Операциялық технология ұғымы және оның мақсаты

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

ЖОСПАР

КІРІСПЕ . . . 3

1. Операциялық технология ұғымы және оның мақсаты . . . 4

2 Операциялық бағдарлама және оның негізгі маңызы . . . 6

3 Операциялық графиктер . . . 9

3. 1 Операциялық графиктердің мақсаттары мен график элементтерінің түрлері . . . 9

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 12

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 14

КІРІСПЕ

Операциялық технология мүмкін болатын инвесторлармен келісім сөз жасасқан кезде технология ұсыныстың негізі болып табылады, сонымен қатар ол қажетті қызметкерлерді жұмысқа шақыру немесе фирма персонымен келісім шарт жасау кезінде қолданылады. Бизнес-жоспар фирманың ішкі құжаты болып табыла ғана қоймай, келісім шарттарды бекіткен кезде пайдаланылады. Бұл бизнес жоспардың құрылымы, түрі және безендіруге деген белгілі бір талаптардың қоюын талап етеді.

Технология оны қызықтырған адамға істің мәні мен ондағы қатысу болашағы туралы толық мәлімет ала алатындай түрде жасалу керек. Бизнес- жоспарды орындаудың қатаң тәртіппен белгіленген құрылымы жоқ. Бірақ, онда келесі бөлімдердің болуы көзделген:

Нарық экономикасының тұрақтылығы, соның ішінде сат у көлемі, баға деңгейі мен серпіні, өндіріс құрылымы ірі бизнеспен қамтамасыз етіледі. Ірі кәсіпорындар мен ұйымдар ғылыми техникалық прогрессті (ҒТП) дамуына бірден бір себебші болады, себебі тек ірі бизнес үлкен көлемде қаржы жиа алады, кәсіпкерліктің тиімді әдістерін өндіріске ендіре алады, өндіріс шығындарын төмендете алады. Қазақстанның қазіргі жағдайында отандық өндірістің улкен бөлшегі сол ірі кәсіпорындардың үлесінде.

Ірі корпорациялардың өсуін ынталандыратын негізгі төрт себебін бөліп қарасақ болады.

Бірінші себебі - өндіріс масштабынан (технологиялық тиімділік) табыс алуға ұмтылу. Кәсіпорынның көлемі артқан сайын кейбір факторлардың әсерінен өндірістің өндіріп жатқан өнім бірлігіне жіберетін шығыны, өзіндік құны төмендейді.

Ірі кәсіпорындарда жұмысшылар мен қызметкерлердің арасында тапсырма мамандықтарына сәйкес еңбек бөлінісіне сай бөлінеді. Әр түрлі үрдістерді орындауда бес алты операция жасаудың орнына мамандығына сәйкес қызметті тиімді атқарады.

Операциялық технология ұғымы және оның мақсаты.

Жұмысшылардың еңбек бөлінісіне сай біліктілігі мен біліміне қарай қызметті орындауы еңбек өнімділігінің артуына, өзіндік құнның төмендеуіне, таза табыстың артуына алып келеді. Еңбекті мамандандыру үрдісі әр түрлі операцияларды орындағанға қарағанда жұмыс уақтының қысқаруына алып келеді.

Ірі өндірісті ұйымдастыру өндіріс масштабы көлемінің артуынан кәсіпорынды басқарушы мамандардың еңбегінің тиімді болуына алып келеді.

Ірі кәсіпорындарда қызметкерлер онбес жиырма жұмысшыме тиімді басқара алады, ал орта және шағын қйымдарда басқарушы әр түрлі бірнеше қызметті атқаруға тура келеді, тиімсіз уақтын өткізуі мүмкін. Мысалы, өнім өндіру, өнімді буып түйіу, сату немесе өткізу және т. б.

Ірі кәсіпорындарда маркетолог тек өнімді маркетингтік зерттеу негізінде, ең тиімді жолмен сатуға және өнім бірлігіне шығынын төмендетуге алып келеді.

Яғни жалпы кәсіпорын көлемінде табыстың артуына, пайдаланылған ресурствардың тиімді пайдалануына алып келеді.

Шағын фирмалар технологиялық көзқарас бойынша көбінше ірі өндірістік қондырғылар мен технологияларды тиімді пайдалана алмайды.

Автомобил құрылысында ең тиімді қызметті роботтехникалар атқарады, оларды тиімді пайдалану үшін кемінде кемінде екі жүз мың автомобиль жылына шығаруы қажет деп есептесек, шағын кәсіпоррындарда ондай мүмкіншілік болмиайды, тиімсіз.

Тек қана ірі кәсіпорындар ғана ондай ірі техника мен технологияларды сатып алып пайдалана алу мүмкішілігі бар.

Ірі компаниялар көптеген елдерде өздерінің ондаған ғылыми зерттеу лабораториялары мен орталықтары бар. Олар техникалық, маркетингтік, стратегиялық жоспар құру мақсатында бәсекелік қабілеттерін арттыру мақсатында қызметтер атқарады.

Сонымен қатар ірі кәсіпорындардың өздеріне тән әлсіз жақтарыда жетерлік. Ірі фирмалардың өсуі оларды басқару тиімділігінің төмендеуіне алып соғуда. Көп жағдайда олар сұраны пен баға деңгейін реттей отырып, өнімнің тиімділігінің төмендеуіне, ұйымдардың сыртқы ортаның өзгеруіне бейімделуіне қиынға соғуына алып келеді.

Себебі көптеген банкирлер немесе басқа да қаржымен айналысатын мамандар үнемі жұмыс үстіндегі адамдар. Олардың көбісі өзінің 5-10 минуттан асатын уақытын бизнес-жоспармен танысуға бөлгісі келмейді. Олар тек түсіндірме парағы мен түйінді оқумен ғана шектелу мүмкін. Сол себепті ол бөлімді қысқа жасап, 3 беттен асырмау ұсынылады. Потенциалды инвестордың бизнес-жоспармен ең бірінші танысуы жобаның тағдырын шешу мүмкін, сол себепті түйін жан-жақты қарастырылып, жобаға деген ынтаны көтере алуы тиіс. Резюме ең соңында іскерлік буын ұстап жазылғаны дұрыс.

Түйінде келесі ақпаратар болуы қажет:

кәсіпорынның толық атауы, мекен-жайы мен телефоны;

кәсіпорынның сипаттамасы, оның спецификасы, бүгінгі күнге дейін кәсіпорынның даму жолы.

басқару персоналының біліктілігі туралы қысқаша мәліметтер, осы жобаны жүзеге асыруға қажетті қандай қабілеттері бар;

жобаның ұзақ және қысқа мерзімді мақсаттары, қандай өсімге жетуге болады, қандай кіріс алу жоспарлануда, қандай уақыт кезеңінде;

тактикалық жоспар, қойылған мақсаттар қалай орындалатындығы туралы қысқаша сиппатама;

нарық конъюнктурасының қысқа мінездемесі, мақсатты нарықтар мен сол нарықтағы фирманың орны;

кәсіпорын өнім мен қызметтерінің артықшылықтары, компания ресурстары мен оның қаржылық жағдайы;

жобаның жалпы құны, инициатордың жобаға инвестицияландыратын қаржы көлемі;

қаржыландыруға қажеттілігі, инвестициялаудың керекті формалары мен шарттары, заемдық қаражаттарды қайтару бойынша кепілдігі;

жоба тиімділігінің негізгі экономикалық көрсеткіштері.

Операциялық шешімдер қабылдайтын тұлғаларда, инвестициялық жобаны іске асыруда инвестициялық объект ретінде көрінетін кәсіпорын немесе оның серіктері туралы нақты пікір қалыптастыру мақсатында кәсіпорын мен сала сипатталады.

Операцияларды басқарудың негізгі мақсатыөз кəсіпорныңыздағы адамдардың көмегімен табысқа жетуін қамтамасыз ету.

2 Операциялық бағдарлама және оның негізгі маңызы

Операцияларды басқару - басшының ең қызықты, сонымен қатар ең ауыр міндеттерінің бірі. Сіздің бағынуыңызда тым болмағанда бір адам пайда болған жағдайда осының қажеттігі айқындала бастайды. Жəне егер Сіз өз ісіңізді дамытудың бастапқы кезеңінде өз күшіңізге ғана сенетін болсаңыз, артынан ерте ме кеш пе өсіп келе жатқан бизнесіңіз адамдарды, мамандарды

қатыстыруды қажет ете бастайтын болады.

Барынша маңызды бағытқа қызметкерлерді сауатты түрде іріктеу жатады. Есіңізден шығармаңыз, Сіз жұмысқа алып жатқан адамдарға Сіздің бизнесіңіздің тағдыры байланысты болады.

Үміткерлерді тарту үшін ақпарат көздерін тиімді пайдалану қажет: яғни бұқаралық ақпарат құралдарын (газеттер, журналдар, радио, телевизия), жұмысқа орналастыру жөніндегі агенттіктерді, кейбір жағдайларда, тіпті жеке байланыстарды, таныстар мен достардың ұсыныстары.

Бұл компанияның даму циклына байланысты.

Бизнестің «шоғырлану» деп аталатын бастапқы даму циклында тəуекелге баруға əзір, күйзеліске берілмейтін жəне əртүрлі жұмысты орындай алатын адамдарды таңдап алу өте маңызды. Яғни, арнайы бір салада ғана жұмыс істейтін мамандар емес, кең салада жұмыс істейтін мамандар!

Барлығы жаңа қызметкердің орындауы тиіс болатын жұмыстарды суреттеуден басталады.

Əдетте, мұндай суреттеме лауазымдық нұсқаулықта көрсетіледі. Лауазымдық міндеттерге негізделумен біліктілік талаптары қалыптасады. Оларда қызметкердің өзіне тапсырылған жұмысты дұрыс орындау үшін қандай білімі, шеберлігі, дағдылары мен жеке сипаттамаларының болуы қажет екендігін көрсетіп кету керек. Жəне осы талаптарға сəйкес үміткерлер таңдалып алынады. Мысалы, Көпшілікті мынадай сұрақ толғандыруы мүмкін: үміткерлердің қайсы өздері қалаған жұмысқа лайықты? Бүгінгі күні үміткерлерді бағалауға арналған көптеген əдіс-тəсілдер бар.

Үміткерлерді жұмысқа қабылдауда ең бір таралған бағалау тəсілі - əңгімелесу болып табылады. Əңгімелесу - бұл потенциалды қызметкермен кездесу, оның барысында Сіз сұрақ қоя отырып, шешім қабылдау үшін қажетті ақпаратты аласыз.

Лауазымдық нұсқаулықты басшылыққа ала отырып жасаллған қолыңыздағы білікті талаптарға қарап, Сіз аталған жұмысқа үміткер адамның осы талаптарға сай келетіндігін тексеруіңіз керек.

Мысалға, білімін тексеруде сол мамандыққа жəне жұмысқа қатысты сұрақтарды қою керек (мысалы, бухгалтерге - бухгалтерлік есеп беруге қатысты) . Дағдысын тексеруде, үміткерге практикалық жұмысты орындауға беріңіз (мысалы, хатшыға - іскер хат құрастыру) . Үміткер туралы ақпаратты жинау үшін өмірбаяны жөнінде сұрақтар қойыңыз: ол қай жерде туды, бұл

мамандықты неліктен таңдады, болашақтағы жоспары қандай. Ақпаратты анықтау үшін, иə немесе жоқ мəндес жауаптарға ие жабық түрдегі сұрақтарды қою керек.

Əңгімелесудің алдындағы əрекет:

- əңгімелесудің мақсаты мен мəнін анықтап алыңыз;

- барлық қатысушыларға əңгімелесудің уақыты мен өтетін жерін хабарлаңыз;

Əңгімелесуді жүргізу шарттары. Əңгімелесудің табысты өтуі үшін Сіздің мекемеңіздің қажеттілігіне басты назар аударыңыз жəне өзіңіз үшін мына сұрақтарға қысқаша жауап беріңіз:

- Үміткерлердің қандай кəсіби жəне жеке қасиеттерін Сіз бағалайсыз?

- Ол қасиеттерді не үшін бағалайсыз?

- Қандай белгілерді Сіз қолданасыз?

Кәсіпорынды сыртқы және ішкі ортасын зерттеу әдістерін сипаттау кезінде келесі мәліметтер қарастырылу тиіс:

Саланың жағдайы мен даму болашағын сипаттау және екі мәселені шешеді:

а) инвестициялау объектісі ретінде қарастырылатын саланың күйін және даму тенденциясын зерттеу;

б) өндіріс көлемін болжау үшін бастапқы ақпарат алу, бәсекелестікті есепке ала отырып кәсіпорын өнімін өндіру және өткізу көлемін анықтау, қызметін іске асыру (бәсекелес бола алатындар және тұтынушылар анықталады) .

Бірінші міндетті орындау үшін саланың өткеніне талдау жасап, оның даму мүмкіндігінің тенденцияларын көрсеткен дұрыс. Сонымен бірге сала кәсіпорынның сипаттамасын беріп, жоспарланып отырған өнім өткізу аймақтарында- ел ішінде және шетелдерде тап осындай өндіріс орындарының дамуын анықтау қажет. Мұнда мынадай көрсеткіштерді көрсеткен маңызды: негізгі өнім мен қызмет тізімі; өндірістің аймақтық құрылымы (өндіріс қуаттарын аймақтарға бөлу) ; саланың қазіргі және болашақтағы шикізат бағасы; сала кәсіпорындарының негізгі қорлары және материалдық-техникалық базасы. Инвестициялық ахуал жөніндегі ақпараттың да (кәсіпорын жұмыс істейтін нарық сигменті, сала бойынша сауданың жалпы көлемі және кәсіпорын саудасының көлемі, негізгі тұтынушылар тізімі) үлкен мәні бар.

Екінші міндетті шешу үшін мына айқындамалар бойынша ішкі және сыртқы нарықтағы негізгі бәсекелестердің қызыметіне талдау жасау қажет№ яғни бәсекелестердің күшті және әлсіз жақтарын талдау: олардың өнімі мен тұтынушылары; жарнамалық жинақ; бағаларын; сатылу көлемдері; имидж; орналасқан жері және т. б.

Бұл тарауда сонымен бірге ұсынылатын өнімнің тұтынушылық қасиетіне қысқаша сипаттама беріліп, осындай өнімдердің нарықтағы салыстырмалы талдау нәтижелері де көрсетіледі. Ұсынылатын өнімдер (қызметтер) сипаттамасына мыналар енеді: бұйымның аты және оның ерекшелігі; функционалдық бағыты мен қолдану салалары (өнім қандай тұтынушыларға арналған) ; негізгі техникалық, эстетикалық және басқа сипаттамалары; технологиялық және әмбебаптық көрсеткіштері; стандарттарға және нормативтерге сәйкестігі; құндылық сипаттамасы. Сонымен бірге өнімге байланысты патенттік-лицензиялық қорғау, сауда белгілері, авторлық құқықтар және басқа да интеллектуалды меншік нысандары туралы мәліметтер өткізу де маңызды. Өндірілетін өнімнің соңғы 5-10 жыл ішіндегі нақты және құндық көрсеткіштері, оның құрылымы жөнінде де мағлұматтар берілгені жөн.

Бұл бөлімде кәсіпорын ұсынған тауардың тұтынушылық қасиеттері туралы, сонымен бірге нарықтағы ұқсас тауармен жасалған салыстырмалы талдау нәтижелерінің қысқаша сипаттамасын беру қажет.

3 Операциялық графиктер

3. 1 Операциялық графиктердің мақсаттары мен график элементтерінің түрлері

Операциялық график - берілген сандық көрсеткіштердің мазмұнын геометриялық сызықтар, нүктелер және фигуралар арқылы бейнелеу немесе географиялық картосхемалар арқылы көрнекті түрде кескіндеу үшін салынған сурет.

Операциялық график арқылы сандық көрсеткіштердің өсуін немесе кемуін, олардың өзара байланыстылығын, заңдылығын анықтау үшін, оның алдына қойған мақсатына көңіл аударып, негізгі талаптарын орындау қажет: 1) графикте көрсетілген Операциялық мәліметтер айқын шындықты бейнелеуі керек; 2) графиктің құрылымы көңіл аударарлықтай көрнекті, түсінікті болуы және жеңіл оқылуы тиіс, мүмкіншілігінше көркем бейнеленгені дұрыс; 3) графиктегі бейнеленген көрсеткіштердің мәні мен мазмұнына байланысты оның толық аты, орны, уақыт мерзімі және шартты белгілері көрсетілуі тиіс.

Графикалық әдіс мәліметтерді көрнекті түрде көрсетіп қана қоймай, сол көрсеткіштерге талдау жасауға, яғни жетістіктері мен кемшіліктерін анықтауға және қорытындылауға пайдаланылады.

Геометриялық белгілердің қолданылуына қарай графиктер нүктелі және сызықты болып екіге бөлінеді.

Нүктелі график деп график негізінің жиынтықтары нүкте ретінде, ал сызықтық график деп сызықтардың қолданылуына байланысты болатын жол-жолды, төрт бұрышты, шеңбер тәріздес және т. б. түрінде берілгендерін айтамыз. Кейбір кездерде графиктер геометриялық емес фигуралармен (әр түрлі суреттермен: көмескі, бұлдыр кескіндермен) белгіленеді. Мұндай графиктердің түрлерін бейнелі график деп атайды.

Сандық мәліметтерді график арқылы бейнелеу үшін, алдымен оның масштабын таңдап алуымыз қажет, содан кейін оған шкаласын түсіреміз. Масштаб (мөлшер) деп графикке түсірілетін сандық шаманы шартты өлшеп бірлігіне аустыруды айтамыз. График немесе масштаб шкаласы деп әрбір Операциялық сандық көрсеткіштерді белгілі бір межемен көрсететін жеке нүктелер мен сызықшаларды атайды.

Операциялық графикте сызылуына қарай түзу сызықты (түзу сызылған сызықтың сантиметрге немесе миллиметрге бөлінуі) және қисық сызықты (шеңбердің 360 градусқа бөлінуі) масштаб шкаласы қолданылады. Сондай-ақ, масштаб шкаласына қарай біркелкі және біркелкі емес болып екі түрге бөлінеді. Біркелкі немесе арифметикалық масштаб шкаласы дегеніміз, әрбір белгілген белгінің сандық мәніне пропорционалды сәйкес екендігін көрсету. Және ол статистикада жиі қолданылады.

Біркелкі емес масштаб шкаласы деп әрбір белгіленген белгінің сандық мәнге сәйкес емес екендігін көрсетуді айтамыз.

Статистикада графиктік әдіс төмендегі мәселерді шешуде қолданылады: 1) Операциялық көрсеткіштерді салыстыру; 2) зерттелетін жиынтықтың құрамы мен құрылымын сиппаттау; 3) уақыт мерзіміне сәйкес құбылыстағы болған өзгерістердің өсіңкілігін бақылау; 4) құбылыстардың өзара байланыстылығын білу; 5) кеңістіктегі орналасуын және таратпалық дәрежесін анықтау үшін.

Жоғарыда көрсетілген мақсаттарына сай және кеңістіктің бағытына байланысты графикалық әдіс диаграмма және картограмма болып негізгі екі түрге бөлінеді. Сонымен қатар, сәтіне, міндетіне қарай графиктік әдісте, картодиаграмма да қолданылады.

Графиктік әдістің ішіндегі ең жиі қолданылатын және көп тараған түрі - диаграмма - (diagramma) - грек сөзі. Ол бейне, сурет, сызба деген мағынаны білдіреді.

Бұл - Операциялық сандық көрсеткіштердің қарымқатынас мөлшерін көрнекті түрде көрсететін графикалық сурет немесе геометриялық фигуралар жүйесі арқылы бейнелетін сызық. Диаграмманы құру үшін жазықтықтар мен сызықтар, ал кейде геометриялық денелер пайдаланылады. Осыған сәйкес диаграммалар бағаналы, сызықты, шаршылы, шеңберлі, секторлы және фигуралы болып бөлінеді.

Бағаналы диаграммада салыстырылып отырған әрбір бағана жеке зерзатты немесе уақыт мерзімдерін бейнелейді. Мұны құрастыру кезінде әрбір бейнеленген көрсеткіштердің ені бірдей, ал биіктігі сандық мәліметтеріне байланысты әр түрлі, бірақ масштабтары біркелкі болуы қажет.

Құрылымды диаграмма Операциялық жинақтардың құрамын салыстыру үшін қолданылады. Оның көрсеткіштері жалпы жиынтықтың бөлшектерінің үлесін, яғни оның бірнеше бөлшектерге бөлінуін бейнелейді, және сандық көрсеткіштері нақты немесе процент түрінде беріледі.

Шаршылы диаграмманың бағаналы немесе жолды диаграммалардан айырмашылығы, мұнда бейнелеуге құбылыстың көлем мөлшері алынады. Ол үшін алдымен сандық көрсеткіштердің шаршы түбірден шығатын мәнін тауып алу қажет.

Шеңберлі диаграмма деп біркелкі берілген негізгі нақты шаманың өзара қарым-қатынасын шеңбер көлемі арқылы бейнелеуді айтамыз.

Секторлық диаграммада берілген мәліметтер шеңбер арқылы көрсетіледі, яғни құрылымның салыстырмалы көрсеткіштері жиынтықтың жеке бөліктерінің үлесін бейнелейді. Мұнда сызылған шеңбердің 360 градусы 100 пайызға тең деп алынады.

Сызықтық диаграмма өсіңкілік қатарларды немесе өзара байланысты көрсеткіштерді көрнекті бейне арқылы көрсету үшін қолданылады. Мұнда көрсетілген өсіңкілік қатардың көрсеткіштері үзіліссіз сызық түрінде бейнеленеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.