Жазуға үйрету мақсат міндеттері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

І. Кіріспе . . . 5-6

ІІ. Балаларды оқуға, жазуға үйрету процесінде талдау-жинақтау әдісін

қолдану жолдары.

ІІ. 1. Жазуға үйретудің тарихынан . . . 7-11

ІІ. 2. Жазуға үйретудің мақсат- міндеттері, принциптері . . . 11-13

ІІ. 3. Жазудың графикалық дағдыларын қалыптастырудағы психо-физиологиялық ерекшеліктері . . . 13-19

ІІІ. Жазуға, оқуға үйретудің әдістемелік жолдары.

ІІІ. 1. Жазудың сапасы және оны қалыптастыру жұмыстары . . . 19-26

ІІІ. 2. Дауысты, дауыссыз дыбыстарды оқуға үйретудің жолдары . . . 26-30

ІІІ. 3. Бастауыш мектепте оқуға, жазуға үйретудің негізінде жүргізілген эксперимент нәтижелері . . . 30-34

ІV. Қорытынды . . . 34-37

Әдебиеттер тізімі . . . 38

Зерттеу нысаны: Бастауыш сыныпта оқу, жазудың маңыздылығы, оны оқытудың бала тәрбиесінде алатын орны.

Зерттеу мақсаты: Бастауыш сынып оқушыларына жазуды оқытуда тиімді әдіс- тәсілдерін анықтау.

Оқу, жазуды үйретуді зерттей келе, бастауыш мектепте оқу, жазудың жаңаша жүргізілу мүмкіндігін қарастыру білім беру саласында өте маңызды, әрі өзекті.

Зерттеу пәні - Бастауыш сыныптағы тіл сабақтары: қазақ тілі, ана тілі

Зерттеудің міндеттері: - Бастауыш мектептің бірінші сыныбына арналған жазу үлгілерін санақ бойынша үйрету кестесі, жазуға үйрету тарихының классификациялық кестесі, оқу, жазуды үйретуде қолданылатын дидактикалық материалдар түрлері.

Жұмыстың практикалық маңыздылығы - бастауыш мектепте тіл сабағындағы жазуды оқыту мен жүргізілу мүмкіндіктерін ашып, қолдану жолдарын білімгер өзі әдістерін құру арқылы ұсынады.

Зерттеудің теориялық мәні - оқу, жазудың жалпы даму тарихына, оқу, жазуды зерттеген әдіскерлер, гигиенестердің, физиологтардың еңбектеріне шолу жасалынды.

Курстық жұмыста қолданылған зерттеу әдістері - оқылған әдебиеттерде шолу жасау, түсіндіру, анализ - ссинтез, бақылау - байқау т. б. зерттеу әдістерін пайдаландым.

Зерттеудің өміршеңдігі - оқу мен жазуды байланыстыра жүргізген жеке тұлға, сауатты да жан - жақты болып дами алады.

Курстық жұмыстың құрылымы - кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, қосымша және әдебиеттер тізімінен, қосымшадан тұрады.

Кіріспе

Білім беру саласында жүріп жатқан демокраияландыру мектепті қазіргі кездегі дағдарыстан шығаратын қуатты талпыныстарға жол ашты.

Балабақшадан бастап сауат ашу, есептей білу темптілік, үйретуге сияқты бетбұрыс, бастауыш сыныпта күрделеніп оқу мен жазуды байланыстыру, көркемдей шапшаң жазу сияқты талпыныс жасауда. Соның ішінде оқушылардың каллиграфиясына тоқталсақ, ол тек мектеп қабырғасында қалыптастырылды.

Бастауыш мектепте оқу, жазуды үйретудің әдістемесі басқа ғылымдар сияқты қалыптасып, дамып келеді. Жазуды қай кезде оқыту керек? деген сұрақ ерте кезден пікір-талас туғызып келеді.

Американдық психолог Ф. Фришен ХХ ғасырдың басында жазуды үйрету 9 жасында өте қолайлы десе, 20- жылдары Ю. К. Фаусек 5 жастан жазуды үйрету керек екенін тәжірибе жүзінде көрсетті.

Оқу, жазудың әдістемесіне басқа елдердің тәжірибесінің де әсері мол. Мәселен, Германияда торкөз арқылы оқыту. ХІХ ғасырдың аяғында бірнеше елдерге тарап қолдану аясы кеңейді. Алайда, гигиеналық талап пен жазуға кері әсерін тигізетіні дәлелденгенде алынып тасталынды.

Сол сияқты Англиядағы курсивті үзіліссіз жазуды да айтуға болады.

Мұндай оқу, жазу әдістемесіне әсерін тигізген, оның өзгеруіне мынадай себептер болды.

1. Өзінің зерттеулер немесе басқа мұғалімдердің тәжірибесі негізінде жасалынған қорытындылар немесе әдістемелік нұсқаулар. Бұл жазуды байытуға әсерін тигізеді. Мәселен, ХХ ғасырдың басында Е. Евсеев оқу, жазудың әдістемесін жасаса, Е. В. Гурьянова, Е. Н. Соколова методикалық нұсқаулар жазды.

2. Оқу, жазудың тәжірибесінің басқа елдермен ауысуы

3. Жасалған іс-тәжірибелер арқылы әдістердің өзгеруі.

Осындай іс-тәжірибиелер негізінде жазуға оқытудың алғашқы әдістерін Гурьянов енгізді. Жеке мектепте және сыныпта жүргізілген эксперимент негізінде графикалық дағдыларын үйретудің әдістемесін жасады.

Көркем жазу саласында көптеген сұрақтар пікірталас тудырып, ауқымды мәселеге айналды.

Олар:

а) 5-6 жасар баланы қалай жазуға оқытамыз?

ә) үзіліссіз және үзіліспен жазуды қалай қолданамыз?

б) тік және көлбеу жазуды қалай қолданамыз?

в) қай қолмен жазған дұрыс?

г) әріптің көлемі қандай болу керек?

Осындай мәселелерді шешу барысында басқа елдермен тәжірибе алмасып отырды.

Англия, Америка, Германия, Швеция т. б елдерде жазуға үйретудің алғашқы кезінде курсивті жазу емес, құрамында көптеген элементтері бар шрифтпен жазды. Бұл жазуды монускрипт деп атады. Бірақ бұл проблеманы шеше алмады. Жазудың жылдамдығы мен сапасы жақсармады.

Чехословския елінде оқушыға жазу оңай болу үшін ең алдымен әріпті үлкен, кейін кіші етіп жазуды үйретті.

АҚШ елінің кей мектептерінде жазудың алғашқы кезінде машинамен басып үйренді.

Болгарияда жазу дағдысы оқытуға үйретуден дамып отырды. Бірінші оқытып үйренуден осы кезде элементті, қолдың қозғалысын жазуға даярлайды.

Сонымен қатар, дәптердегі сызықтардың орналасу үлкен мәселе тудырған. Дәптердегі сызықтардың орналасуымен М. Ричардсон айналысты. [1. /. 12-16 б. /, 2/7-9 б. /]

Оның ойынша жазуға оқытудың алғашқы кезінде оқушыны таза параққа жазып үйрету керек деп есептеді. Қазіргі кезде бұл мәселелер шешілген.

Дегенмен, мынадай жағдайды елестетіп көрейікші: техника жоғарғы деңгейде дамып, тіпті адам қолымен емес арнайы машинкамен жазғанда, жазуға үйретудің қажеті бар ма? Менің ойымша, қай уақытта болса да жазуға үйрету міндетті түрде қажет. Себебі, қазіргі кезде өз ойын еркін жаза алатын, сауатты адамдардың қоғамда маңызы зор.

Міне осыдан келіп зерттеу мақсаты туындайды. Бастауыш сынып оқушыларына жазуды оқытуда тиімді әдіс-тәсілдерді анықтау. Оқу, жазуды үйретуді зерттей келе, бастауыш мектепте оқу, жазудың жаңаша жүргізілу мүмкіндігін қарастыру білім беру саласында өте маңызды, әрі өзекті. Бастауыш сыныпта оқу, жазудың маңыздылығы, оны оқытудың бала тәрбиесінде алатын орны. Бастауыш мектептің бірінші сыныбына арналған жазу үлгілерін санақ бойынша үйрету кестесі, жазуға үйрету тарихының классификациялық кестес, оқу, жазуды үйретуде қолданылатын дидактикалық материалдар түрлері. Жазудың жалпы даму тарихына, оқу, жазуды зерттеген әдіскерлер, гигиенестердің физиологтардың еңбектеріне шолу жасаланынды.

І. Балаларды оқуға, жазуға үйрету процесінде талдау- жинақтау әдісін қолдану жолдары.

1. 1 Жазуға үйретудің тарихынан.

Ерте кезде адамдар тасқа, ағашқа т. б заттарға жазуды бастаған. Заман дами келе түрлі жұмсақ материалдары: папирус, қағаз, перо, қаламсап пайда болды.

Өте ерте кезде адамдар, тасқа сурет салу арқылы өз ойын білдірді. Бұл жазудың қалыптасу тарихының алғашқы кезеңі еді.

Мәселен, бес жүз мың жыл бұрын өмір сүрген Египет фароны Наршер өзінің жеңістерін тасқа суреттер арқылы дамып қалдырғысы келеді. Алайда, бұл жеткіліксіз еді. Осы кезде жазудың бір түрі - иероглиф пайда болды.

Иероглиф сөзі «киелі таңба» деген мағынаны білдіреді.

Қазіргі кезде иероглифпен Қытай пен Япония елдері жазады. Қытай иероглифтері өте ерте кезде пайда болған.

Қытайлықтар үшін иероглиф тек белгі емес, сонымен қатар сурет болып табылады. Олар жазуды оқи отырып, оның бейнесін көре алады. Екі мың жыл бұрын өмір сүрген Финикиндіктер тек дауыссыз дыбыстарды ойлап тапқан. Олардың тілінде сол әріптермен сөйлеуге болатын еді. Финикин елінің жазуымен басқа да елдер танысып, соның негізінде ертедегі грек елі алфавит ойлап табады. Бұл алфавитте дауысты және дауыссыз дыбыста болды. Әр елдің алфавитінің пайда болуы ұзаққа созылды. Ерте кезде Грек елінің ғалымы Пеламед алғаш 16 әріп жасаса, уақыт өте жазу дамыту үшін 3, 6 т. б әріп қосып осылайша грек елінің алфавиті пайда болды.

Славян халықтарына келетін болсақ, қазіргі кезде олардың өз алфавиті бар. Алайда ерте кезде Славян елінің өз жазуы болған жоқ. Х ғасырдың екінші жартысында Греция елінен шыққан ағайынды Кирим және Мефодий ұлы Моравия (қазіргі Чехословякия елінің территориясы) еліне келіп славян елінің жазуын қалыптастырумен айналысты. Олар славян тілін жақсы білгендіктер, славян алфавитін жасау қиынға соққан жоқ. Бұл славян елдерінің оқуы мен жазуына мүмкіндік берді. [1. / 18- 23 б. /]

Қазақ алфавитінің шығу тарихына тоқталсақ Қазан төңкерісіне дейінгі оқулықтарды екі түрге бөліп қарастыру қолға аланып келеді.

1. Ы. Алтынсарин құрастырған орыс алфавитіне негізделген оқулықтар.

2. Араб алфавитіне негізделген оқулықтар

Ы. Алтынсарин жаңа оқулық жасау мәселесін 60-жылдардың басында-ақ шұғылданды. 1879 жылы басылып шыққан «Қазақ хрестоматиясының» негізін К. Д. Ушинский сияқты озық ағартушылардың оқулықтары негізінде жасауды мақсат етіп қойды және қазақ дыбыстарын орыс әріптермен таңбалау мүмкіншілігін қарастырып, сол ойын осы «Хрестоматияда» жүзеге асырды.

Білімін көтеретін, тақырыбы оларды қызықтыратын кітаптарды қазақтың өз тілінде, олардың өздеріне таныс әріппен шығаруды ұсынды.

Ал А. Е Алекторовтың, А. В. Василевтің әліппелері орыс алфавитін қазақ қауымына ұсыну, соның негізінде жұртшылықтың сауатын ашу ниетінен жазылған еңбектер болатын.

А. Е. Алекторовтың өзінің «К мудрости ступенька» атты еңбегінде: «В этих школах совсем немпримимы учебные книги щвестиых нашых педагогов Бунакова, Ушинского, Водовозова, Пехомирова и Корфа: материалы их обращается в совершенно неудобоваримую пищу там, где учатся дети киргизов»

Бұл әліппелерде қазақ дыбыстарының орыс дыбыстарына ұқсастарын береді де, тек қазақ тіліне ғана тән ң, і, ұ, ү, тәрісдес дыбыстарды әліппенің соңына қояды. Екі тілде бірдей кездесетін, ашық естілетін жуан дыбыстылар мен созып айтуға келетін с, ш тәрізді дауыссыздар алдымен беріледі. Шұғыл дауыссыздар кейінге қалдырылады. Осыдан кейін араб алфавитіне негізделген әліппелер де шыға бастады. Соның бірі- Нұрбаевтың «Қазақша әліппе» оқулығы. Мұнда автор талдау жинақтауда негізделген дыбыстың ұсынғанымен араб, әліпбиі қазақ тілінің дыбыстық ерекшеліктеріне сәйкес келмейтіні анық болатын. Сонымен бірге әліппедегі жаттықтырулардың кейбірі татар әдістерімен берілді.

А. Байтұрсынов ағарту, сауат ашу төңірігінде атқарған қызметі айрықша. 1912 жылы Орынборда басылған «Оқу құралдарына» А. Байтұрсынов қазақ тіліндегі дауысты, дауыссыз дыбыстарды, олардың негізделген әріптермен меңгертуді көздеген. Әліпбиді қазақтың төл дыбыстық артикуляциясына дәл келтіре отырып, меңгертуді принципін ұстанған.

Мысалы: алғашқы сабақта а, р, з, дыбыстарын өтуді ұсынса да оқыту барысында базалық үш әріпті бірден көрсетуді қолдамайды. Әуелі жеке дыбыстарды қайталап айттырып, содан соң әріпті көрсетіп ғана оқытуды ұсынады.

Алғашқы сабақта бір-екі буынды сөздерден аспайды. Екінші сабақта л- таңбасы да осы әдіспен меңгертемін. Әрбір сабақта А. Байтұрсынов көрнекілік, жүйелілік, ғылымилық, түсінуде қолайлылық қағидаларын ұсынған. Бұл принциптер әлі күнге маңызын жойған жоқ.

З. Ерғалиұлының 1910 жылы шыққан «Қазақ әліппесі» - ол жалпылама оқуды уағыздамай жаңаша оқытуды насихаттайды. Мұның құрылым ерекшелігі, автор әріпті белгілі жоспармен жеке-жеке сабақтарға бөлген. Бір бетте 4 сабақтың жоспары берілген. Қазақ оқулықтарында әліппені дыбыстық жүйеде келтіруге бағытталған алғашқы оқулық - Қ. Серғалиннің «Қазақша әліппе» кітабы болды. Мұнда дыбыс әріпті, буынды, үйрету күнделікті сөйлеу тәжірибесіне байланыстырылды.

Сол сияқты тағы бір оқулық А. Байділдидің «Жаңа әліппе» туралы еңбегі. Мұнда алдымен а, т, н, әріптері, одан соң тиісінше р, о, қ әріптеу өтілуге тиіс болды. Бұл әліппеге де тән нәрсе-оқу-жазуға үйрету, оқушыларға таныс, жеңіл сөздерден басталған. Мысалы: ат, ата, ана, тана, аттан т. б 1929 жылы латын әліпбиін қабылдағаннан кейін ана тілінде оқулықтар шығару ісі біршама ізгеріледі. Соның бірі Ғ. Мүсірепов пен А. Байділдиннің 1929 шыққан «Қызыл әскер әліппесі». Мұнда алдымен а және ш әріптері таныстырылып, содан кейін осы әріптерден құралған ат, ата, атта, тат буындары өтіледі. Бір ерекшелігі- мұнда әрбірсабақта жеке бір дыбыс, таңбалары ғана емес, белгі бір үйретілетін сөздерді құрайтын екі немесе бірнеше дыбыс таңбалары бар мезгілде өтіледі. Жоғарыда аталған әліппелердің ортақ кемшілігі-буын түрлерінің ауыр -желілдігі ескермелуі. Мысалы: А. Байділдиннің «Әліппесінде» әріптердің реті а, т, н, р, о, қ, д, ж, л, м болып келсе Ғ. Мүсірепов пен А. Байділдиннің «Қызық әскер әліппесінде» а, т, б, л, с, н, ж, к, д, о, г болып келеді. Бұл әліппелерде дыбыстардың орын тәртібі түбегейлі шешілмегенмен, авторлардың бірқатары дидактикалық қағидаларды ескеріп отырғаны көзге түседі.

Басқа ғылымдар сияқты көркем жазуды оқытуда да ғалымдар арасында талас- тартыс болды. ХІХ ғасырдың басында пайда болған темір перомен тек ХІХ ғасырдың екінші жартысында мектепке қолданысқа түсті. ХІХ ғасырдың аяғында үйректің қанатынан жасалған қаламсапты пайдалануды тиімді деп санады.

Алғашқы кезде жазуға үйрету көптеген қиындықтар туғызды. Көркем жазуға үйрету барысында көшіру әдісі, механикалық жаттығулар арқылы үйретілді. Бірнеше айлар бойы оқушылар алфавит бойынша әріптерді, буын, сөйлемдерді көшірді. Бірақ бұл әдістің еш нәтижесі болмады. Яғни, графикалық сауаттылық ескерілмей, тіпті өз жазғандарын оқи алмайтын жағдайларда болды. Тек Петр І жазудың шрифтіне назар аударды. Орыс халқы Европалық шрифаен, яғни латын әріптерінің үлгісімен жаза бастады. Жазу оңайырақ болғанымен, көркем жазуға үйрету ұзаққа созылды.

Уақыт өте келе көркем жазу пән ретінде бастауыш мектепке енгізілді. ХІХ ғасырда көркем жазу өнер пәндерінің циклінде оқытылды. Бұл пәннен дәріс берген сурет, сызу пәндерінің мұғалімдері еді. Бұл кезде әдемі әрі тез жазу маңызды болды. ХІХ ғасырдың ортасында көркем жазуға байланысты бірнеше әдістемелер шыға бастады: В. Половцев «Шапшан жазу курстары», П. Е. Баранцевич «Шапшаң жазуға жетелеу», П. Е. Традобоев қызмет іс- қағаздарын әдемі жазудың үлгісін шығарды. Осыған қарамастан, ХІХ ғасырдың ортасына дейін жазу мен оқудың арасында байланыс болмады. Яғни, алфавиттік ретпен оқытылды. К. Д. Ушинский оқи отырып жазуды ұсынды. Яғни, алфавиттік ретпен емес, оқу ретімен жазып үйренді. Оқи отырып жазу нәтиже берді және оқушылардың қызығушылығын арттырды. Бұл әдіс қазіргі кезде де мектептерде қолданылады.

Көркем жазу пәні педагогика, гигиена, физиология, психология т. б пәндермен байланысты. ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басында көркем жазу пәні бойынша түрлі әдістемелер жарық көрді. Сонымен қатар В. Гербача және Ф. В. Грекованың әдістемелері де үлкен қызығушылығын тудырды.

Көркем жазуды тек әдіскерлер ғана емес, гигиенистер- А. С. Вирениус, В. И. Бывалкевич те зерттеді. Өткен жүз жылдық аяғында профессор Ф. Эрисман мектеп партасын жасады.

Көркем жазуға үйретуде: тік жазу керепе, әлде көлбеу жазу керек пе?

Деген сұрақтар пікір талас тудырды. Бір кездері көптеген елдерде соның қатарында Ресей елінде де тіке жазу енгізілді. Алайда бұлай жазу ұзаққа созылған жоқ. Себебі тіке жазу оқушының денсаулығына (қабырғаның қисық болу т. б) әсер ететіндігі дәлелденді. Көлбеу жазу тез әрі қолайлы болғандықтан енгізілді. [2. /3-8 б . ]

1969 жылдан бастап республика мектептері оңайтылған жаңа жазу шрифтісіне көшірілді.

Оңайтылған алфавиттегі әріптердің басым көпшілігі өзінің сызылуы жағынан байланыстырып жазуға ыңғайластырылған.

Байланыстырып жазуды қалыптастыру үшін мұғалім мына төмендегілерді ескеруге тиіс:

А) қолжазба әріптерінің биіктігі мен ені 2:1 қатысына сай болу керек (үш негізгі элементтен тұратын ж, м, т, ф, ш, щ, ы, ю әріптерінен басқасы) .

Ә) жазу оң жаққа қарай 65 көлбеу болуға тиіс, әріптер мен әріп элементтерінің көлбеулігі бірдей болу керек.

Б) дөңгелек немесе жартылай дөңгелек элементтері бар әріптерді сөз ішінде басқа әріптермен байланыстырудың негізгі екі әдісі бар: үстіңгі және астыңғы. [3. /105-106 . ]

Жазуға үйрету жүйесінде әр түрлі әдістер: көшіре жазу әдісі, сызықтық әдіс, ритмикалық әдіс, генетикалық әдіс, карстер әдісі кеңінен қолданылды.

Көшіріп жазу әдісі бойынша мұғалім дәптерге карындашпен жазады немесе әріп таңбаларын нүктемен белгілейді. Ал, оқушылар оның үстінен басып жазады. ХІХ ғасырда бұл әдіс мектептерге енгізілді. Бірақ бұл әдістің қолданылуы ұзаққа созылған жоқ. ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында алдыңғы қатарлы И. Евсеев, Ф. В. Греков т. б әдіскерлер сын айтты. Олардың айтуы бойынша бұл әдіс түсіне отырып жазуға емес, механикалық жазуға әкеп соғады деді. Бұған қарамастан Д. А. Писареевский, И. Н. Боголюбов сияқты әдіскерлер көркем жазуға үйретудің алғашқы кезінде немесе оқушылармен жеке жұмыс жасағанда пайдалы екендігін мойындады. Д. А. Писаревский бұл әдістің жазуды қайта қалыпқа келтірген кезде пайдалану керектігін айтты. Көшіру әдісінің кемшіліктерін ескере отырып, оны әрқашан қолдануға шек қойылды.

Сызықтық әдіс арқылы оқушы әріптің көлемін, пішінін, арақашықтығын, көлбеулігін дұрыс жазуды үйренеді. Әріптің біркелілігін сақтау үшін арнайы торкөздер пайдаланылды.

1857 жылы Германияда графикалық торкөздер пайда болды. ХІХ ғасырдың аяғында Германияда бұл торкөзді пайдалануды алып тастады. Себебі, бұл көздің жаңарына және оқушылардың өздігінен жұмыс істей алмауына әкеліп соқтырды.

Ресейде суретші мұғалімдер көркем жазу пәнінен дәріс бергендіктен олар жазуды сурет пәніндегідей көмекші торкөздер арқылы қалыптастыруға тырысты. Революцияға дейінгі Е. В. Гурьянов, Ф. Г. Голованов, Е. Н. Соколова бұл әдістің тек нашар жақтарын айтты. Мұндай торкөздерге әріпті жазу дәптерді тік қою арқылы жүзеге асады. Ал, бұл қолдың дұрыс емес қозғалуына әкеп соғады.

Генетикалық әдіс көркем жазуда әріп элементтерін жазып үйренуді талап етеді. Балалар әріп таңбаларын, алфавит ретімен жазып үйренбейді, алдымен оңай әріптерді жазып үйренеді, соңынан біртіндеп жазылуы күрделі әріптерді таңбалауға үйретеді. Генетикалық әдіс өте ерте кезде пайда болды. И. Е. Евсеев бұл әдісті ХVІ ғасырда неміс суретшісі Дюрер қолданғанын жазды. Көркем жазуға үйретуде Песталоций қолданған. ХІХ ғасырда бұл әдіс Европа елдерінің мектептерінде қолданысқа түсті. Бұл әдісті орыс елінің мектептерінде пайдаланудың нәтижесі зор болды. И. Е. Евсеев, Ф. В. Греков т. б бұл әдістіңмеханикалық жаттығулардан әлде қайда тиімді екендгін айтты. Алайда, әдіскерлер әріпті оқудан бөліп жазуға болмайтындығын түсінді. Сондықтан генетикалық әдіс оқудың ретімен әріпті жазып оқудан кейін пайдаланылды. Соңғы кездері бұл әдісті әдістемелерде әліппе кезеңінен кейін және әріпті қалыпқа келтіруде пайдалануды ұсынған.

Тактикалық немесе ритмикалық әдіс. Ритм- бүкіл жазу элементтерінің лайықты үйлесімін табуға көмектесетін амал. Тақтылау (санау) - қозғалысты бір қалыпты жетілдіріп, оқушылардың жазу қарқының жеделдетуге әсер етеді, жазу процесінде жасалатын қол қимылдарының дұрыс та айқын болуын дамытады, сыныптың бір мезгілде жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Алайда, бұл әдістің бірнеше жалықтыратындығы, жұмысқа қызығушылығын төмендететіндігі айтылды.

Карстер әдісі қолдың қозғалысын дамыту үшін жасалынатын жаттығулар жатады. ХІХ ғасырдың басында ағылшын Карстер енгізген. Бұл әдіс бойынша ең алдымен 19 элементті, одан кейін жазылуы қиын штрихтары бар әріптерді, сөздерді жазуға үйретеді. Бұл әдісті ересектерге (каллиграфиясын түзеу үшін) пайданылған тиімді. [2. /8-9 б. /, 4. /3-6 б/, 3/99-112/]

Міне, бұл көркем жазудың дәстүрлі әдісі болып табылады. Бұл әдістерді жекеше қолдану нәтиже бермейтіндігін байқап отырмыз. Нәтиже барлық әдісті қолдану ретімен пайдаланғанда ғана болады.