МАТЕМАТИКАДАН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫСТАРДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ДАМЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛЕРІ

Пән: Математика, Геометрия
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Титулка үшін

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 5

Математиканы оқыту мазмұнының негізгі компоненттері . . . 5
Оқушылардың шығармашылық қызметінің мәні мен сипаттамалық ерекшеліктері . . . 9

2 МАТЕМАТИКАДАН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫСТАРДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ДАМЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛЕРІ . . . 22

2. 1 Математикадан сыныптан тыс жұмыстардың түрлері . . . 22

2. 2 Математикадан сыныптан тыс жұмысындағы оқушылардың шығармашылық қызметін дамытудың жолдары . . . 27

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 32

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 35

КІРІСПЕ

Қурстық жұмыстың жалпы сипаттамасы. Бүгінгі жалпы білім беретін орта мектеп қоғамның алға қойған міндеттерін орындау үшін баланың табиғи мүмкіндіктерін, қабілетін дамытып кең профильді және дүниежүзілік деңгейдегі жоғары мәдениет пен қажетті білім қорын жинақтаған, өз алдына жауапты шешімдер қабылдай алатын, әр істе белсенді шығармашылық әрекет жасауға қабілетті жас ұрпақты тәрбиелеуі тиіс.

Оқушыларды шығармашылық жолмен оқыту, көптеген ғалымдардың көзқарасы бойынша, ХХІ ғасырда іске асуға тиісті негізгі - өзекті проблема.

Оқыту процесінде мектеп оқушыларын сыныптан тыс өз бетіндік жұмыстар арқылы ойлануға үйрететін шығармашылық жұмыстар дидакт ғалымдардың (Р. Г. Лемберг, М. Жұмабаев, М. Дулатов, А. К. Көбесов, М. И. Махмутов, М. А. Данилов, Т. И. Шамова), сондай-ақ психологтар Л. С. Выготский, С. Л. Рубинштейн, В. В. Давыдов, М. Мұқанов, В. А. Крутецкий, В. А. Понамарев, Т. Тәжібаев және т. б. мазмұнды еңбектерінде кеңінен талданған.

Оқушының даму деңгейіне сай білім беріп қана қоймай, сонымен бірге олардың белгілі ғылым саласына қатысты қабілетін дамытуға, өз ортасындағы өзгерістерге сай білімін өз бетінше толықтыруға және оны жаңа жағдайларға шығармашылықпен қолдана білуге дағдылануы қажет. Сондықтан оқушылардың оқу процесіндегі таным қызметінің белсенділігін арттыру математиканы оқытудың ең негізгі бірінші дәрежелі проблемасы ретінде біздің зерттеу жұмысымызда басшылыққа алынды.

Шығармашылық қызмет математиканың сыныптан тыс жұмыстарындағы оқушылардың өз бетіндік жұмыстарымен тығыз байланысты болатыны осы зерттеудің өзекті мәселесі.

Жұмыстың өзектілігі. Бүгінгі жалпы білім беретін орта мектеп қоғамның алға қойған міндеттерін орындау үшін баланың табиғи мүмкіндіктерін, қабілетін дамытып кең профильді және дүниежүзілік деңгейдегі жоғары мәдениет пен қажетті білім қорын жинақтаған, өз алдына жауапты шешімдер қабылдай алатын, әр істе белсенді шығармашылық әрекет жасауға қабілетті жас ұрпақты тәрбиелеуі тиіс.

Оқушыларды шығармашылық жолмен оқыту, көптеген ғалымдардың көзқарасы бойынша, алдағы ХХІ ғасырда іске асуға тиісті негізгі - өзекті проблема.

Қазіргі кезде математикадан сыныптан тыс жұмыстарда оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту тұрғысынан тиімділігін арттыру - бүгінгі жоғары және орта мектептерде математиканы оқыту теориясы мен әдістемесінің педагогикалық мәселелерінің бірі.

Психологиялық-педагогикалық еңбектерде шығармашылық қабілет, шығармашылық қабілеттің құрылымы мен оның формалары (П. П. Блонский, А. Н. Леонтьев, С. Л. Рубенштейн, т. б. ), арнайы ұйымдастырылған оқыту әдістерінің шығармашылық қабілеттің дамуы мен ойлаудың икемділігіне тигізетін әсері (П. Я. Гальперин, А. В. Запорежец, Д. Б. Эльконин), тұлғаның шығармашылық қабілетінің психологиясы (А. В. Брушлинский, С. Л. Рубенштейн, т. б. ) жан-жақты зерттелген.

Оқыту процесінде мектеп оқушыларын сыныптан тыс өз бетіндік жұмыстар арқылы ойлануға үйрететін шығармашылық жұмыстар дидакт ғалымдардың (Б. М. Есипов, М. И. Скаткин, И. Т. Огородников, Р. Г. Лемберг, М. Жұмабаев, М. Дулатов, В. П. Добрица, А. Е. Әбілқасымова, А. К. Көбесов, И. Б. Бекбоев, М. И. Махмутов, М. А. Данилов, Т. И. Шамова) мазмұнды еңбектерінде талдаған.

«Қазақстан - 2030» атты еліміздің стратегиялық бағдарламасында ұзақ мерзімді басылымдардың ең негізгілерінің бірі - жоғары интеллектуалды жастарды жан-жақтылыққа тәрбиелеу, олардың потенциалдық деңгейлерінің көтерілуіне үлес қосу. Сондықтан, ұстаз - мұғалімдер қауымының алдында өте үлкен міндет жүктеледі. Қазіргі кезде ғылым мен техниканың даму деңгейі әрбір оқушыға сапалы және терең білімнің, іскерліктің болуын талап етеді.
1 МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Математиканы оқыту мазмұнының негізгі компоненттері

Математиканың оқыту әдістемесі (МОӘ) соңғы жылдары қарқынды дамып мазмұны жағынан да, ғылыми әдіс-тәсілдері жағынан да кемелденген педагогиканың бір саласы. Болашақ математика мұғалімі математиканы оқытудың жалпы заңдылықтарын, мақсат-мазмұнын, әдіс-тәсілдерін, методикалық зерттеулерді, есеп шығаруды және оларды оқушыларға түсіндірудің жолдарын оқытудың техникалық және көрнекі құралдарын оқу процесінде пайдалану әдістемесін, оқушыларды оқу-ісіне жұмылдыру тәсілдерін, педагогика ғылымы мен озат тәжірибе жетістіктерін мектеп практикасына батыл енгізу тәсілдерін жоғары мектеп қабырғасында жүргенде игеруі тиіс.

Математиканы оқыту әдістемесі математика пәнінің ерекшеліктеріне негізделген оқу-тәрбие жүйесі жайындағы ғылым. Бұл жүйені меңгеру математиканы оқыту мен математика пәні арқылы оқушыларды тәрбиелеу ісін ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Математиканы оқыту әдістемесі педагогикалық ғылым сондықтан да ол қазіргі қоғамның талаптарына сай педагогика ғылымы анықтап берген жалпы білім беру мен тәрбиелеудің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес құрылады. Математиканы оқыту әдістемесі мұғалімнің оқу материалдарын беру, оқушылардың математикалық білімді саналы меңгеру және алған білімінпрактикада қолдану іскерліктерін шыңдау әдістері мен құралдарын тағайындайды.

1. Математиканы не үшін оқыту керек?

2. Нені оқыту керек? Қандай тәртіппен, ретпен оқыту керек?

3. Математиканы қалай оқыту керек?

Математиканы оқыту әдістемесі шартты түрде үш салаға бөлінеді:

1. Математиканы оқытудың жалпы әдістемесі.

2. Математиканы оқытудың арнайы әдістемесі.

3. Математиканы оқытудың нақты әдістемесі.

Математиканы оқытудың жалпы әдістемесі мектеп математикасының бүкіл курсын қарастырады және оқытудың идеология бағытын, оқыту мазмұны мен әдістерінің бірлігін, оқыту түрлерінің арасындағы байланыстарды, әртүрлі курстардың (алгебра, геометрия, анализ бастамалары) арасындағы сабақтастықтарды оқу процесіндегі тәрбие жұмысы элементтерінің тұтастығын қамтиды. Оқушылар бөлімінің саналығы мен баяндылығы қамтамасыз етеді.

Математиканы оқытудың арнайы әдістемесі Оқушылардың жасына оқу материалы мазмұнының ерекшеліктерінесәйкес курсты оқытудың дербес мәселелерін қарастырады. Арнайы әдістеме белгілі-бір тақырыпты немесе бағдарламаның бір тарауын оқытудың реті жайында нұсқау береді. Оқу құралдарын қалай қолдану жөнінде ұсыныс жасап оқушылар өздігінен орындайтын жұмыстар мен жаттығуларға арналған тапсырмалар үлгісін көрсетеді.

Математиканы оқытудың нақты әдістемесі 1) жалпы әдістеменің жеке мәселелері мысалы, математика сабақтарында және сыныптан тыс жұмыстарда эстетикалық тәрбие беру белгілі-бір сыныптың математика сабақтарын жоспарлау;

2) Арнайы әдістеменің жеке мәселелері мысалы, «үшбұрыштар» тақырыбын оқытуда оқушылардың есептеу шеберліктерін шыңдау қарастырылады.

Математиканың даму тарихын төрт кезеңге бөледі:

1. Математиканың тууы. Бұл кезең тарихқа дейінгі өте ерте дәуірден басталып, б. з. д. 4-5ғасырға дейін созылады. Бұл аралықта математикалық білім дағдылар молайып, қорланады, математиканың алғашқы да негізгі ұғымдары (сан, фигура т. б) қалыптасты.

2. Тұрақты шамалар және элементар математика. Б. з. д 6-5 ғасырдан бастап б. з 17 ғасырға дейін созылған. Бұл аралықта тұрақты шамалардың қасиеттеріне зерттеулер ашылады. Арифметика, геометрия, алгебра, тригонометрия ұғымдары дербес салалар болып бөлініп шығады.

3. Айнымалы шамалар және жоғары математика. XVIIғ. Бастап ХІХ ортасына дейін созылған бұл дәуір жоғары математиканың білім негізін қалайтын математика салалары бар. Олар Декарт(1596-1650) еңбектерінде жасалынған аналитикалық геометрия Ньютон (1642-1727) және Лейбниц (1646-1716) негізін құрған дифференциалдық және интегралдық есептеулер, ықтималдықтар теориясы.

4. Қазіргі математика. Бұл дәуір ХІХғ. Ортасынан басталады. Мұнда математика пәні мен қолданылу облыстары мейлінше көбейіп көптеген математикалық жаңа теориялар т. б.

Математиканы мектепте оқыту мақсаттары мен мазмұны.

1. Білімділік, тәрбиелiк, дамытушылық мақсаттары.

2. Мектеп математика курсының даму жолы.

3. Математиканы оқыту мазмұнының негізгі құрамды бөліктері.

1. Математиканы оқыту мектепке тән үш жалпы мақсатты көздейді:

1) Білім беру; 2) Тәрбиелеу; 3) Өмірлік практикалық білім дағды дарыту немесе дамытушылық;

Математиканы оқытудың білімдік мақсаты барлық оқушыларды математика ғылыми негіздері туралы жүйелі білімдермен және оларды толық сапалы да берік игеруге қажетті біліктіліктермен дағдылармен қаруландыру болып табылады. Осындай білім алу нәтижесінде оқушылардың ақыл-ойы дамиды. Оқушыларға математикалық білім дағдылар жүйесін берумен қатар математика пәні мектепке басқа да білім беру міндетін атқарады. Олар:

1. Оқушылардың бізді қоршаған ақиқат болмысты танып білудің математикалық әдістерін игеруіне жәрдемдесу;

2. Оқушыларды ауызша және жазбаша математика тіліне үйрету (қарапайым, анықтық, қысқа да нұсқалық, толықтық) ;

3. Оқушыларды математика бойынша алған білім дағдыларын оқу және өз бетімен білім алу барысында белсенді түрде пайдалана білуге үйрету;

2. Дидактикалық талабы бойынша математиканы тәрбиелікке үйретеміз. Жалаң білім жүйесін берумен ғана шектеліп қоймай, тәрбиелік оқу болуы шарт. Математиканы оқытудағы тәрбиелік мақсат математиканы үйрету барысында оқушыларды жан-жақты тәрбиелеуге мүмкіндік беретін барлық қолайлы мезеттерді пайдалану болып табылады. Тәрбиенің негізгі түрлеріне тоқталайық. Олар:1) Оқушыларда ғылыми дүние-танымын қалыптастыру. Бұл тағы да тарихи математикалық мағлұматтардың берері мол екенін атап кеткен жөн. 2) Шәкірттерде озық моральдық қасиеттер қалыптастыру. Математиканы оқыту үрдісінде мұғалім оқушыларды саналы тәртіпке, белсенділікке, қиындықты жеңе білуге, бастаған істі аяғына дейін жеткізе білуге, табандылыққа, адалдыққа, жауапкершілікке, адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу үшін жан-жақты жұмыс жүргізуге міндетті. 3) Эстетикалық тәрбие. Математиканың табиғатының өзі оқушыларды әдемілікке тәрбиелеуге бай мүмкіндік туғызады. Мысалы: математикалық объектілердегі дұрыс көпбұрыштың, симметрия, дұрыс көпжақтардың қасиеттері, фигуралардағы гормоникалық қатынастар олардың бойында туа бітті эстетикалық сезімді оятады. Тек мұғалім мүмкін жағдайда бұған дер кезінде оқушылардың назарын аударып отыру керек.

3. Математиканы оқытудың бір мақсаты өмірлік-практикалық мақсат болып табылады. Ол мынадай міндеттерді жүзеге асыруға бағытталған:1) Математика пәнін оқыту барысында алған білімдерді өмірлік практиканың қарапайым есептерін шешуге физика, химия, сызу, ақпараттану және есептеу техникасы негіздері пәндерін оқып үйренуге пайдалана білу; 2) Математикалық құралдармен аспаптарды қолдана алу немесе пайдалана білу; 3) Шәкірттердің өз бетінше білім алуын қамтамасыз ету. (оқулық, ғылыми көпшілік әдебиеттермен жұмыс істей алу) ;

Оқыту принциптері.

1. Оқыту принципі ұғымы.

2. Оқыту принциптер жүйесі.

3. Оқыту принциптерін жүзеге асыру.

Математиканы оқыту процесін ұйымдастыруда оқушыларға білім беру мен тәрбиенің мақсаттарына сай оқыту заңдарын пайдалану тәсілдерін сипаттайтын дидактикалық категорияларды - дидактикалық принциптерді басшылыққа алады. Дидактикалық принциптер оқу мен тәрбиенің жұмысын қалай ұйымдастыруды және жетілдіруді қамтамасыз ететін нұсқауларды қамтиды. Педагогикада мынадай дидактикалық принциптер тағайындалған:

1. Оқу мен тәрбиенің бірлігі.

2. Оқытудың ғылымилығы.

4. Жүйелілік бірізділік.

5. Түсініктілік.

6. Көрнекілік.

7. Білімнің баяндылығы.

Бұл принциптер өзара тығыз байланысты. Әрбір принциптің математиканы оқыту процесінде қолданыс табатын маңызды қырларына тоқталайық.

1. Оқу мен тәрбиенің бірлігі принцип математиканы оқыту өз бетінше жеке - дара жүргізілмей, шәкірттерге жан-жақты тәрбие беру функцияларын қатар атқаруға міндетті. Бұл туралы жоғарыда математиканы оқытудың мақсаттарын баяндау кезінде толық айтылады.

2. Оқытудың ғылымилық принципі ең алдымен оқу программасында оқушыларда және мұғалімдерге арналған методикалық құралдарда жүзеге асырылатын бұл принциптің басты шарттары:

а) Білімнің мазмұны, ғылымның қазіргі деңгейге сай болуы;

б) Ғылыми танымның жалпы әдістері жайындағы оқушыларда дұрыс түсініктер қалыптастыру;

в) Таным процесінің маңызды заңдылықтарын оқушыларға көрсету болып табылады;

Бұл шарттар өзара тығыз байланысты, әрқайсысының алдынғысы келесісінің қажетті шарты болып табылады.

Бірінші шарты мектеп математикасының мазмұнын анықтайтын материалдың математика ғылымының бүгінгі деңгейіне барынша сай болса, ұғымдардың анықталуы мен сөйлемдердің тұжырымдалуы олардың мазмұнын дәл толық және дұрыс ашып беретіндей болса, алдәлелдеу үрдісі баянды және жүйелі жүргізілсе сонда ғана ғылымилық принцип орындалады.

Екінші шарт бойынша оқытудың ғылымилық принципі ғылыми таным жөніндегі білім талап етіледі және оқып үйренетін құбылыстарды математикалық модельдерін жасауды міндеттейді.

Үшінші шарт математика сабақтарында абстракциялау, нақтылау, анализ, синтез, индукция және дедукция, аксиоматикалық әдіс және таным заңдарын жүзеге асыруды жүктейді. Бұл шартты жүзеге асыруға математика пәнінің мүмкіндігі мол.

3. Саналылық пен белсенділік принциптері мұғалімге сабақты оқушылар әрдайым белсенді және өз беттерімен жұмыс істейтіндей етіп ұйымдастыруды міндеттейді. Сонымен бірге математика сабағында оқушыларды білімді саналы меңгеруге үйрету мұғалімнің бұлжымас міндеті. Оқыту үрдісіндегі саналылық пен белсенділік оқу материалының түсінікті әрі тиянақты болуын математикалық сөйлемдер мен дәлелдемелердің мәнін түсінуді математикалық теориялардың практикалық қолданысын игеруді талап етеді. Оқуға саналы қатынас алдымен оқушылардың өз міндеттерін дұрыс түсінуден оларды орындауды ынталандырудан басталады. Математиканы оқуға ынталылықтың тууы оқулықтың сапасына оқытудың әдістерімен құралдарына оқушылардың жеке басының математикаға бейімділігіне, мұғалімнің педагогикалық іскерлігіне байланысты. Оқушылардың белсенділігін арттырудың әр алуан тәсілдері бар және сабақтың міндеттеріне қарай әр қилы қолданылады. Мәселе, жаңа материалды өткенде проблемалап оқыту әртүрлі жолдармен проблемалық ахуалдар туғызу, эвристикалық әңгімелер ұйымдастыру оның практикалық маңызын көрсететін мысалдар шығару арқылы оқушылардың белсенділігін оятуға болады. Мұғалімнің маңызды міндеттерінің бірі оқушыларды өз жанынан сұрақ қоя білуге үйрету. Мысалы:Белгілі бір есепті шығару үстінде оқушы қандай теорема пайдаланғанын, неге пайдаланғанын білуі керек. Егер оқушы өзіне-өзі сұрақ қоя алмаса, онда ол есепті жете түсінбей шығарған.

4. Жүйелілік және бірізділік принципі мектеп математикасының логикалық желісі арқылы анықталады. Математиканы оқытудағы жүйелілік дегеніміз пәнді өзінің құрылымы мен ішкі логикасына сай белгілі бір тәртіппен оқыту және оның негізгі ұғымдарын, қағидаларын біртіндеп игеру деген сөз. Оқушы игерген білімінің әрбір буынын бұрын меңгерілген біліміне негіздесе ғана баянды білім алатындығы педагогика теориясынан белгілі. Математиканы оқытудағы бірізділік дегеніміз оқыту процесі 1) қарапайымнан күрделіге; 2) түсініктен ұғымға, 3) белгіліден белгісізге; 4) білімнен білікке; одан дағдыға ұласады деген сөз. Мұғалім оқу материалын мүлтіксіз жүйемен әрбір соңғы ғылыми қағиданы алдыңғыларға сүйеніп, ал алғашқы қағидаларды кейінгілерге өрістетіп ескі материалдармен жаңа материалдарды сабақтастырып отырса, оқушылар білімді әрі саналы, әрі баянды меңгереді.

5. Түсінік принципі оқытылатын материалдың мазмұны көлемі және оқыту әдістері жағынан оқушылардың жас ерекшелігіне дайындық деңгейімен танымдық мүмкіндіктерімен шама шарқына сай болуы керек. Бірақ бұл принциптің мақсаты «жеңіл» материалды ғана оқытып қиын тақырыптарды алып тастау емес. Математиканы үйрету барысында оқушылар өздерінің білім қабілеттеріне лайық қиындықтарды жеңіп, олардың бойында өз күшіне деген сенім пайда болуы керек. Әрі математикалық әрекетке деген құштарлық күшейуі керек.

Педагогикалық ережелер сақталмаған сабақтарда оңай сабақтардың өзі қиындап кетуі мүмкін. Керісінше, дұрыс ұйымдастырылған сабақ үрдісінде күрделінің өзі жеңілдейді. Сондықтан мұғалім оқу материалдарын өңдегенде, оқытудың әдістері мен түрлерін таңдағанда шығармашылық қажырлылық көрсетуі тиіс.

6. Көрнекілік принципі. Ол оқушылардың оқу материалын қабылдау талдау және жалпылау үрдісінің мәнінен туындайды. Оқу барысының әртүрлі кезеңдерінде көрнекілік түрліше функциялар орындайды. Математиканың оқыту практикасы бұл принципті жүзеге асыруға бағытталған арнайы құрал-жабдықтар жасауды қажет етеді. (Геометриялық фигуралар олардың модельдері, кестелер, диофильмдер т. б. ) .

7. Білімнің баянды болу принципі. Математиканы үйретуде оқушының алған білімі дағдылары берік болу үшін мұғалім өткен материалдарды қайталауды білікті түрде ұйымдастыра білуі қажет (жаңа тақырыптарды өтер алдында, өту барысында қайталау, қорытынды қайталау) .

Оқушылардың шығармашылық қызметінің мәні мен сипаттамалық ерекшеліктері

Ғалым-педагогтардың математикалық қабілет пен шығармашылық қызметінің құрылымына жасаған талдаулары халыққа білім беру жөнінде қоғамның мектеп алдына қойған талаптарымен тығыз байланысты. А. Н. Колмогоров өзінің “Математика мамандығы туралы еңбегінде математикалық қабілеттің мәнді жақтарын бөліп көрсетеді:

“Күрделі әріптік өрнектерді түрлендіре білетін” алгебралық есептеулер жүргізе білуді сипаттайтын ”алгоритмдік” не есептеушілік қабілеттілік;

“Дұрыс тармақталған логикалық ойдың тізбектелген өнері” сияқты логикалық тұрғыдан ойлай білу қабілеті;

Геометриялық елестету немесе геометриялық интуиция, математикалық проблемаларды геометриялық тұрғыдан көрнекі етуге ұмтылу;

А. Н. Колмогоров математикалық шығармашылық қызметтің табысты болуының қажетті шарты математикаға деген қызығушылық пен еңбекқорлық деген қорытындыға келді. Ол бөліп көрсеткен қабілеттіліктің түрі жай емес. Математикалық ой қорытудың негізін құрайтын логикалық ойлау қабілеті белгілі бір деңгейдегі: талдау жасай білу қабілеті абстракциялау, жалпылау, арнайы бағытқа бұру, схемалау және т. б. көптеген қабілеттерден тұрады.

Математик-зерттеушінің жұмысының сипатын, ерекшелігін аша келіп, А. Н. Коломогоров математиктің шығармашылығында қол жетпейтін түсініксіз ешнәрсе жоқ деп көрсетеді. Көптеген математикалық ашылыстардың негізіне қандай да бір жай идея жатады: Мүлдем көрнекі геометриялық салу, қандай да бір элементар теңсіздік және т. с. с. Тек осы жағдай идеяны есептер шешуге тиісті жерінде қолдану керек, бұл алғаш қолдануға лайық емес сияқты болып көрінуі мүмкін. Сондықтан барынша жаңа және өзіндік қиын зерттеу жұмысы мен есептер шешу арасында барынша қабілетті, жеткілікті түрде жігерлі математик үшін ешбір қиын кедергі жоқ.

Белгілі математик және педагог А. Я. Хинчин ойлау мәдениеті туралы мәселені зерттей келіп, математикалық ойлау стиліне арнайы талдау жасауды теріске шығарды, математикадағы тарихи қалыптасқан ойлау стилінің басқа ғылымдарда қалыптасқан стильден айта қаларлықтай өзгешелігі бар. Ол математикалық ойлау стилінің арнайы сипатын бөліп қарастырады:

Әрбір дұрыс құрылған ойлау жолы, ой қорытудың логикалық тірегі, үйлесімді және заңды ойлау стилі пәннің мазмұнына байланыссыз. Математик үшін ойлаудың логикалық схемасы өзінің сипаты жөнінен әрқашан басым болып тұрады. Математикалық ой қорытуда логикалық схема ойлау кезеңін анықтаушы, басқарушыға айналады. Ойланушының әр кез көзалдына ой қорытудың кезеңдері біртіндеп тізбекті түрде бағытталады;

Математикалық ойлау стилінің екінші бір сипаты оның қысқаша, іздегенін әр кез қысқаша жолмен саналы түрде табуға ұмтылу, қойылған мақсатқа логикалық жолмен жету болып табылады;

Математикалық ойлау стилінің сипатына ой қорыту жолын жіктеудің анықтығы яғни кез-келген жіктеулерді бір-біріне жақын ұғымдарды ажыратып санауда математик оның әрбір кезеңіне есеп береді;

Математикалық ойлаудың стиліне математикалық символиканы асқан дәлдікпен қолдану сипаты тән. Әрбір математикалық символ белгілі бір: оны басқа символмен ауыстыру немесе оны басқа орынға ауыстырып қою, белгілі ереже бойынша оны тежеу, кейде берілген пікірдің мәнін толық жою сияқты қатаң анықталған мәнді білдіреді.

Б. В. Гнеденко - ғалым- математик, ықтималдықтар теориясы саласында ғылымға зор үлес қосқан ірі маман, мектептегі математикалық білім беру саласына әркез назар аударып отырған. Оның педагогикалық мақалаларының мазмұны оқушыларға математиканы оқыту мен тәрбие берудің барынша әралуан мәселелеріне арналған. Ол қарастырған көп мәселелердің ішінде математикалық қабілеттілік, математика сабақтарында оқушылардың ойлауы мен сөйлеуі, дүниеге ғылыми көзқарасты қалыптастыру т. с. с. мәселелер кең көлемде зерттелген. Б. В. Гнеденко ойлау стилі туралы еңбектерінде көбінесе А. Я. Хинчин еңбектеріне сүйенеді. Математикалық қабілеттің деңгейінің болатынын, математикалық қабілетті үнемі жүйелі тәрбиелеудің ерекшеліктерін зерттеген.

Математикалық шығармашылық қызмет туралы мақаласында Б. В. Гнеденко математиканы оқыту процесінде оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту және соған байланысты маңызды көптеген мәселелерді көтереді. Шығармашылық қабілеттің қиындығына назар аудара келіп, олардың пайда болуы мен кездесетін түрінің көпжақтылығына, математикалық шығармашылықтың пайда болуына, қызығушылықтың дербестік сипат алатынына, бейімділіктер, ойлаудың көп қыр екенін дәлелдейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.