Су шаруашылығы, және оның салалары. Әлемнің, Қазақстанның су қорлары және оларды кешенді пайдалану
1-ші дәріс
Су шаруашылығы, және оның салалары. Әлемнің, Қазақстанның су қорлары және оларды кешенді пайдалану. Су шаруашылығы және оның экологияға, қоршаған ортаға әсері. Қазақстандағы су шаруашылығының дамуына қысқаша шолу.
Сабақ жоспары:
* Жер шарындағы және Қазаөстандағы су қорлары туралы деректер беру
* Су қоймаларындағы су қорлары
* Мұздақтар көлемі және олардағы су қорлары
* Казақстандағы колдер және олардағы су қорлары
* Жер асты су қорлары
* Су шаруашылығы саласы туралы мәлімет
Жер шарындағы 1,5 млрд. км3 су қорларының 97,2%-ті тұзды сулар, 2,15% -мұздақтар, тек қана 0,65%-ті таза ауыз суы. Көріп тұрғандай ішуге жарайтын ауыз су қоры өте аз, және жер шарындағы халық саны жылдан жылға көбейіп келе жатқанын еске алсақ, өндіріске, халық шаруашылығына судың көптен жаратылып отырғанын ескерсек, тұщы-ауыз суын үнемді де тиімді пайдалану керек екенін әр азамат түсінуі қажет.
Бұрынғы Кеңес үкіметі жеріндегі өзендердің жылдық су ағымы 4,37 мың км3, оның 80% Сібір өзендерінің сулары болып табылады. Осы су қорларының жылына 215 км3 пайдаланылып отырылы, ал мұның 120 км3жылына қайтарылмай пайдаланылатын.
Қолдағы су қорлары территория бойынша және жыл мезгілінде бірқалыпты орналасып, біркелкі таралмаған. Осы себепті су қорларын халық шаруашылығына пайдалану үшін су ағымын реттейтін әртүрлі шаралар қолданылады: су қоймаларын салу, су ағымын бассейн аралық тасымалдау (Сібір өзендерінің суын Арал теңізі бассейніне тастау т.б).
Қазақстан Республикасының Су Кодексіне байланысты Мемлекеттік су қоры бүкіл су көздерін және ондағы су қорларын қамтиды. Қазақстан Республикасында 39 мыңдай өзендер мен көптеген уақытша (көктемде) ағатын өзендер бар, оның 7 мыңдайының ұзындығы 10 км жоғары. Республика территориясында өзендер торабы бірқалыпты емес орналасқан. Еліміздің солтүстік облыстарында олардың тығыздығы 0,03-0,05 кмкм2 , ол Алтай Жоңғар және Іле Алатау аймағында өзендер торабының тығыздығы 0,4-1,8 кмкм2. Көп өзендер тұйық бассейн болып табылатын Каспий және Арал теңіздеріне және Балхаш пен Теңіз көлдер бассейне құяды. Қазақстанда 6 өзеннің ғана су мөлшері 100 ден 1000 м3сек дейін, 7 өзеннің 50-ден 100 м3сек, 40 өзеннің су мөлшері 5-тен 50 м3сек. Республиканың су қоры комитетінің дерегі бойынша өзендердегі су қорының мөлшері 101 км3; көлдердегі су қоры 190 км3; жер асты су қоры 45,0 км3жылына; мұздықтарда 95 км3 су қоры жинақталған.
Су қоймалары: Қазақстанда 200 ден аса су қоймалары бар, жалпы су сыйымдылығы-95,5 км3. Су қоймаларының 50% көлемі-1-5 млн.м3 . Су қоймаларының көпшілігі маусымдық ағымды реттеуге бағытталған, тек қана 20 шақтысы ғана көп жылдық ағымды реттеуге арналған. Қазақстанның ең ірі су қоймалары: Ертіс өзенінің бойындағы Бұқтарма су қоймасы, толық көлемі 49 км3, Іле өзенінің бойындағы Қапшағай су қоймасы, толық көлемі 24 км3, Сырдария өзенінің бойындағы Шардара су қоймасы, толық көлемі 5,2 км3, Жоғарғы Тобыл су қоймасы, толық көлемі 0,82 км3, және Тобыл өзеніндегі Қаратомар су қоймасы, толық көлемі 0,59 км3.
0.1. сурет. Қазақстанның су қоры
Мұздықтар-негізгі мұздықтар қалың мұз қабаты болып Республиканың Оңтүстік және Шығыс аймақтарында орналасқан. Теңіз деңгейінен 4 мың метр биіктіктегі Тянь-Шань, Талас, Қырғыз, Іле, Күнгей және Теріскей Алатау таулары мен Жоғар алатауы, Қырғыз жоталарында орналасқан. Қазақстан территориясында 2720 мұздықтар бар, оның 1975 мұздықтарының ауданы 0,6 км2 және одан көбірек. Мұздақтардың жалпы ауданы 2033,3 км2, ал мұдағы жалпы су қоры көлемі 95 ... жалғасы
Су шаруашылығы, және оның салалары. Әлемнің, Қазақстанның су қорлары және оларды кешенді пайдалану. Су шаруашылығы және оның экологияға, қоршаған ортаға әсері. Қазақстандағы су шаруашылығының дамуына қысқаша шолу.
Сабақ жоспары:
* Жер шарындағы және Қазаөстандағы су қорлары туралы деректер беру
* Су қоймаларындағы су қорлары
* Мұздақтар көлемі және олардағы су қорлары
* Казақстандағы колдер және олардағы су қорлары
* Жер асты су қорлары
* Су шаруашылығы саласы туралы мәлімет
Жер шарындағы 1,5 млрд. км3 су қорларының 97,2%-ті тұзды сулар, 2,15% -мұздақтар, тек қана 0,65%-ті таза ауыз суы. Көріп тұрғандай ішуге жарайтын ауыз су қоры өте аз, және жер шарындағы халық саны жылдан жылға көбейіп келе жатқанын еске алсақ, өндіріске, халық шаруашылығына судың көптен жаратылып отырғанын ескерсек, тұщы-ауыз суын үнемді де тиімді пайдалану керек екенін әр азамат түсінуі қажет.
Бұрынғы Кеңес үкіметі жеріндегі өзендердің жылдық су ағымы 4,37 мың км3, оның 80% Сібір өзендерінің сулары болып табылады. Осы су қорларының жылына 215 км3 пайдаланылып отырылы, ал мұның 120 км3жылына қайтарылмай пайдаланылатын.
Қолдағы су қорлары территория бойынша және жыл мезгілінде бірқалыпты орналасып, біркелкі таралмаған. Осы себепті су қорларын халық шаруашылығына пайдалану үшін су ағымын реттейтін әртүрлі шаралар қолданылады: су қоймаларын салу, су ағымын бассейн аралық тасымалдау (Сібір өзендерінің суын Арал теңізі бассейніне тастау т.б).
Қазақстан Республикасының Су Кодексіне байланысты Мемлекеттік су қоры бүкіл су көздерін және ондағы су қорларын қамтиды. Қазақстан Республикасында 39 мыңдай өзендер мен көптеген уақытша (көктемде) ағатын өзендер бар, оның 7 мыңдайының ұзындығы 10 км жоғары. Республика территориясында өзендер торабы бірқалыпты емес орналасқан. Еліміздің солтүстік облыстарында олардың тығыздығы 0,03-0,05 кмкм2 , ол Алтай Жоңғар және Іле Алатау аймағында өзендер торабының тығыздығы 0,4-1,8 кмкм2. Көп өзендер тұйық бассейн болып табылатын Каспий және Арал теңіздеріне және Балхаш пен Теңіз көлдер бассейне құяды. Қазақстанда 6 өзеннің ғана су мөлшері 100 ден 1000 м3сек дейін, 7 өзеннің 50-ден 100 м3сек, 40 өзеннің су мөлшері 5-тен 50 м3сек. Республиканың су қоры комитетінің дерегі бойынша өзендердегі су қорының мөлшері 101 км3; көлдердегі су қоры 190 км3; жер асты су қоры 45,0 км3жылына; мұздықтарда 95 км3 су қоры жинақталған.
Су қоймалары: Қазақстанда 200 ден аса су қоймалары бар, жалпы су сыйымдылығы-95,5 км3. Су қоймаларының 50% көлемі-1-5 млн.м3 . Су қоймаларының көпшілігі маусымдық ағымды реттеуге бағытталған, тек қана 20 шақтысы ғана көп жылдық ағымды реттеуге арналған. Қазақстанның ең ірі су қоймалары: Ертіс өзенінің бойындағы Бұқтарма су қоймасы, толық көлемі 49 км3, Іле өзенінің бойындағы Қапшағай су қоймасы, толық көлемі 24 км3, Сырдария өзенінің бойындағы Шардара су қоймасы, толық көлемі 5,2 км3, Жоғарғы Тобыл су қоймасы, толық көлемі 0,82 км3, және Тобыл өзеніндегі Қаратомар су қоймасы, толық көлемі 0,59 км3.
0.1. сурет. Қазақстанның су қоры
Мұздықтар-негізгі мұздықтар қалың мұз қабаты болып Республиканың Оңтүстік және Шығыс аймақтарында орналасқан. Теңіз деңгейінен 4 мың метр биіктіктегі Тянь-Шань, Талас, Қырғыз, Іле, Күнгей және Теріскей Алатау таулары мен Жоғар алатауы, Қырғыз жоталарында орналасқан. Қазақстан территориясында 2720 мұздықтар бар, оның 1975 мұздықтарының ауданы 0,6 км2 және одан көбірек. Мұздақтардың жалпы ауданы 2033,3 км2, ал мұдағы жалпы су қоры көлемі 95 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz