Ауа алмастыру жүйесін есептеу

Жоспар

Кіріспе . . . 3-4

Әдебиеттерге шолу . . . 5-7

Негізгі бөлім . . . 8-23

1. Физиологиялық кесте . . . 8

2. Ауа алмастыру жүйесін есептеу . . . 9

3. Көмірқышқыл газының мөлшерімен есептеу . . . 10

4. Жылу тепе - теңдігін есептеу . . . 11-12

5. Нөлдік балансты есептеу . . . 13

6. Қораның табиғи және жасанды жарықтандырылуын есептеу . . . 14-15

7. Төлүйшік 16-23

Қорытынды . . . …24-25

Пайдаланылған әдебиеттер … . . . . . . 26

Кіріспе

Қой шаруашылығы - қазақ халқының ежелден келе жатқан тарихи дәстүрлі мал шаруашылығының саласы. Халқымыздың тұрмыс тіршілігі, күнкөріс көзі қой шаруашылығымен тіркелей тамырласып жатыр. «Мал өсірсең қой өсір, өнімі оның көл - көсір» деген сөздерде терең ұғым бар. Мүшел жыл санауда, қой 8 жыл. Қой да киелі түліктің бірі. Ертеде кең тараған қойдың қолтұқымдары етті, майлы бағытта өсірілген. Тарихи деректер бойынша, Қазақстанның әрбір тариғи аймақтарына бейімделіп, қолтұқымдар өсірілген. Халықтық сұрыптау арқылы шығарылған қолтұқымдарға - еділбай, бағаналы, ырғыз, сарысу, қарқаралы қойлары жатады. Еділбай қойы Бөкей ордасында өсірілген. Денесі ірі және салмақты. Жетісу мен Шу өңірінде кетпен құйрықты қоңыр қой өсіріледі. Әрбір аймақтың табиғи жағдайына бейімделген қолтұқымдарын халық ғасырлар бойы іріктеп, сақтап отырған. Монғолиядағы Баян - Өлгий аймағында 6 ғасырда әйгілі болған қолтұқым - қазақы қызылқой. Басқа мал шыдамайтын қыстың қатаң аязына бейімделген. Оны жергілікті халық өте жоғары бағалап, әлі күнге дейін сақтап, өсіріп келеді. Қазақстан жерінің жусанды жайылымды қара отты жерлері түйе мен қой өсіруге өте қолайлы.

Жер бетіндегі адамзат ерте заманнан жан-жануармен айналысқан, сол кезден малды бағу тәсілін үйрене бастаған, күтіп-бағу және ауырған малды емдеуді сол кезден бастап игерген. Ауырған малға ем жасасам деп; қолынан келген емін жасап жанын аман алып қалған кезде, үлкен жетістіктердің бірі екенін сезінген адам баласы осыны дамыта бастаған.

Қазіргі уақытта ауылдың болашағы қала болашағы екеніне толығынан көз жеткіздік десе артық болмас. Сондықтан да қазіргі ауыл шаруашылығын дамыту, мал басын көбейту басты мәселе.

Қазақстан - еліміздегі ең ірі қой шаруашылықты аудандардың бірі. Республикада еліміздегі барлық қой санының үштен біріне жуығы шоғырланған. Республикамызда алдағы жылдары қой шаруашылығын онан әрі өркендету жөніндегі көптеген ауқымды міндеттер белгіленген.

Көп жылдар бойы жинақталған озат тәжірибелер мен ғылым жетістіктеріне сүйене отырып, еңбекті барынша тиімді ұйымдастыруға шаруашылыққа технологияның дамыған түрін еңгізуге, қой санының ұдайы өсуін жақсартуға одан мол өнім алуға шопандар, мал дәрігерлері малды күтіп-бағудың, олардың қора жайларыныңтазалығы мен зоогигиеналық талаптарды жақсы білу керек.

Бастысы сапалы мал өнімі және ауыл бағдарламасы. Алдынғы кезде елімізге жетіспеушілік тудыратын мал өнімін көтеру, бұл ет және ет өнімдері мен мал өнімдері. Тек асыл тұқымды малдан және сапалы өнімдер алғанда ғана көптеген шикі зат өнімдері мен мал өнімдері әкелінуде, ол бізге экономикалық шығын тигізеді. Сондақтан да Әлемдік Сауда Ұйымы бізге ауадай қажет.

Бүкіл Әлемдік Сауда Ұйымына ену үшін, бізге көптеген міндет пен талап қойылуда. Олардың бірі көптеген аса қауіпті аурулар және құрт аурулары, бұлардың барлығы зиян тигізуде. Осындай факторлардың әсерінен мал саны және де мал өнімдері баяу дамуда.

Ауыл шаруашылығында ең басты мәселе күтіп-бағу, дұрыс азықтандыру, малды түрлі аурулардан сақтандыру болып табылады. Азықтандыру дұрыс болса көп ауруларды айланып өтуге және мал ауырмайтыны бәрімізге мәлім.

Мал ауыра қалса, ауру шыға қалса, аурудың алдын алу, дер кезінде ем қолдану - ауыл шаруашылықта аса маңызды жұмыстар. Осыған орай мал ауруларының пайда болуының жиі себептері - күтіп-ұстап, бағу әдістерін дұрыс игеру мен олар орналасқан қора-жайдың микроклиматын қалыпта ұстаудың маңызы зор.

Әдебиеттерге шолу

Қой малын ұстау жүйелері мен тәсілдеріне талдау жасау

Ұсақ малдардың фермалары - қой және ешкі малдарын бағып өсіруге арналған өндірістік және шаруашылық құрылыстарының жинағы. Қой шаруашылығының өнімі оның бағытына қарай тікелей байланысты: биязы, жартылай биязы, қылшық, жартылай қылшық жүнді және қаракөл. Осыған қарап қой шаруашылығы асыл тұқымды және өндірістік, яғни әртүрлі өнімдер алуға (жүн, ет, тері, елтірі, сүт) бағытталған. Фермадағы малдарды жігіне, жасына байланысты және ауа райы мен жер орайына ескере отырып көлемі әртүрлі отарларға бөлінеді.

Көбінесе аналық, тоқты (енесінен айырылған қозылар) қошқарлар және ет малдары отарларына бөлінеді. Олар жер орайына, ауа райына қарап мынандай жүйелерде күтіліп - бағылады:

1. Тұрғызып қолда ұстап күтіп - бағу жүйесі- көбінесе қары қалың, жайылымы жоқ аймақтарда малдар қысы - жазы қолда тұрып, дайындаған азықтармен күтіліп бағылады.
2. Жартылай тұрғызып, жартылай бағып күту жылдың жартысынан артық мерзімін қолда дайындалған азықпен ұстап күтеді. Көбінесе қардың қалыңдығы 0, 4-0, 5 м және қыста мұз қататын аймақтарда кездеседі.
3. Бағып жартылай тұрғызып қолда ұстап тұрғызып, жылдың 7-8 айы малды бағып, аз ғана уақыт қорада тұрғызып күтеді. Мұндай жүйе таулы, жайылымы мол, қары жұқа, жел қаққыш жерлерде қолданылады.
4. Жайып ұстау жүйесі табиғи жайылымы мол қары жоқ, ауа райы жұмсақ аймақтарда кездеседі.

Осы жүйелердің ерекшеліктерімен байланыстыра отырып қой - ешкілерге арнап қоалар мен баздар салынады. Оларды «Технологиялық жобалау норма» мен «Құрылыс нормасы және ережелеріне» (СанПиН) сәйкестіріп салады. Қой шаруашылығының объектілерін жобалау кезінде олардағы технологиялық процестерге бөгет болмайтын санитарлық мал дәрігерлік және өрттен сақтандыру ережелеріне қайшы келмейтіндей етіп бірі мен бірін біріктіруге рұқсат етіледі.

Онда қоралардың размерлері ферма бағыты, ұстау тәсіліне байланысты төмендегі кестеде келтірілген.

Қой қораларын көбінесе төртбұрыш Г-немесе П-әріптеріне ұқсас қылып салады. Қой қораларда өндірістік бағытына зонада қысқа басының (торец) бір бұрышын өтпелі желдің бағытына қаратып орналастырылады. Олардың бір жақ басына азық және құрал-жабдықтарын қоятын бөлме қалдырады. Қора екі отар қойға арналған болса, оның екі басына да ондай бөлмелер қаралады.

Қыста қоздайтын аналық қойларға жобаланған қоралардың бір басынан тұтас, төбеге жететін қабырғамен бөліп, қой қоздайтын және қозы алатын бөлме (төлүйшік) қаралып, қой қоздайтын бөлігінде биіктігі 50-60 см, ауданы 2, 0-2, 5 м. кв шарбақтан аналық пен қозылар үшін секциялар, ал басқа бөлігінде қозылы қойды жекелеп ұстауға арналған клеткалар жасалады. Қой қоздайтын секцияны жылытатын, ал басқа бөлмелер жылытуға жоспарланбайды. Егер қой қора әртүрлі жасты-жынысты қойларға арналған болса оның іші сол мал тобының санына секцияларға қарағанда бөлініп ортасына төл үйшікпен ұрықтандыру пунктін орналастырады.

Ал қошқар қоралардың планы үш бөліктен тұрады. Бірінші бөлігінде негізгі қошқарлар тұратын жекелеме немесе топтық клеткалар орналастырып және олардан ұрық алып, оның сапасын тексеретін манеж қаралса, екінші және үшінші бөлімдеріне байқау-қошқарлары мен ремонт (өсім) жас малдарға арналған секциялар қойылады.

Сыртқы орташа температурасы минус 20 градустан төмен болмайтын аймақтарда және ет-май бағытындағы, қаракөлді қойларға қораларды екі немесе үш жағынан жабылған күрке типтес, жергілікті арзан материалдардан, талдан тоқылған «катондар» салынады. Олардың бір басқа шаққандағы орташа ауданының мөлшері 0, 5 м. кв., келеді. Қой қоралардың ық жағынан малдарға азық, су беріп, күн ашық күндері серуендету үшін қоранікіне қарағанда екі есе үлкен ауданы бар ашық алаңдар қаралады. Қой қораларың еден бетінен (0, 00) төбенің салбыраңқы жеріне дейін биіктігі 1, 8-2, 4 м. болуы керек, кейбір қоралардың төбесі шатырсыз көлбеу жабылған кезде сыртқы қабырғаларының биіктігін төмендетуге рұқсат етіледі, бірақ қабырғаның биіктігі 1, 2 метрден төмен болмауы керек. Қой қоралардың бөлшектері басқа малдардың қораларымен салыстырғанда арзан, жергілікті материалдардан болуы қаралады. Ішкі бөліктерінің беттері (жүн шығыны болмауы үшін) ілгіш, кедір-бұдыр болмағаны (1, 0 - 1, 2 м. ) ескеріледі.

Негізгі бөлім

Физиологиялық кесте

Бұл кестені мына формула бойынша шығарамыз: Q= b +α(d - c)

b - берілген салмаққа жуық мөлщерднгі төменгі салмақпен алғандағы кестедегі көрсеткіш; α - әр килограмм салмаққа түзету коэффиценті;

d - малдың берілген салмағы; c - кестедегі төменгі жуық салмақ.

Буаз саулықтар

$$Q_{ж} = b + \alpha(d - c) = 154 + 1, 4*(56 - 50) = 162$$

$$Q_{су} = b + \alpha(d - c) = 73 + 0, 70*(56 - 50) = 77$$

$$Q_{{СО}_{2}} = b + \alpha(d - c) = 23 + 0, 20*(56 - 50) = 24$$

Қысыр саулықтар

$$Q_{ж} = b + \alpha(d - c) = 168 + 1. 70*(66 - 60) = 178$$

$${\ Q}_{су} = b + \alpha(d - c) = 80 + 0, 8*(66 - 60) = 85$$

$${\ Q}_{{СО}_{2}} = b + \alpha(d - c) = 25 + 0, 41*(66 - 60) = 27$$

Ұрғашы тұсақтар

$$Q_{ж} = b + \alpha(d - c) = 128 + 3, 21*(48 - 40) = 154$$

$$Q_{су} = b + \alpha(d - c) = 61 + 1, 52*(48 - 40) = 73$$

$$Q_{{СО}_{2}} = b + \alpha(d - c) = 19 + 0, 48*(48 - 40) = 23$$

Ауа алмастыру жүйесін есептеу

І. Су буымен есептеу:

1 сағатта алмастыратын ауа мөлшерін мына формуламен есептейді.

$B = \frac{СБ + 10\%}{{е - е}_{1}},$ мұндағы

СБ -орналасқан малдың 1 сағатта бөліп шығаратын су буы мөлшері, және қой қораларында1 сағатта бөліп шығаратын су буы мөлшерінің 10 % қосамыз;

е - қора ішіндегі қалыпты t -мен салыстырмалы ылғалдылық кезіндегі ауаның абсолюттік ылғалдығы;

е - қора жобаланған аймақтың сыртқы ауаның орташа абсолюттік ылғалдығының әр ауданға арналған ауыспалы мезгілдегі (наурыз) көрсеткіші (42-кестеден) ;

СБ (су буы) - 100 %

х - 10 %

χ = 46526 *10% / 100% = 4652. 6

Е = 4. 897 (40 кесте: 80%; $5^{0}C$ )

е = 2, 4 ⁰ С

$$B\mathbf{= \ }\frac{СБ + 10\%}{е - е_{1}} = \ \frac{46526 + 4652. 6}{4, 897 - 2, 4} = 20496\ m^{3}/cағ$$

$$S_{шқ} = \frac{B}{V*3600}; \ \ \ \mathrm{\Delta}t = t_{tшкі} - t_{сыртқы}; \ \ h = 3\ m$$

V - құбыр ішіндегі ауа қозғалысының жылдамдығы;

$$\mathrm{\Delta}t = t_{tшкі} - t_{сыртқы} = 5 - ( - 7, 6) = {12, 6}^{0}C$$

V=0, 983 м/сек

$$S_{шқ} = \frac{B}{V*3600} = \frac{20496}{0, 983*3600} = 6\ m^{2};$$

$S_{кқ}$ : $\ 6{\ m}^{2} - \ 100\%$ $x = \frac{6*70}{100} = 4, 2\ m^{2}$

x - 70%

$N_{шқ} = \ \frac{S_{шқ}}{1_{шқ}} = \ \frac{6}{0, 7*0, 7} = 12(дана$ )

$$N_{кқ} = \ \frac{S_{кқ}}{1_{шқ}} = \ \frac{4, 2}{0, 2*0, 2} = 105\ (дана)$$

А(саны) = $\frac{В}{қораның\ көлемі} = \frac{20496}{53*9*2, 2} = 19\ (рет)$

Көмірқышқыл газының мөлшерімен есептеу

1 сағатта алмастыратын ауа мөлшерін мына формуламен есептейді:

$B\mathbf{= \ }\frac{k}{c - c_{1}}, \$ мұндағы

К - барлық малдардың демімен бөлініп шығатын көмірқышқыл газының 1 сағат мөлшері, л/ м .

с- көмірқышқыл газының мал қорасының ауасындағы рұқсат етілетін шекті мөлшері, л/ м .

CO = 0, 25 % - 100 $\%$

χ - 100л

χ=2, 25

c - атмосфералық ауадағы көмірқышқыл газының мөлшер, л/ м .

0, 03 % = 0, 3 л

$$B\mathbf{= \ }\frac{k}{c - c_{1}} = \ \frac{\mathbf{14578}}{2, 5 - 0, 3} = 6626\ m^{3}/cағ$$

$$S_{шқ} = \frac{B}{V*3600} = \frac{6626}{0, 983*3600} = 2\ m^{2};$$

$S_{кқ}$ : $2m^{2} - \ 100\%$ $x = \frac{2*70}{100} = 1, 4\ m^{2}$

x - 70%

$$N_{шқ} = \ \frac{S_{шқ}}{1_{шқ}} = \ \frac{2}{0, 7*0, 7} = 4\ (дана)$$

$$N_{кқ} = \ \frac{S_{кқ}}{1_{шқ}} = \ \frac{1, 4}{0, 2*0, 2} = 35\ (дана)$$

А(саны) = $\frac{В}{қораның\ көлемі} = \frac{6626}{53*9*2. 2} = 6\ (рет)$

Жылу тепе - теңдігін есептеу

Мал қораларындағы жылудың мөлшері қалыпты жағдайдан артық не кем болғандығы малдың организміне үлкен әсер етеді.

Қоралардың температурасы мен ылғалдығының қалыпты режимін жыл мезгілінің әр уақытында да сақтауда өте маңызды роль атқаратын ондағы жылу тепе-теңдігін анықтау болып есептеледі.

± ЖТ = Q - ∆ Т° (В * 0, 24 ккал + KF) + СБ, мұндағы

Q кіріс - малдардан қораға бөлінетін жылу мөлшері, ккал/сағ

∆ Т° - ішкі және сыртқы температуралардың айырмасы

В - 1 сағатта қораға кіргізетін ауаның мөлшері

0, 24 ккал - 1 кг ауаны 1 градус температураға жылытатын жылудың мөлшері, ккал/ град.

К - бөлшектердің жылу тарату коэффиценті

F - бөлшектердің бетерінің ауданы, м

СБ - бөлшектердің бетінен бөлінетін ылғалдықты су буына айналдыруға кететін жылудың мөлшері (10%), ккал.

І. Су буымен жылу тепе-теңдігін есептеу:

∆ Т° = 5 - (-17, 5) = 22, 5 ⁰ С

46526 - 100%

χ - 10%

χ = 4652, 6

СБ = 4652, 6 * 0, 595 = 2768 ккал

ЖТ = 97804 - 22, 5*( $20496$ * 0, 24 + 2072) + 2768 = - 56726

97804 - 100%

-5672 - х

$$х = \frac{- 5672*100}{97804} = - 5\%$$

ІІ. СО ₂ мөлшерімен жылу тепе-теңдігін есептеу:

ЖТ = 97804 - 22, 5*(6626* 0, 24 + 2072) + 2768 = 18172

97804 - 100%

18172 - х

$$х = \frac{18172*100}{97804} = 19\%$$

Жылу балансын көмірқышқыл газы көрсеткіштерімен де есептеуге болады. Норма бойынша ±10% рұхсат етілген. Біздің жағдайда $19\%$ нормаға сай.

Нөлдік балансты есептеу

∆ Т = $\frac{Q - СБ}{B*0. 24 + KF}; \mathrm{\Delta}T = t_{tшкі} - t_{сыртқы}$

∆ Т= $\ \frac{Q - СБ}{B*0. 24 + KF} = \frac{97804 + 2768}{6626*\ 0, 24\ + \ 2072} = 26$

$$t_{сыртқы} = - \mathrm{\Delta}T + t_{tшкі} = - 26 + 5 = - 21$$

Қортынды : Сыртқы ауа температурасы -21 ⁰ болғанға дейін жылту шараларын жасамаймын, ал егер одан төмендесе жылу беремін, жоғарласа желдету шараларын қарастырамын.

Табиғи және жасанды жарықтандыру

1. Геометриялық әдіс:

Құлау бұрышы - 2 сызықтың аралығының бұрыш оның біреуі зерттелетін жерден еденнің бойымен немесе паралелль жүретін сызық екіншісі сол зрттеу нүктесінен терезе үстінен жүретін бұрыш.

В

С А

$\mathbf{\angle}$ САВ = құлау бұрышы

$\mathbf{\angle}$ САВ = $\frac{ВС}{АС} = \frac{2}{4} = 0, 5$

$tg\alpha = 0. 5$

$\alpha = 27^{0}$

Саңылау бұрышы - 1 сызығы (гипотенузасы) зерттейтін жерден терезенің үстіңгі қабатымен жүрнтін, ал 2-ші терезе астымен жүретін бұрыш.

В

D

А

С

$\angle$ ВАD = нақты биіктікке байланысты саңылау бұрышы

$\angle$ DАС = $\frac{DC}{AC} = \frac{1. 1}{4} = 0, 27$ =17°

$\angle$ ВАD = $\angle$ ВАС - $\angle$ DАС = 27° - 17° = 10°

Қораны табиғи жарықтандырғанда қораның жалпы ауданын 1/30 есептеп, терезенің жалпы ауданын табамыз.

$S_{терезе}$ = $\frac{1}{30}*477$ = 16 м

Бір терезенің өлшемі 0, 9х0, 9 м алып, терезе санын есептейміз:

Терезе саны = $\frac{16}{0, 9*0, 9} = 19$ терезе

2. Жасанды жарықтандыру

Жасанды жарықтандыру қой қоралаында әрбір 1 м - қа 2 Вт жарық түсу керек.

477м * 2 Вт = 954 Вт

954Вт / 80 Вт = 11 шам

Төлүйшік

416 бастан * 25% төл=104 бас төл алынады деп есептегенде

Омск аймағына тапсырма бойынша 25% төлүйшік қарастырылған, сол төлүйшігіміздің жалпы көлемі 83 м (1басқа - 0, 8 м ² ), ұзындығы 9, 2 м, ені 9 м.

Бұл кестені мына формула бойынша шығарамыз:

Q= b +α(d - c)

b - берілген салмаққа жуық мөлщерднгі төменгі салмақпен алғандағы кестедегі көрсеткіш;

α - әр килограмм салмаққа түзету коэффиценті;

d - малдың берілген салмағы;

c - кестедегі төменгі жуық салмақ.

Ұсақ тұқымды тоқтының мәнін алдым:

Q(жылу) = 87 + 2, 05*(25 - 20) = 97

Q (су буы) = 42 + 1, 9*(25 - 20) = 52

Q (со ) = 13+ 0, 3*(25 - 20) = 15

Ауа алмастыру жүйесін есептеу

Су буымен есептеу: 1 сағатта алмастыратын ауа мөлшерін мына формуламен есептейді.

$B = \frac{СБ + 10\%}{{е - е}_{1}},$ мұндағы

... жалғасы

Шошқаны ұстаудың жүйелері мен тәсілдері

Семей аймағы бойынша қой шаруашылығына арналған қора жобалап салу

Шошқаларды ұстау жүйелері

Шошқаларды ірілендірілген комплекстерде ұстау жүйесі

Аналық шошқа қоралары

Шошқа малдарын ұстау тәсілдері және оларға қойылатын гигиеналық талаптар туралы

Қой малын ұстау жүйелері мен тәсілдеріне талдау жасау

Ересек Сиырдың салм

Жылқы малын ұстау жүйелері мен тәсілдері

Сиыр қораларын жобалау

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс