ТОҚЫМАШЫЛЫҚ КӘСІБІНДЕГІ ТАЛШЫҚТАРТЫҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
I. ТОҚЫМАШЫЛЫҚ КӘСІБІНДЕГІ ТАЛШЫҚТАРТЫҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1 Табиғи және химиялық талшықтар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Тоқыма бұйымдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
II. ТОҚУ ӘДІСТЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

КІРІСПЕ
Тігін өнеркәсібі халықты сәнді де ұнамды киіммен қамтамасыз етуге мүдделі. Киім адамға ең қажетті зат болып табылады, сондықтан да оған қойылатын талаптар да гигиеналық, техникалық, эстетикалық және экономикалық тұрғыдан бөлініп қаралады. Гигиеналық талаптардың өзі - адам денсаулығын сақтауға бағытталған ауа мен ылғал өткізгіштігі, жылу сақтау қасиетті, кір жұқтырмаушылық, киіске ыңғайлылығы, су сіңірушілігі және басқалары, киімнің негізгі гигиеналқ көрсеткіштері болып табылады. Гигиеналық талаптар бұйымның мақсатына байланысты. Көйлек пен жазғы киімдердің ауаны жақсы өткізіп, ылғал өткізбейтін қасиеттері болады, киюге ынғайлы, жууға жеңіл болуы тиіс. Қысқы киім жылы, плащтар су өткізбейтін болуы керек.
Киімге қойылатын техникалық талаптардың - тігін материялдарының сапасы мен киімді дайындауға қойылатын талаптар. Киім мейілінше тозбайтын жыртылмайтын жууға және химиялық тазалауға төзімді болуы шарт.
Киімге қойылатын эстетикалық талаптары сәнділікке байланысты. Қандай мақсатқа тігілген киім болса да ыңғайлы және әдемі болуы тиіс .
Тігін бұйымдарының өнімінің ұлғаюы мен ассортиментінің кеңеюі мақта, жүн, жібек және зығыр мата шығаратын тоқыма өнеркәсібінің дамуына байланысты. Жасанды және синтетикалық талшықтар өндірудің жедел дамуына байланысты тоқыма өнеркәсібінің шикізат базасы үнемі кеңеюде.
Талшық - ұзын,жұқа және жіп секілді материал. Талшықтар майысқақ болғандықтан, оларды иірілген жіпке айналдырып, маталар жасауға болады.Кейбір талшықтар табиғи өнімдер болса, кейбірін химиялық процесс арқылы алады.Табиғи талшықтар жануарлар мен өсімдіктерден алады. Мата дайындауға арналған иірілген жіп алудың шикізаты. Мата қиындыларын мұқият қараған кезде оның жіптерден тұратынын көруге болады. Жіптер өзара ұзындық бойы және көлденең өріліп жатады. Матаны алудағы негізгі шикізат - талшықтары.
Талшық деп иілгіш, жіңішке жəне берік затты айтады. Мата өте жұқа өзара байланысқан жіптерден тоқылады. Əрбір жіп бірнеше иірілген жуқа талшықтардан тұрады.
Тоқыма талшық деп жіптерді, маталарды жасауға пайдаланатын талшықтарды айтамыз.
Талшықтардың əртүрінен жасалатын тоқыма жіптер барлығын жалпы алғанда 1986 жылы 12,3 млрд м2 өндірілген. Олардың ішінде мақтақағазды маталар пайыздық түрде: 63,2, ленді - 6,7, жүнді маталар 5,4, жібекті маталар 15,9; жəне мата емес типтегі маталар 7,8 құраған.
Талшықтардың түрлері: дара талшық жəне техникалық талшықтар болып бөлінеді. Ұзына бойына ажыратылатын дара талшықтар деп (мақта, жүн), (зығыр, кендір) айтамыз. Техникалық талшықтары бірнеше өрілген əрі ажырамайтын талшықтар саналады.
* Талшықтар киім, төсек жабдықтары жəне басқа да көптеген өнімдер үшін маталар жасауда қолданылады.
* Үй тұрмысына қажетті кілемдер, перделер жəне қаптағыш заттарды жасау үшін қолданады.
* Өнеркəсіп өнімдерін,парашюттер, өрт сөндіру түтіктерін, оқшаулаған заттарды, ғарыш киімдерін жасауда қолданылады. Медицина жасанды күретамырлар мен сіңірлерді.жасауда қолданылады.
* Медицина жасанды күретамырлар мен сіңірлерді.жасауда қолданылады.

I.ТОҚЫМАШЫЛЫҚ КӘСІБІНДЕГІ ТАЛШЫҚТАРТЫҢ КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
1.1 Табиғи және химиялық талшықтар
Талшықтардың классификациясы - талшықтар табиғи жəне химиялық деп бөлінеді. Табиғи материалдардан: мақта, кенеп, жүн, табиғи жібектен бірден алынатын талшықтарды табиғи талшықтарға, ал химиялық əдістер көмегімен өндірілетін талшықтарды химиялық талшықтарға жатқызады.
Химиялық талшықтарды , ары қарай, жасанды жəне синтетикалық деп бөледі.
Жасанды деп, табиғи жоғары молекулалық заттарды (мысалы, клетчаткалар, белоктар) өңдеу жолымен алынатын талшықтарды атайды. Оларға вискоза, ацетат, казеин жəне басқа да талшықтар жатады.
Синтетикалық деп синтетикалық полимерлерден жасалатын талшықтарды атайды. Синтетикалық талшыққа мысал ретінде капрон талшығын алуға болады. Синтетикалық талшықтарды алу үшін алдымен мономерлерге синтездейді; мономерлерден полимер, ал полимерлерден синтетикалық талшық жасап шығарады.
Табиғи талшықтарға табиғи талшықтарға өсімдіктен жəне жануардан алынған талшқтар жатады. Олардың ішінен ерекше топты минералды талшық - асбест құрайды. Жануарлардан алынған талшықтар (жүн, жібек) белоктық заттардан тұрады. Олардың өсімдіктен алынған талшықтарға қарағанда біршама артықшылықтары бар, жылуөткізгішітігі аз, иілгіштігі жоғары т.б.
Кенеп матасының Отаны - Египет болып саналады. Ніл алқабының табиғат жағдайлары осы өсімдіктердің өсуіне қолайлы кенеп матасын тоқуда египет тігіншілерінің шеберлігі жоғары жетістіктерге жетті. Ежелгі Египет кенеп матасының қасиеті біздің осы күнге дейін сақталған мата үлгілерін анықтауға жол береді. Себебі сол кезде шығарылған 1 см2 осындай матада 84 негізгі жəне 60 арқау жіп болады екен. 240 см жуқа көре əреу көрінетін мата небəрі 1- ақ грамм шыққан. Тігінші мұндай жіпті тек саусақпен ғана сезетін болған. Бірақ Египеттік кенеп матасының жұқалығы табиғи жібектен кем түспейді. Мұндай матадан тігілген киімді бес қабаттап кисе де адам денесі анық көрінетін болған.
Жібек пен өрнекті жібек матасының шыққан жері - Қытай елі. Қытайлықтар жібек матаның кедір бұдырлығы мен тығыздылығына қарай бірнеше түрге бөледі.

Осыдан үш мың жыл бұрын Қытайда белгілі деңгейде жетілдірген тоқыма станогы пайда болды. Көп түрлі өрнекті мата жөніндегі мəліметтер жазба деректері ІХ - ХІІ ғасырлардағы əдеби ескерткіштерден байқауға болады.
Біздің отанымыздың терииториясынан табылған еу ежелгі маталар ІV - V ғасырлар деп саналады. Бұл маталар пазырық қорғанынан шыққан. Тафта тəрізді маталар репс, газды маталар, сонымен қатар полихронды маталар да геометриялық немесе ерекше өсімдік тектес өтнектермен əсемделген.
Ең көп тараған сол кездегі жібек матасы - қамқыс. Ол күрделі өрнекті, саржалық айқаспамен тоқылған.
Мақта маталар қазіргі жағдайда білікті басу машиналарында механикалық жазу əдісімен орындалады. Ал, кенеп маталарын сурет баспасы тəсілімен шығарады. Бұдан бұрын қол баспасымен безендіру болған, бұл бірнеше жүз жылдықтар бойы өмір сүріп келді жəне ХІХ ғасырда үлкен жетістікке жетті. Ескі орыс баспа суретін алифте қайнатылған майлы бояумен кенеп жүн жəне маталармен əшекейлеген.
Кенеп маталары балалар жəне үлкендер үшін жаздық киімінде таптырмайтын мата. Алайда олардың ассортименттері осы уақытқа дейін жеткілікті əртүрлі емес жəне кенеп маталарын шығару көлемі асе үлкен емес.
Жүн жəне жібек маталар жануардан алынатын табиғи талшықтардан, сонымен қатар химиялық жолмен алынатын талшықтарды қосу арқылы дайындайды.
Табиғи талшықтар
Өсімдік талшығынан басты заттар целлюлоза болып табылады. Ол қатты зат бірлік құрайды əрең еритін болып табылады. Целлюлоза талшықтарынан қатар көкөніс балауыз, майлар, белоктар, жəне басқа да бояғыштар осы болып табылады.
Мақта - өсімдік текті табиғи талшықты. Мақта өсімдіктердің тұқымын мақта талшықтарын шығарады. Өндірілетін мақтаның негізінде: атласты, Батист, marlevka, мақта, деним, шүберек, қашқың, АСК, Calico, маркизет, percale, nansuk, organdy, шыңы, поплина, маркизет жəне басқа да тіндер. мақта артықшылықтары бар: күш, жоғары тозуға, сілтілер жəне серпімділік қарсылық. мата, жылы, жұмсақ жəне ұстағанда жағымды электрленген емес, ылғалды сіңіріп алады. кемшіліктері серпімді деформация шағын үлесі есебінен жоғары мата қыртыстарды кіреді. Кейде маталар, мақта, вискоза топ қосылды, содан кейін олардың күңгірт бетіне таңғажайып шағылыс үлгісін пайда болады.
Мақта талшықтары технологиялық жəне механикалық қасиеттері жағынан өте бағалы, күн сəулесі мен ауа райының əсеріне төзімді, сабын, сода ерітіндісімен жуғанда бүлінбейді, жақсы боялады əрі арзан. Арнайы өңдеу арқылы оның қасиеттерін өзгертуге, беріктігі мен үйкеліске төзімділігін арттыруға, ширалмайтын, умаждалмайтын, су өткізбейтін т. б. қасиеттер беруге болады.
Мақта мата жіңішке жəне орташа талшықтардан, сондай ақ төменгі сортты мақтадан жəне жіп иіру кезінде түсетін қалдықтардан да тоқылады. Мақта мататоқуға көбінесе жіңішкелігі орташа талшықтардан кард əдісі бойынша иірілген жіп пайдаланылады. Ал жіңішке талшықты мақтадан тарақтап түту арқылы 65-170 нөмірлі жіп иіріледі де одан жұқа мата тоқылады. Төменгі сортты мақта мен оның қалдықтары аппаратты əдіспен иіріліп, қалың мата тоқуға жұмсалады əрі бұл жіпті түкті мата тоқығанда арқау ретінде пайдалануға болады. Кейбір Мақта матаның өрісіне мақта жіп, арқауынан бос ширатылған вискоз жіп қолдануға болады.
Мақта мататоқуға барлық тоқылым түрлері пайдаланылады: полотнолық, саржалық, сəтендік жəне атластық аралса жəне ұсақ əшекейлі, көп қабатты, түкті жəне тұзақты тоқылым.
Өңдеу тəсіліне қарай Мақта матаағартылған, мастерленген, біркелкі боялған, өрнекті, Меланжделген, түгі шығарылған, т. б. болып бөлінеді. Мақта матаағарту үшін алдымен кездеменің бетіндегі жұлым, жұлым қысқа талшықтары жалынға ұсталып күйдіріледі(түкті матадан өзгесін). Сонан соң тоқыр алдында сіңірілген желімдік заттарды (шлихт) кептіру керек.
Ағартқыштар ретінде натрий гидрохлориді, сутектің асқын тотығы жəне əк қолданылады. Бұлар талшықтың табиғи бояуын жойып, аппақ өң береді. Мақта матасуға ерітілген бояумен не синтет. бояудың супензияларымен боялады. Матаға сурет салу баспа машиналармен атқарылады. Жалғыз білікті машиналар бір түсті ғана сурет, ал көп білікті машиналар бірнеше түсті суреттер басады. Сурет басылған мата кептіруге жіберіледі не ыстық сумен буланады. Сурет үш түрлі тəсілмен басылады. Ағартылған яғни ашық бояулы матаға сурет түсіру үшін оған арнаулы оңдырғыш заттар жағылады. Егер түрлі түсті сурет басу керек болса, оңдырғыш затқа оның əтсерінен бүлінбейтін бояу қосады. Мұны оңдыру арқылы сурет басу деп айтады. Үшінші түрі резервті баспа. Бұл əдіс бойынша боялған матаға машинамен арнаулы ерітінді жағылады, боялған кезде ол жерлерге ештеңе жұқпайды, сөйтіп не ақ түсті не материал өңінен өзге түске боялған сурет пайда болады
Зығыр - табиғи жəне экологиялық таза өсімдік талшықты. зығыр сабақтарының өндіру үшін шикізат аттас травянистое өсімдік болып табылады. Жақсы ылғал мен дем қасиеттері бар ұстағанда жұмсақ берік Зығыр мата гигиеналық,. Алайда, өйткені талшықтар төмен ұзарту жəне төмен серпімділік зығыр маталар өте күшті жəне нашар үтіктелген қыртыстарды болып табылады жəне жуу өте кезде отыруға. Жиі зығыр өнімнің (Сарғылт үшін сұр) табиғи түсі қол жетімді. Жақсы жылтырлығы бар.
Ол ұзақ арқан мен дорбаларды сулай ала жүгірді жасау үшін пайдаланылады, жəне кілем мен линолеум табиғи негізі ретінде тағайындалды. Жұт талшықты Үндістан мен Бангладеш негізінен өседі сол зауыт, жасалған. Жұт мата сияқты жатын-ақ ауыр қозғалысы бар жерлерде ғана жарамды, сондықтан кокос немесе сизаля қарағанда жұмсақ еден. Мұнда, жұт өнімдерінің құрылымы қосымша артықшылығы болады .
Қарасора (Каннабис талшықты сабақтарының) өте берік, шірік емес жəне тұзды су қорқады емес, ал сөне бермейді жəне жарық нашарлауы емес, жұмыс істемейді. Қарасора жоқ, белсенді есірткі ингредиенттер, тоқыма өнеркəсібі үшін өсіріледі. Ол əдемі өсіп келе жатқан жəне ешқандай химиялық қорғауды немесе азықтандыру қажет. Оған бастап кендір жəне ірі шүберекті құрайды. Басқа, жұмсақ табиғи қарасора талшықты үйлесімінде түрлі тəсілдермен пайдалануға болады жеңіл жəне ыңғайлы маталарға арналған шикізат болып табылады.
Ротанг - жүзім, Оңтүстік-Шығыс Азияға туған. Талшықты ротанг тоғысында себеттер, кілемшелер жəне кафедраның орындықтар.
Сисаль - керемет беріктігі мен ұзақ ерекшеленеді. Бұл Агавы жапырақтары алынған өрескел табиғи талшықты бар. Sisal маттар, кілемшелер жəне кілем бұйымдары ауыр қозғалысты жерлерде қолданылуы мүмкін. материал жұмсақ кокос талшықты, бірақ Кемп. Sisal, ол дақ болады су сіңбейтін емес. Бірақ, бұл бояу оңай, мен түс таңдау басқа, табиғи талшықтардан жағдайда қарағанда мұнда үлкен.
Жібек
Жібек - жібек құртының піллəсынан өндіріліп, тоқыма-мата өнеркəсібінде пайдаланылатын табиғи талшық. Кейде сондай талшықтан тоқылған матаны да жібек деп атайды. Жібек құрты қуыршаққа айналар алдында арнаулы бездері бөлетін жібек жіпше - піллə түзеді. Өндірістік жібек, негізінен, тұт ағашының қолдан өсірілетін (асыранды) құртынан жəне жабайы емен құртынан алынады. Асыранды жібек құрты барлық жібектің 90%-ын береді. Көп еңбек қажет ететіндіктен, жібек ең қымбат саналады. Сондықтан қазір жасанды жібек өндірісі жолға қойылған. Жалғыз піллəдан алынған талшық тым жіңішке болатындықтан, тікелей өндірісте қолданылмай, тек жібек қасиетін зерттеу үшін пайдаланылады. Жібектің механикалық қасиеттері жоғары, əрі жақсы диэлектрик, 120 - 130°С ыстыққа төтеп береді, тек 160 - 170°С-та ғана ыдырай бастайды. Табиғи жібек талшықтарынан тоқылған маталарды адамдар ерте замандарда-ақ жоғары бағалаған. Қытайдан шығарылатын жібек маталар Ұлы Жібек жолы арқылы дүние жүзінің басқа аймақтарына таралып, саудагерлерге мол табыс əкелген. Жібек құрты қазір тек Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл облыстарының кейбір аудандарында, Қытай, Жапония, Үндістан жəне т.б. елдерде өсіріледі.
Жібек - жануар (протеин) шығарылған талшықтардан тұрады. Жiбек құртын Коконов алынған Жібек жіп. Жібек тобының сияқты маталарды кіреді -. Вуаль, шифон, крепдешин, сəтен Шаньдун, белдік, құймақтарды Georgette, Twal, faille, тафта, парча, Foulard жəне т.б. Дəстүр бойынша, жібек мата, ең қымбат түрлерінің бірі болып саналады. Жібек матадан жасалған бұйымдар өте жеңіл, берік, əдемі болып табылады. Жақсы жылтыр болуы, жақсы дене температурасын реттейді. жібек мата кемшіліктері сəулесінен ультракүлгін жоғары мыжылған жəне сезімтал факт болып табылады. Жиі табиғи жібек талшықтарының жаңа жəне қызықты текстураны үшін талшықты басқа түрін қосылады жəне əр түрлі ойын-сауық тоқиды. Ол сондай-ақ жасанды жəне синтетикалық жібек маталар өндіріледі.
Табиғи жібек - тұт жібегі құртының қуыршақтарынан алынатын ұзын жіңішке жіп. Көбелек қуыршақтан шыққаннан соң жұмыртқа салады. Жұмыртқадан құрт пайда болады, ол құрттың қуыршаққа айналатын мезгілі келгенде өзінен жіп шығарып, бұтаққа бекітіп, өзіне ұя немесе қуыршақ дайындайды. Қуыршақ жібінің ұзындығы 700- 800 метрге жетеді. Табиғи жібек - өте жіңішке, нəзік жіп. Жіп өте жіңішке болғандықтан , бінеше қуыршақтың жібін біріктіреді. Ондай жіпті жібек шикізаты деп атайды. Жібектің алғашқы өңдеу жұмысы былайша орындалады: жібекті тасымалдау жəне сақтау алдында өңдеу - жібекті қуыршағынан айыру мақсатында бумен өңдеу жəне ыстық ауамен кептіру; жібек шикізатын алу - жібек желімін жұмсарту үшін, қуыршақты бумен өңдеу жəне бірнеше қуыршақтан жібек жібін жинау. Бұл операциялар жібек орау фабрикасында орындалады. (Көрнекілік қолдану).
Ал иіру фабрикаларында жүн мен жібек талшықтарынан жіп иіреді. Жіп тоқыма өндірісіне түсіп, одан мата дайындайды.
Жібек мата атаулары:
Шифон (жұқа ,нəзік, мөлдір);
Атлас (жұқа,құбылмалы түсті);
Бархыт немесе панбархыт (тұтас түкті немесе шифон фонында өсімдік немесе геометриялық сурет құрайды);
Табиғи жіпте жүн сияқты жоғары гигроскопиялық қасиетке ие. Ол ылғалды тез сіңіріп алады жəне тез кебеді. Ылғалды жағдайда беріктігін жоғалтпайды, ал жоғары температура мен күн сəулесі əсерінен басқа табиғи талшықтарға қарағанда, тезірек бүлінеді.Тоқыма фабикаларында жүн мен жібек талшықтарынан жіп иіреді. Иірілген жіп тоқыма өндірісіне жеткізіліп, онда түрлі маталар тоқылады.Жібек құртының піллəссынан өндіріліп, тоқыма мата өнеркəсібінде пайдаланылатын табиғи талшық. Кейде ол талшықтан тоқылған матаны да жібек деп атайды. Жібек құрты қуыршаққа айналар алдында арнаулы бездері бөлетін жібек жіпше піллə түзеді. Өндірістік жібек негізінен, тұт ағашының қолдан өсірілетін(асыранды) құртынан жəне жабайы емен құртынан алынады. Асыранды жібек құрты барлық жібектің 90% береді. Көп еібек қажет ететіндіктен жібек ең қымбат талшық саналады, сондықтан қазір жасанды жібек өндірісі жолға қойылған. Жалғыз піллəдан алынған талшық тым жіңішке болғандықтан, тікелей өндірісте қолданылмай, тек жібек қасиетін зерттеу үшін пайдаланылады. Жібектің механикалық қасиеттері жоғары əрі жақсы диэлектрик, 120-130 С ыстыққа төтеп береді, тек 160-170С та ыдырай бастайды. Табиғи жібек талшықтарынан тоқылған маталарды ерте замандарда адамдар өте жоғары бағалаған. Жібек маталар алғаш Қытайда шығарылып, Ұлы Жібек жолы арқылы Еуропа елдеріне таралған. Жібек құрты қазір тек Оңт. Қазақстан, Жамбыл облыстарының кейбір аудандарында, Қытай, Жапония, Үндістан жəне т. б. елдерде өсіріледі. Табиғи жібек маталар - өте берік, əсем, жағымды жылтыр түсті, сипап көргенде тегіс əрі жұмсақ, аз қыртысталатын болып келеді. Матаның оң жəне теріс жағын мына тəсілмен табуға болады.
1. Мата жиектерінің шерттерінде тесікшелері болады. Тесікшелердің маңындағы мата іш жағына қарай дөңестеу болады.
2.Тегіс маталардың теріс жағы түктілеу болып келеді.
Жүн
Жүн-жануарладың тері жамылғысы. Дене түгі 3 қабаттан тұрады : қабықты, қабыршақты, өзекті жəне 3типтен тұрады: түбіт, ауыспалы өлі шаш жəне қылшық. Жуандығы талшық түріне байланысты, мықтылығы -жуандығы мен құрылымына байланысты. Органикалық еріткіштерге жүн төзімді. Күн сəулесіне 1120 сағатта 50% мықтылығын жоғалтады. Жүн - табиғи талшықтар жануарлар (протеин) шыққан. т.б. саржалы, мата, твид, Бостон, koverkot, Cheviot, dyuvetin жəне əр түрлі жануарлардың аң, сапасы бойынша ерекшеленеді. топ жүн маталар тұрады қой жүн, түйе жүн, лама жүн, қоян жəне басқа да - шикізат мал шаш қолданылады. Сипаттар мен қосымшалар. шаш барлық түрлерін тек жалпы сипаттамасы - бұл жылы ұстау үшін ерекше сапа бар. Тоқыма өнеркəсібі Жабдықтарды қой үшін айтарлықтай салмақ жүн (94-96%). Табиғи жүн маталар, жұмсақ икемді, жеңіл, дем болып табылады. Ұлпалық қалыңдығы əр түрлі болуы мүмкін, жұқа жүннен материал ретінде қалың бар. Дерлік қиыршық жүн мата маталар.
Жүн дегеніміз жануарлардың мата, киіз-шұға бұйымдарын жасауға жарамды жəне белгілі бір физикалық қасиеттері бар түк. Жүннен жасалған бұйымдар гигиеналық тазалығымен, сыртқы түрінің əдемілігімен көзге түседі жəне оларды халық көп тұтынады. Қойдан немесе тері шикізаты өңдеуге жіберілетін қой терісінен қырқып алынған жүн табиғи жүн деп аталады. Жүннен тоқылған, бірақ киілген бұйымдар мен тоқымаларды өңдеуден алынған жүн де табиғи жүнге жатады, бірақ ескі немесе қалпына келтірілген жүн деп аталады. Қазіргі өнеркəсіп жүннен басқа мақта, зығыр, кендір, жүт, кенеп жəне басқа да өсімдік текті талшықтарды, сондай-ақ химия өнеркəсібі жасап шығаратын жасанды жəне синтетикалық талшықтарды пайдаланады.

1.2Тоқыма бұйымдары

Тоқыма тоқуды көпшілік қарт әжелер мен үй шаруасындағы әйелдердің сүйікті ісі деп біледі. Алайда, тоқыма тоқу барлығына ортақ, кәделі әрі пайдалы іс екенін көпшілік біле бермейді. Күлкі терапиясы сияқты тоқыма тоқудың да денсаулыққа берер мол пайдасын дәрігер-ғалымдар анықтап, дәлелдей білген.
Күнделікті күйбең тірлік салдарынан адам бойын әлсіздік, көңілсіздік, күйзеліс билейді. Салдарынан түрлі жүйке жүйесі, жүрек қан тамырлары және гипетоникалық аурулар туындауы мүмкін. Бұл дерттердің алдын алу мақсатында дәрігерлер анда-санда тоқыма тоқуға кеңес береді. Тоқыма тоқу жүйке жүйесі мен ми жұмысын жақсартады. Артық ойлардан арылтып, көңіл көтереді.
Тоқыма тоқу - шығармашылық жұмыс. Ал адам баласы шығармашылық жұмыспен айналысқан кезде, ол бар назарын ісіне аударып, көңілі жай тауып, жаны тынышталады.
Ең алғаш ілмектің (петля) қай уақытта пайда болғанын ешкім білмейді. Бірақ, тоқыма бұйымдары біздің эрамызға дейін пайда болыпты. Мұны растайтын факті де бар екен. Египет қазбаларында мәйіттен тоқылған баланың аяқ-киімі табылыпты. Зерттеу нәтижесінде ол аяқ-киімнің жасы 4000 жылдан асады деп тапты.
IX-XI ғасырларда тоқымашылар шұлықтарға сөз жаза бастады. Ежелде ең керемет, озат тоқымашылар арабтар болып саналды. Қиын әрі түрлі-түсті өрнектерді олар 2000 жылдай бұрын ойлап тапқан.
Біздің эрамыздың басында металл спицалар пайда болды... Тоғызыншы-оныншы ғасырларда тоқылған бұйымдар әлі сақтаулы. Сондай ескі бұйымдардың бірі-балаларға арналған шұлық екен. Оның ерекшелігі басындағы саусақ бөлек тоқылған екен, кәзіргі қолғаптағыдай.
Европаға тоқыма өнерін Египет арқылы келген христиандар әкеліпті. Осылайша, тоқыма өнері қолөнерге, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.