, шлиф мотор, ғаныш пышағы, компъютер.

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: Фантом, Колба, Шпательдер, Плакаттар және пластмассалар яғни Фторакс, Этакрил Синма-М және эластикалық массалар.

б) оқыту орны: Тіс техникалық бөлмесі

7. Әдебиеттер:

Ескерту: әдебиеттер тізімін жыл сайын жаңартуға болады.

Негізгі:

1. Дойников А. И., Синицын В. Д., «Зуботехническое материаловедение»

(Москва, «Медицина 1981г. »)

2. Гернер М. М., Батовский В. Н., Шарчилев В. И., Нападов М. А., «Основы

материаловедения по стоматологии» (Москва, «Медицина», 1969г. )

3. Рыбаков А. И. «Материаловедение в стоматологии»

( Москва, « Медицина», 1984г. )

Қосымша :

1. Линков Л. И. «Без зубных протезов» (Санк-Петербург, 1990г. )
2. Варес Э. Я. «Восстановление полной утраты зубов» (Донецк, 1993г. )

8. Ұйымдастыру кезеңі 8 мин(6%)

Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

Сабақтың мақсаты мен міндеті.

9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 21 мин(16%)

(тест, есептер, жазбаша жауап сұрақтары және т. б. )

1. Тіс техникалық лабораториясының құрлысы.

2. Техниктің жұмыс орны, қажеттіжабдықтар.

3. Тіс протездерін жасауға қажет материалдар.

10. Жаңа сабақты түсіндіру. 60 мин(44%)

Ортопедиялық стоматология клиникасында қолданылатын материалдар.

Негізгі материалдар

Металл құймаларының физико - механикалық қасиеттері, қолданылуы.

... жалғасы

Материалтану оқу курсының оқыту әдістемесі

Стоматологиядан дәрістер

Өңделетін материалдардың қасиеттерімен таныстыру

Сәндік қолданбалы өнер бұйымдары

Нанотехнология негіздері факультативті курсын әзірлеу

Болат және болаттан жасалған бұйымдар

Технологиялық процестердің «Технология» пәні бағдарламаларындағы көрінісі

Металдардың қирауы, қаттылығы, тозуы

Болашақ мұғалімдерді этнодизайн өнері арқылы көркемдік білім беруге даярлаудың педагогикалық шарттары

Материалдардың классификациясы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс