Қор биржасының атқаратын қызметтері мен міндеттері.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

І Бөлім. Қор биржасының мәні . . . 4

1. 1. Қор биржасының түсінігі мен дамуы . . . 4

1. 2. Биржаның функциялары мен негіздері . . . 8

ІІ бөлім Қор биржасының атқаратын қызметтері мен міндеттері . . . 10

2. 1. Қор биржасында атқарылатын биржалық операциялар . . . 10

2. 2. Қор биржасын құрушылар және оның мүшелері, басқару органдары . . . 16

II бөлім. ҚР қор биржасының даму ерекшелігі . . . 23

2. 1. Қазақстанда қор биржасының дамуы . . . 23

2. 2. Қазақстан қор биржасында бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды талдау . . . 28

2. 3. Қазақстан Республикасы биржасының негізгі мәселелері және оларды шешу жолдары . . . 29

Қорытынды . . . 36

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . . . . 37

КІРІСПЕ

Биржа дегеніміз бұл - ұйымдастырылған, дәйекті жұмыс істейтін нарық, онда сұраныс пен ұсыныстың негізінде ресми түрде белгіленетін бағалар бойынша бағалы қағаздар саудасы (қор саудасы), стандарттар мен үлгілер бойынша көтерме сауда (тауар саудасы) немесе валюта саудасы (валюта) іске асырылады.

Биржалық тауар түріне байланысты әлемдік практикада:

Тауар (тауарлы-шикізат) биржасы; Қор биржасы; Валюта биржасы болып үшке бөлінеді. Биржалық сауданың ерекшелігі ретінде, ондағы мәмілелердің әрдайым бір жерде, қатаң белгіленген уақытта - биржалық сеанс өткізу уақытында және де барлық қатысушыларға ортақ, нақты ережелердің болуын айтуға болады. Биржа биржалық құндылықтармен жасыланатын мәмілелердің келісілуі мен орындалуының анық ұйымдастырушылық құрылымын, анық механизмін және мәмілелердің орындалуының сенімділігі жоғары бақылау жүйесін қамтамасыз етеді.

Осы тақырыптың маңыздылығы - қазіргі нарықтық экономика, соның ішінде қазақстандық экономика, құнды қағаздар мен қор биржаларынсыз қызмет етуі мүмкін емес, олар экономиканың ажырамас бөлшегі болып табылады. Қазіргі таңда қор биржалары нарықтық экономиканы тепе-теңдікте ұстаудың қамтамасыз етушісі.

Осы жұмыстың мақсаты - қор биржасының атқаратын қызметі мен міндеттерін, сонымен қатар, Қазақстан Республикасында қор биржаларының қалыптасуының мәселелерін, оның қазіргі жағдайын, онда жасалатын мәмілелер түрлерін қарастыру болып табылады.

Жұмыс 3 бөлімнен тұрады. Алғашқы бөлімде қор биржасы туралы жалпы түсінік беріліп, тақырыптың теориялық мәні ашылады. Келесі бөлімде қор биржасынының атқараттын қызметтерітуралы болса, ал соңғы бөлімде талдау ретінде Қазақстан қор биржаларында жасалатын мәмілелер қарастырылады. Ал қорытынды бөлімде жалпы тақырыбымды қорытындылап өттім.

I бөлім. Қор биржасының мәні

1. 1. Қор биржасының түсінігі мен дамуы

Қаржылық қолдануды қосқанда ресурстардың бөлінісі жаңа экономикалық шарттардың формасына сәйкес экономикада қайта құруды міндет етіп қойып отыр. Нарық қатынасы дамыған елдерде қаржы ресурстарын тиімді түрде қайта бөлу қор биржалары арқылы жүзеге асады.

Қор биржасы - құнды қағаздардың қалыпты айналымы үшін қажетті жағдайлардың жұмысын қамтамасыз ететін ұйым.

Қор биржасы- бұл бағалы қағаздар сатып алынатын және сатылатын негізгі орталандырылған, тіркелген сату орны бар нарық. "Биржа" деген терминнің шығуы туралы көптеген болжамдар бар. Соның бірі ежелгі грек сөзі XVI ғасырда пайда болған, ол Бельгиядағы Брюгге қаласындағы алаңнан (de borse) шыққан; бұл алаңда XIII ғасырда көпестердің жиналыстары өтетін болған. Шамамен 100 жыл өткеннен кейін, XVII ғасырда, биржалар Америка құрлығында да пайда бола бастады. Алғашқы қор биржасы XVII ғасырда Голландияда бағалы қағаздарды шығару және сату үшін пайда болған. Ал XVII ғасырда биржалар тауар және қор биржасы болып бөліне бастайды. Қор биржаларының ең кең дамыған кезі - капитализмнің монополизм сатысына өту кезеңі, яғни XX ғасырдың басы. Ол уақытта қор биржаларының негізгі операциялары өндіріс кәсіпорындарының акцияларын шығару және жалпы елдің экономикасы мен саясатындағы өзгерістерді қадағалап отыратын барометр сияқты. Сондықтан қор биржасы өнеркәсіптің өрістеу фазасында экономиканың өсуіне, ал дағдарыс фазасында баяулауына себепші болады.

Экономикасы дамыған мемлекеттерде биржалар бірнеше түрге бөлінеді, олар сатылатын тауарға байланысты: қор биржасы, валюта биржасы, тауар биржасы, еңбек биржасы.

Биржа түрлі қаржы құралдарын, сондай-ақ валютаны сататын және сатып алатын мамандандырылған сауда орталығы ретінде жұмыс істейді. Бұл - ЖЗҚ-ның зейнетақы жинақтарымен операция жүргізу алаңы. Түрлі инвестициялық құралдарға қаржы салуда, көбіне бұл құнды қағаздар түрінде болып келеді, зейнетақы жинақтары зейнетақы активтеріне айналады.

Биржа бүкіл әлем салымшылары ең төменгі есептік тәуекелі мен соған сәйкес үздік дәрежедегі халықаралық тәжірибесі бар кең спектрдағы қаржы құралдарын саудалауға, сонымен қатар биржаның әр алуан әрі сапалы қызметтерін пайдалануға мүмкіндік алатын аймақтық жетекші қаржы нарығы болып табылады.

Сонымен, биржа - нарықтың ұйымдасқан түрі, онда сұраныс пен ұсыныс негізінде тауармен, бағалы қағаздармен сауда жасалады және қызметкерлер жалданады. Ол - сатушылар мен сатып алушылар келсімге келу үшін кездесетін орын.

Ұйымдастыру - құқықтық түрғыдан қор биржасы дегеніміз ресми бекітілген ережелер бойынша, биржалық делдалдардың қатысуымен қор құндылықтарын сатушылар мен сатып алушылар арасындағы сауда мәмілелері жүзеге асырылатын, жұмыс тәртібі реттелген қаржылық делдал мекеме болып табылады. Мұндағы ережелер мемлекет заңдарымен және биржа заңдарымен белгіленеді.

Қор биржасының барынша толық мәні экономикада төмендегідей қызметтерді орындау кезінде көрінеді:

- қор нарығында биржалық делдалдармен бағалы қағаз-дарды сату жолымен уақытша жинақталған және қорланған еркін ақшаларды жұмылдыру және шоғырландыру;

- ел үкіметінің шығындар мен өндірісті қаржыландыруы және кредиттендіруі;

- жалған капиталдың қалыптасуы және ұсыныс пен сұра-ныстың деңгейіндегі көрінетін бағаларды белгілеу, құнды қағаздармен болатын операцияларды шоғырландыру.

Қаржылық ресурстарды қайта бөлу мен жұмылдыру, шо-ғырландыру процесінде қызмет етуші қор биржасы экономиканың маңызды буындарының бірі болып табылады. Ол қаржылық және өндірістік капиталдың арасындағы делдалы ретінде алға шығып және экономикалық дамудың қозғаушы бірден бір күші болып табылатын инвестициялық процеске ықпал жасайды.

Қор биржасы мен оның қызметкерлерінің құнды қағаздармен тікелей еш мәміле жүргізбейтінін айта кеткен жөн. Қор биржасы осындай мәмілелерді өткізуге жағдай жасайды, қызмет көрсетіп, сатушы мен сатып алушыны байланыстырады, оларға орын беріп, кеңестік және арбитраждық қызмет көрсетеді, технологиялық қызмет ұйымдастырып, сол мәмілені жүзеге асыру үшін бәрін жасайды.

Әлемде 200-ге жуық қор биржалары бар. Бірқатар елдерде өздерінің ұлттық тарихи қалыптасқан қор биржалары жүйесі бар. Құқықтық мәртебесі түрғысынан алғанда әлемде қор биржасының үш түрін кездестіруге болады: бұқаралық құқықтық, жекеменшік және аралас.

Бұқаралық - құқықтық типтегі қор биржалары тұрақты мемлекет қадағалауында болады (Германия, Франция) . Мемлекет биржа сауда ережелерін құруға қатысады және олардың орындалуын қадағалайды, сауда кезіндегі құқық тәртібінің сақталуын қамтамасыз етеді, биржа маклерлерін тағайындап, оларды жұмыстан босатады.

Жекеменшік компаниялары ретінде қор биржалары (Англия мен АҚШ) акционерлік қоғамдар түрінде құрылады. Мұндай биржалар мүлдем өз бетінше қызмет жасайтын органдар. Биржадағы барлық мәмілелер елдің заңдарына сәйкес жүзеге асырылады, оны бұзу құқықтық жауапкершілікті талап етеді. Биржалық сауда тұрақтылығын қамтамасыз ету және сауда мәмілелерінің тәуекелін төмендетубойынша мемлекет өзіне еш кепілдік бере алмайды.

Егер қор биржалары акционерлік қоғам ретінде құрылып, бірақ олардың капиталының кем дегенде 50%-ы мемлекетке тиесілі болса, олар аралас ұйымдар типіне жатады. Мұндай биржалар көшінің басында сайланбалы биржалық комиссар биржа қызметін қадағалап, биржалық курсты ресми түрде тіркеп отырады.

Бір орталықта (моноцентрлік) және көп орталықты (полицентрлік) биржалық жүйелерді айырады. Бір орталықты биржалық жүйе жағдайында (Франция мен Жапония) басты орында елдің қаржы орталығында орналасқан бір биржа болады, ал қалған биржалар жергілікті маңыз алады (Лондон халықаралық қаржы биржасы) . Көп орталықта жүйе жағдайында елде басты қор биржасынан басқа бір неше ірі қор биржалары қызмет етуі мүмкін (Канада биржалар) . АҚШ-та биржалық сауданың дамуы бір орталықты жүйеге де, көп орталықты жүйеге де жатқызуға келмейтін ерекше қор биржаларының жүйесінің пайда болуына алып келеді. Бұл елде Нью-Йорк қор биржасының сәзсіз басымдығына қарамастан, аймақтық биржалық институттар оның қосалқы бөліміне айналмай, өз дербестігін сақтап, жалпы мемелекеттік биржа жүйесі шегінде қызмет жүргізіп келеді.

Қор биржасы қаржы нарығын реттеушілердің бірі болып табылады. Биржаның негізгі рөлі қаржы және несиелік капитал қозғалысына қызмет көрсетуде: бір жағынан бұл капиталды жинақтап, шоғырландырса, екінші жағынан мемлекет пен түрлі субъектілеріне несие беріп, қаржыландырады. Қор биржасының ел экономикасындағы ролі меншіктің мемлекет тарапынан кету дәрежесімен, дәлірек айтсақ, жалпы ішкі өнім өндірісіндегі акционерлік меншіктің үлесімен анықталады. Сондай-ақ биржа ролі тұтасымен алғанда құнды қағаздар нарығының даму деңгейіне байланысты.

Биржада жеке компаниялардың, мемлекеттік органдардың ңемесе шётеддердің бағалы қағаздары (өдетте, тек ақциялар мен облигациялар) айналымға түседі. Айналымдағы шетелдік қағаздардың құрылымы мемлекеттер бойынша ажыратылады. Мысалы, қай мемлекеттен қанша бағалы қағаз айналымға түсетіні алдын ала анықталады. Францияға қарағаңда АҚПІ-тың, Германия Федеративті республикасының және Жапонияның биржалық операцияларында мемлекеттік бағалы қағаздар мөлшері өте көп емес. Биржа комитетінің шешімі бойынша биржа айналымына, әлбетте, ірі компаниялардың бағалы қағаздары түседі. Мысалы, АҚШ-та корпорацияның биржадан түсетін таза пайдасының төменгі шeгі 1 млн. доллардан кем болмаса, сонда ғана жіберіледі. Ол үшін алдын ала биржа басқармастан кеңесінен келісім алып, оны бағалы қағаздар операциясы комиссиясында тіркеуден өткізу керек.

1. 2. Биржаның функциялары мен негіздері

Қор биржасы нарықтың ауыстырылмайтын қаржылық делдалы болып табылады, өйткені қаржылық құралдардың негізгі үлес салмағы сонда айналыста болады және ол ресурстардың бір субъектіден екіншісіне қозғалысын реттейді.

«Биржаң терминінің пайда болуы жайлы 2 түрлі түсінік қалыптасқан. Біріншісі жаңа латынның «bursaң, яғни әмиян деген сөзіне негізделеді. Сонымен қатар, француз тілінде «bourseң сөзі де әмиян және студенттік шәкіртақы мағынасын береді; неміс тілінде «burseң және итальян тіліндегі «borsaң да сол мағынаны береді.

Екіншісі белгиялық Брюгге қаласында тұрған Вандер Бурсе атты голландық көпестің атынан пайда болды делінеді. Ол тұрған үйде үш әмиянның суреті бар таңба болған. Оның үйі орналасқан жер сатушылардың жиналуына ыңғайлы алаң болатын, мұнда олар ақшаларын ауыстырып, өздерінің істерін жасайтын, сондықтан көпес мүмкіндігін жібермей өз үйін белгілі бір төлемге алғашқы биржашыларға берген.

Қазіргі заман талаптарына сай сырт көрінісі өзгергенмен, бұл сөздің мағынасы сол күйінде сақталған.

Егер заң тұрғысынан қарайтын болсақ, биржадағы операциялар қомақты табыс көзін әкеледі, бірақ ол өз клиенттеріне ғимараттар мен қызметтер ұсына отырып, тек қана өзін-өзі қаржыландыра алатын, шығынсыз мекеме болып қана отыр. Құқықтық қатынастардың тәуелсіз агенті бола отырып, биржа барлық түсімдерін қызметшілер жалақысына жібереді. Кірістер шығыстардан асып түскен уақытта, сол ақша қаражаттар сауда процессін жүргізуге және оған қызмет көрсетуге, ондағы айырма биржа қызметкерлеріне сыйақы беруге, сауда алаңдарын кеңейтуге, жаңа құралдарды сатып алуға, жаңа технологияны енгізуге және зерттеуге кетеді.

Биржаның табысы мен мүлігі листингтегі бағалы қағаздарды оны қалыпты ұстап тұру және тағы басқа қызмет көрсетуден түсетін түсімдерді қоспағанда, Есептік палатаға түсіп тұратын төлемдерден, пайлық қабылдау және жыл сайынғы биржа мүшелерінің төлемдерінен, биржалық операциялар алымдарынан, көрсетілетін қызметтер үшін төлемдерден, сауда ережесі бұзылғандығы үшін төленетін айыппұлдардан қалыптасады.

ҚР-сы «Бағалы қағаздар нарығы туралың Заңына сәйкес қор биржасы - акционерлік қоғам формасында бағалы қағаздардың кәсіби қатысушыларымен құрылған және қызметі өзін-өзі қаржыландыру қағидасына негізделген коммерциялық емес ұйым. Қор биржасы ҚР-сының мемлекеттік органдарына тәуелді емес. Оның қызметі ерекше болып саналады және басқа қызметтің түрлеріне сәйкес келмейді. Ол лицензия негізінде әрекет етеді және басқа биржалар қызметін атқара алмайды. Қор биржасы бағалы қағаздармен операциялар жүргізе алатын қосымша құрылымдық бөлімшелерді ашуға құқығы бар, сонымен қатар, филиалдар мен өкілдіктер аша алады.

Ұйымдастырушылық тұрғыдан қор биржасы төмендегілермен айналыса алады:

бағалы қағаздармен мәмілелер жүргізуге арнайы құрылған сауда алаңын өз клиенттеріне ұсыну; бағалы қағаздар саудасын ұйымдастыру; бағалы қағаздарға баға белгілеу; өз мүшелеріне ұйымдастырушылық, ақпараттық кеңес беруші қызметін көрсету; жеке талдаулық зерттеулерді жүргізу; құқықтық-қатынастар субъектілері арасында клиринг жүргізу. Экономикалық тұрғыда қор биржасы мына функцияларды атқарады:

баға белгілеуші - биржа экономикалық негізделген бағаны белгілеуге мүмкіндік береді; бағаны болжау және ақпараттық-талдаулық - биржа мүмкін болатын сұраныс пен ұсыныстың даму үрдісін анықтау бойынша ғылыми-зерттеу орталығы болып табылады; тәуекелді сақтандыру (мерзімді биржа мәмілелеріне ғана тән) ; бағаны тұрақтандырушы функция - биржада бағаның ауытқу амплитудасы ескеріле отырып, күн сайынғы баға тербелісі анықталады. Мұның аясынан тыс әрекет ету мүмкін емес. қор биржасы кез келген заңды тұлға ретінде өз клиенттері алдында белгілі бір жауапкершілікте болады. Ол бағалы қағаздар нарығы субъектісінің шеккен зиянының орнын толтыруға және өз функциясын дұрыс орындамаған, заңды бұзған, биржалық сауда ережесін немесе коммерциялық құпияны ашып қойған жағдайда жауапқа тартылуы тиіс.

ІІ бөлім. Қор биржасының атқаратын қызметтері мен міндеттері

2. 1. Қор биржасында атқарылатын биржалық операциялар

Биржа операциялары кассалық және мерзімдік болып ірі екі топқа бөлінеді. Біріншісі бойынша келісімі үшін ақша төлеп, орнына сатушыдан бағалы қағаздар алады. Екшшісінде есеп мәміледе көрсетілген мезгілде жүргізіледі: ол айдың ортасы немесе аяғы болуы болмаса үш, алты ай және с. с. уақыт өткеннен кейін болуы мүмкін. Операцияның екі түрі де рұхсат етілген биржаларда өтеді. Бағалы қағаздардың курсы әртүрлі болуы мүмкін. Онда кассалық бағасы, мерзімді мәмілеге түсетін қағаздардың бағасынан өзгеше болады. Шын мәнінде мерзімдік мәміленің айырмашылығы оның курсында, яғни қағаздың бағасында. Сондықтан мерзімдік мәмілені алыпсатарлық мәміле деп те атайды. Алыпсатарлардың мақсаты - биржадағы құндылықтардың (яғни бағалы қағаздардың) сатып ал - сату бағасы арасындағы айырмасынан пайда табу.

Кестеде мерзімдік мәміле түрлерінің бір бірінен түбегейлі айырмашылығы жоқ Олар тек кейбір іс-әрекет варианттарымен ерекшеленеді. Сондықтан мерзімдік мәміленің барлық басқа күрделі түрлерінің негізі болатын жәй көрінісіне тоқтап өтейік.

Мерзімдік мәміле бойынша есеп айырысу, жоғарыдга айтылғандай, белгілі бір келісілген уақытта - әлбетте бір айдың ішінде - ия айдың ортасында, ия аяғында өтеді. Бірақ есеп мәміле жасалған күнгі бағалы қағаздың курсымен жүргізіледі. Егер мәміленің орындалу кезінде оның курсы төмендеп кетсе пайданы сатушы алады да, ал жоғарыласа сатып алушы алады.

Қор биржаларының тәжірбиесінде еңбір көп тараған мысал бойынша биржалық мәмілеге қатысушыларды, яғни алыпсатушыларды «аюлар» және "бұқалар" деп екіге бөледі. Сатып алушыларды бұндай сөздерге теңеу халық арасында кең тараған "өлтірілмеген аюдың терісін бөлу" деген мәтелден тараған деседі. Аюдың әдеті - табанымен таптау. Ал биржа ойынындағы қарсыласты "бұқа" деп атау - жағымсыздың әдеті - қарсыласты мүйізіне ілу.

Биржа операцияларының түрлері

Сонымен биржадағы ойыншылар - "аю" бағалы қағаз курсының төмендеуіне, ал "бұқа" - оның жоғарылауына іс-әрекет жасап ойнайды. Мерзімдік мәміле бойынша жасалған шартта акцияның бағасы, мөлшері және қандай мерзімге, қашан сатылатыны көрсетіледі. Мерзімдік мәмілелер үш түрге, яғни: тұрақты (немесе фьючерстік), шартты және пролонгациялық болып бөлінеді.

Тұрақты мәмілеге қатысушылар бағалы қағаздар бумасын белгілі бір мерзімде сатқанда онда көрсетілген шартгар (бағалы қағаздардың түрі, мөлшері және сату мерзімі) өзгермейтіндігі туралы өздеріне міндеттеме алады. Сату және сатып алу кезінде тек буманың бағасы туралы өзара келісіледі.

Тұрақты мәмілені фьючерстік мәміле деп те атайды. Себебі мәміледе көрсетілген шарттар белгілі бір мерзімге дейін өзгермейді, сондықтан мәміле құжаты стандартты (өзгермейтін) түрде болады.

Ал шартты мәміле бойынша оған қатысушылардың бірі екіншісіне сыйлық ақы беріп, өз міндеттемесін орындаудан бас тартуына құқы бар. Олардың мақсаты - биржа операциясы кезінде бағалы қағаздың курсының өзгеруінен келетін шығыннан қорғану. Мәмілеге қатысушылардың қайсысы және қалай мәміленің шартынан бас тарту құқын пайдалануы жөнінен де төрт түрге:

• алдын ала келісілген сыйлық ақымен жасалатын мәміле,

• қайтарылып алынатын сыйлық ақымен жасалатын мәміле,

• опциондық мәміле,

• стеллаж болып бөлінеді.

Алдын ала келісілген сыйлық ақымен жасалатын мәміле бойынша сатып алушы сатушыға белгілі бір сом сыйлық ақы төлеп, бағалы қағаздарды алудан бастартуға құқылы. Әрине, ол құқығын бағалы қағаздың курсы өсуіне күмәнданған жағдайда пайдаланады.

Мысалы, сатып алушы ("бұқа") 1/ІІ-да акцияны 300 $-дан сатып алады және оған қоса 17/П-да төлейтін келісілген сыйлық ақьшы да (6$) береді. Ал 17/П-да акцияның бағасы төмендеп, бағалы қағаз 292 $ құрайды. Бірақ осыны есептеген "бұқа" алдын ала 6 $-ды төлеп қояды да, қағаз курсы бойынша айырмасын (8-6) =2 долларды өзіне қалдырады.

Қайтарылатын сыйлық ақымен жасалатын мәміле алдын ала келісілген сыйлық ақымен жасалатын мәмілеге ұқсас. Сыйлық ақы алмау құқы сатушыда болады. Мысалы, егер 17/ІІ-да акция бағасы 308 $ болса, онда сатушы ("аю") 6 $ сыйлық ақы төлеуді тиімді санап, оны алмайды, бағалы қағаздың курсындағы 8 $-ды алады.

Ал опцион - мерзімдік мәмілеге кіргізілетін талап. Ол бойынша екі жақтың біріне меміленің кейбір, қарама-қайшы талаптарының бірін таңдау немесе оның алғашқы ережесін өзгерту құқы беріледі. Мысалы, бағалы қағаздың курсының төмендеуіне ойнаушы ("аю") 1/П-да курсы 300 $ болатын акцияны сату құқын өзіне сатып алады да, 17/ІІ-ға дейін әр акция бойынша 4 $-дан төлейді. Егер акция курсы 296 $-дан төмен болса, онда "аю" өз құқын пайдаланып, айырмасын өзі алады.

Ал баға курсының жоғарылауына ойнаушы "бұқа" 4 $ болатын құқықты өзіне алып, 17/И-дейін әр акция бойынша курсы 300 $-дан акция сатып алады. Егер курс 304 $ болса, ол өз құқын пайдаланып, жеңіп шығады. Ал стеллаж, пролонгация, репорт, депорттык, мәмілелер де алып сатушылардың бағалы қағаздардың курсын өзгерту арқылы пайда табу ойындары.

Стеллаж - бағалы қағаздар бойынша мерзімді мәміленің түрі, мұнда екі жақтың бірі (стеллажды сатып алушы) мәміле мерзімі басталғанда сатушы мен сатып алушы жағдайының бірін таңдау құқына ие болады.

Пролонгациялық мәміле - бағалы қағаздар бойынша жасалатын мәміленің түрі немесе бағалы қағаздардың нарқының өзгеруіне қарай есеп айырысудың мерзімін кейінге қалдыру.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.