Қоқыстар - ғаламдық мәселе

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

Қолжазба негізінде

САПАРБАЕВ ЖУМАБЕК СУЕВБАЕВИЧ
Ғылыми зерттеу жұмысы
Батыс Қазақстан облысының пластикалық ыдыстардың қоршаған ортаға зиянымен экономикаға пайдасы

Орал қаласы 2015 жыл

Мазмұны

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
а) Жобаның мақсаты
ә) Зерттеу мәселері
б) Зерттеу нәтижелері мен мәселенің практикалық шешімдері
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қоқыстар - ғаламдық мәселе
Қоқыстар - қатты тұрмыстық қалдықтар және біздің үйлерімізде күн сайын пайда болатын, керексіздігіне бола біз лақтырып тастайтын сыпырындылар. Жиналған қоқыстардың мөлшері ұдайы өсіп келеді. Қазіргі уақытта әрбір азаматқа жылына 150-600 кг қоқыстан келеді. Қоқысты ең көп шығаратын елдер: АҚШ (бір тұрғынға жылына 520кг), Норвегия, Испания, Швеция, Нидерландықтар - 200-280кг, Мәскеу қаласы 300-350 кг. Егер қажетті шаралар қолданылмаса, онда 10-15 жылдан кейін қалдықтар жер бетін қалыңдығы 5 метр қабатпен жауып қалатыны немесе Европаның ең биік тау шыңы Эльбрустың биіктігіндей тау өсіп шығатыны есептелген.
Тұрмыстық қатты қалдықтарды (ТҚҚ) жою және қалалық аймақтардың ластануы әсіресе саны 1 млн-нан астам тұрғыны бар ірі қалаларда (мегаполистерде) бірден-бір мәселе болып отыр. ТҚҚ өндірісінің бір адамға орта нормасы 1м3жыл (көлем бойынша) немесе 200 кгжыл- масса бойынша. Көптеген тұрмыстық, өнеркәсіптік, радиоактивті қалдықтар, сонымен қатар құрылыс материалдарымен және пайдалы қазбалар өндірумен байланысты қалдықтар оларды пайдаланудың ерекше схемасын жасап шығаруға әсер етті - ол ТҚҚ сақтау полигондарын жасау. Фазалық жағдайы бойынша қалдықтар қатты, сұйық немесе газ тәрізді фазалардың қоспасы болып бөлінеді. Тұрмыстық қатты қалдықтар құрамы бойынша әр-түрлі: тағам қалдықтары, қағаз, металл сынықтары, резина, шыны, ағаш, мата, синтетикалық заттар.
ТҚҚ талдауының көрсетуінше олардың негізгі массасы органикалық компоненттерден тұрады (80%-ға дейін). Тағам қалдықтары құстарды, кеміргіштерді, жануарларды жинайды. Ал олардың өліктері ауру микроағзалардың көзі болып табылады. Атмосфералық тұнбалар, күн жылуы, қоқсықтардың жылынуы және өрт салдарынан пайда болатын жылу (сонымен қатар жерасты) ТҚҚ полигондарында физико-химиялық және биохимиялық үрдістердің жүруіне әсер тигізеді. Олардың өнімі - сұйық, қатты және газ тәрізді көптеген улы химиялық қосылыстар. Сақтау үрдісінде қалдықтар басқа физико-химиялық және улы қасиеттері бар заттарға айналуға икемді. Бұл қалдықтар сақтау полигондарында жаңа экологоиялық қауіпті заттардың пайда болуына әсерін тигізеді. Бұл биосфераға және адамзат өміріне үлкен қауіп төндіреді. ТҚҚ-дың қоршаған ортаға биогендік әсерінің нәтижесінде жәндіктердің, құстардың, кеміргіштердің, сүтқоректенушілердің, микроағзалардың көбеюіне қажетті жағдай туғызады. Бұл бактериялар мен вирустардың үлкен қашықтықтарға таралуына әсер етеді.
Сұйық өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтар аса үлкен қауіп төндіреді. Олар топырақ және өсімдік қабатына зиян тигізе отырып жерасты суларына және гидрографиялық желіге енетін түрлі улы заттар және қосылыстардың жоғары концентрацияларымен сипатталады.
Жүргізілген зерттеулердің нәтижесі бойынша ТҚҚ полигондарының айналасында жерасты және жерүсті суларының поликомпонентті ластануының, қоқыс астынан шығатын жоғары температуралы (шамамен 40-500С) улы фильтраты бар басқа табиғи орталардың динамикалық ореолдар аймақтары қалыптасуда. Фильтраттың жоғары температурасы қалдықтарда жүріп жататын экзотермиялық химиялық реакциялармен анықталады. Сондықтан бұл лас ағымдарды түрлі геохимиялық тосқауылдармен (қышқылдандырып қалпына келтіретін, сорбциялық,), гидродинамикалық қақпанмен (ағынсыз су қоймалары, көлдер, жайылмалар, батпақтар). Бірақ бұл қондырғылар бұл аудандағы жерасты суларын іріктеумен байланысты депрессиялық воронканың болмауын ескеріп, жер суларының ластанбауын қамтамасыз ету керек. Жерасты гидросферасы ластануының аса жайылған тілдері терең эррозиялық ойымы бар жоғарғы суағарлар бойында байқалады. Мысалы, Донбасс опырылымдарынан жаңбыр суларымен селен, кобальт, мыс алынатыны анықталған.
Қатты және қауіпті қалдықтардың атмосфераның жерге жақын қабаттарына әсері жылы мерзімдерде қызу нәтижесінде топырақтың жоғарғы қабатынан булану кезінде немесе химиялық реакциялар нәтижесінде қоқсықтарда пайда болатын газ тәрізді қосылыстар, элементтер қалдықтарының құрамына кіретін өрт кезінде (сынап, мышьяк, ұшқыш металлдар) пайда болады. Жану кезінде диоксин, фуран, хлорланған дибензодиозон бөлініп шығады. Сондықтан Өскемен қаласында және көптеген елдерде қалдықтарды жағуға тыйым салынған.
Бұрын қоқсық болған жерде тұрғын аудандар құрылысы кезінде қалдықтарды көмген кезде пайда болатын метан немесе басқа да көмірсутектермен ластанған жайлар мен жер қабат мәселелерімен адамдар кездеседі. Соңында бұл иіс және көмірқышқыл газының көтерілген концентрациясының пайда болуына әсер етеді. Ал бұл адамдардың улануына немесе өлімге әкеледі. ТҚҚ полигондарының үстіндегі жерге жақын ауа қабаттары жиі шаңмен, күйемен, пестицидтермен, және басқа ұсақ дисперсті қатты бөліктермен ластанған. Олар жоғары қарай ауа ағымымен көтеріліп полигон жанындағы жердің жоғарғы қабаттарын (3 км дейін радиуста) ластайды. Сөйтіп, геологиялық ортаға және аэрация аймағына ТҚҚ полигондарында ауыр жүк түседі (жыралардың үлкеюі, жылжымалар, саздану, комплексті ластану учаскелері). Бұл ТҚҚ полигондарының көп қабатты ландшафт құрылымына комплексті әсер тигізетінін көрсетеді. Сонымен қатар адам ағзасы мен тағам тізбегін латау қаупін төндіреді. Мұндай әсердің жолдары мен механизмі өте ауыр және жеткіліксіз зерттелген.Жалпы алаңшаның қоршаған ортаға әсерін бағалау мониторингісі бойынша: атмосфералық ауа, қар жамылғысы, сондай-ақ топырақ жамылғысын байқайды.

Жобаның мақсаты

Жұмысты зерттей отырып келесідей мақсат таңдалды:
1. Адам денсаулығына әсер ететін экологиялық құбылыстарды зерттеп, шаң - тозаң мен қатты ыстықтан қорғау.
2. Аудан арасындағы тұрмыстық қалдықтарды, мысалы пластикалық пакеттер, ыдыстарды қайта өңдеп пайдалану.
Орал өлкесінде әр уақытта ауа-райы өзгеріп тұрады. Әсіресе жел болып, қатты ыстық көтеріліп аптапты ауаға айналады. Адамдардың денсаулығына қатты әсерін тигізеді. Орал Таза Сервис ЖШС мекемесімен байланыса отырып, қалалық көшеге ағаштарды отырғызу мәселесін қарастырса. Ағаштарды суарып тұру өте қиын мәселе, қала аумағында отырызылған ағаш көшеттерін су тасымалдап құятын болған соң, тұрмыстық қалдықтан қалған пластикалық ыдыстарды 5 литрлік, 2 литрлік көлемді пайдаланып ағаштарды тамшылатып суару әдісін ойластырылса. Осы әдістің арқасында қала көшелеріне мыңдап тал отырғызылады.

Зерттеу мәселелері
Осыдан 50 жыл бұрын ғана түтіндеген мұржалар мемлекеттің экономикалық өсуі мен адамның әл-ауқатын бейнелейтін. Қазір енді олар ауа құрамы өзгеруіне әсер ететін атмосфера ластануы адам денсаулығына аса үлкен қауіп төндіретінін ескертеді. Бізге химия комбинаты қажетті өнімді шығарып ғана қоймай, өзі орналасқан жердегі өзен суын уламайтынын білу маңызды болып отыр.
10-15 жыл бұрын әлемдік баспасөз Сингапур, Оңтүстік Корея, Тайвань және Оңтүстік-Шығыс Азияның басқа елдері сияқты жас азиялық айдаһарлар экономикасының қарқынды дамуы туралы сүйеніш және қызғанышпен жазды. Ал қазір осы туралы кейістікпен айтылатын болды. Өйткені, әр 12 жыл сайын айдаһарлар - елдерінде қуатты тұтыну көлемі өсіп отыр. Ол тропикалық ормандардың құруына әкеліп, халық денсаулығын бүлдіріп отыр. Бүкіл әлемдік банк есептеуі бойынша 2009 жылға қарай Азия елдері Жер атмосферасына күкірт ангидридін Еуропа мен Американы қосқандағыдан да көп лақтыратын болады. Әр жеті жыл сайын Азия елдеріндегі амтомобильдер саны өсуде, ал бұл жерлерде қолданылатын бензин дизель отыны дүние жүзіндегі ең лас болып табылады. Азия елдерінің өздері сыртқы тиімділік құрбаны болып отыр. Бір Бангкоктың өзінде қоршаған ортаның ластануы тудырған аурулардан болған зиян миллиардтаған доллармен есептеліп отыр. Адам қызметінің сыртқы тиімділігі шаң, көмір қышқыл газы, метан мен басқа заттардың атмосферада жинақталуына әкеледі. Шаң мен газ қосындысы көшетхана үстіндегі полиэтилен қабығы сияқты топырақ үстіне келе жатқан күн сәулесін жақсы өткізеді, бірақ топырақтан шыққан жылуды ұстап қалады. Сөйтіп қабық астында жылы микроклимат құралады. Әрі Жер климатының жылынуына әкеледі. Соңғы 100 жылда Жердегі жылдық орта температура шамамен 1С артты. Жер тұрғындары үшін соңғы 10 жыл әсіресе ыстық болды, яғни температура орта есеппен 3\4 градусқа көтерілді. Бұл табиғаттағы тепе - теңдікті бұзуға жеткілікті деп санауға болады.Климат жылынуы мұздықтардың еруіне және әлемдік мұхиттағы су деңгейінің көтерілуіне әкелді. Жерде боран, найзағай, сең мен құйындар жиі бола бастады. Мысалы, Канадада соңғы 20 жылда дауыл 5 рет, ал Италияда су тасқыны екі рет жиі болған.Тіпті, біздің Қазақстанның өзінде де климаттық ауытқулар жиі кездесетін болып отыр.Мысалы, биылғы Ақтау қаласына жауған қар, сонау Шығыс Қазақстан өңіріндегі күні бүгінге дейін толастамай тұрған қарлы боран мен Оңтүстік аймақтардағы су тасқыны т.б.
Ғалымдардың жорамалы бойынша жауын-шашын өсуі және мұздардың еруіне байланысты 21 ғасырдың аяғында теңіз деңгейі 1 метрге, ал температура 8 градусқа өседі. Ауыл шаруашылығына жарамды көп жерлер су астында қалады. Көптеген аймақтарда тұщы су проблемалары туады. Осының бәрі азық-түліктің қымбаттауына әкеледі. Жер климатының жақын арадағы өзгеруі жабайы жануарлардың барлық түрлерінің 45 пайызын жойылуына әкеледі. Әсіресе, Скандинавия елдері, Ресей, Канада, Қырғызстан зардап шегуі мүмкін. Бұл жерлердегі хайуанаттар дүниесі мен өсімдіктер әлемінің әр 10 түрінің 7-і жоқ болады. Ал бұнымен күресу үшін мол қаражат керек.
Әр нәрсенің екі жағы бар сияқты, климат жылуы адамзатқа көп зіл залалар әкелсе де, бұл жерден де экономика үшін пайдалы нәрсе табуға болады. Өйткені, жылы күндер көбейіп, жылу мен қуатты тұтынуға жұмсалатын шығындар азаяды. Климаттық шекаралар солтүстікке қарай 200-300 километрге жылжиды. Бұл ауыл шаруашылығында жаңа жерлерді пайдалануға мүмкіндік береді. Осындай климаттың жылынуының екі жағы болғанына қарамастан, жер бетіндегі әр түрлі елдер планетамыздың жылыну проблемасын шешудің түрлі жолдарын ұсынуда. Батыс Еуропа мен Америка көмір қышқыл газын лақтыруды төмендетуге шақырады. Индия атмосфераны ластауға өз қатысы шағын деп есептеп, басқа лақтыру нормасынан асқандардан ақша алуды және оларды экологиялық таза зауыттар құрылысына жұмсауды ұсынады.
Осыларға қарамастан, әлемнің түкпір-түкпірінде көптеген экологиялық проблемаларды шешуге бағыттал жұмыстарда жүріп жатыр. Дамыған елдерде ластаушы төлейді принципі әрекет етеді. Мемлекет ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.