ЖЕРГІЛІКТІ ТЕЛЕФОН ЖЕЛІЛЕРІ

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

ТАҚЫРЫБЫ:
ЖЕРГІЛІКТІ ТЕЛЕФОН ЖЕЛІЛЕРІ

1306000 - Радиоэлектроника және байланыс

ОРЫНДАҒАН:

ДИПЛОМ ЖЕТЕКШІСІ:

2018 жыл
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
І. ТЕЛЕФОН ЖЕЛІЛЕРІ
1.1. Ауылдық телефон желілері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.. 5
1.2. Қалалық телефон желілері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
13

ІІ. ЖЕРГІЛІКТІ ТЕЛЕФОН ЖЕЛІЛЕРІНІҢ СҰЛБАЛАРЫ
2.1. Сөйлесу тракт сұлбаның құрылуы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 25
2.2. Жалпы қолданыстағы телефон желілерінің сұлбасын құру
... ... ... ... ... ... 25

ІІІ. ТҮЙІН ҚҰРАЙТЫН АУДАНДАЛҒАН ТЕЛЕФОН ЖЕЛІЛЕРІ
3.1. Аналогті аудандалған, КБТ бар ҚТЖ цифрлау
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 34
3.2. Сақина құрылымды цифрлық желіні орнату
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 36

ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 42
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 44

КІРІСПЕ

Желінің телефондық байлынысы деп абоненттік телефондық жабдықпен
аяқталған және олардың байланыс тізбегін байланыстыратын коммутация
түйіндерінің жиынтығын атайды. ВСС РФ-ның иерархиялық деңгейіне
тәуелділікпен телефондық желінің келесі түрлерін анықтап аламыз:
халықаралық, қала аралық, аймақтық және де жергілікті қалалық телефондық
желілер, селолық және мекеме-өндірістік телефондық желілер – жергілікті
телефондық желілер атынан біріге алады.
Телекоммуникация (Telecommunication s) — компьютерлік жүйелер мен
қазіргі заманғы техникалық электрондық байланыс құралдары негізінде телефон
желілері, спутниктік байланыс және т.б. арқылы мәліметгерді қашықтан
жеткізуге қатысты жалпы ұғым; жалпы немесе арнаулы байланыс желілері
(телеграф, телефон, радио арқылы мәліметтер алмастыруға арналған қатынас).
Телефон жүйесі арқылы ақпарат жеткізу; ара қашықтықтық байланыс;
мәліметтерді ара қашықтыққа жіберу. Қазіргі телекоммуникациялық желілерді
құрған кезде желілік деңгейдің үш түрі болады: біріншілік желінің деңгейі,
екіншілік желінің деңгейі және электрбайланыс қызметі мен жүйелер
деңгейі.Яғни, біріншілік желі (БЖ) – бұл таратудың типтік универсалдық
цифрлық арналардың негізгі торабы, желілік коммутация станцияларының немесе
біріншілік желінің соңғы құрылғыларының негізінде құрылған және олардың
тарату желілерін қосатын көліктік желі. Желілік түйіндер жататын біріншілік
желінің түріне байланысты оларды магистралдық, ішкі аймақтық, жергілікті
немесе корпоративтік, ведомстволық (мекемелік) желілер.
БЖ негізінде әртүрлі екіншілік желілерді (ЕЖ) құрады және
қалыптастырады. Телекоммуникация, телеқатысым (латынша тele – қатынасу,
байланысу, грекше – қашық және ағылшаруашылығы communіcatіon – байланыс)
– ғылым мен техниканың халықты ақпараттық қызметтің барлық түрімен
қамтамасыз ететін саласы; қашықтықтан ақпарат алмасуды жүзеге
асыратын технологиялар жиынтығы. Телекоммуникация саласы Қазақстанға 20
ғасырдың 90-жылдарынан ене бастады.
Телекоммуникация электрбайланыс жән е компьютердің көмегімен
ақпараттың барлық түрлерін (дыбыс, дерек, қозғалмалы және қозғалмайтын
бейне, мультимедиа) талшықты оптика лық байланыс кабелі, радио, Жердің
жасанды серігі, т.б. байланыс түрлері арқылы таратады. Электр сигналдарын
таратып-қабылдауды телекоммуникация жүйесі атқарады. Бұл жүйе ақпаратты
пайдаланушыларға дыбыс немесе бейне-көрініс түрінде тарататын жабдықтар
жиынтығынан тұрады. Телекоммуникация жүйелері жиынтығының аумақтық орналасу
принципіне, жұмыс істеуі мен бір-біріне тәуелділігіне қарай біріктірілуін
телекоммуникация желісі деп атайды. Барлық мемлекеттегі құрастырылатын,
өндірілетін және пайдаланылатын телекоммуникация жабдықтарының
параметрлерін үйлестіру және телекоммуникация саласының даму сатысын
анықтау мәселесімен Халықаралық Электрбайланыс Одағы айналысады.
Телекоммуникацияжелісіне радио, теледидар, телефон желілері және
компьютерлік желі жатады.
Радио және теледидар желілері тұтынушыларға ақпаратты бір жақты,
кеңінен (желіден абоненттерге) тарату қызметін атқарады.
Аумақтық желіде орналасқан барлық АМТС қалааралық желінің ақырғы
станциясы болып, ал УАК- өтпелі станциясы болып табылады. Жоғары жүктемеде
АМТС аралығында тікелей байланыс қалыптасады.
Қалалық телефондық желілер халықтың, ұжымның, мекеменің және ұйымның
(осы қаланың аймағында және қала шетіндегі аймағында орналасқан) телефон
байланыстарына қызмет ету үшін тағайындалған. ГТС – да сонымен қатар
телефондық емес ақпарат берілістері үшін телефондық желілердің ресурстарын
қолдану қарыстырылады.
ГТС –ның қондырғысы іс жүзінде сызықты және станциондық құрылыстардан
тұрады.
Сызықты құрылыстарға:
- кабельді жерасты және әуе байланыс жолдары;
- таратылған құралдар (шкафтар, коробкалар);
- телефон арналық құралдар (құдықтар, құбыр жолақтары);
- ақырғы терминалдар (телефондық аппараттар, таксофондар) жатады.
Абоненттік жол желісі (АЛ) АТС – ға ақырғы терминалдың және абоне-
нттік қатынас құрылғысының қосылуына арналған АЛ желісі, 0.32, 0.4 және
0.5 мм диаметрлі ТП кабелі арқылы арналарды қосуды жүзеге асырады. Ақырғы
терминалдан АТС – ға шейін өшулік 4.5 дБ-ден аспауы керек.
Аналогты ГТС –да СЛ желісі физикалық сызықтар және ЧРК ВРК байланыс
жүйесімен тығыздалған жолдың көмегімен құрылады. Физикалық жол 0.5 және
0.7мм диаметрлі ТП кабелін пайдаланған екі сымды арнаны қолдануымен жүзеге
асырылады. ЧРК-сы бар жүйелер түрінде 30 каналды КАМА жүйесін қолдану
қарастырылады. ВРК бар цифрлық тарату жүйесі ИКМ 3032 аппаратурасын
қолданады. Бұл жүйелердің төрт сымды өткізгіш арналары, КАМА жүйесі үшін
симметрия 7х4х1,2 немесе 4х4х1,2 кабельдерінде қолданылады. ЧРК және ВРК
жүйелерінің ақырғы қондырғысын АТС ғимаратында орнатады және ол үшін
сызықты-аппаратты цехтің (ЛАЦ) жеке ортасы бөлінеді.

І. ТЕЛЕФОН ЖЕЛІЛЕРІ.
1.1. Ауылдық телефон желілері.

Желінің телефондық байлынысы деп абоненттік телефондық жабдықпен
аяқталған және олардың байланыс тізбегін байланыстыратын коммутация
түйіндерінің жиынтығын атайды. ВСС РФ-ның иерархиялық деңгейіне
тәуелділікпен телефондық желінің келесі түрлерін анықтап аламыз:
халықаралық, қала аралық, аймақтық және де жергілікті қалалық телефондық
желілер, селолық және мекеме-өндірістік телефондық желілер – жергілікті
телефондық желілер атынан біріге алады.
ОГСТфС құрылуының сұлбасы 1.1 суретте көрсетілген. Қала аралық
телефондық желінің коммутациялық жабдықталуын – автоматикалық коммутация
түйіні (УАК) және автоматикалық қала аралық телефондық станция (АМТС)
түрлеріне жіктеуге болады. Жоғарыда басқарылатын УАК-1 және УАК-2 ретінде
белгіленген, УАК-тың екі сатылы желісінің қолданылуы қарастырылған.
Аумақтық желіде орналасқан барлық АМТС қалааралық желінің ақырғы
станциясы болып, ал УАК- өтпелі станциясы болып табылады. Жоғары жүктемеде
АМТС аралығында тікелей байланыс қалыптасады.

Сурет 1.1 - ОГСТфС құрылуының сұлбасы

Мекеме-өндірістік телефондық желілер (УПТС) ұйымның, мекеменің,
ұжымның ішкі телефондық байланысын қамтамасыз етеді. Мұндай желілер, заңға
сай ортақ қолданудың телефондық желісіне шыға алады, бірақтан толығыменен
автономды болуы мүмкін.
Селолық телефондық желілер (СТС) селолық әкімшіліктік аймақтарды
телефондық байланыспен қамтамасыз ете алады. Олар қалалықтармен
салыстырғанда көп аумақты ала отырып, телефондық аппараттардың тығыздығы
төмен бола алады. Осыған сәйкес, селолық АТС-тың сыйымдылығы қаланікімен
салыстырғанда әлдеқайда төмен.
Қала аралық телефондық желілер (МТС) – бұл жергілікті телефондық
желілердің абонент аралық байланысын құру үшін арналған, әртүрлі
нөмірленген телефондық аумақтарда орналасқан құрылғы мен құрылысының
біркелкі кешені болып табылады.
Аналогты СТС – та радиалды және радиалды-түйінді құрылыстың көлденең
жолдарында қолданылуы қарастырылады.
Орталық станция (ЦС) АТЖ – нің негізі болып табылады. Бұған АМТС
станциясынан жоғарғы орналасқан тізбектер, соңғы станциядан (ОС) басталған
байланыс тізбектері, ал радиалды-түйінді құрылыс желісіндегі тізбектері
жатады. Түйінді станцияларға ОС-дан төмен орналасқан тізбектер жатады.
Орталық станция аудан орталығында орналасады және бір уақытта қалалық
телефондық станциямен бірге бола алады (1.2 – сурет).
Екі сатылы сұлбалар тек қана технико-экономикалық мақсатқа сай түйін
құрау жағдайында ғана қолданады. Мұндай жағдайда абоненттер СТС – мен
байланыса алатын станция саны беске жетеді. (ОС-УС-ЦС-УС-ОС).
Аналогты СТС- да селолық байланыс жағдайы үшін өңделген АТС: К –
50200М координата жүйесі, 50-200 сыйымдылықты координата жүйесі соңғы
станция ретінде және АТС К – 1002000 түйінді және орталық станция
ретіндегі координатты жүйесі пайдаланылады. Үлкен сыйымдылықты ЦС үшін
қалалық типтегі АТСК, АТСК-У.

Сурет 1.2 - Аналогты селолық телефон желілерінің құрылымдық сұлбасы:
а) бірсатылы, б) екісатылы, в) қиыстырылған.

СТС сызықты құрылысы әуе және кабельді байланыс жолынан тұрады. СТС
байланыс жолының өткізу қабілетін жоғарылату үшін ЧРК және ВРК – дан
берілістің әр түрі кеңінен қолданылады. СТС кабельді жолында КНК-6 және КНК-
12 типті аппаратурасы, сонымен қатар КАМА (30 каналды) жүйесі кеңінен
қолданыс тапты. Уақыт бойынша арналар бөлінуінен ИКМ-15 (15 телефон арнасы)
және ИКМ-30 жүйесі қолданылады. Әуе және арналы жолдары білінетін
тығындармен байланысты құрылыстары орналасқан қол жетпес орындарда байланыс
ұйымдары үшін аналогты және цифрлық радиорелейлі жолдар (РРЛ) қолданады. ОС-
ның тікелей қосылуында қондырғы жолымен сымдар шоғының ірілену құрылымы
ұйымдастыру мақсатқа сай емес.

Сурет 1.3 - ЧРК-дан СТС – ға дейінгі желілік түйіннің ұйымы

Қалааралық желілер иерархиялық принцип бойынша құрылады (1-сурет).
Төменгі деңгейде қалааралық желіні құру кезінде автоматтық қалааралық
телефон станциялары (АҚТС) болады. АҚТС-тан РАТС-қа кіріс қалааралық
байланыстар СЛ бойынша кіріс хабарламаның қалааралық торабы арқылы (КХТ)
іске асырылады. АҚТС-қа шығыс байланыс РКТС мен АҚТС байланыстыратын ЗСЛ
бойынша, не болмаса ШХТ арқылы іске асырылады. Ауылдық желіде олар ОС
қосылады. АҚТС бір немесе бірнеше миллион зонаға қызмет көрсетеді, ірі
қалаларда бірнеше АҚТС болуы мүмкін. Барлық АҚТС 2-ші деңгейдегі автоматтық
коммутация тораптары (УАК2) қосылады.

1.4-сурет. Қалалық желіні құру принципі.

Зоналар арасындағы негізгі жүктеме УАК2 арасындағы желілер бойынша
өтеді. Барлық артық жүктеме әрқайсы әркіммен принципі бойынша қосылған
және шағын шығындармен телефон жүктемесін өткізуге есептелген УАК1 арқылы
өтеді. УАКl арасындағы жолдар соңғы таңдау жолдары деп аталады, себебі бұл
жолдар УАК2 арасындағы жолдардың жоқ болған жағдайында ғана пайдаланылады.
Электробайланыс құралдарының негізінде құрылған байланыс желілері
телекоммуникациялық желілер деп аталады. Хабарларды беру мен оларды тарату
үшін, тарату жүйелері мен хабарларды тарату жүзеге асырылу керек. (СПРС),
яғни, кең мағынадағы байланыс жүйесі, ал оларды электробайланыс желілері
деп атайды. Кез-келген ірі желіде иерархиялық деңгейді бөлектеу туралы
шешім қабылданған. Бұл процесті негізгі белгі бойынша топтастыру деп
қарастыруға болады. Көптеген жаңа кәсіпорындар мекемелік АТС (МАТС-УАТС),
локальді есептеуші желілерді (ЛЕЖ-ЛВС) және бизнес процестерді қолдайтын
телекоммуникациялық жүйелерді пайдаланады. Иерархиялық деңгей – қол жеткізу
желісі. Оның мақсаты болып тұтынушы жабдығы мен базалық желі арасындағы
байланысты ұйымдастыру табылады. Жергілікті телефон желілері. Қалалық
телефон желілері (ҚТЖ). XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында барлық
ҚТЖ бір ғана телефон станциясын орнату арқылы құрылған. Желілер қаратының
көбеюі екінші, үшінші және тағы да басқа телефон станцияларын орнату
қажеттілігіне әкеліп соқты. Бірақ сонда да, кішкене қалаларда көбінесе бір
ғана АТС жұмыс істейді.

1.5.- сурет. Қолданыстағы аудандандырылмаған қалалық телефон желісі.

Бұндай желілер аудандандырылмаған желілер деп аталады. Декадты-адымды
және координатты АТС қолдану кезінде, егер қызмет көрсетілетін
абоненттердің максималды саны 8000 нөмірден аспаса, ҚТЖ-нің осындай құрылу
әдісі тиімді болып табылады. Цифрлы коммутациялық станцияларды пайдалану
үнемді ондаған мың нөмірлі аудандандырылмаған ҚТЖ салуға мүмкіндік береді.
Осындай жағдайда ҚТЖ құрамында бөлек шағарылатын АТС модульдері –
концентраторлар қолданылады.
Қазіргі АТС – бұл цифрлық сигналдармен жұмыс істейтін бағдарламалы
басқарылатын жалғаушы жүйе болып табылады. Бұл абоненттік жолынан АТС-ға
аналогты сигналды енгізген кезде, цифрлық түрге түрленеді және осы түрде
басқа абоненттік желісіне түскен кезде қайтадан аналогты түрге айналып,
телефон желісі бойынша әрі қарай таратылады. АТС абоненттерінің саны оның
сыртқы арналар санына қатынасын (концентрация) коэффициенті деп атаймыз.
Осы коэффициенттің қалыпты мәнін 8:1-10:1 реітінің шамасы деп есептеледі
(коэффициент, егер АТС барлық абоненттер қосылуды сұраса, онда олардың
ішінде 12,5 пайызды ғана сұранымын қанағаттандыра алады, бірақ бірмерзімді
АТС 10000 ішіндегі 1 250 абоненттерін өсіру ықтималдығы бір абонентті
жүктеудің статистикалық орта қарқымдылығы шамалы, сондықтан жоғарыда
келтірілген шоғырлану коэффициенттері толығымен орындалуын білдіреді).
Аймақтық телефон желісінің негізгі компоненті болып, ҚР облыс
орталығында орналасқан ҚТЖ табылады. Тапсырыс берілген жалғаушы жолдар (ТЖЖ-
ЗСЛ) мен қалааралық жалғаушы жолдар (ҚЖЖ-СЛМ) шоғыры барлық ірі қалалардың
ҚТЖ байланыстырушы желісі, олар әдетте облыс орталығына бағанады. ҚР
құрамында осындай ҚТЖ-нің К саны құрылған деп жорамалданады. Облыс
орталығымен де L ауылдық желі байланысқан. Олардың құрамына аудан
орталықтарындағы ҚТЖ-де кіреді. Ірі қалалардағы ҚТЖ мен кейбір ауылдық
байланыс желілерінің орталық желілері (ОЖ-ЦС) арасындағы үлкен өзара
тартылыс кезінде түзу ЗСЛСЛМ шоғырлары пайда болуы мүмкін. ХХ ғасыр ішінде
Қазақстандағы қалааралық және халықаралық телефон байланысы бір Оператормен
ғана пайдаланымға беріліп отырған. ХХІ ғасырдың басында қалааралық және
халықаралық телефон байланысының монополиясыздандыру нарығы басталды. 1.1
суретіндегі Л және В әр түрлі ГТС-ке қосылған абоненттер байланысы, әр
түрлі Операторлармен пайдаланымға берілетін бірнеше қалааралық байланыс
желілерінің кез-келгені арқылы орнатылуы мүмкін. Осы қарастырылған модель
үшін қалааралық байланыстың М желісі сипатталған.

1.6 – сурет. Аймақ ішіндегі телефон байланысы кезіндегі жалғаулар
түрі.

Қазіргі АТС – бұл цифрлық сигналдармен жұмыс істейтін бағдарламалы
басқарылатын жалғаушы жүйе болып табылады. Бұл абоненттік жолынан АТС-ға
аналогты сигналды енгізген кезде, цифрлық түрге түрленеді және осы түрде
басқа абоненттік желісіне түскен кезде қайтадан аналогты түрге айналып,
телефон желісі бойынша әрі қарай таратылады. АТС абоненттерінің саны оның
сыртқы арналар санына қатынасын (концентрация) коэффициенті деп атаймыз.
Осы коэффициенттің қалыпты мәнін 8:1-10:1 реітінің шамасы деп есептеледі
(коэффициент, егер АТС барлық абоненттер қосылуды сұраса, онда олардың
ішінде 12,5 пайызды ғана сұранымын қанағаттандыра алады, бірақ бірмерзімді
АТС 10000 ішіндегі 1 250 абоненттерін өсіру ықтималдығы бір абонентті
жүктеудің статистикалық орта қарқымдылығы шамалы, сондықтан жоғарыда
келтірілген шоғырлану коэффициенттері толығымен орындалуын білдіреді).
Аймақтық телефон желісінің негізгі компоненті болып, ҚР облыс
орталығында орналасқан ҚТЖ табылады. Тапсырыс берілген жалғаушы жолдар (ТЖЖ-
ЗСЛ) мен қалааралық жалғаушы жолдар (ҚЖЖ-СЛМ) шоғыры барлық ірі қалалардың
ҚТЖ байланыстырушы желісі, олар әдетте облыс орталығына бағанады. ҚР
құрамында осындай ҚТЖ-нің К саны құрылған деп жорамалданады. Облыс
орталығымен де L ауылдық желі байланысқан. Олардың құрамына аудан
орталықтарындағы ҚТЖ-де кіреді. Ірі қалалардағы ҚТЖ мен кейбір ауылдық
байланыс желілерінің орталық желілері (ОЖ-ЦС) арасындағы үлкен өзара
тартылыс кезінде түзу ЗСЛСЛМ шоғырлары пайда болуы мүмкін.
Технологиялық байланыстың тағайындалуы мен топтастырылуы.
Көлік және коммуникация министрлігінің негізгі торабы-торап
желілерінің, станциялық желілер мен тарату жолдарының жиынтығынан құрайтын,
теміржол көлігін басқару иерархиясына сәйкес келетін тарату арналарының
жүйесін құрайтын - біріншілік желі болып табылады. Біріншілік желі
магистральды, жолды, бөлімшілік, жергілікті және станциялық желілер болып
бөлінеді. Магистральді біріншілік желі - министрлік пен РГП арасындағы
екеншілік электрбайланысының торабын, сонымен қатар соңғысын өзара
ұйымдастыру үшін, тоналді жиіліктегі (ТЧ) арналар мен лектер тобының
құралуын қамтамасыз етеді. Жолды біріншілік желі - басқарма мен жол
бөлімдерінің, сонымен қатар бөлімшелердің өз арасындағы екіншілік желілерін
ұйымдастыруға арналған ТЧ арналары мен топтық лектер жиынынан тұрады.
Бөлімшелік біріншілік желі - жол бөлімшілері шегіндегі екіншілік желіні
ұйымдастыру үшін тональді арналар мен төменгі жиілікті жол лектерінің пайда
болуын қамтамасыз етеді. Станциялық байланыс тораптары - темір жол
станциялары шегінде ұйымдастырылатын жергілікті және оперативті-
технологиялық байланыстардан тұрады.
Біріншілік желіні ұйымдастыру үшін, темір жол көлігінде әуе, кабельді
(соның ішінде толшықты оптиқалық) және радиорелелік байланыс желілері
қолданылады.
Біріншілік желі базасында екіншілік желі құрылады. Екіншілік желі
темір жол көлігінің бөлімшілерінде коммерциялық және пайдаланымға берілген
жұмыстарды ұйымдастыру үшін, сонымен қатар пойыз қозғалысын басқару үшін
керек. Екіншілік желі - біріншілік желінің беру арналарының базасында
ұйымдастырылған коммутация станцияларының, коммутация түйіндерінің, аяққы
(соңғы) станция құрылғылары мен арналарының базасында ұйымдастырылған.
Екіншілік желілер - берілетін ақпарат түріне, оларды ұйымдастыру тәсілдері
мен қолдану аймағына, тасымалдау процестерінің басқарылуына және тағы
басқаларға әсер ете отырып, ведомствалық және территориялық бұйымдармен
сипатталады. Екіншілік технологиялық желілер - ол ведомствалық желілер, сол
себептен біртұтас автоматтандырылған станциялар желісінің бір бөлігі болып
табылады.
Қолданылу аймақтарына қарай екіншілік технологиялық желілер жалпы
қызмет етуші және оперативті-технологиялық байланыс желілері деп бөлінеді
(сурет-8).

1.7- сурет. Технологиялық байланыс классификациясыныңқұрылымдық
сұлбасы.

Жалпы қызметте пайдаланушы байланыс желілері мен жергілікті телефон
байланысы теміржол көлігінің құрылымдық бөлімшелерінің жұмысын жалпы
басқаруға арналған және ЕАСС-қа шығуды қамтамасыз етуі керек.
Ақпаратты тарату түрлеріне қарай екіншілік технологиялық байланыс
желілері: телефонды (сөз), телеграфты (санды-әріпті текст түрінде),
мәлеметтерді тарату, телемеханика (телебасқару мен телебақылау
сигналдарының берілуін қамтамасыз етеді) деп бөлінеді. Сонымен қатар
көлікте технологиялық радиобайланыс желілері жұмыс жасайды. Сымды және
радиобайланыс желілері бөлек жұмыс істейді және тағайындалуы бойынша ортақ
технологиялық байланыс торабын құрады.
Станциялық тенологиялық байланыс желілері темір жол көлігіндегі
автоматтандырылған басқару жүйесінің (АСУЖТ) жұмыс істеуін қамтамасыз етуге
арналған, сонымен қатар, теміржол тораптарының кез-келген пунктері
арасындағы қызметтік телеграф ақпаратарын таратуға арналған технологиялық
телефон байланысы желілерімен толықтырылады.
Қызмет ету аймағына қарай технологиялық телефон байланысы
магистральді, жолды және бөлімшілік байланыс желілері болып бөлінеді. Бұл
желілердің әрқайсысында темір жол көлігінің сәйкес бөлімшелеріне қызмет ету
аймағы мен басқару процесіне әсер ету деңгейіне қарай ерекшеленетін,
жалпықызметтік және оперативті-технологиялық байланыс түрлерінің кешені
ұйымдастырылады.

1.2. Қалалық телефон желілері.

Қалалық телефондық желілер - халықтың, ұжымның, мекеменің және
ұйымның (осы қаланың аймағында және қала шетіндегі аймағында орналасқан)
телефон байланыстарына қызмет ету үшін тағайындалған. ГТС – да сонымен
қатар телефондық емес ақпарат берілістері үшін телефондық желілердің
ресурстарын қолдану қарыстырылады.
ГТС –ның қондырғысы іс жүзінде сызықты және станциондық құрылыстардан
тұрады.
Сызықты құрылыстарға:
- кабельді жерасты және әуе байланыс жолдары;
- таратылған құралдар (шкафтар, коробкалар);
- телефон арналық құралдар (құдықтар, құбыр жолақтары);
- ақырғы терминалдар (телефондық аппараттар, таксофондар) жатады.
Абоненттік жол желісі (АЛ) АТС – ға ақырғы терминалдың және абоне-
нттік қатынас құрылғысының қосылуына арналған АЛ желісі, 0.32, 0.4 және
0.5 мм диаметрлі ТП кабелі арқылы арналарды қосуды жүзеге асырады. Ақырғы
терминалдан АТС – ға шейін өшулік 4.5 дБ-ден аспауы керек.
Аналогты ГТС –да СЛ желісі физикалық сызықтар және ЧРК ВРК байланыс
жүйесімен тығыздалған жолдың көмегімен құрылады. Физикалық жол 0.5 және
0.7мм диаметрлі ТП кабелін пайдаланған екі сымды арнаны қолдануымен жүзеге
асырылады. ЧРК-сы бар жүйелер түрінде 30 каналды КАМА жүйесін қолдану
қарастырылады. ВРК бар цифрлық тарату жүйесі ИКМ 3032 аппаратурасын
қолданады. Бұл жүйелердің төрт сымды өткізгіш арналары, КАМА жүйесі үшін
симметрия 7х4х1,2 немесе 4х4х1,2 кабельдерінде қолданылады. ЧРК және ВРК
жүйелерінің ақырғы қондырғысын АТС ғимаратында орнатады және ол үшін
сызықты-аппаратты цехтің (ЛАЦ) жеке ортасы бөлінеді.
Аналогты ГТС-ң станционды құрылыстарға жатады:
− аудандық АТС (РАТС);
− кіріс және шығыс (УИС, УВС) хабарлар үшін түйіндік станциялар
(транзитті түйіндер); АМТС-мен (УЗСЛ, УВСМ) байланысүшін түйіндік
станциялар;
− арнайы қызметтері бар (УСС) байланыс үшін түйіндер;
− селолық – қала шетінде станциялары (УСП) бар байланыс үшін
түйіндер.
Аналогты ГТС-да негізгі коммутациялы жүйелер мыналар:
− АТС-47, АТС-54, АТС-54М типті ондық-қадамдық АТС;
− АТСК және АТСК-У типті координатты АТС.
б)Түйін құрмайтын ГТС.
Қарапайым ГТС болып аудандастырылмаған ГТС табылады. Мұндай желіге
абонент желілері қосылатын телефон станциясы орнатылады.
в) Түйін құрайтын ГТС.
Байланыс жолдарын қолдану нәтижесінде мәнді түрде көбейеді.

Сурет 2.1- сурет. УВС-ті ҚТЖ құрылымдық сұлбасы

РАТС-ның санының ұлғаюында (6-7-ден аса), 60-70 мыңнан аса
сыйымдылықта ГТС-да кіретін хабар түйіндері (УВС) қолданылады. Мұндай
құрылыста қаланың аумақ желілері түйіндік аудандарға бөлінеді. РАТС
арасындағы байланыс УВС арқылы жүзеге асады, ал түйін ішіндегі байланыс не
әрқайсысы әрқайсысымен сұлбасы арқылы, не координаталық АТС үшін арналған
өз УВС-ы арқылы жүзеге асады. Әр түйін ауданында (УР) онға дейін РАТС
орнатылады.
Мұндай желілердегі нөмірлену-алты цифрлы. Бірінші цифр түйін коды
болып табылады, бірінші және екінші цифр бірге РАТС кодын құрайды.
Шығатын хабардың түйіні (УИС) коммутациялық түйін деп аталады. 1.5-
суретте УИС-дан және УВС-дан келген ГТС үзіндісі бейнеленген.
Қала аумағы миллиондаған аумақтарға бөлінеді. Әр аймақ өзіне 10000
нөмерлі он шақты түйін аудандарын қоса алады. УИС-ға концентрленетін
шығатын телефондық жүктеме СЛ ұштығы бойынша УВС-ке басқа түйін
аудандарынан келеді. Сонымен қатар СЛ ұштығының саны және созылуы
кішірейеді, ал оларды қолдану ұлғаяды.

Сурет 2.2 - УИС және УВС бар ГТС-ның құрылыс фрагменті.

Телекоммуникация (Telecommunication s) — компьютерлік жүйелер мен
қазіргі заманғы техникалық электрондық байланыс құралдары негізінде телефон
желілері, спутниктік байланыс және т.б. арқылы мәліметгерді қашықтан
жеткізуге қатысты жалпы ұғым; жалпы немесе арнаулы байланыс желілері
(телеграф, телефон, радио арқылы мәліметтер алмастыруға арналған қатынас).
Телефон жүйесі арқылы ақпарат жеткізу; ара қашықтықтық байланыс;
мәліметтерді ара қашықтыққа жіберу. Қазіргі телекоммуникациялық желілерді
құрған кезде желілік деңгейдің үш түрі болады: біріншілік желінің деңгейі,
екіншілік желінің деңгейі және электрбайланыс қызметі мен жүйелер деңгейі.
Яғни, біріншілік желі (БЖ) – бұл таратудың типтік универсалдық цифрлық
арналардың негізгі торабы, желілік коммутация станцияларының немесе
біріншілік желінің соңғы құрылғыларының негізінде құрылған және олардың
тарату желілерін қосатын көліктік желі. Желілік түйіндер жататын біріншілік
желінің түріне байланысты оларды магистралдық, ішкі аймақтық, жергілікті
немесе корпоративтік, ведомстволық (мекемелік) желілер. БЖ негізінде
әртүрлі екіншілік желілерді (ЕЖ) құрады және қалыптастырады.
Телекоммуникация, телеқатысым (латынша тele – қатынасу, байланысу,
грекше – қашық және ағылшаруашылығы communіcatіon – байланыс)
– ғылым мен техниканың халықты ақпараттық қызметтің барлық түрімен
қамтамасыз ететін саласы; қашықтықтан ақпарат алмасуды жүзеге
асыратын технологиялар жиынтығы.
Телекоммуникация саласы Қазақстанға 20 ғасырдың 90-жылдарынан ене
бастады. Телекоммуникация электрбайланыс жән е компьютердің көмегімен
ақпараттың барлық түрлерін (дыбыс, дерек, қозғалмалы және қозғалмайтын
бейне, мультимедиа) талшықты оптика лық байланыс кабелі, радио, Жердің
жасанды серігі, т.б. байланыс түрлері арқылы таратады. Электр сигналдарын
таратып-қабылдауды телекоммуникация жүйесі атқарады. Бұл жүйе ақпаратты
пайдаланушыларға дыбыс немесе бейне-көрініс түрінде тарататын жабдықтар
жиынтығынан тұрады. Телекоммуникация жүйелері жиынтығының аумақтық орналасу
принципіне, жұмыс істеуі мен бір-біріне тәуелділігіне қарай біріктірілуін
телекоммуникация желісі деп атайды. Барлық мемлекеттегі құрастырылатын,
өндірілетін және пайдаланылатын телекоммуникация жабдықтарының
параметрлерін үйлестіру және телекоммуникация саласының даму сатысын
анықтау мәселесімен Халықаралық Электрбайланыс Одағы айналысады.
Телекоммуникацияжелісіне радио, теледидар, телефон желілері және
компьютерлік желі жатады. Радио және теледидар желілері тұтынушыларға
ақпаратты бір жақты, кеңінен (желіден абоненттерге) тарату қызметін
атқарады.
Қалалық телефон желісі– қала ішіндегі абоненттер, кәсіпорындар мен
мекемелер арасында, басқа қалалармен телефон байланысын орнатуға арналған
стансалық және желілік құрылғылар кешені. Қалалық телефон желісінің
құрамына: телефон станция, станцияларды бір-бірімен жалғастырғыш желілер,
байланыс таратқы. Негізгі әлемдегі телекоммуникация желілерін дамыту үрдісі
- олардың сандық түрге көшіру негізінде сандық коммутация жүйелері және
сандық беру жүйесі (DTS). Осылайша, деңгейі 1992 жылы цифрландыру жүйе
құраушы желілерді АҚШ-та болды, - Италияда 90% және Ұлыбритания - Жапония
100% Швецияда, 2015 жылға қарай 100% -ға жетеді - 2003 жылы 100%. Осылайша,
алдыңғы қатарлы елдердің ұлттық желілерін дамыту талшықты-оптикалық
жүйелердің артықшылықты пайдалану негізінде жоспарланған беру (ойнату)
сақина құрылымдар. Негізгі бастапқы желіні жетілдіру жолы сандық енгізу
болуы тиіс беру жүйесі. Тиіс магистральдық цифрлы арналарды 2005 жылдың
соңына қарай Ауылдық бойынша 95%, - - 85% intra-87%, қала желісі үшін 35%
құрады. DSP негізінде магистральдық желісінде цифрлық магистральдық
бастауыш құрылуы тиіс желілік арналар мен желілік жолдары үздіксіз сандық
қалыптастырады. Сыртқы тәжірибе бастапқы сандық жолдарын салу және
пайдалануға көрсеткендей желілік және сандық коммутация орталықтары сіз
жасауға мүмкіндік береді:
- сандық абонентке абоненттің жолы айтарлықтай өсті, нәтижесінде беру,
телефон және пайдаланушылар арасындағы емес телефон
телекоммуникациялық ақпараттың сапасы желі;
- желі тар жолақты және кең жолақты қамтамасыз интеграцияланған
қызметтер желісін пайдаланушылар үшін жолдары;
- жоғары сапа болашақ Universal желіге беруге сандық ұялы желі жеке
байланыс;
- қарай сандық желі зияткерлік байланыс желісі және виртуалды желі
негізінде мүдделерін пайдаланушы анықтаған диапазоны.
Ресейде 2000 NBSP дейін кезең; гр. жоспарланған құрылыс және сандық
пайдалануға шетелдік өндірістік қондырғылар. Жергілікті желілер жеткілікті
белсенді жүзеге асырылуда тұрмыстық техника, сондай-ақ бірлескен
өндірілетін жабдықтар кәсіпорындар.
Өзара байланыстырлыған миллиондаған компьтерден құралған, біртұтас
ақпараттық кеңістікті Интернет деп атайды.
Әр түрлі масштабтағы желілердің өзара біріктірілуі мүмкін. Мысалы,
кабельмен жалғастырылған мекемедегі жергілікті желі аймақтық желіге, ал әр
түрлі аймақтық желілер телефон джелісі арқылы байланыстырылуы мүмкін. Үлкен
қашықтықта желіаралық байланыс орнату қажет болғанда кабельдік желілерді
пайдалануға болмайды.Мұндай жағдайда телекоммуникация каналдары:телефон,
радио, релелік байланыс, талшықты – оптикалық байланыс, ғарыштық жасанды
серіктері арқылы байланыс т.б. қолданылады.
Әр түрлі желілерді түйістіру шлюз деп аталатын арнайы компьютерлер немесе
программалар арқылы қамтамасыз етіледі. Шлюздер бір желіден
қабылданғандеректер форматын басқа желідегі деректер форматына
түрлендіреді. Әр түрлі масштабтағы желілерді біріктіру нәтижесінде қалалар,
елдер және континенттер арасында өзара ақпарат алмасу мүмкіндігі
беріледі. Қорғану қызметін атқаратын шлюздік компьютерлер бранмауэрлер деп
аталады. Ауқымды желі немесе Интернет – адамзаттың ақпараттық технология
саласындағы жеткен жетістіктерінің бірі.
Интернет желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70 – жылдар басында
АҚШ қорғаныс инистрлігінің APRANET компьютерлік жүйесі болып саналады.
1973ж. APRANET Англия мен Норвегия мемлекеттеріне байланыс орнатып әлемдік
кеңістікке шықты. Интернеттің кеңінен таралуына себеп 1982 жылы пайда
болған ТСРІР хаттамася (протоколы) болды.
Қалааралық желілер иерархиялық принцип бойынша құрылады (1-сурет).
Төменгі деңгейде қалааралық желіні құру кезінде автоматтық қалааралық
телефон станциялары (АҚТС) болады. АҚТС-тан РАТС-қа кіріс қалааралық
байланыстар СЛ бойынша кіріс хабарламаның қалааралық торабы арқылы (КХТ)
іске асырылады. АҚТС-қа шығыс байланыс РКТС мен АҚТС байланыстыратын ЗСЛ
бойынша, не болмаса ШХТ арқылы іске асырылады. Ауылдық желіде олар ОС
қосылады. АҚТС бір немесе бірнеше миллион зонаға қызмет көрсетеді, ірі
қалаларда бірнеше АҚТС болуы мүмкін. Барлық АҚТС 2-ші деңгейдегі автоматтық
коммутация тораптары (УАК2) қосылады.

2.3 - сурет. Қалалық желіні құру принципі.

Зоналар арасындағы негізгі жүктеме УАК2 арасындағы желілер бойынша
өтеді. Барлық артық жүктеме әрқайсы әркіммен принципі бойынша қосылған
және шағын шығындармен телефон жүктемесін өткізуге есептелген УАК1 арқылы
өтеді. УАКl арасындағы жолдар соңғы таңдау жолдары деп аталады, себебі бұл
жолдар УАК2 арасындағы жолдардың жоқ болған жағдайында ғана пайдаланылады.
Электробайланыс құралдарының негізінде құрылған байланыс желілері
телекоммуникациялық желілер деп аталады. Хабарларды беру мен оларды тарату
үшін, тарату жүйелері мен хабарларды тарату жүзеге асырылу керек. (СПРС),
яғни, кең мағынадағы байланыс жүйесі, ал оларды электробайланыс желілері
деп атайды. Кез-келген ірі желіде иерархиялық деңгейді бөлектеу туралы
шешім қабылданған. Бұл процесті негізгі белгі бойынша топтастыру деп
қарастыруға болады. Көптеген жаңа кәсіпорындар мекемелік АТС (МАТС-УАТС),
локальді есептеуші желілерді (ЛЕЖ-ЛВС) және бизнес процестерді қолдайтын
телекоммуникациялық жүйелерді пайдаланады. Иерархиялық деңгей – қол жеткізу
желісі. Оның мақсаты болып тұтынушы жабдығы мен базалық желі арасындағы
байланысты ұйымдастыру табылады. Жергілікті телефон желілері. Қалалық
телефон желілері (ҚТЖ). XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында барлық
ҚТЖ бір ғана телефон станциясын орнату арқылы құрылған. Желілер қаратының
көбеюі екінші, үшінші және тағы да басқа телефон станцияларын орнату
қажеттілігіне әкеліп соқты. Бірақ сонда да, кішкене қалаларда көбінесе бір
ғана АТС жұмыс істейді.

2.4 - сурет. Қолданыстағы аудандандырылмаған қалалық телефон желісі.

Бұндай желілер аудандандырылмаған желілер деп аталады. Декадты-адымды
және координатты АТС қолдану кезінде, егер қызмет көрсетілетін
абоненттердің максималды саны 8000 нөмірден аспаса, ҚТЖ-нің осындай құрылу
әдісі тиімді болып табылады. Цифрлы коммутациялық станцияларды пайдалану
үнемді ондаған мың нөмірлі аудандандырылмаған ҚТЖ салуға мүмкіндік береді.
Осындай жағдайда ҚТЖ құрамында бөлек шағарылатын АТС модульдері –
концентраторлар қолданылады.
Қазіргі АТС – бұл цифрлық сигналдармен жұмыс істейтін бағдарламалы
басқарылатын жалғаушы жүйе болып табылады. Бұл абоненттік жолынан АТС-ға
аналогты сигналды енгізген кезде, цифрлық түрге түрленеді және осы түрде
басқа абоненттік желісіне түскен кезде қайтадан аналогты түрге айналып,
телефон желісі бойынша әрі қарай таратылады. АТС абоненттерінің саны оның
сыртқы арналар санына қатынасын (концентрация) коэффициенті деп атаймыз.
Осы коэффициенттің қалыпты мәнін 8:1-10:1 реітінің шамасы деп есептеледі
(коэффициент, егер АТС барлық абоненттер қосылуды сұраса, онда олардың
ішінде 12,5 пайызды ғана сұранымын қанағаттандыра алады, бірақ бірмерзімді
АТС 10000 ішіндегі 1 250 абоненттерін өсіру ықтималдығы бір абонентті
жүктеудің статистикалық орта қарқымдылығы шамалы, сондықтан жоғарыда
келтірілген шоғырлану коэффициенттері толығымен орындалуын білдіреді).
Аймақтық телефон желісінің негізгі компоненті болып, ҚР облыс
орталығында орналасқан ҚТЖ табылады. Тапсырыс берілген жалғаушы жолдар (ТЖЖ-
ЗСЛ) мен қалааралық жалғаушы жолдар (ҚЖЖ-СЛМ) шоғыры барлық ірі қалалардың
ҚТЖ байланыстырушы желісі, олар әдетте облыс орталығына бағанады. ҚР
құрамында осындай ҚТЖ-нің К саны құрылған деп жорамалданады. Облыс
орталығымен де L ауылдық желі байланысқан. Олардың құрамына аудан
орталықтарындағы ҚТЖ-де кіреді. Ірі қалалардағы ҚТЖ мен кейбір ауылдық
байланыс желілерінің орталық желілері (ОЖ-ЦС) арасындағы үлкен өзара
тартылыс кезінде түзу ЗСЛСЛМ шоғырлары пайда болуы мүмкін. ХХ ғасыр ішінде
Қазақстандағы қалааралық және халықаралық телефон байланысы бір Оператормен
ғана пайдаланымға беріліп отырған. ХХІ ғасырдың басында қалааралық және
халықаралық телефон байланысының монополиясыздандыру нарығы басталды. 1.1
суретіндегі Л және В әр түрлі ГТС-ке қосылған абоненттер байланысы, әр
түрлі Операторлармен пайдаланымға берілетін бірнеше қалааралық байланыс
желілерінің кез-келгені арқылы орнатылуы мүмкін. Осы қарастырылған модель
үшін қалааралық байланыстың М желісі сипатталған.

2.5 – сурет. Аймақ ішіндегі телефон байланысы кезіндегі жалғаулар
түрі.

Қазіргі АТС – бұл цифрлық сигналдармен жұмыс істейтін бағдарламалы
басқарылатын жалғаушы жүйе болып табылады. Бұл абоненттік жолынан АТС-ға
аналогты сигналды енгізген кезде, цифрлық түрге түрленеді және осы түрде
басқа абоненттік желісіне түскен кезде қайтадан аналогты түрге айналып,
телефон желісі бойынша әрі қарай таратылады. АТС абоненттерінің саны оның
сыртқы арналар санына қатынасын (концентрация) коэффициенті деп атаймыз.
Осы коэффициенттің қалыпты мәнін 8:1-10:1 реітінің шамасы деп есептеледі
(коэффициент, егер АТС барлық абоненттер қосылуды сұраса, онда олардың
ішінде 12,5 пайызды ғана сұранымын қанағаттандыра алады, бірақ бірмерзімді
АТС 10000 ішіндегі 1 250 абоненттерін өсіру ықтималдығы бір абонентті
жүктеудің статистикалық орта қарқымдылығы шамалы, сондықтан жоғарыда
келтірілген шоғырлану коэффициенттері толығымен орындалуын білдіреді).
Аймақтық телефон желісінің негізгі компоненті болып, ҚР облыс
орталығында орналасқан ҚТЖ табылады. Тапсырыс берілген жалғаушы жолдар (ТЖЖ-
ЗСЛ) мен қалааралық жалғаушы жолдар (ҚЖЖ-СЛМ) шоғыры барлық ірі қалалардың
ҚТЖ байланыстырушы желісі, олар әдетте облыс орталығына бағанады. ҚР
құрамында осындай ҚТЖ-нің К саны құрылған деп жорамалданады. Облыс
орталығымен де L ауылдық желі байланысқан. Олардың құрамына аудан
орталықтарындағы ҚТЖ-де кіреді. Ірі қалалардағы ҚТЖ мен кейбір ауылдық
байланыс желілерінің орталық желілері (ОЖ-ЦС) арасындағы үлкен өзара
тартылыс кезінде түзу ЗСЛСЛМ шоғырлары пайда болуы мүмкін.
Қалалық телефондық желілер халықтың, ұжымның, мекеменің және ұйымның
(осы қаланың аймағында және қала шетіндегі аймағында орналасқан) телефон
байланыстарына қызмет ету үшін тағайындалған. ГТС – да сонымен қатар
телефондық емес ақпарат берілістері үшін телефондық желілердің ресурстарын
қолдану қарыстырылады.
ГТС –ның қондырғысы іс жүзінде сызықты және станциондық құрылыстардан
тұрады.
Сызықты құрылыстарға:
- кабельді жерасты және әуе байланыс жолдары;
- таратылған құралдар (шкафтар, коробкалар);
- телефон арналық құралдар (құдықтар, құбыр жолақтары);
- ақырғы терминалдар (телефондық аппараттар, таксофондар) жатады.
Абоненттік жол желісі (АЛ) АТС – ға ақырғы терминалдың және абоне-
нттік қатынас құрылғысының қосылуына арналған АЛ желісі, 0.32, 0.4 және
0.5 мм диаметрлі ТП кабелі арқылы арналарды қосуды жүзеге асырады. Ақырғы
терминалдан АТС – ға шейін өшулік 4.5 дБ-ден аспауы керек.
Аналогты ГТС –да СЛ желісі физикалық сызықтар және ЧРК ВРК байланыс
жүйесімен тығыздалған жолдың көмегімен құрылады. Физикалық жол 0.5 және
0.7мм диаметрлі ТП кабелін пайдаланған екі сымды арнаны қолдануымен жүзеге
асырылады. ЧРК-сы бар жүйелер түрінде 30 каналды КАМА жүйесін қолдану
қарастырылады. ВРК бар цифрлық тарату жүйесі ИКМ 3032 аппаратурасын
қолданады. Бұл жүйелердің төрт сымды өткізгіш арналары, КАМА жүйесі үшін
симметрия 7х4х1,2 немесе 4х4х1,2 кабельдерінде қолданылады. ЧРК және ВРК
жүйелерінің ақырғы қондырғысын АТС ғимаратында орнатады және ол үшін
сызықты-аппаратты цехтің (ЛАЦ) жеке ортасы бөлінеді.
Аналогты ГТС-ң станционды құрылыстарға жатады:
− аудандық АТС (РАТС);
− кіріс және шығыс (УИС, УВС) хабарлар үшін түйіндік станциялар
(транзитті түйіндер); АМТС-мен (УЗСЛ, УВСМ) байланысүшін түйіндік
станциялар;
− арнайы қызметтері бар (УСС) байланыс үшін түйіндер;
− селолық – қала шетінде станциялары (УСП) бар байланыс үшін
түйіндер.
Аналогты ГТС-да негізгі коммутациялы жүйелер мыналар:
− АТС-47, АТС-54, АТС-54М типті ондық-қадамдық АТС;
− АТСК және АТСК-У типті координатты АТС.
б)Түйін құрмайтын ГТС.
Қарапайым ГТС болып аудандастырылмаған ГТС табылады. Мұндай желіге
абонент желілері қосылатын телефон станциясы орнатылады.
в) Түйін құрайтын ГТС.
Байланыс жолдарын қолдану нәтижесінде мәнді түрде көбейеді.

2.6 –сурет. УВС-ті ҚТЖ құрылымдық сұлбасы.

РАТС-ның санының ұлғаюында (6-7-ден аса), 60-70 мыңнан аса
сыйымдылықта ГТС-да кіретін хабар түйіндері (УВС) қолданылады. Мұндай
құрылыста қаланың аумақ желілері түйіндік аудандарға бөлінеді. РАТС
арасындағы байланыс УВС арқылы жүзеге асады, ал түйін ішіндегі байланыс не
әрқайсысы әрқайсысымен сұлбасы арқылы, не координаталық АТС үшін арналған
өз УВС-ы арқылы жүзеге асады. Әр түйін ауданында (УР) онға дейін РАТС
орнатылады. Мұндай желілердегі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.