Тәрбие үрдісіндегі сынып жетекші мен оқушының өзара байланысы

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

Алматы қаласы Білім басқармасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: «Тәрбие үрдісіндегі сынып жетекші мен оқушының өзара байланысы»

Пәні: Педагогика

Студент:

Курс: 4

Мамандық: 0105000-

“Бастауыш білім беру мұғалімі”

Топ:

Парақтардың саны:

Студенттің мәлімдемесі:

Студенттің мәлімдемесі::

Мен ұсынылған жұмысты өзімнің жазғанымды, ал қолданылған дереккөздерінің нақтылығын растаймын.

Студенттің қолы:

«___» жыл

Қорғау

Баға ()

Қорғау уақыты:

Ғылыми жетекші:

Алматы, 2018

Кіріспе

Зерттеу өзектілігі . Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңында мектеп оқушыларының бойында адамгершілік және салауаттылық тұрмыс негіздерін қалыптастыруға, азаматтықты тәрбиелеуге, шығармашылық қабілетін дамытуға жұмылдырады.

Білім беру туралы заң, Қазақстан Республикасының Білім беру туралы Заңы - республика азаматтарының білім алуға конституциялық құқығын қамтамасыз етуге арналған заң.

Бұл Заңда мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері, орталық және түрлі деңгейдегі жергілікті атқарушы органдар арасының білім беру саласындағы құзыретін шектеу белгіленген. Заңда білім беру саласындағы қоғамдық қарым-қатынастарды реттейтін, білім процесі субъектілерінің құқылары мен міндеттері, өкілеттілігі мен жауапкершілігі белгіленген. Білім беру жүйесінің міндеттері көрсетіліп, осы сала ұйымдарының ережелері, бағдарламалары мен білім деңгейлері айқындалған. Сондай-ақ, білім беру жүйесін басқару мен оның экономикасы, білім беру саласындағы халықаралық қызмет көрсетілген. ҚР-ның білім беру саласында мұнан басқа да жекелеген нормативті актілері бар.

Осы міндеттерді шешудің жауапкершілігі, мектеп оқушыларының тәрбие ісін бағыттауы және ұйымдастыруы сынып жетекшісіне жүктеледі. Бірақ, соңғы уақытта мектеп өмірінің демократияландыруына байланысты сынып жетекшісі қажет пе деген мәселе жиі көтеріліп жүр. Алайда сынып жетекшісінің оқу - тәрбие жұмыстарындағы рөлі ерекше екендігі даусыз.

Егеменді еліміздің тірегі - білімді ұрпақ. XXI ғасырда әлемдік білім беру жүйесінің дамуындағы негізгі басымдықтарының бірі- мектеп білімін жаңарту. Дегенмен, . жаңа кезеңге бет бұру оңай емес. Ол үшін болашақ ұрпаққа зерделі білім берілу негізгі мақсат. Оқу барысында оқушыны өз бетімен іздендіре отырып, өзіне деген сенімділік күшін тудырып, өз ойын анық жеткізе біліп, дұрыс шешім

қабылдауға, яғни жеке тұлға болып қалыптасуына бейімдеу қажет. Дәстүрлі сабақ беру жүйесінде оқушыны тұлға ретінде қалыптастыру

мүмкін емес. Жобалау технологиясы оқушылардың неғұрлым өз бетінше білім алып, оны іс жүзінде қолдана білу қажеттілігін тәрбиелеуге бағытталған. Белгілі бір білім жиынтығына ие болуды болжайтын және жобалау іс-әрекеті арқылы шешімін табуды алдын-ала ескертетін мәселелерге деген оқушылардың қызығушылығын ынталандыру, алған білімдерін тәжірибе жүзінде қолдана білу икемділігін, рефлекторлық ойлауды дамытады.

Зерттеу мақсаты. Сынып жетекшісінің негізгі мақсаты қоғамның талаптарымен тікелей байланысты екендігі, жалпы адамзаттық мәдениетті меңгеруде оқушы мен қоғамның арасындағы рухани жалғастырушы тұлға екендігін көрсету.

Зерттеу міндеті.

- Тәрбиеші - педагог өз назарынан тыс қалдырмайтын объект - тәрбиелік және дамытушылық маңызы бар әрекет ұйымдастыру.

- Ұжымды ұйымдастыру және дамыту - сынып жетекшісінің назарында болуы тиіс.

- Оқушы тұлғасының қалыптасуына көмектесу, оның қабілеттерінің, қызығушылығының, бейімділігінің және ішкі табиғи күштерінің ашылып, арта түсуіне жағдай жасау.

- Мектеп оқушыларын қоғамның белсенді және саналы азаматы етіп тәрбиелеуге барынша ықпал жасау.

Зерттеу нысаны: Сынып жетекшінің тәрбие барысында оқушылармен және ата -аналармен жүргізілген жұмыс барысы.

Зерттеу пәні: Мектеп оқу процесіндегі ата-аналармен сынып жетекшінің жұмыс ерекшеліктері.

1. Мектептегі тәрбие жұмысын ұйымдастыруда сынып жетекшінің рөлі

1. 1. Сынып жетекшінің қызметі, қоғамдағы алатын орны. Мектеп өмірінде мұғалім - басты тұлға. Мектеп мұғалімі балаларды оқытып қана қоймайды, сонымен бірге оларды тәрбиелейді. Ол белгілі бір сыныпта оқушылардың оқу-тәрбие жұмысы ұйымдастырушысы әрі ұстазы, ақылшы-кеңесшісі болып саналады. Сондықтан да ол қиын да әрі жауапты міндетті іс. Соған қарамастан мұғалімдердің кейбіреуі бұл міндетті өздерінің білім беру қызметіне қосымша іс ретінде қараса, ал басқалары оны негізгі педагогикалық әрекеті ретінде қарастырады. Дегенмен, сынып жетекшісінің тәрбиелік қызметі қаншалықты қиын болғанымен де, әрине ол балаларға өте қажет. Себебі, мектеп құрылымындағы ең негізгі буын ол-сынып. Мұнда оқушылардың таным әрекеті ұйымдастырылып, олардың өзара әлеуметтік қатынастары қалыптасады. Балалардың болашақ әлеуметтік жағдайға бейімделуі, олардының демалысына қатысты мәселелері, алғашқыұжым болып қалыптасу дәрежесі, соған сәйкес сыныптың жағымды көңіл-күй жағдайы жүзеге асырылады. Олай болса, сыныпта оқушылардың оқу-тәрбие әрекетін ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың ықпалын үйлестіру тек сынып жетекшілеріне жүктеледі. Ол оқушыларға қатысты мектеп өміріндегі мәселелерді шешуде нақтылы көмектесуге және оларды тартымды әрі қызықты ұйымдастыруға тырысады. Ол өзіне қатысты сыныпта оқушылар ұжымын ұйымдастыра отырып, осыған сол сыныпта дәріс беретін пән мұғалімдерін, оқушылардың ата-аналарын және жұртшылықтың бала тәрбиесіндегі ықпалын біріктіріп, балаға деген талаптарын ортақтастырып отырады. Сынып жетекшісі жұмысының негізгі мақсаты-мектеп оқушыларын қоғамның белсенді және саналы азаматы етіп тәрбиелеуге барынша ықпал жасау. Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның ғылыми дүние танымының қалыптасуын, адамгершілік қасиеттерін, еңбекке деген сүйіспеншілігін қамтамасыз етіп, жан-жақты жарасымды дамуына жағдай туғызу. Сондықтан оның жұмысының мазмұны мен тәрбиелік шараларының бәрі осы мақсатқа бағытталуы тиіс. Атап айтқанда тәрбиенің негізгі салалары: ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық, еңбек және дене тәрбиесіне, елжандылық т. б. тәрбие міндеттерін мектеп пен сыныптың нақтылы өмір жағдайларына байланысты қарастыру. [25] Сынып жетекшісінің міндеті - сан алуан. Сол себепті ол жүргізетін тәрбие жұмысы өзінің психологиялық мазмұны жағынан өте күрделі әрі көп ізденісті талап етеді. Сынып жетекші жұмысының негізгі міндеттері қандай? 1. Сыныптағы оқушылардың талап-тілектері мен мүдделеріне және олардың жеке басының ерекшеліктерін жан-жақты зерттеп білу. 2. Сыныптағы оқушылардың не нәрсеге бейімділігін анықтап, оларды ынтымағы жарасқан, белсенді, саналы ұжымға ұйымдастыру. 3. Сыныптағы пән мұғалімдері мен мектеп әкімшілігінің және оқушылардың ата-аналарының тәрбиелік ықпалын үйлестіру, оқушыларға міндеттейтін педагогикалық талаптардың бірлігін қамтамасыз ету. 4. Тәрбие үрдісінде мектептің, отбасы мен жұртшылықтың тығыз қарым - қатынасын қамтамасыз етү. 5. Оқушылардың ата-аналарымен үнемі байланыс жасап, отбасындағы бала тәрбиесіне оқу, насихат жұмыстарын жүргізу. 6. Оқушыларды тәрбиелеуде сыныптан және мектептен тыс түрлі бағытта тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру. 7. Тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің бірлігін қамтамасыз ету. 8. Тәрбие қызметінің тұтастығын, жүйелігін, тәрбиелік шаралардың бірлігін қамтамасыз ету. 9. Тәрбиенің негізгі бастауы - ұлттық тәлім-тәрбиені сынып жетекшісі қызметінің маңызды бір саласы ретінде қарастыру т. б. Сынып жетекшісінің қызметі. Мұғалім, белгілі бір сыныпқа балалар ұжымының жетекшісі ретінде тағайындалып, жұмысқа кіріскен жағдайда, өзінің қызметін сынып ұжымына әрі жекелеген оқушыға қатысты жүзеге асырады. Соған сәйкес оның қызметін 3 бағытта қарастыруға болады. 1. Педагогикалық және әлеуметтік - гуманитарлық. Оның бұл қызметі балаға барлық бағытта көмектесу: оның әлеуметтік қалыптасуы мен дамуына жағдай тудыруға, баланың тұлғалық өзекті мәселесін шешуге, оны әлеуметтік өмірге араластыру және өз бетінше өмір суре білуіне көмектесуге бағытталған. Баланың отбасымен, тәрбиенің басқада мекемелерімен тығыз байланыс орнату. Рухани - адамгершілік және рухани - эстетикалық мәдениетін қалыптастыру.

2. Ұйымдастырушылық қызметі. Тәрбие процесін ұйымдастыру. Балалардың орынды талап - тілектерін қолдай отыра, ынтымағы жарасқан, саналы да белсенді әрі іскер сынып ұжымын қалыптастыру. Олардың танымдық, еңбек, эстетикалық әрекеттерін және демалысы мен еркін қарым - қатынасын ұйымдастыру. Сыныптағы өзін - өзін басқаруды дамыту. 3. Оқушылардың жалпы әрекетін асқару. Оған: диагностикалық, мақсат қоюшылық (целеполагания), жоспарлау, болжам жасау немесе жобалау (проектировать), бақылау және түзету (коррекция) енгізіп отыру қызметін жатқызуға болады. Бүгінде сынып жетекшілері өздерінің педагогикалық қызметінің көлемінің тым ұлғайып бара жатқанын айтады. Ол, бір жағдайда, барлық жерде балалар ұйымы жұмысының тоқталуымен байланысты болса, ал екінші жағдайда, көптеген мектептен тыс балалар мекемелері қызметінің ақылы жүйеге ауысуы да кері әсерін тигізуде. Мектептің тәрбие жүйесінің негізгі құрылымдық элементі - сынып. Мұнда танымдық іс-әрекеттер ұйымдастырлады, оқушылар арасындағы әлеуметтік қарым-қатынас қалыптасады. Сынып жетекшісі іс -әрекетінің мазмұны оқушылардың белгілі бір тобындағы педагогикалық үрдістің жетекшісі ретіндегі қызметімен анықталады. Р. Х. Шакуров жасаған басқару тұжырымдамасына сәйкес үш деңгейлі функция бөліп көрсетілген. Бірінші деңгей педагогиканың және әлеуметтік гуманитарлық функциялары жатқызылады. Бұл функциялар оқушыларды әлеуметтік тұрғыдан дамыту үшін жағдай жасауға бағытталған, балалардың өзекті жеке тұлғасың мәселелерін шешу, оларды өз беттерінше өмір сүруге даярлау бағытында көмек көрсетуге бағдарлаған. Олардың ішінде оқушыларды дамыту; балаларды қоршаған ортаның қолайсыз әсерінен әлеуметтік тұрғыдан қорғау, қойылған тәрбиелік міндеттерді орындау үшін барлық педагогтердің күшін біріктіру деп аталатын сынып жетекшісінің іс-әрекетінің негізігі мазмұнын анықтайтын үш түрге бөліп көрсету қажет. Ал оның баланы әлеуметтік тұрғыда қорғау функциясы шешуші болып табылады. Баланы әлеуметтік қорғау бойынша сынып жетекшісінің іс-әрекеті- тікелей орындаушы ғана емес, балаларға және олардың ата-аналарына әлеуметтік көмек және әлеуметтік қызмет етуге көмектесетін үйлестіруші. Сынып жетекшісінің іс-әрекетіндегі әлеуметтік қорғауды кең және тар мағынада қарастырған орынды. Соңғысында бұл іс-әрекет ерекше қиын жағдайда қалған балаларды қорғауға бағытталады. Ондайларға басқаларға қарағанда шұғыл әлеуметтік қамқорлықты қажет ететін көп балалы отбасынан шыққан балалар, мүгедек балалар, жетім балалар, босқын балалар және т. б. жатады. Ал кең мағынада әлеуметтік қорғауды, әлеуметтік кепілдіктің объектісі ретінде шығу тегіне, ата-аналарының және жағдайларының болу-болмауына тәуелсіз барлық балалар алынады. Біраз балалардың әр түрлі категорияларына саралау ұстанымы қолданылатыны даусыз. Балаларды тәрбиелеу және әлеуметтік қорғау мақсатында жету үшін сынып жетекшісі оқушылардың құрбыларымен дұрыс қарым-қатынас жасауына қатысты жеке мәселелерді шешіп алуы тиіс( ұжымды құру, оны ұйымдастыру, белсенділігі, өзін-өзі басқарудың дамуы) . Бұл міндеттерді оны ұйымдастыру деп аталатын екінші деңгейлі әлеуметтік-психологиялық қызметі анықтайды. Сынып жетекшілерінің оқушылармен атқаратын жұмыстарының түрлері. Олардың әр түрлі негіздемелер бойынша жіктеуге болады: Іс -әрекет бойынша - оқу, еңбек, спорт, көркем және т. б. -педагогтық ықпал ету тәсілі бойынша - тікелей және жанама; - өткізу мерзімі бойынша- қысқа ( бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін), ұзақ мерзімді ( бірнеше күннен бірнеше аптаға дейін), дәстүрлі ( үнемі қайталанып отыратын) ; -дайындау мерзімі бойынша алдын - ала дайындықсыз оқушылармен өткізілетін жұмыс, даярлау жұмыстары, оқушылардың дайындығы ескерілетін жұмыс түрлері; - ұйымдастыру субъектілері бойынша - балаларды ұйымдастыруға педагогтер, ата-аналары және басқа ересек адамдар қатысады, балалар іс-әрекеті ынтымақтастық негізінде ұйымдастырылады, бастама және оны жүзеге асыру балалар тарапынан болады, -нәтиже бойынша - түрлері, нәтижелері ақпаратық алмасу, жалпы шешім қабылдау, қоғамдық мағызды өнім болуы мүмкін; - қатысушылар саны бойынша- жеке (тәрбиеші- тәрбиеленуші), топтық (тәрбиеші-балалар тобы), көпшілік) тәрбиеші- бірнеше топтар, сыныптар) . Жеке жұмыс түрі топтың ұжымдық тұрлерге әсер етеді және соңында олардың табыстылығын анықтайды. Бұған әңгімелесу, сырласу, ақыл кеңес пікір алмасу, тапсырманы бірігіп орындау, нақты бір жұмыста жеке көмек көрсету, мәселенің шешіммен бірлесе іздестіру жатады. Әрбір оқушымен өзара қарым-қатынастың жеке ету керек. Жеке жұмыс түрлерінің тәрбиелік мүмкіндіктері мол. Жұмыстың топтық түріне іс кеңестеріне, шығармашылық топтарды, өзін-өзі басқару ұйымдарын, микроүйірмелерді жатқызуға болады. Бұл түрлерінде сынып жетекшілері өздерінің қатардағы қатысушы немесе ұйымдастырушы ретінде көрсетеді. Сынып жетекшінің топтық жұмысқа ықпалы балалардың арасындағы өзара ізгілікті қарым-қатынасты дайындауға бағытталады. Сынып жетекшісінің оқушылармен жүргізілген жұмысының ұжымдық түрлеріне әр түрлі байқаулар, спектакльдер, концерттер, үгіт бригадаларының жұмыстары, саяхаттар, турлар, суреттер, спорттық жарыстарды т. б. жатқызуға болады. Оқушылардың жас ерекшеліктерніе сәйкес және басқа да жағдайларға байланысты сынып жетекшілері қатысушыларды алып жүруші, ұйымдастырушы, өзі жеке үлгі көрсететін қатардағы қатысушы, білімді адамдардың тәжірбиесін игеруде оқушыларға үлгі болатындай әрекеттермен ықпал ететін жаңа қатысушы, тиісті іс-әрекеттерді ұйымдастыруда кеңес беруші, көмекші сияқты ролдедерді атқаруы мүмкін. Жұмыс түрлерінің әр қилылығы және оларды жиі жаңарту қажеттілігі сынып жетекшілерінің алдына оларды таңдау мәселесін қояды. Педагогикалық әдебиеттерден сынып сағаттарын, байқауларды, т. б өткізудің әр түрлі сипаттамасымен табуға болады. Олардың идеялары мен жеке элементтері бір-біріне ауытырылуы мүмкін, әрбір нақты жағдайда белгілі бір жұмыс түрі қолданылады. Өйткені, әрбір баланың және әрбір балалар бірлестігінің өзіндік орны бар, соған сәйкес жұмыс түрлерінің мазмұны мен құрлысы бойынша өзіндік ерекшеліктері бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.