Ортопедиялық стоматология клиникасында қолданылатын материалдар

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті
Терапевтикалық және Ортопедиялық стоматология кафедрасы
Әубакір Төлеухан
2-004 топ,стоматология мамандығы
Ортопедиялық стоматологияда қолданылатын негізгі материалдар (металл құймалар, полимерлер, керамика). Құрамы, қасиеті, қолданылуы.

Ортопедиялық стоматология клиникасында қолданылатын материалдар.

Материалдар
Тиіптік өклдері
Қолданылатын жерлері

Негізгі материалдар
Металл құймалары - темір
Негізгілері тот баспайтын болат х18н9т, ЭЯ-95

Тот баспайтын болат үшін дәнекерлегіш ПСР-37
Қаптама, көпір тәрізді протездер, кламмерлер, ортодонтиялық аппараттар құйма бөлшектер тот баспайтын болаттан жасалған тістер мен қапталатындарды дәнекерлеу.
Алтын
900 тазалықтағы құйма

750 тазалықтағы құйма дәнекерлегіш
Қаптама көпір тәрізді протездер доғалы протездер микропротездер

Алтыннан жасалған тістер мен қаптамаларды дәнекерлеу.

Хром және кобальт
Кобальт - хром құймасы
Құйма доғалы протездер, көпір тәрізді

Протездер металлокерамикалық протездер
Күміс және палладий
Күміс - палладий құймалары
Микропротездер, көпір тәрізді протездер, қаптама
Пластмассалар
А) акрилаттар негізінде

Б) силикондар негізінде

В) полихлорвинил

Г) хлорвинил және бутилакрилат
Этикрил - 02, фторакс, синма - М

Элладент, боксил ортосил

Ортопласт

Эластопласт
Алмалы салмалы протездердің негізгі, ортодонттық аппараттар, бет-жақ протездерінің, негіздері, жасанды тістер, фасеткалар, пластмассалық қаптамалар

Жұмсақ төсеніш, боксерлік жұмсақ төсеніш (шендеуіш)

Жақ протездері

Боксер шендеуіші
Д) өздігінен қататын акрилаттар
Карбопласт, редонт-2, редонт-3, редонт, протакрил-М, теодент
Арнаулы қасықтар, тістерге пломба салу, ортодонттық аппараттар, протездердің құрлымын өзгерту, қанқұрт, қанжел ауруларына уақытша шина ретінде
Керамикалық материалдар: фарфор, ситалдар
Гамма-Мк, Радуга фарфор ұнтақтары, сикор
Қаптама, металдық керамикалық протездер

Қосалқы материалдар

Қалып алуға арналған материалдар
Гипс, мырышоксидэвгенол пласталары, альгинаттық, силикондық, тиоколдық, термопластикалық, гидроколлоидтық
Қалып алуға, мүсін жасауға
Мүсін жасауға арналған материалдар
Негіздік балауыз мүсіндік балауыз

Жабысқақ балауыз

Силаур
Балауыздан негіз жасауға, тіс протездерін және оның бөліктерін жасауға қалыпына келтіруга
Протездердің бөліктерін уақытша қосып жалғастыру үшін
Алтын құймаларын құюға
Қалып құятын және отқа төзімді материалдар
Аурит
Формалит
Кристасил

Сиалит
Алтын құймаларын құюға
Тот баспайтын болаттарды құюға
Кобальт - хром құймаларын құюға

Кобальт - хром құймаларын құюға
Протездерді өңдеп әрлеуге қажет материалдар
Алмаз, корунд, электрокорунд, жалтырататын сықпалар (ГОИ, крокус), пемза, бор
Металдан, фарфордан, пластмассадан жасалған протездерді өңдеп, әрлеуге.
Тез балқитын металл қоспалары
Қорғасын, қолайлы, висмут
Қатты металдан жасалған тістерді, қаптамаларды дәнекерлеуге
Қышқылдар
Тұз қышқылы, күкірт қышқылы, азот қышқылы
Ағарткға арналған ертіндінің құрамына кіреді.
Сілтілер
Қолайлы гидрооксилді
Құйманы химиялық түрде тазалауға
Ағартқыш
Изокол, силикодент
Ажыратқыш қабат
Цементтер
Тіс протездерін ұстауға арналған цемент-фисфат
Тіс протездерін ұстауға, тістің мүсінін алуға
Амальгамалдар
Мыс және күміс амальгамалдар
Тіс мүсіндерін алуға
Мольдин
Мольдин
Қаптаманы штамптауға
Спирт 960
Этил спирті
Протездерді тазалауға, майлардан арылтуға, қалып құятын қосындылардың құрамына кіреді
Бензин
Бензин АИ-92, АИ-76
Қоспаларды ерітуге, протездердің бөлшектерін дәнекерлеуге және металдарды қыздырып өңдеуге
Металл құймаларының физико - механикалық қасиеттері, қолданылуы.
Ортопедиялық стоматологияда протездерді дайындау үшін әр түрлі металл құймалары қолданылады. Металдар таза түрінде қолданылмайды, өйткені олардың қасиеттері негізгі материалдарға қойылатын талаптарға сай келмейді.
Металл дегеніміз - атомдарды геометриялық тәртіппен дұрыс орналасқан кристалды дене.
Стоматолгияда қолданылатын металл мен металл құймаларына қойылатын талаптар.
Ауыз қуысында тотығуға тқрақтылығы өте жоғары болуы керек.
Жоғарғы механикалық қасиетке ие болуы керек (мықтылық, пластикалық, серпімділік).
Жоғарғы технологиялық қасиетке сай келуі керек (оңай штампталуы, құйлуы, жылтыратудың мүмкіндігі, созылуға оңай болуы).
техникалық сипаттамасы жақсы болуы қажет (түсі,балқу температурасы, отырғыштығы төмен болуы керек.
Металдардың құрлысы: металдар қатты күйінде анық байқалатын кристалдық түрде болады. Оны металдың бет қабатын жылтыратып, содан соң активті химиялықзаттармен улай отырып микроскоппен қарағанда, оның құрлысының кристалды екеніне көруге болады. Кристалдық құрлыстың кемшіліктерінің бірі - атомдар арасындағы қуыстардың болуы, басқаша айтқанда, викансия. Торлардың бұл кемістіктері құймалардың балқу кезіндегі бір-біріне енуі үшін өте маңызды және термиялық өңдеуге байланыстыболады. Кристалдық құрлыстың екінші бір кемістігі - дислокация. Бұл жағдайларда кристалдардың шоғырлануына байланысты жартылай жазықтық түзіледі де, жиектік дислокациялы кемістікке әкеледі.
Барлық металдар екіге бөлінеді: қара металдар және түсті металдар.
Қара металдар - қара сұр түсті, тығыхздығы мен балқу температурасы жоғары, салыстырмалы түрде жоғары мықтылыққа ие. Оларға негізінен теміо және олардың құймалары жатады.
Түстік металджардың өзіндік түсі бар, жоғары иімділікке ие, тығыздығы және балқу температурасы салыстырмалы түрде төмен болады.
Қара металдар өз кезегінде былай бөлінеді.
1. темір металдарды - темір, кобальт, никель жатады.
2. Қиын балқитын металдар - балқу температурасы темірден жоғары элементтер. Болатқа ерекше қасиет беру үшін қорлданылады.
3. Уранды металдар - актиноидтар. Олар атом энергетикасында қолданылады.
4. Сирек кездесетін металдар - лантан, цезий, яғни лантоноидтар.
Құйма деп екі немесе одан да көп элементтерді балқытып, ерітіп алынған затты айтамыз. Құймалар сұйық күйден қатты күйге көшкен кезде кристалдық тор түзеді. Осы қату кезінде құйма құрамындағы компоненттердің бір - бірімен өзара әрекетке түсуін:
8. механикалық қосылыс
9. қатты ерітінді
10. химиялық қосылыс деп үш түрге бөлінеді
Механикалық қосылысқа бір бірімен әрекеттескенде ерімейтін металл қосылыстарын жатқызады. Мұндай қосылысқа, мысалы, қорғасын мен висмут және кадмий қосылыстарын жатқызуға болады. Құйманың әрбір компоненті өзіне тән кристалдық торын сақтайды және қасиеттері негізінен құрамдық бөліктерінің қатынасына байланысты болады. Компоненттерінің өзара әлсіз байланысы осы құймаларды тез балқғыш жасағынымен, қолданғанда олардың қаттылығы сақталады.
Қатты ерітінді деп негізгі еріткіштің металл торларына еріген заттың атомдары кірген біркелкі кристалдардан тұратын денені айтамыз. Қатты ерітінді кезінде құймалардың элементтері өзара сұйық күйде де, қатты күйде де бір - біріне ерігіштік қасиет көрсетеді. Рентгендік тексерудің нәтижесі қатты ерітіндінің бір ғана торы болатындығынанықтағына ғылымға белгілі. Қатты ерітіндіде заттың атомы екінші бір заттың кристалдық торындағы атомдардың орнын басуы мүмкін, ал атом аралық кеңістігінде металл емес заттар ораналасады (көміртегі және т.б.). Осы қосылыстарға мысал ретінде ортопедиялық стоматологияда кеңінен қолданылып жүрген хром - никель, хром - кобальт құймаларын жатқызуға болады. Құймаларға бірнеше клиникалық - технологиялық талаптар қойылады. Олар:
1. механикалық қасиетінің жоғары болуы (иімділік, серпімділік, қаттылық, қозғалысқа төзімділік)
2. технологиялық өңдеуінің оңай болуы (штамптау, құю, дәнекерлеу, жалтырату, созу)
3. Отыруының аз болуы
4. Физикалық қасиетінің жоғары болуы (балқу температурасы төмен)
5. Жоғары химиялық тұрақтылыққа ие болуы.
Материалдардың механикалық қасиеті дегеніміз сыртқы өзгеріске, құраушы механикалық күшке және кез келген материалдың механикалық күшке төтеп беруі. Оны арнайы аппараттармен анықтайды.
Қаттылық дене деп бір денеге екінші дененің енуіне қарсы тұру қасиетін айтады. Материалдың қаттылығын Бриннель, Виккерс, Роквеллер әдістерімен анықтайды.
Беріктілік деп материалжың сыртқы күшке бұзылмай және өзгеріске ұшырамай қарсыласу қасиетін айтамыз. Беріктікпротез жасалатын кез-келген материалға қойлатын талаптардың бірі. Сонымен қатар материалдардың біріктігін жоғарлату үшін оны термиялық тұрғыдан өңдейді, созады және легирлейді.
Легирлеу - металға басқа металды қосып арнайы қасиет беру. Қолданылатын ондай материалдарды легирленген депайтады.
Серпімділік деп материалдардың сыртқы күш әсерінен пішінін өзгертуі және күштің әсері тоқтаған дағдайда өз пішініне қайта келуі қасиетін айтамыз.
Иімділік деп материалдың әлдеқандай сыртқы күш әсерінен бұзылмай пішінін өзгертіп, күштің әсері тоқтағаннан кейінсол пішінді сақтап қалу қасиетін айиамыз. Мұндай қасиеттерге қалыптық материалдар, балауыздар ие.
Технологиялық қасиеттері. Ортопедиялық стоматологияда қолданылатын матеиалдардың ең керекті технологиялық қасиеттеріне соғу (ковка), аққыштық, отыру жатады.
Соғу - материалды қысыммен кез келген үлгіге өңдеу.
Оның өңдеуге икемді болуы және бұл кезде материал күштің әсерінен өзінің тұтастығын жоймай, жаңа мөлшер мен көлемге ие болу қасиеті. Соғу, тек металдарға болады.
Аққыштық - материалдардың еріген, сұйық күйінде құйма пішіндері мен қысымдау пішіндерінің ұялы толтыруқасиеті.
Отыру - материалдың құйылғаннан соң қатқан кезіндегі көлемінің кішіреюі. Тіс протездерін дайындаған кезде материалдың отыруын есепке ала отырып құю керек.
Физикалық қасиеті. Оған материалдың түсі, тығыздығы, балқуы, жылу әсерінен ұлғаюы жатады.
Материалдың түсі. Ортопедиялық стоматологияда материалдың түсіне көп көңіл бөлінеді. Материалдар тістің немесе шырышты қабаттың түсіне сәйкес келуі керек. Пластмасса мен фарфордан басқа кез-келген металдар мұндай талапқа жауап бере алмайды.
Хром - кобальт, титан, алтын негізіндегі және күміс - палладий құймалары. Стоматология тәжірибесінде хром-больат құймасы 1933 жылы Vitаllium деген атпен қолданылған. Оны Erde және Prange енгізген. Хром-кобальт құймасының негізгі элементтері - хром, кобальт, никель, сонымен қатар олардың құймадағы проценттік мөлшері 85% кем болмауы тиіс. Сондай-ақ, хром-кобальт құймасына мынадай легирленген элементтер: молибден, никель, темір, кремний, көміртегі, ваннадий, мыс, беррилий, альюминий қосып,оның қасиетін жақсартуға болады. Хром құйма бетінде тотығуға қарсы тұрақты қабат түзіп, құйманың тотығуға ұшырауына жол бермей. Ал кобальт құймаға қаттылық береді. Құйманың ұсақ кристальды құрлысы мен жоғарғы беріктілігін алу үшін молибден қосады. Металдың әр түрлі өңдеуден соң қасиетін сақтап қалу үшін көміртегі қажет. Карбид түзуші элемент ретінде, яғни артық көміртегіні қосу үшін вольфрам қажет. Марганец, темір, кремний құйманың аққыштық қасиетін жоғарылатып, құйылудың сапасын жақсартады.
Хром - кобальт құймасы балқу температурасына қарай екіге бөлінеді:
1. Балқу температурасы 13160С-дан төмен.
2. балқу температурасы 13160С-дан төмен.
Кобальт - хром құймаларының құйылу сапасы жақсы болғанмен, оның құрамындағы кейбір компоненттер кей адамдарда аллергиялық реакция туғызады.
Қазіргі кезде стоматологияда хром-кобальт құймасын кеңінен қолдануы, оның физикалық және механикалық қасиеттерінің артықшылығына, меншікті салмағының жеңілдігіне жәнесұйық күйіндегі тез аққыштығына байланысты. Оның бұл қасиеттері әр түрлі тіс протездерін құюға мүмкіндік береді.
Хром кобальт құймасының тотығуға тұрақтылығы жоғары болғандықтан, оны сүйек тіндеріне енгізіп, тіс протездеріне тірек ретінде де қолданады. Хром-кобальт құймасы құйылғанна кейін 1,8-2% дейін кішірейеді. Сонымен қатар хром-кобальт құймасын стоматологияда, көбінесе жоғарғы дәлділікті қажет ететін протездерді құю үшін қолданады. Мысалы, көпір тектес протездердің қаңқасын және барлық мүмкін болатын шендеуші конструкцияларды металдан құю үшінқолданады. Ал шет елдерде металлокерамикалық протездің қаңқасын мынадай құрамдағы: никель 70% - ға дейін және хром 15-20% - дейін, құймалардан дайындайды. Сонымен қатар, оның құрамында молибден, алюмений, марганец т.б. элементтер кіреді. Мұндай құймалардың атаулары мынадай:Женени-И керамика; (АҚШ) микробонд (Франция); хромикс; Р-2 ультратек (Лихтенштейн); Вирон, Вирон-5, Вирон-77, Вирон-88 (Германия) және т.б.

Хром - кобальт құймасының құрамы
Құймалар
Құрамдық қатынасы, %

C
Si
Mn
Cr
Co
Mo
Fe
Ni
Be
Al
W
Виталиум
Виптам
Визил
1 құйма
2 құйма
3 құйма
0,4
0,1
0,35
0,2
0,2
0,2
0,3
1,1
0,4
0,4
0,1
0,2
0,5
0,7
1,0
0,2
-
-
30,8
28,5
27,0
14,9
28,8
27,4
62,5
45,5
66,2
0,9
64,2
28,7
5,1
-
4-5
18,5
-
4,6
0,7
-
0,5
5,0
-
-
-
24,6
-
55,6
4,3
37,5
-
1,2
-
-
-
1,2
-
-
-
-
0,7
0,2
-
-
-
-
-
1,2

Титан құймалары. Титан - ақ күміс түсті металл, ол атмосферада да, суда да, теңіз суында да қарамайды, сондай-ақ оған қышқыл мен негізәсер етпейді. Титанның тотығуға тұрақтылығы тот баспайтын болаттан жоғары. Беріктілігі жағынан титанның көрсеткіші темірден үлкен. Бірақ темірдің балқу температурасы титаннан жоғары . Болатқа титанды қосып жалтырлығын арттырады. Титан негізіндегі құймалар, негізінен, хирургиялық медицинада қолданылады. Кейде титанды хирургтердің металды деп те атайды. Стоматологияда титанды сүйекішілік, сүйек үсті қабатастылық және эндоодонтоэноссальды имплантаттар ретінде қолданылады. Соңғы жылдары титанды толық құймалы тіс протездердің қаңқасы ретінде, сонымен қатар көпіртектес протездің бетін жабу үшін титанның нитридін қолдана бастады.
Бағалы металдар құймасы. Ортопеджиялқ стоматологияда алтын, күміс, платина, палладий - бағалы металдарды кеңінен қолданылады. Олардың стоматологияда қолданылуының себептері: тотығуға тұрақтылығының жоғарлығы, балқу температурасының басқа металдарға қарағанда төменгі, тығыздылығының және илімділігінің өте жоғарлығы.
Таза алтын - жұмсақ сары металл. Ол өте созылмалы,одан қалыңдығы 0,14 мкм болатын жұқа фольга жасауға да болады. Алтынның балқу температурасы 10630С, мыстың балқу температурасы 10830С, күмістің балқу температурасы 9600С. Алтынның тығыздығы 19,3-ке тең болғандықтан ең ауыр металдар қатарына жатады. Алтын - суда, ауадан тұрақты. Алтынды стоматологияда мыспен және басқа металдармен араластырып, құйма ретінде кеңінен қолданылады. Ортопедиялық стоматологияда алтын құймасының мынадй екі түрін қолданады: 900 сынама (құйма сауыттарымен жасанды сауыттар дайындау үшін), 750 сынама (доғалы протездер мен кламмерлер дайындау үшін және дәнекер ретінде қолданылады). 750 сынамадан төмен сынама ортопедияда қолданылмайды.
900 сынамалы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.