Моносахаридтер мен дисахаридтер алмасуының тұқым қуалаушы ауруларындағы өзгерістері (галактоземия, фруктоземия, лактоземия)
Қазақстан Республикасы Денсаулық Сақтау Министрлігі
Қазақстан Республикасы Денсаулық Сақтау Министрлігі
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Биохимия, биология және микробиология кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырып: Моносахаридтер мен дисахаридтер алмасуының тұқым қуалаушы ауруларындағы өзгерістері (галактоземия, фруктоземия, лактоземия)
Орындаған: Сапарбай Әлия
Тобы: 210 A ЖM
Қабылдаған: Қанжігітова М.Ж.
Шымкент - 2017
Жоспар
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
2.1. Галактоземия
2.2. Фруктоземия
2.3. Лактоземия
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
I Кіріспе
Көмірсулар алмасуы - тірі организмдерде жүретін көмірсулардың қорытылу, ыдырау, сіңірілу, сондай-ақ, олардың басқа қарапайым заттардан биологиялық түзілу процестерінің жиынтығы. Адам мен жануарлардың қоректенуіне қажетті негізгі көмірсуларға крахмал жатады. Адам қорегінде дисахаридтердің де атқаратын қызметі үлкен. Ферменттердің (амилазалар, мальтазалар, сахаразалар және лактазалар) әсерінен ас қорыту жолдарында бұл көмірсулар гидролиздік жолмен ыдырайды. Осының нәтижесінде түзілетін моносахаридтер (негізінен, глюкоза, фруктоза және галактоза) қан тамырлары арқылы тіндерге тарайды.
Адамда тұқым қуалайтын аурулар екі үлкен топқа бөлінеді. Олар гендік аурулар және хромосомалық аурулар деп аталады.
Хромосомалар санының өзгеруінен және олардың құрылымының бұзылуынан пайда болады. Бұл аурулар мутацияның түріне байланысты синдромдарға бөлінеді. Хромосомалық аурулардың негізгі себептері жыныстық жасушаларының мейоздық бөліну кезіндегі хромосомалардың гаметаларға теңдей ажырамауы, соның нәтижесінде жыныстық хромосомалар санында ауытқулардың болуы.
Гендердің өзгеру нәтижесінде пайда болған тұқым қуалайтын ауруларды гендік аурулар дейді. Гендік ауруларды тұқым қуалау ерекшеліктеріне қарай төрт топқа бөледі.
1. Аутосомды-доминанттық тұқым қуалау кезінде белгілер аутосомда орналасады, жынысқа тәуелсіз, ұрпақ сайын көрінеді. Мұндай ауруларға: брахидактилия -- қысқасаусақтылық, полпдактилия -- алтысаусақтылық, ахондроплазия -- ергежейлілік, беттің секпілі, кезді шел басу, сүйектің омырлығы т.б. жатады.
2. Аутосомды-рецессивті тұқым қуалау типінде зерттелетін белгі аутосомда орналасады. Ата-анасында білінбей, ұрпағында көрінеді. Мұндай ауруларға альбинизм(пигментсіз), алькантонурия гомогентизин қышқылын артық бөледі, идиопатия мишықтың өзгеруі, фенилкетонурия -- кемақыл жатады.
3. Жыныспен тіркескен рецессивті белгілердің тұқым қуалау типінде, аурулар келесі ұрпақта X хромосомада көрінеді. Оларға: гемофилия -- қанның ұйымауы, гемералопатия -- түнде көрмеу, дальтонизм -- түсті ажырата алмау, рахит -- сүйектің қисаюы, галактоземия -- галактозаны игере алмау, бауыр циррозы, кемақыл, т.б. жатады.
4. Голландиялық тұқым қуалау типінде белгілер әкесінен тек ұлына ғана беріліп отырады. Мысалға, құлақ қалқаншасының жүнді болуы -- гипертрихоз, гипертрихоздың гені Ү хромосомамен тіркесіп тұқым қуалайды. Ер бала Ү хромосоманы тек әкесінен алады, сондықтан ол ген балаға толық беріледі.
II Негізгі бөлім
2.1. Галактоземия
Галактоземия - тұқым қуалайтын ауру. Галактозаның глюкозаға айналу кезеңіндегі зат алмасулардың бұзылыстары жатады. Тамақпен бірге түсетін сүт қанты, лактозаның, құрамындағы галактозаның глюкозаға айналу реакциясы, негізгі ферменттің тұқым қуалайтын деффектінің әсерінен, аяқталмайды. Галактоза және оның өнімдері қан мен тіндердерде жиналып, орталық жүйке жүйесін, бауырға және көзбұршаққа (хрусталикке) улы әсерін тигізеді. Аурудың көріністері осыған байланысты болады. Дерт, туғаннан кейінгі алғашқы күндерінде және апталарында, айқын сарғаюмен, бауырдың үлкеюімен, неврологиялық көріністермен (сіресу, бұлшық еттердің гипотониясымен, нистагммен), құсумен көрініс береді. Кейін физикалық және жүйке-психикалық дамудағы артта қалып қою, катаракта байқалады. Дерттің ауырлығы әртүрлі. Кейде галактоземия бір-ақ көрінісімен - катарактамен немесе сүттің қорытылмауымен байқалады. Лабораториялық зерттеу кезінде қанда, сол секілді, зәрде галактоза анықталады. Сарғаю байқалғанда тура және тура емес, билирубиндердің мөлшері жоғарлайды. Ағзаның инфекцияларға қарсыласу әрекеті төмендейді. Өмірдің алғашқы күндерінде зәрде галактозаның анықталуы және оның қандағы деңгейінің 0,2 гл-ден жоғары болуы нәрестені галактоземияға тексерілуін қажет етеді. Галактозаға айналатын ферменттердің белсенділігін анықтайтын арнайы лабораториялық әдістер бар. Аурудың ауыр түрлері өмірдің ілкі кезеңдеріндегі өліммен аяқталады. Басқа жағдайларда созылмалы бауыр жеткіліксіздігі немесе орталық жүйке жүйесінің зақымдануы бірінші орынға шығады.
Диагноз дәлелденген жағдайда, баланы емшекпен емізуге болмайды. Бұл дертке шалдыққан сәбилерге арнайы тағамдар қарастырылған. Қан құю, плазма құю көрсетілген. Дәрілік препараттардан калий оротат, АТФ, кокарбоксилаза, дәрумендер комплексі тағайындалады. Жоғары қаупі бар отбасыларындағы жүкті әйелдерді ерте анықтап, жатырішілік профилактиканы жүргізудің әсері жоғары. Жатырішілік алдын алуға жүкті әйелдің ас мәзірінен сүтті алып тастауы жатады. Қауіп бар отбасыларды есепке қою - нәрестені арнайы зерттеуден өткізіп, сол сияқты, диагноз қойылған жағдайда, оны лактозасыз емізуге ауыстыруға мүмкіндік береді.
2.2. Фруктоземия
Фруктоземия - тұқым қуалайтын ауру, фруктозаны көтере алмау (барлық тәтті жемістерде, жидектер, кейбір көкөністер мен балда болатын қант). Фруктоземия кезінде фруктозаны ыдаратып, қорытатын ферменттер (энзимдер, органикалық заттар, ағзадағы жеделдететін химиялық реакциялар) өте аз немесе мүлдем жоқ. Бұл ауру нәрестенің бірінші аптасы мен бірінші айында немесе бірінші рет сусындар мен басқа да фруктозасы бар тағамдарды (тәтті шай, жеміс сусындары, көкөністік және жеміс жидек езбелері) қабылдағанда анықталады. Фруктоземия аутосомды - рецессивті типте тұқым қуалайды. (ата - ананың екеуінде болса ғана беріледі). Ұлдар мен қыздарда бұл ауру бірдей кездеседі.
Симптомдары:
Әлсіздік, терінің бозарыңқылығы
Тер бөлінудің жиілігі
Ұйқышылдық
Құсу
Диарея
Тәтті ... жалғасы
Қазақстан Республикасы Денсаулық Сақтау Министрлігі
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Биохимия, биология және микробиология кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырып: Моносахаридтер мен дисахаридтер алмасуының тұқым қуалаушы ауруларындағы өзгерістері (галактоземия, фруктоземия, лактоземия)
Орындаған: Сапарбай Әлия
Тобы: 210 A ЖM
Қабылдаған: Қанжігітова М.Ж.
Шымкент - 2017
Жоспар
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
2.1. Галактоземия
2.2. Фруктоземия
2.3. Лактоземия
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
I Кіріспе
Көмірсулар алмасуы - тірі организмдерде жүретін көмірсулардың қорытылу, ыдырау, сіңірілу, сондай-ақ, олардың басқа қарапайым заттардан биологиялық түзілу процестерінің жиынтығы. Адам мен жануарлардың қоректенуіне қажетті негізгі көмірсуларға крахмал жатады. Адам қорегінде дисахаридтердің де атқаратын қызметі үлкен. Ферменттердің (амилазалар, мальтазалар, сахаразалар және лактазалар) әсерінен ас қорыту жолдарында бұл көмірсулар гидролиздік жолмен ыдырайды. Осының нәтижесінде түзілетін моносахаридтер (негізінен, глюкоза, фруктоза және галактоза) қан тамырлары арқылы тіндерге тарайды.
Адамда тұқым қуалайтын аурулар екі үлкен топқа бөлінеді. Олар гендік аурулар және хромосомалық аурулар деп аталады.
Хромосомалар санының өзгеруінен және олардың құрылымының бұзылуынан пайда болады. Бұл аурулар мутацияның түріне байланысты синдромдарға бөлінеді. Хромосомалық аурулардың негізгі себептері жыныстық жасушаларының мейоздық бөліну кезіндегі хромосомалардың гаметаларға теңдей ажырамауы, соның нәтижесінде жыныстық хромосомалар санында ауытқулардың болуы.
Гендердің өзгеру нәтижесінде пайда болған тұқым қуалайтын ауруларды гендік аурулар дейді. Гендік ауруларды тұқым қуалау ерекшеліктеріне қарай төрт топқа бөледі.
1. Аутосомды-доминанттық тұқым қуалау кезінде белгілер аутосомда орналасады, жынысқа тәуелсіз, ұрпақ сайын көрінеді. Мұндай ауруларға: брахидактилия -- қысқасаусақтылық, полпдактилия -- алтысаусақтылық, ахондроплазия -- ергежейлілік, беттің секпілі, кезді шел басу, сүйектің омырлығы т.б. жатады.
2. Аутосомды-рецессивті тұқым қуалау типінде зерттелетін белгі аутосомда орналасады. Ата-анасында білінбей, ұрпағында көрінеді. Мұндай ауруларға альбинизм(пигментсіз), алькантонурия гомогентизин қышқылын артық бөледі, идиопатия мишықтың өзгеруі, фенилкетонурия -- кемақыл жатады.
3. Жыныспен тіркескен рецессивті белгілердің тұқым қуалау типінде, аурулар келесі ұрпақта X хромосомада көрінеді. Оларға: гемофилия -- қанның ұйымауы, гемералопатия -- түнде көрмеу, дальтонизм -- түсті ажырата алмау, рахит -- сүйектің қисаюы, галактоземия -- галактозаны игере алмау, бауыр циррозы, кемақыл, т.б. жатады.
4. Голландиялық тұқым қуалау типінде белгілер әкесінен тек ұлына ғана беріліп отырады. Мысалға, құлақ қалқаншасының жүнді болуы -- гипертрихоз, гипертрихоздың гені Ү хромосомамен тіркесіп тұқым қуалайды. Ер бала Ү хромосоманы тек әкесінен алады, сондықтан ол ген балаға толық беріледі.
II Негізгі бөлім
2.1. Галактоземия
Галактоземия - тұқым қуалайтын ауру. Галактозаның глюкозаға айналу кезеңіндегі зат алмасулардың бұзылыстары жатады. Тамақпен бірге түсетін сүт қанты, лактозаның, құрамындағы галактозаның глюкозаға айналу реакциясы, негізгі ферменттің тұқым қуалайтын деффектінің әсерінен, аяқталмайды. Галактоза және оның өнімдері қан мен тіндердерде жиналып, орталық жүйке жүйесін, бауырға және көзбұршаққа (хрусталикке) улы әсерін тигізеді. Аурудың көріністері осыған байланысты болады. Дерт, туғаннан кейінгі алғашқы күндерінде және апталарында, айқын сарғаюмен, бауырдың үлкеюімен, неврологиялық көріністермен (сіресу, бұлшық еттердің гипотониясымен, нистагммен), құсумен көрініс береді. Кейін физикалық және жүйке-психикалық дамудағы артта қалып қою, катаракта байқалады. Дерттің ауырлығы әртүрлі. Кейде галактоземия бір-ақ көрінісімен - катарактамен немесе сүттің қорытылмауымен байқалады. Лабораториялық зерттеу кезінде қанда, сол секілді, зәрде галактоза анықталады. Сарғаю байқалғанда тура және тура емес, билирубиндердің мөлшері жоғарлайды. Ағзаның инфекцияларға қарсыласу әрекеті төмендейді. Өмірдің алғашқы күндерінде зәрде галактозаның анықталуы және оның қандағы деңгейінің 0,2 гл-ден жоғары болуы нәрестені галактоземияға тексерілуін қажет етеді. Галактозаға айналатын ферменттердің белсенділігін анықтайтын арнайы лабораториялық әдістер бар. Аурудың ауыр түрлері өмірдің ілкі кезеңдеріндегі өліммен аяқталады. Басқа жағдайларда созылмалы бауыр жеткіліксіздігі немесе орталық жүйке жүйесінің зақымдануы бірінші орынға шығады.
Диагноз дәлелденген жағдайда, баланы емшекпен емізуге болмайды. Бұл дертке шалдыққан сәбилерге арнайы тағамдар қарастырылған. Қан құю, плазма құю көрсетілген. Дәрілік препараттардан калий оротат, АТФ, кокарбоксилаза, дәрумендер комплексі тағайындалады. Жоғары қаупі бар отбасыларындағы жүкті әйелдерді ерте анықтап, жатырішілік профилактиканы жүргізудің әсері жоғары. Жатырішілік алдын алуға жүкті әйелдің ас мәзірінен сүтті алып тастауы жатады. Қауіп бар отбасыларды есепке қою - нәрестені арнайы зерттеуден өткізіп, сол сияқты, диагноз қойылған жағдайда, оны лактозасыз емізуге ауыстыруға мүмкіндік береді.
2.2. Фруктоземия
Фруктоземия - тұқым қуалайтын ауру, фруктозаны көтере алмау (барлық тәтті жемістерде, жидектер, кейбір көкөністер мен балда болатын қант). Фруктоземия кезінде фруктозаны ыдаратып, қорытатын ферменттер (энзимдер, органикалық заттар, ағзадағы жеделдететін химиялық реакциялар) өте аз немесе мүлдем жоқ. Бұл ауру нәрестенің бірінші аптасы мен бірінші айында немесе бірінші рет сусындар мен басқа да фруктозасы бар тағамдарды (тәтті шай, жеміс сусындары, көкөністік және жеміс жидек езбелері) қабылдағанда анықталады. Фруктоземия аутосомды - рецессивті типте тұқым қуалайды. (ата - ананың екеуінде болса ғана беріледі). Ұлдар мен қыздарда бұл ауру бірдей кездеседі.
Симптомдары:
Әлсіздік, терінің бозарыңқылығы
Тер бөлінудің жиілігі
Ұйқышылдық
Құсу
Диарея
Тәтті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz