Бастауыш сыныпта сауат ашу кезеңінде көрнекілікті тиімді қолданудың жолдары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Алматы қаласы Білім басқармасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Бастауыш сыныпта сауат ашу кезеңінде көрнекілікті тиімді қолданудың жолдары

Пәні: Қазақ тілін оқыту әдістемесі

Студент:

Курс:

Мамандық:

Біліктілік:

Топ:

Парақтардың саны:

Студенттің мәлімдемесі

Студенттің мәлімдемесі:

Мен, ұсынылған жұмысты өзімнің жазғанымды, ал қолданылған дереккөздерінің нақтылығын растаймын.

Студенттің қолы

« __» 20жыл

Қорғау

Баға ()

Қорғау уақыты___ 20жыл

Ғылыми жетекші:

Алматы

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3-5

1. Бастауыш сыныптың сабақтарында көрнекілікті қолданудың тиімділігі

1. 1. Көрнекілік -нәтижелі оқытудың негізі . . .

2. Сауат ашу кезеңінде пайдаланатын көрнекіліктің түрлері және оған

қойылатын талаптар

2. 1. Бастауыш сыныптарда көрнекіліктерді сабақ барысында тиімді пайдаланудың жолдары

2. 2. Сауат ашу кезеңінде пайдаланылатын көрнекі құралдардың бала тілін дамытудағы рөлі . . .

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОСЫМШАЛАР

ГЛОССАРИЙ

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының мақсаты: Сауат ашу кезеңінде қолданылатын көрнекіліктің түрлерін, оған қойылатын талаптарды және көрнекілікті пайдаланудың маңыздылығы мен тиімділігін анықтау, көрнекі құралдарды қолдану әдістемесін ұсыну.

Курстық жұмыстың өзектілігі: Қазіргі жеделдету, демократияландыру жағдайында Қазақстан Республикасында басты міндеттердің бірі -ұлттық ерекшеліктерді еске алып, жастарға терең білім мен тәрбие беру ісін одан әрі дамыту және жетілдіру.

Балаларға ана тілін үйретуде көрнекіліктің алатын орны жөнінде К. Д. Ушинский «Көрнекілікке үйретудің ана тілінде үйретуден бөлу мүлде қате» деген болатын. Өйткені көрнекілік бақылампаздықты, ойлауды дамытады және балалардың бақылағыштығын сөзбен дұрыс айтып беруге, логикалық қорытындылар шығаруға дағдыландырады.

Оқу сабақтарында көрнекілікті қолдану мүмкіндігі орасан мол: Айнала, қоршаған дүниені бақылау, экскурсияны шыққанда бақылау, оқушылардың жинаған заттарын, жеке және коллекция түріндегі гербарилер, жануарлардың, құстардың тұлыбы, модульдер, макеттер және понарамалар, кинофильмдер, диофильмдер, түрлі картиналар, портреттер, оқулықтар, суреттер т. с. с. материалдар мәнін оқуда оқушының ойын, тілін дамытады. «Бүгінгі таңда жастарға әлемдік ғылым мен прогресс деңгейіне сәйкес білім мен тәрбие беру, оның рухани байлығы мен мәдениеттілігін, ойлай білу мүмкіндігін жетілдіру, сонымен қатар әр адамның кәсіби біліктілігін, ерлігін арттыру әділетті қоғамның міндеті болып табылады».

Міне, осы тұрғыдан қоғамға жан-жақты білімді, жоғары мәдениетті, жұмысты шығармашылықпен істей білетін жеке адам қажет. Біздің қоғамдағы нарықтық қатынастарды игеру, алдыңғы қатарлы дамыған елу елдің қатарына қосылу, үдемелі ақпараттар ағыны, ғаламдық компьютерлік жүйеге өту қазіргі заманда өмір сүріп отырған адамның өз білімін үнемі жетілдіруіне, жаңарып тұруына икемділігін тәрбиелеп отыруына көзін жеткізіп отыр. Осыған байланысты қазіргі жағдайда мектеп оқушысының төменгі сыныптан бастап оқуға деген қызығушылығын, танымдық әрекет белсенділігін қалыптастыру үшін мұғалім өскелең оқытуға негізделген жаңа бағдарламамен оқыту қажет.

Оқу сапасын, оқушылардың танымдық-шығармашылық белсенділігін, логикалық және абстрактылы ойлауын дамыту мақсаттарында сабақта дидактикалық әдістерді пайдалану оның уақыт талабына сай түрлерінің жаңаруымен баса назар аудартады.

Зерттеу міндеттері:

Көрнекілік ұғымын ғылыми негіздей отырып, сабақтағы рөлін анықтау.

Оқу сабақтарында қолданылатын көрнекіліктің түрлері мен қойылатын талаптарына сипаттама беру.

Оқу сабақтарында қолданылатын көрнекі құралдар және оларды сабақ барысында тиімді пайдаланудың жолдарын анықтау.

Көрнекі құралдардың бала тілін дамытудағы маңызын анықтау.

Зерттеу әдістері:

Зерттеу тақырыбы бойынша жазылған ой-пікірлерге, психологиялық, педагогикалық, әдістемелік ғылыми әдебиеттерге, мемлекеттік құжаттарға, оқулықтарға теориялық талдау жасау әдісі; олардағы зерттеу мәселесіне қатысты негізгі ұғымдар, көрнекілік ұғымының мәні, мазмұны, түрлері, оқу әдістері мен талаптары контент-анализ (материалдардың мазмұнын талдау) әдісін қолдану арқылы анықталды;

әлеуметтік-педагогикалық әдіс (озат мұғалім тәжірибесін зерттеу) ;

эксперимент әдісі (анықтау, оқыту, бақылау) ; оқушы әрекетін талдау

(салыстыру, жіктеу) .

Зерттеу объектісі: Сауат ашу кезеңінде оқушыларды көрнекіліктер арқылы пәнге қызығушылығын арттыру.

Зерттеу пәні : Қазақ тілін оқыту әдістемесі

1. Бастауыш сыныптың сабақтарында көрнекілікті қолданудың тиімділігі.

Болашақ маманның ең негізгі міндеті таңдаған мамандығы бойынша теориялық білімі мен практикалық дағдысын ұдайы меңгеру болса, кәсіби тұрғыдан қалыптасуына педагогикалық іс-тәжірибе кезеңнің үлкен көмегі болады. Сондай іс-тәжірибе кезеңдерінде бағдарламаның тақырыптық құрылымына сай сан алуан шығармалар, көрнекіліктерді пайдалана отырып, балаларды білім әлеміне қызықтыра білу керек. Жас мұғалім өзін мәдениетті ұстай білуі, үйірсектік, мақсатқа жетуде табандылық, орынды әзіл, баланы жақсы көру, ұстаздық байқағыштық, ұйымдастыру қабілеті т. б кәсіби пайдалы сипаттарды білгені жөн. Тәрбие мен білім алу қандай тығыз байланыста болса, алған білімді кәсіби жеткізе білу де шеберлік.

Оқушының байқау, көру қабілеттерінің ерекшеліктерін ескеріп, дамытатын - көрнекілік.

Оқу-әдістемелік кешеннің бір бөлігі ретінде көрнекілік құралдары пән мазмұнының, ұйымдастырылуының, оқу әдістемесі мен оқу-тәрбие жүйесінің біртұтастығын талап етеді. «Көрнекілік-құралдар» ұғымының мазмұны психологиялық және педагогикалық әдебиеттерде әр түрлі сипатта беріледі. «Көрнекілік» деген терминнің өзі «көру» етістігінен шықса да, қазіргі кезде ол әр түрлі сезім мүшелері арқылы әсер ету дегенді білдіреді.

Педагогикалық сөздікте «көрнекілік» - оқушылардың тікелей қабылдауындағы нақты бейнелерде қалыптасатын оқытуға негізделген дидактикалық ұстаным» деген анықтама берілген. Оқушы санасында көрнекілік бейнелерді қалыптастырудың құралдары ретінде мектепте әр түрлі оқу жабдықтары қолданылады. Қоршаған ортаның түрлі заттары мен құбылыстары көрнекілік құралдары ретінде маңызға ие. Мәселен, Л. И. Фридман, Л. Я. Зорина, И. Нұғыманов, К. Жүнісова және т. б көптеген педагогтар көрнекілікке қатысты өз ойларын береді. Мәселен Л. И. Фридман көрнекілік-құралы модельдерін заттық және идеалды деп жіктейді. Көрнекілік сабақтың кез келген тұсында қолданыла береді, ең бастысы мазмұны және эстетикалық талапқа сай болуы керек. Көрнекіліктер есту және көру көрнекіліктері болып жіктеледі.

1-Қосымша

Көрнекілік - оқытуда заттар мен құбылыстардың өзіне тән жаратылыс бітімін, сыр-сипаттарын сезім мүшелері арқылы көзбен көріп, қолмен ұстап, құлақпен естіп қабылдауға баулитын дилактикалық үрдіс. Көрнекілік мұғалімнің шығармашылық ізденісі мен әдістеме жаңалықтарына сергек қарап, сабақ барысында шебер пайдалана білуді талап етеді. Көрнекіліктерді пайдалануға қазақтың ұлы педагогы Ы. Алтынсарин зор көңіл бөлген.

Көрнекілік - педагогикадағы дидактикалық тәсіл. Ол ақпараттың, дәрістің, үгіт-насихаттың, жарнаманың танымдылығы мен пәрменділігін арттыру жолы, оқытуда заттар мен құбылыстардың әр қайсысының өзіне тән жаратылыс бітімін, әр қилы сыр-сипаттарын сезім мүшелері арқылы байқау, қабылдауға баулиды. Адам қоршаған ортаны, дүниені, құбылыстарды бес сезім мүшесі арқылы түйсінеді. Оның ішінде ақпаратты ең көп қабылдайтын сезім мүшесі - көру түйсігі. Адам жадында терең таңбаланатыны да осы көру түйсігі арқылы қабылданған ақпарлар. Бірақ, түйсік өздігінен құбылыстардың ішкі байланысын, олардың заңдылығын бейнелей алмайды. Құбылыстардың мәнін адам санасында ойлау, пайымдау қабілеті ғана бейнелейді. Көрнекіліктің нәтижесінде қоршаған өмір құбылысын және заттарды салыстыра ойлап, пайымға салып қабылдау арқылы оқушылардың мәселені түйсіну дәрежесі артады, сана-сезімі қалыптасады. Сонымен бірге, қабылданған ақпарлар оқу міндеттеріне байланысты талданып, қорытылады. Көрнекілік - құралдары оқушыларға бейнелі түсінік беру үшін ғана емес, оқушылардың ұғымын қалыптастырумен бірге, абстрактілі байланыстар мен тәуелділікті түсіндіру үшін қолданылады. Бұл дидактиканың басты қағидаларының бірі болып саналады.

2-Қосымша

Көрнекілікті чех педагогі Я. А. Коменский (1590-1670) 17 ғасырда енгізді. Одан кейін педагогтар швейцар И. Г. Песталоцци (1746-1827), неміс А. Дистерверг, орыс педагогі К. Д. Ушинский (1824-1870/71), т. б. Көрнекілікті оқу пәндерінің мазмұнына бейімдеп (ана тілі, арифметика, табиғаттану, т. б. ), дидактика мен әдістеме жүйесіне лайықтап қалыптастырды. Көрнекіліктің үлгілерін пайдалануға Ы. Алтынсарин зор көңіл бөліп, «Қазақ жастары ғылым-өнерді кітап сөзі деп қана қарамай, заттай көзімен көріп, ажырата білуін» мақсат етіп қойды. Қазіргі оқу жүйесінде жанды-жансыз табиғат объектілерін байыппен байқаудың, сурет, өрнек, көркемөнер туындыларын, график материалдарын заттай пайдаланудың мәні зор. Қазіргі дәуірде ғылым, техника, көркемөнер салаларында мол дамыған шынайы деректерді, т. б. едәуір күрделі бейнелеу мүмкіндіктерін пайдалану үшін түрлі кабинет, арнайы жұмыс орындары, кабиналар ұйымдастырылады. Осыған орай оқу барысында интерактивті тақта, компьютер, кинофильмдер, теледидар, оптик аспаптар, түрлі механизмдер, дәлдік өлшеу-есептеу машиналары, т. б. арқылы көрнекі құралдар қолданылады.

Көрнекілік - нәтижелі оқытудың негізі

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» жаңа заңында «Жастардың жалпы орта білімін одан әрі жетілдіру және жалпы білім беретін мектептің жұмыс жағдайын жақсарту туралы» қаулысында «Бастауыш мектеп балаларды жан-жақты дамудың негізін қалауға: шапшаң түсініп, мәнерлеп оқудың, есептей білудің, сауатты жазудың, жақсы сөйлеудің, мәдениетті мінез-құлықтың берік дағдыларының қалыптастырылуын қамтамасыз етуге тиіс. Ол оқуға және қоғамдық пайдалы еңбекке адал көзқараспен Отанға деген сүйіспеншілікті тәрбиелеуге тиіс» делінген.

Олардың білім негізі бастауыш сыныптарда қалыптасатыны барша жұртқа аян. Сол үшін бастауыш сыныптағы оқу-тәрбие жұмысына аса күшті назар аударуымыз керек. Оқу процесін жетілдіріп, сабақ сапасын арттырудың әдіс-тәсілдері өте көп. Оның өзі мұғалімнің шығармашылық еңбегіне, әдіс-тәсілдерін қолданудағы шеберлігіне, терең теориялық біліміне, тәжірибесіне, әр сабаққа тиянақты даярлығына байланысты сабақ сапасын арттырудың тағы бір шарты - сабақта көрнекілікті пайдалану.

И. Г. Песталлоци оқытудың көрнекілік принципін ерекше бағалап, оны логикалық ойлауды дамытатын маңызды құрал деп санаған. Бұл кісімен бірге көрнекілік әдістің дамуына мәнді үлес қосқан ұлы педагогтар: Я. А. Коменский, К. Д. Ушинский, А. М. Пышкало, Ю. К. Бабанский, М. Н. Скатин, Л. В. Занков, М. А. Рыбникова және отандық педагогтарымыздан: А. Құнанбаев, Ы. Алтынсарин, М. Жұмабаев және т. б.

Көрнекілік оқушыларға заттардың өзіне немесе олардың бейнесін тікелей көріп байқауға мүмкіндік береді. Оқыту нақты білім алу - көрнекілікке, сезімге, бақылау әрекетіне негізделеді.

Көрнекілік - бұл қарастырып отырған құбылысты нақтылау. Нақтылау нормалары: сөз, образ, оның графиктік кескіні (сурет, сызба, схема, және т. б. ) бола алады.

Бізді қоршаған материалдық әлем адам танымының мақсаты құрал емес. Объективті өмір суретін зат көрнекі құрал немесе көрнекілік емес. Сондықтан түсінігінен нақты заттарды, табиғи құбылыстарды шығарып тастау керек.

Сонымен, көрнекі құрал түсінігінің елеулі белгілері қандай:

Оқу міндеттерін шешу үшін жасалған кез келген материалдық немесе белсенділік мораль көрнекі құрал бола алады. Көрнекі құрал оқу моделі.

Көрнекі-құрал әрдайым таным құралы ретінде нақты заттарды, олардың табиғи немесе қоғамдық өмір сүру жағдайын елестетуге жақындатады.

Көрнекі-құрал түсінік пен қабылдау негізінде қорытынды жасауға мүмкіндік беретін сезімдік бейнелерді қалыптастырады. Көрнекі құралдарды пайдалану арқылы оқушыларда пайда болатын сезімдік бейне таным құрылымында басты мәселе болып табылады.

Я. А. Коменсккийдің айтуы бойынша, ақыл-ойға түсінік әсерін тигізбей, оған өздігінен ештеңе қонбайды. Сондықтан, оқуда нәрсе, заттарды талдап, тұжырым жасамас бұрын сол нәрсе, заттарды байқаудан бастау керек деген. Оның ойынша, білім түйсікке негізделу керек. Көрнекі сезім арқылы қабылданған білім анағұрлым тұрақты сақталатынын дәлелдейді. Коменский былай дейді: «Мұғалім үшін алтын ереже - бала сезімі арқылы қабылдай алатын нәрселердің барлығын сезім әсерлерін туғызып білдірген жөн: көруге болатынды көрсет, естуге болатын нәрсені құлақ салып тыңдасын, иіс иіскеп білсін, дәмін татып көрсін, қолына ұстап, қаттылығы мен жұмсақтығын, тағы-тағыларын байқасын. Кейбір нәрсені түрлі сезім мүшелерімен бірдей түсініп, қабылдағаны жақсы». Бұл жағдайды ол балаларды оқудағы ең бағалы дәреже деп санады.

Ұлы Абай: «Адам баласы . . . көзбен көріп, құлақпен естіп, қолмен ұстап, тілмен татып, мұрынмен иіскеп, тыстағы дүниеден хабар алады» деген даналығы педагог классиктердің пікірлерімен ұштасады. Сонымен қатар, қазақ халқының тұңғыш ағартушысы Ы. Алтынсарин шәкірттердің барлық сезім мүшелері - көз, қол, есту қабілеті, тілді, зейінді дағдыландыру баланың барлық қабілетін көрнекілік арқылы, жаттықтыру арқылы жұмыс істеу керектігі жайында әдістемелік нұсқау береді. Ол: «Қазақ жастарын ғылым. Өнерді кітап сөзі деп қарамай, заттай көзімен қарап, ажырата білулері керек» деген.

Сонымен көрнекілікті пайдалану заттардың негізгі белгілері мен ерекшеліктерін білуді жеңілдетеді, заттар жөніндегі мәліметтерді, деректерді есте берік сақтауға ықпал жасайды. Оқушылар оқылатын нәрсе-заттармен тікелей танысуға әуес, ынталы келеді. Сондықтан да, көрнекілік оқушылардың белсенділігін дамытуға әсер етеді, олардың назарын белгілі бер бағытқа жұмылдырады. Білімді игеру үстінде оқушының ақыл-ойын дамытуда, ғылыми білімді игеруде, деректерді есте сақтауға, әрбір сабақ үстінде көрнекілікті пайдалану қажет-ақ. Өйткені, берілген тақырып бойынша жаңа сабақты түсіндіру, өткен материалды қайталау не бекіту кезінде пайдаланылған көрнекілік әрбір сабақтың әсерлігін және мазмұнын арттырып, оқушыға қызықты, жалықтырмай игеруге септігін тигізеді.

Сабақта көрнекілікті дұрыс пайдалану мазмұнды ұғымдардың қалыптасуына көмектеседі, оқушылардың логикалық ойлау және сөйлеу қабілетін дамытады, нақтылы құбылыстарды қарастыру және талдау негізінде, кейін практикада қолданылатын тұжырымдарға келулеріне көмектеседі.

Көрнекі-құралдардың әр алуан дидактикалық қызметіне және мүмкіншіліктеріне байланысы олардың сабақ үстінде кешенді түрде қолдануы қажет болады. Тек осы жағдайда ғана сабақ алдында қойылатын әрбір танымдық міндетті шешу бағытында максималды әсерлікке жеткізуге болады.

Көрнекіліктің әр түрлі құралдарын кешенді түрде қолдану қажеттілігі оның сабақ үстінде әр алуан анализаторлардың бірлесіп жұмыс істеуін қамтамасыз ете алуына да байланысты. Бұл жайт М. Н. Скаткинның бір жұмысында жан-жақты, егжей-тегжейлі ашыла берілген. «Зат кеңістік пен уақыт аясында біріккен тітіркендіргіштердің белгілі кешені ретінде бір сыпыра анализаторларға әсер еткен кезде ми сыңарларының қыртысында жүйке клеткаларының тиісті топтарымен уақытша байланыстар пайда болады» деп жазды. М. Н. Скаткин мұның өзі организмнің затты тұтас нәрсе ретінде сезінуіне мүмкіндік туғызады. Сонымен бірге көрнекілік құралдарының әлденеше түрін тек оқылып жатқан құбылыстың әр түрлі жақтарын ашып беруге, ал оның әрқайсысын көрнекіліктің тек белгілі бір түрімен сенімді түрде және толық бейнелей алуға болатын жағдайда ғана пайдалануға тиімді. Көрнекі-құралдарды іріктеу кезінде олардың мүмкіндігін әрбір оқу пәнінің өзіндік ерекшелігімен және әрбір сабақтың мазмұнымен салыстырып алу қажет.

Бұл арада Ю. К. Бабанскийдің «Көрнекілікті өте мол қолдану жағдайында оқушылар зейінін шашыратады, олардың зейінін тақырыптың негізгі идеясын тануға басқаға аударады, мұның өзі, әсіресе ес қабілеті көрнекілік образды қабылдаудан гөрі, сөздік-логикалық қабылдауға бейім болатындығымен айналысқанда орын алады» дейтін пікірімен келіспеске болмайды.

3-Қосымша

Көрнекі-құралмен жұмыс істегенде мұғалім ең кемінде мынадай үш нәрсені есепке алған жөн:

1. Көрнекі-құралдардың мазмұнына талдау жасау;

2. Оқушының ойы көрнекі құралдан нақты заттың өзіне өтуі керек, яғни, оқушының ойлау әрекетін басқару керек;

3. Қалыптастырылатын сезімдік бейне оқу міндетін орындау мен байланыстыру керек.

Сонымен, оқуда көрнекілікті қолдану арқылы оқушылардың білімі, нанымы, дәлелді болады. Ойлауы тереңдей түседі. Сонымен қатар, көрнекілік, көрнекілік оқылатын нәрсе - заттардың негізгі белгілері мен ерекшеліктерін білуді жеңілдетеді, нәрсе - заттардың әр жағынан, салаларының байланыстары мен өзара қатынастарын түсінуге көмектеседі. Көрнекілік - заттар жөніндегі мәліметтерді, деректерді есте берік сақтауға ықпал жасайды.

Сауат ашу кезеңінде пайдаланатын көрнекіліктің түрлері және оған

қойылатын талаптар

4-Қосымша

Сауат ашу кезеңіндегі ең негізгі басты құрал - екі бөлімнен тұратын

«Сауат ашу» оқулығы, аудио диск және жұмыс дәптері. Сауат ашудың бас жағындағы түрлі тақырыптарға салынған суреттер де оқушылармен жүргізілетін дайындық жұмыстары үшін ең қажетті көрнекі құрал болып есептеледі. Сауат ашуда әрбір жаңа әріпті үйрету барысында жекелеген заттардың суреттері және тақырыптық суреттер де беріледі. Сонымен қатар онда балалардың ойы мен тілін дамыту үшін сюжетті картиналар, әңгімелер, жұмбақтар т. б. бар.

5- Қосымша

Сауат ашу кезінде қосымша көрнекі-құрал - кеспе әліппе. Кеспе әліппенден олар буын, сөз, сөйлем құрайды және оларды талдап, оқып үйренеді. Мәтіндерді естерінде жақсы сақтау үшін суретті алфавит қолданылады; онда әрбір әріптің суреті мен атауы және сол әріптен басталатын заттың суреті салынады. Суреттерді сақтауға арналған сурет кассасы жасалады. Сурет кассасының көлемі дәптерді ашып қойғандағы көлеміндей болады. Қызыл, көк түсті төрт бұрыштар жасалады. Қызылы дауысты дыбысты, көгі дауыссыз дыбыстарды көрсетеді. Бұл айтылғандардан басқа таблицалар да қолданылуы мүмкін. Мысалы дауысты, дауыссыз дыбыстарды өту барысында таблица қажет-ақ. Мұнда дауысты дыбыстың таңбасын қызыл түспен, дауыссыз дыбысты қара түспен ерекшелеуге болады. Сөз құрастыру үшін буындар беріледі. Жазу жұмыстарында пайдалану үшін арнаулы «Жазу үлгісі» ұсынылады. «Жазу үлгісінде» әріптің элементтері, жазба үлгілері беріледі. Әр сыныпта оқушылардың партаға түзу, дұрыс отыруы бейнеленген және жазу кезінде қаламды дұрыс ұстау, отыру үлгілері бейнеленген плакаттар болуға тиіс.

Оқу сабақтарында пайдаланылатын дидактикалық материал да бар. Бұлар: Сөздердің дыбыстық құрамын талдауға жаттығу үшін түрлі карточкалар; кейбір жағдайда олар - клеткалармен берілген заттық картиналар, екінші бір жағдайды - әріптің жартысы мен қалған жартысының орнына клетка т. б. с. с.

Мұндай үлестіруге арналған дидактикалық материал - оқушыларға сөздің дыбыстық құрамын схемаға сүйеніп талдауы үшін көмекші құрал болып саналады. Оқушылар сөздерді ішінен айтады да, схеманы толтыруға кіріседі. (Дәптерге түсті бояу қарындашпен, тақтаға дөңгелекшемен, сызықшамен т. б. с. с. ) . Сөздегі дыбыстарды тәртібімен талдап, дауысты, дауыссызды анықтап, оқушылар әріптерден сөз құруға кіріседі.

Алдыңғы дидактикалық материал екінші бір жолмен тағы қолданылады: 1) Өтілген дыбыстардан қиындау буындар кездесетін сөздер құрастыру үшін; 2) балаларға анағұрлым ауырлық келтіретін дыбыстарды қайталап, бекіте түсу үшін (жоғарыда көрсетілген дыбыстар, жіңішкелік, жуандық белгілер т. б. ) ; 3) картинкалармен жұмыс жасау үшін, логикалық жаттығулар орындау үшін; 4) әрбір оқушының жеке ерекшелігін ескеріп, жұмыс ұйымдастыру үшін.

Оқу сабақтарында көрнекілікке қойылатын талап: оқушы сөзді немесе оның бөлшектерін (әріптерді, буындарды, морфемаларды) анық көретін болуға тиіс, бірақ жазғанда бір әріптен соң екінші әріпті қарап, ежелеп жазбай, естерінде тұтас сөз немесе буынды сақтап, сөзді немесе буынды бірден жазып дағдыланулары керек. Бұл үшін көру және қолды қозғау көрнекілігі қажет.

Ендеше «көрнекілік» деген ұғым сөздерді анық айтуды да, мәнерлеп оқуды да, мысалдар іріктеуді де, тақтадағы, таблицалардағы, дәптерлердегі жазуларды қамтиды.

Әдетте көрнекілік деп графикалық немесе көзге көрінетін құралдарды қолдануға түсінеді. Мұнда қажетті әріптер немесе тұлғалар, сөздер, сөйлемдер басқа түспен жазылады яки асты сызылады. Кейде тақтаға, оқушылардың дәптерлеріне жазылғандар да бөліп көрсетіледі (бірде түбірі, екіншіде қосымшасы) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.