Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздықтың түрлері

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздықтың түрлері

Жұмыссыздық дегеніміз не? Жұмыссыздық – бұл әлеуметтік-экономикалық
көрісі.Жұмыссыздық Халықаралық Еңбек Ұйымының анықтамасы бойынша жеке тұлға
болып табылады, яғни:
1) дәл қазіргі уақытта жұмысы жоқ;
2) нақты және белсенді әрекет жасай отырып, жұмыс табуға шешім қабылдайды;
3) дәл қазіргі уақытта жұмыс істеуге дайын. Жұмыссыздарға дәл қазіргі
кезеңде жұмысы жоқ, бірақ жұмыс іздеумен айналысқан (олар жұмысбастылықтың
немесе комерциялық қызметтеріне,кесіпорын администрациясына өтінішпен
барады, жеке байланыстарды қолданады, газет, журналдарға хабарландыруды
жарыққа шығарады). Немесе ұйымның жеке істері үшін салған жеке жұмысқа тез
арада кірісуге дайын.
Бұл аталған критериийлер Халықаралық еңбек ұйымының (ХЕҰ) қабылдауымен
тұтастай сәйкес келеді. Бұдан басқа ХЕҰ-ның әдістеріне келісе отырып,
жұмыссыздарға оқушылар,студенттер, пенсионерлер мен инвалидтер де кіреді,
егер олар жұмыс іздеумен айналысып, оны істеуге дайын болатын болса.
Б) Тіркелген және нақты жұмыссыздар
Реальды жұмыссыздық көрсеткіштері туралы анықтама алу үшін материалды
тексерулер мен халыққа негізінен бірқатар критерийлерге қатысты сұрақтар
қою қолданылады. Олардың әрқайсысы жеке уақыт шеңберіне ие. Жұмыстың болмау
критерийі тексеру аптасын қамтиды, жұмысты іздеу критерийі сұрақтарға жауап
береуден өткен 4 аптаға таратылады, ал жұмыс істеуге дайын болу критерийі –
сұрақтарға жауап бергеннен кейінгі 2 аптаға таратылады. Жұмысбастылық пен
жұмыссыздықтың барлық қызметі соңғы жұмыс орнымен анықталады.
Жұмыссыздық дәрежесі – бұл жұмыссыздар санының экономикалық
белсенді халық санына қатынасы. Есептеу барысында барлық халық 3 үлкен
топқа бөлінеді:
1) 16 жастан жасырын тұлғалар;
2) үлкендер:
3) жұмыс істеуге қабілетті және дайын тұлғалар;
4) Жұмысшылар дәрежесін анықтағанда келесі моменттерді қамту керек;
1) Жарым-жартылай бірең-сараң жұмысшылар;
2) жұмысқа тұруға үмітін үзген жұмысшылар;
3) Жалған ақпараттар.
Жұмыссыздық түрлері:
1. Фрикциондық жұмыссыздық – ол жұмысты іздеумен немесе күтумен байланысты.
Фрикциондық жұмыссыздық жұмысшыларға еңбек жағдайын жақсартуға және жоғары
еңбек ақы алуға мүмкіндік береді.
2. Құрылымдық жұмыссыздық – ол құрылымда сұраныстың еңбекке сала, аймақ
бойынша өзгерістермен байланысты.
3. Циклдік жұмыссыздық – экономикалық цикл фазасының құлдырауын білдіреді.
Ол жалпы шығындардың жетіспеушілігімен сипатталады. Тауар мен қызметке
деген жиынтық сұраныс төмендейтін болса, онда жұмысбастылық қысқарады, ал
жұмыссыздық жоғарлайды.
4.Маусымдық жұмыссыздық қандай да бір қызметтердің уақытша сипатта
орындалуымен пайда болады және шаруашылық салаларының жұмыс істеуі. Оған
ауылшаруашылық жұмыстары, балық аулау, құрылыс, аң аулау және т.б.
қызметтердің бір қатар түрлері жатады.
5.Жасырын жұмыссыздық-отандық экономика үшін сипатталады. Ресурстарды
толық қолданбау жағдайында экономикалық күйзеліске ұшыраған кәсіпорын,
компания жұмысшыдарды жұмыстан шығармайды, керісінше оларды жұмыс уақытының
қысқарған режиміне ауыстырады, немесе оларды мәжбүрсізден ақшасын төлемей
отпускаға (демалысқа) шығарып салады.
6.Еркін жұмыссыздық – жұмыссыздықтың бұл түрі жұмыс істегісі
келмейтіндермен байланысты.
7.Мәжбүрлі жұмыссыздық – кәсіпорынның тоқтауына алып келетін шикізат,
энергиялырдың жоқ болуы салдарынан туындайды.
Еңбек нарығы – бұл жұмысшыларға өз әдет-ғұрпын, қабілеттілік пен
шеберлікке сәйкес іс-әрекеттерді табуға, ал жұмыс берушілерге ұйымның алға
қойған мақсаттарына жету үшін жұмыс күшін жалдауға мүмкіндік беретін
тәсілдер, механизмдер мен институттар (мемлекеттік және қоғамдық). Тар
мағнада, еңбек нарығы сөзін жұмыс берушілер мен жұмысшылардың жалдау, еңбек
ақы, әлеуметтік төлемдер мен жеңілдіктер, еңбек жағдайлары туралы келісетін
орынмен анықтауға болады.
Еңбек нарығы неліктен өндірістің басқа нарықтағы ресурстарымен
ұқсас келеді? Ең бастысы – бұл ұсыныс пен сұраныс заңдарының іс-әрекеті.
Еңбек нарығындағы мемлекет саясаты 2 бағытты ұстанады:
Жұмыссыздық дәрежесі мен ұзақтығын реттеу.
Жұмыссыздықты әлеуметтік қорғау.
Еңбек нарығын құрайтындар еңбекке деген сұраныс, ұсыныс,
конъюнктура, сыйымдылық, еңбек нарығының инфрақұрылымы.
Еңбек нарығын реттеу механизмі тар көлемде, заңдар, нормативтік,
ұжымдық-келісім актілер (ұжымдық келісімдер) жинағы және индивидуалды еңбек
келісім-шарттары деген мағнаны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.