Ұялы байланыс. Коммутация центрінің құрылымы

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1. Кіріспе
2. Ұялы байланыс
3. Коммутация центрінің құрылымы
4. Мобильдік байланыстың перспективті жүйесі
5. Ұялы телефония
6. Мобильді байланыс жүйесінің негізгі түрлері
7. Транкингтік байланыс жүйесі
8. Дербес радиошақыру жүйесі
9. Дербес спутниктік байланыс жүйелері
10. Мобильді байланыстың ұялы жүйелері
11. Ұялы байланыс стандарттары мен жүйелерінің эволюциясы
12. Қорытынды
13. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Ұялы байланыс желілері өз атауын ұйымдастырудың ұялық принциптеріне сәйкес алған. Осыған сәйкес қызмет көрсету аймағы (қала территориясы немесе регион) ұяшықтардың кейбір сандартына бөлінеді. Ұяшықтарда әдетте дұрыс алтыбұрыш түрінде бейнелейді, себебі бұлар аралардың ұяшықтарына ұқсағандықтан бұл жүйені біз ұялы деп атаймыз. Желінің ұялы құрылымы жиіліктерді екінші реттік қолдану негізімен тікелей байланысты. Осыған байланысты бірдей жиіліктер бір-бірінен белгілі бір ара қашықтықта орналасқан ұящықтарда қайталануы мүмкін.
Тораптардың жасалу кезеңінде ұялы байланыстың екінші буынның тпоплогиялық тораптардың жетілуі макросоттан микро- және пикосотқа дейінгі ауысу принциптеріне, сондай-ақ эффективті әдістердің енгізуіне қайтадан пайдаланудың жиілігі негізгі бағыттарының үлкейтілуіне сыйымдылықтар қызмет етеді. Егер де байланыс каналының жартылай жылдамдығына ауысуын есептемегенде, сыйымдылықтың бойы ССС екінші буынның жаңа диапазон жиілігінің стандарттары осы күндерге тек аудару жолымен болуы мүмкін. Мысалы GSM- 1800 стандартқа GSM-900 стандартын ұсынуға таратылған.

Ұялы байланыс
Ұялы байланыс желілері өз атауын ұйымдастырудың ұялық принциптеріне сәйкес алған. Осыған сәйкес қызмет көрсету аймағы (қала территориясы немесе регион) ұяшықтардың кейбір сандартына бөлінеді. Ұяшықтарда әдетте дұрыс алтыбұрыш түрінде бейнелейді, себебі бұлар аралардың ұяшықтарына ұқсағандықтан бұл жүйені біз ұялы деп атаймыз. Желінің ұялы құрылымы жиіліктерді екінші реттік қолдану негізімен тікелей байланысты. Осыған байланысты бірдей жиіліктер бір-бірінен белгілі бір ара қашықтықта орналасқан ұящықтарда қайталануы мүмкін.
Әрбір ұяшықтың центрінде негізгі базалық станция орналасқан(БС). Бұл БС өз ұяшығының шегінде барлық жылжымалы станцияларға қызмет етеді. Абонент бір ұяшықтан басқа ұяшыққа орын ауыстырған кезде бір байланыс станциясынан басқа байланыс станциясы оған қызмет көрсете бастайды. Байланыс станциялардың арналардың коммутациясы коммутация центрінде жүзеге асады (КЦ). Бұл УПАТС немесе ақырғы құқықтары негізінде ортақ қолданыстағы телефондық желіге (ОҚТС) қосылады.
Шын мәнінде ұяшықтар қатаң геометриялық пішінде болмайды. Ұяшықтардың шынайы шекаралары дұрыс емес қисық түрінде болады (2-сурет). Олар радиотолқындардың өшуі мен таралу шарттарына тәуелді. Демек, қызмет ететін террмoторияның жерінің рельефіне салулардың тығыздығына және басқа факторларға тәуелді. Сонымен қатар, сенімді қабылдаудың зонасының шегінде сигналды қабылдауға мүмкін болмайтын облыстарда болады(көлеңке аймақтар). Осыған сәйкес базалық станцияның орналасуы ұяшық центрімен шамамен ғана сәйкес келеді. Бұны бірмағыналықпен анықтау қиынға соғады. Егер базалық станция бағытталған антенналарды қолдамаса, онда БС ұяшық шекараларында болады.
Цифрлық жүйедегі ұялы байланыс (мысалы GSM)"базалық станциясының жүйесі" (БСЖ) деген мағына қолданылады. Бұған базалық станцияларының контролері (БСК) кіреді және де 3-суретте көрсетілген бірнеше базалық қабылдау берілістер станциялары (БҚБС) кіреді.
Бір контроллер бірнеше БҚБС-ті басқара алады және келесі функцияларды орындайды: радиоканалдардың таратып үлестірулерін басқарады, қосылыстарды бақылап, кезектерін ретке келтіріп отырады; сигналдардың модуляция мен демодуляцияларын, хабарлардың кодалау мен декодалауларын, қозғалғыштық жиілікті және жұмыс режимін қамтамасыз етеді. Бір ортақ БСК-ға қосылған үш БҚБС, әрбір 120-градустық секторында жұмыс істей алады, ал бір ортақ БСК-ға қосылған алты БҚБС - әрбір 60-градустық секторында жұмыс істей алады.

Коммутация центрінің құрылымы
Коммутацияның центрі милы цетрі және бір уақытта ұялы байланыс жүйесінің диспетчерлік орны болып табылады. Бұнда бүкіл БС ақпарат ағымдары тұйықталады. Басқа байланыс жүйелеріне шығысы осы ЦК арқылы орындалады - ортақ қолданыстағы телефондық жүйелері, спутниктік байланыс жүйелері немесе ұялы жүйелер. Әдеттегі көппроцессорлы жүйелерге мысал болып келетін бірнеше процессорлар (контроллерлар) ЦК-ның құрамына кіреді. Цифрлы ұялы байланыс ЦК жүйесінің блок-схемасы 4-суретте көрсетілген.
Коммутатор үйлесімді байланыс сызықтары мен ақпараттар ағымдарының арасындағы ауысуларын жүзеге асырады. Негізінде, ол ақпараттар ағымын бір БС-дан басқасына немесе БС-дан стационарлы байланыс жүйесіне не болмаса керісінше, стационарлы байланыс жүйесінен керекті БС-ға жібере алады.
Тиісті байланыс контроллерлары арқылы байланыс желісі ақпарат ағынының аралық өңдеуін жүзеге асыратын (буып-тиетінқайта қалпына келтіретін, буферлік сақтау) коммутаторға қосылады. Коммутация центрінің және жүйе жұмысын орталықты басқару қайта программаланатын бөлігі бар (software) қуатты математикалық қамтамаға ие орталық контроллерде орындалады. Коммутация центрінің жұмысы операторлардың белсенді қатысуын ұйғарады, сондықтан центр құрамына тиісті терминалдар кіреді, сонымен қатар ақпаратты тіркеу (құжаттау) және бейнелеу құралдары жатады. Негізінен оператормен абоненттер жайлы мәліметтер және оларға қызмет көрсету шарттары енгізіледі. Қажетті жағдайда оператор жұмыс істеу барысында қажетті командаларды шығарады.
Жүйенің маңызды элементі болып деректер базасы болып табылады. Оған үй регистрі, қонақ регистр, аутентификация цетрі және аппаратура регистрі (соңғысы барлық жүйелерде бар дерлік).
Үй регистрі(орналасудың үй регистрі - Home Location Register, HLR) берілген жүйеде тіркелген барлық абоненттер жайлы мәліметтер, сонымен қатар оларға ұсынылатын қызметтер түрі жайлы мәліметтер болады, себебі әртүрлі абоненттер үшін қызмет көрсету жайындағы келісім жасасқанда әртүрлі қызметтер көрсетілуі көзделген. Мұнда абоненттің орналасуы тіркеледі. Бұл оны шақыруын ұйымдастыру үшін және оған көрсететін қызметтер тіркеу үшін қажет.
Қонақтық регистрлерге (Visitor Location Register, VLL - қонақтық регистрдің орналасуы), мысалға алғанда осындай қонақ-абонент жайлы мағлұматтар, басқа ұялы осы байланыс жүйесіне тіркелген, бірақ қазіргі кезде стандартты жүйеде байланыс қызметі қолданылатындар кіреді.
Аутентификация орталығы (Authentication Center,AUC) шифрленген хабар мен абоненттер аутентификацияның процедураларын қамтамасыз етеді.
Аппаратураның регистрі (аппаратураның идентификациясының регистрі Equipment Identity Register, EIR) эксплуатацияланатын жылжымалы станциялар туралы мағлұматтар құрамына кіреді. Жекелеп алғанда, мұнда ұрланған абоненттік аппараттар және неше түрлі техникалық дефектілері бар, мысалы, тым үлкен деңгейлі помеха көзі болатын, белгілене алады. Коммутация орталығында базалық станциялар сияқты, ең негізгі аппаратура элементтерінде, бұған қоса қоректендіру көздерінде, процессор мен ақпараттар база, сақтау қарастырылады.
11Мобильдік байланыстың перспективті жүйесі
Тораптардың жасалу кезеңінде ұялы байланыстың екінші буынның тпоплогиялық тораптардың жетілуі макросоттан микро- және пикосотқа дейінгі ауысу принциптеріне, сондай-ақ эффективті әдістердің енгізуіне қайтадан пайдаланудың жиілігі негізгі бағыттарының үлкейтілуіне сыйымдылықтар қызмет етеді. Егер де байланыс каналының жартылай жылдамдығына ауысуын есептемегенде, сыйымдылықтың бойы ССС екінші буынның жаңа диапазон жиілігінің стандарттары осы күндерге тек аудару жолымен болуы мүмкін. Мысалы GSM- 1800 стандартқа GSM-900 стандартын ұсынуға таратылған.
ССС сыйымдылығының онан әрі көбейуі айтарлықтай емес таралуы, жиілік жолының жұмысы, жаңа байланыс протоколының жарыққа шығуы және басқару торабының әдістері болуы мүмкін, жиіліктің таралу процедурасы қосылуы және уақытша тораптар каналының, тұрғылықты жылжымалы абоненттерінің және берілу эстафетасы. Бұл тапсырманың шешілуі үшінші буынның (3G) мобильдік байланыс жүйесінің аймағында шешіледі, әмбебапты радиоқабылдау жүйесінің айырмашылығында болады, белгілі біріккен ұялы және 21 ғасырдың сымсыз жүйесінің ақпаратты қызметі.
ISDN (B-ISDN) кең жолақты тораптың 3G жүйесімен үйлестіргенде тораптың біріккен архитектурасын аламыз және әртүрлі жағдайдағы байланыс абоненттерін ұсынады, жылжымалы транспорт, офистерді, тұрғылықты үйлерді және тағы басқа жерлерде қызмет ұсынлады.
3G перспективті жүйесінің базалық концепияға персоналды байланыс тораптардың (Personal Communication Network - PSN) құрылымы, қандай абонент болмасын, мобильдік терминалы бар тұрғылықты жеріне қарамастан басқа абоненттермен байланысу мүмкіндігі болады. 3G жүйе жұмысының пайда болуы белгілі құрылыста жүреді, ол әмбебап жылжымалы байланыс жүйе (Universal Mobile Telecommunication System - UMTS) атауын алады. Мысал ретінде 3G жүйесінің түрлі типтерімен байланысты қолданылуы 5-ші суретте көрсетілген.
F.687 UMTS-і әсер жүйесінің мобильдік байланысын қарастырылуы, перспективті мобильдік байланыстың ғарыштық компоненттері байланысының өзара байланысы және қолданыстық ұзақтылығының сенімділігіне сұрақ туады. Жердің таралу структурасы және ғарыштық байланыс компоненттерінің перспективті жүйесінің мобильдік байланысы үшінші буыны 6 және 7 ұсынылған суреттерінде өзара байланысты.
Белгілі жүйенің функционалды қосылу мүмкіндігі үшінші буынның біріккен жүйесін ұсынғанда жылжымалы стандартты байланыс қызметін қарастырады (ұялы, сымсыз, персоналды шақыру және т.б). Құрылыс тапсырыстарының бірі әмбебапты радиотерминалдың құрылуы жабдықталған байланыс қызметінің барлық түрлері(бейне, сөйлесу және т.б) ақпараттық берілу жылдамдығы радиоканалмен 2 Мбитс микроұялы және пикоұялы тораптар структура жағдайында үшінші буындағы байланыс жүйесінің белгілі жағдайда пайда болуы ұсынылған 3G басқару және байланыс каналының құрылыс принциптерін зерттейді, сонымен қатарь түсу әдістерін қарастырады, модуляция және кодаланған хабарлама, басқару қоғамы , абонент аутентификациясы және шифрленген хабарламаны есептегенде торапаралық өзара әсерлесуі.
Үшінші буындағы біріккен халықаралық тораптардың жылжымалы байланысының пайда болуы жұмысы халықаралық одақ электробайланысы (МСЭ) арқылы жүреді. Келешектегі 3G жүйесіне 1...3 ГГц диапазон жиілігі ұсынылады. Жер компоненттері 2002-2003 жылдары енгізілуі керек еді, ғарыштық жүйе асты жиілік жолақтары 1980...2010 МГц және 2170...2200 МГц қорытындысы 2010 ж күтілуде.
3G мобильдік байланыс жүйесі принципиалды жаңа байланыс қызметі таралады, олардың арасындағы, алдымен, мультимедиа торабының қызметін айтуға болады. Мультимедиа торапты қызметінің ең қажетті бөліктері:
* Сұраныс бойынша аудио және бейне жобасын (AV)
* Интерактивті қызықтар(ойындар, лотерея, бейнеклиптер және т.б)
* Ақпарат қызметі (жаңалықтар, ұшақ, поезд кестелері, ауа-райы болжамы және т.б)
* Бейнетелефония
* Электронды сауда қызметі
* Білім жөніндегі ақпараттар (электронды кітаптар, дистанционды оқу курстары және т.б)
Үшінші буынның жаңа рыноктағы қызметі бүгінгі күнде UMTS (IMT-2000). Келешектегі жылдар қарсаңында екінші буындық мобильдік жүйе (GSM, CDMA, D-AMPS), GPRS, EDGE және DECT ауыстырмалы технологиялық типтері аса жоғарғы жылдамдықты қызметімен мультимедиалық ақпараттарды жеткізу қызметін игереді. Осы ауыстырмалы технология арқасында түрлі пішіндегі апробиралық рыноктың кедейленуі және алғашқы коммерциялық ұшқыштар байқауы жаңа жобада өткізілген.
Мобильдік тораптар байланыс эволюциясы - бұл 20 жылдан астам уақыт жүріп келе жатқан үзіліссіз процесс. Бұл процестің сын фазасы жаңа буынға өтуіне байланысты: 1G-2G-3G. 21 ғасырдың алғашқы 10 жылдығында үшінші буынның дүние жүзіндегі енгізу жүйесі деп танылады.

Ұялы телефония

Қазіргі кезде ең тез дамып келе жатқан телекоммуникалық жүйелердің бірі. Алғашқыда дүниежүзінде осы байланыс түрін қолданылатын абоненттер саны 85 млн болған, 2001 жылғы санақ бойынша 200-210 млн абонент бар.
Ұялы байланыстың негізгі элементтеріне базалық станция (БС) және мобильді радиотелефон (МРТ) кіреді. БС-лар МРТ-мен радиобайланысты қолдайды, сол себепті БС мен МРТ УВЧ диапазонындағы электромагнитті сәулеленудің көзі болып табылады. Ұялы радиобайланыс жүйесінің ерекшелігі жұмыс істеуге бөлінетін радиожиілікті спектр жүйесін өте тиімді қолдану болып табылады. Ал ол өз кезегінде абоненттер санын көбейтуге мүмкіндік береді. Жүйе жұмысында территорияны радиусы 0,5-10км соттарға бөлуге болады.
Радиалды және радиалды-аймақтық байланыстарды, максималды алыс қашықтыққа жетуі, таратқыш қуатына, қабылдағыштың сезімталдығына, шудың дәрежесіне тәуелді және станциялардағы антенналардың арасындағы тікелей көру қажеттілігімен шектеледі. Мұндай жүйелердің таратқышы максималды қажетті алыс қашықтықта байланыспен қамтамасыз ету үшін үлкен қуатқа ие болады. Бөлінген жиіліктер жолағында жұмыс істейтін таратқыштар саны шектелген, себебі көрші арналар арасындағы жиіліктерінің айырмашылығы 12,5кГц болады.
70-жылдары абоненттер санын және байланыс сапасын арттыруға мүмкіндік беретін, байланысты ұйымдастырудың жаңа принципі ұсынылды. Қызмет көрсетілетін территорияны соттар немесе ұяшықтар деп аталатын бөліктерге бөлу.
Қызмет көрсету территориясын ұяшықтарға бөлудің екі әдісі бар:
1. Байланыс жүйелерінде сигналдардың таралуының статикалық сипаттамаларын өлшеуге негізделген;
2. Арнайы районға сигналды тарату параметрлерін есептеу.
1-ші әдісті қолданғанда барлық қызмет көрсетілетін аймақ бірдей формалы аймақтарға бөлінеді және өзара әсер ету шарты орындалатын шектерде, статикалық радиофизика заңының көмегімен рұқсат етілетін өлшемдері анықталады.
Территорияны соттарға бөлуде ең тиімді 3 геометриялық фигуралар: үшбұрыш, квадрат және алтыбұрыш. Ең ыңғайлы фигура алтыбұрыш, себебі егер шеңбер диаграммалы бағытталған антеннаны оның ортасына орналастырса, онда соттың барлық бөліктеріне байланысты ұйымдастыруға болады.
1-ші әдісті қолданғандағы ұқсас бір арналар қолданылатын аймақтар арасындағы интервал өзара бөгеулерге қажетті деңгейден жоғары болады. Бұл жағдайда 2-ші әдісті қолданған жөн. Онда базалық станциялардың минималды санын анықтау үшін керек болатын параметрлер есептелінеді.
Әр ұяшық байланыс арналар саны шектелген және аз шығыс қуаты бар өзінің таратқышымен қызмет етеді. Бұл алыс қашықтықтағы ұяшықтың жиілік арнасын кедергісіз қайта қолдануға мүмкіндік береді. Бірақ практикада соттардың қызмет ету аясы әртүрлі факторлардың әсерінен, мысалы радиотолқындардың таралу шарттарының өзгеруіне байланысты жабылады. Сондықтан көрші ұяшықтарда әртүрлі жиіліктер қолданылады. Үш жиілікті F1-F3 қолданатын сот құрылымы 1-суретте көрсетілген. Соттардың әртүрлі жиіліктегі топтары кластер деп аталады. Оны анықтайтын параметр болып көрші соттағы жиіліктер саны табылады. Практикада ол сан 15-ке дейін жетуі мүмкін.
Ұялы байланыс принципінің негізгі идеясы, ол қосылмаған соттардағы жиіліктерді қайта қолдану болып табылады. Бірінші буын ұялы қозғалмалы байланыстың аналогты жүйесінде қолданылған жиілікті қайта қолдануды ұйымдастырудың 1-ші әдісі шеңберлі бағдарланған диаграммасы бар базалық станцияны қолдану. Ол бірдей қуатты сигналды барлық бағыт бойынша тарата алады.
Алтыбұрышты ұяшықтарды қолдану қажетті жиілік дипазонының кеңдігін азайтуға мүмкіндік береді. Алтыбұрышты форма ұяшықтың центріне орнатылған, бағдарлы базалық станцияның шеңбер диаграммасына жақсы сияды. Ұяшықтың өлшемін таңдауды қарастырайық. Бір жиіліктер қайта қолданылатын ұяшықтар арасындағы интервалды анықтайды. D қорғаныс интервалының өлшемі, жоғарыда айтылған деректерден тыс, бөгеуліктердің мүмкін болатын деңгейі және радиотолқындардың таралу шарттарына тәуелді. Барлық аймақтағы шақырулар интенсивтілігі бірдей, бірөлшемді ұяшықтар таңдап алынады. R ұяшық радиусы арқылы сипатталатын базалық станцияның қызмет ету аясы, барлық территорияның қызмет ету аясына байланысты ұстауға мүмкіндік беретін N абоненттер санын анықтайды. Соған байланысты ұяшықтың радиусын қысқарту бөлінген жолақ жиілігін қолданудың маңыздылығын арттырады және жүйенің абоненттік сиымдылығын арттыруға болады. Сонымен қатар таратқыштың және қозғалмалы станциялардың қуатын азайтады. Бұл өз кезегінде ұялы байланыс құралдарын басқа да радиоэлектронды құралдарымен және жүйелерімен электромагнитті сәйкестік шартын жақсартады.
Бөгеулік дәрежесін төмендетудің ең тиімді әдістерінің бірі, тар бағытталған диаграммалары бар секторлық антенналарды қолдану. Мұндай бағытталған антенналарда сигнал бір бағытта таратылады, ал сәулелену дәрежесі қарама-қарсы бағытта минимум мәнге жеткізіледі. Соттарды секторларға бөлу, соттардағы жиілікті қайта қолдануға мүмкіндік береді. Мұндай жиілікті қайта қолдану әр базалық станцияның 3 секторлық антенналарды қолдануға негізделген
Жиіліктер жолағын ең тиімді қолдану үлгісін АҚШ-тың Motorola компаниясы ұсынды. Motorola екі базалық станциялар қатысатын жиіліктерді қолдану амалдарын қолданған. Бұл әдісті қолданғанда 4 ұяшықтан тұратын кластерлер шегінде жиіліктер екі рет қолданылады.
Әр сот базалық станция деп аталатын көпарналы таратқышпен қызмет көрсетіледі. Ол, қарапайым телефон желісі сымының ролін радиотолқындар атқаратын, ұялы телефонмен және қозғалмалы байланыстың коммутация орталығы арасындағы байланысты ұйымдастырады. Базалық станциялардың арналар саны 8-ге бөлінеді, мысалы 8, 16, 32. Бір арна басқарушы (Control channell) болып табылады. Кей жағдайларда ол шақыру арнасы (Calling Channell) деп аталады. Бұл арнада қозғалмалы абонент жүйесін шақырғанда тікелей байланыс ұйымдастырылады, ал сөйлесу бос арна табылғанда ауысу орындалады. Бұл процесстер тез болады, сол себепті ол абонентке білінбейді.
Барлық базалық станциялар бөлінген сымдық және радиорелейлі байланыс арнасы арқылы қозғалмалы коммутация байланыс орталығын байланыстырады. MSC коммутациялық орталығы желіні басқарудың барлық функцияларын қамтамасыз ететін, ұялы байланыс жүйесінің автоматты телефонды станциясы. Ол қозғалмалы станцияларға тұрақты бақылауды ұйымдастырады, олардың эстафетті таралуын құрады. Ұялы байланыс стандарттарының әртүрлілігіне қарамастан, олардың функциялану сұлбалары, өзінің ерекшеліктеріне қарамастан ұқсас. Абонент үшін байланыс қай стандартта орындалуының ешқандай айырмашылығы жоқ. Егер оған байланысу керек болса, ол өзінің радиотелефонындағы пернені басады, ол қарапайым трубканы алғанға сәйкес. Керек абонентті шақыру үшін барлық ұялы байланыс жүйесінің базалық станцияларның басқару арнасы арқылы шақыру сигналы жеткізіледі. Абонентпен шақырылатын ұялы телефон бұл сигналды алғанда, бір бос басқару арнасы арқылы шақыруға жауап береді. Жауап сигналды қабылдаған базалық станция өз кезегінде шақырылатын абоненттің ұялы радиотелефон сигналының максималды деңгейі тіркелген базалық станция, сөйлесуді ауыстыратын коммутация орталығына оның параметрлері жайлы ақрпарат береді.
Номер теру кезінде радиотелефон базалық станцияның сол сәттегі сигналдың деңгейі максималды болатын бос бір арнаны таңдайды. Абоненттің базалық станциядан алыстауына немесе радиотолқынның таралу шарттарының бұзылуына байланысты сигналдың деңгейі төмендейді, ал ол өз кезегінде байланыс сапасының нашарлауына алып келеді. Сөйлесудің сапасын арттыру абонентті басқа байланыс арнасына автоматты ауыстыру жолымен іске асырылады. Бұл процесс келесідей орындалады. Шақырумен басқарылатын немесе эстафеталық тарату деп аталатын арнайы процедура, сол мезетте абонент тұрған аймақ әсер ететін, бос бір базалық станцияның арнасына ауыстыру іске асырылады. Осындай әрекеттер бөгеулер әсерінен байланыстың нашарлау кезінде немесе коммутациялық қондырғының ақаулықтары пайда болғанда қолданылады.
БС өз аймағында МРТ-мен байланыс түзеді және қабылдау, тарату режимінде жұмыс істейді. Стандартқа байланысты БС 463-1880 МГц жиіліктер аралығында электромагнитті энергияны шығарады. БС антеннасы ғимараттар төбемінде немесе арнайы орнатылған биіктігі 15-100 м бағаналарға орналастырылады
Бір жерде орналастырылған БС антеннасында ЭМП-ны шығармайтын қабылдағыш және таратқыш антенналар бар.
Таратқыш антенналардың екі типі бар:
1. Көлденең жазықтықта бағытталған шеңбер диаграммалы
2. Бағытталған
Ұялы байланыс жүйесін құрудың технологиялық қажеттіліктеріне байланысты вертикальды жазықтықта бағытталған антенналар негізгі сәулелену, тар сәуледе болатыгдай жасалған. Ол әрқашан да БС антенналары орналасқан ғимараттан бағытталады
БС қуаты 24 сағатта тұрақты болмайтын таратқыш, радиотехникалық объктілердің бір түрі болып табылады. Түнгі уақыттарда БС жүктемесі 0-ге тең. Тәуліктік БС жүктемесінің Москва орталығындағы, тұрғын аймақтардағы және Москва облысының жұмыс күндеріндегі графигі 11-суретте көрсетілген.
МРТ көлемі үлкен емес таратқышты елестетеді. Телефонның стандартына сәйкес тарату 453-1785 МГц жиіліктер диапазонында іске асырылады. Неғұрлым БС сигналының деңгейі жоғары болса, соғұрлым МРТ-ның сәулеленуі төмен болады. Максималды қуат 0,125-1Вт аралығында болады, бірақ шын мәнінде ол 0,05-0,2 Вт-тан аспайды.
Ұялы телефонның шағылуы адам организміне кері әсер ететін болғандықтан, МРТ-ның иелеріне мынадай шарттарды ұстануға кеңес беріледі:
-- қажет болмаған жағдайда ұялы телефонды қолданбаңыз;
-- 3-4 минуттан астам үздіксіз сөйлеспеңіз;
-- МРТ-ны балалардың қолдануына жол бермеңіз;
-- Сатып аларда төменгі қуатты сәулеленуі бар ұялы телефонды алыңыз;
-- Автокөлікте МРТ-ны қатты сөйлегіш жүйесінің байланысымен hands-free бірге қолданыңыз.

Мобильді байланыс жүйесінің негізгі түрлері

Қазіргі заманда мобильді радиобайланыс жүйелері (СМР) қолдану спектрі, қолданылатын ақпараттық технологиялар және ұйымдастыру ережелері бойынша алуан түрлі болып келеді. Сондықтан алдын-ала жүйелемей оларды мазмұнды қарастыру қиынға соғар еді. Көрсеткіштерін негізге ала отырып [5-7], СМР-дың топтасу белгілерінің топтамасын ұсынуға болады:
1. Жүйені баасқару тәсілі, екінші түрі абоненттерді біріктіру тәсілі - орталықтандырылған (үйлестірілген) немесе автономиялық (үйлестірілген). Орталықтандырылған біріктіру кезінде абоненттер арасында байланыс орталық (немесе негізгі) стансалар арқылы жүзеге асырылады. Керісінше жағдайда абоненттер арасында тікелей байланыс орнайды, негізгі стансалардың қатысуынсыз;
2. Қызмет көрсету аймағы - радиальды (радиостансаның қызмет көрсету радиусы аясында), желілік (желілі созылмалы аумақта), территориальды (нақты кескін үйлесімі аймағында).
3. Байланыс бағыты абонентпен және негізгі станса арасындағы - біржақты немесе екіжақты байланыс;
4. Жүйенің жұмыс түрлері - сиплекс (абонент пен негізгі стансаның кезектесіп хабарлауы және керісінше) немесе дуплекс - екі айтылған бағытта әрқайсысына бір уақытта жіберу және қабылдау;
5. Радиобайланыс жүйесіндегі каналдарды бөлу әдісі немесе көпшілік қолдану әдісі - жиілікті, мерзімді немесе кодты;
6. Байланыс жүйесіндегі бөлінген жиілік қорын пайдалану тәсілі, - абоненттерге каналдарды қатаң тіркеп беру, абоненттердің жалпы жиілік қорына ену мүмкіндігі (транкинг жүйесі), кеңістікте таратқыш арқылы жиілік қайтадан пайдалану (ұялы жүйелер);
7. Байланыс жүйесі қызмет көрсететін абоненттер дәрежесі - кәсіби абоненттер (қызметтін, корпоративті), жеке тұлғалар;
8. Жіберілетін ақпарат түрі: сөз сөйлеу, кодталған хабарлама және басқалар.
Берілген тізім жүйені құрайтын белгілер мүмкіндігіне шектеу қоймайды (атап айтсақ, қолданыстағы жиіліктің диапазоны, дабыл модуляциясының түрі, жалпы қолданыстағы телефон желісімен қосылу жүйесінің тәсілдері (ТФОП), қызмет көрсетілетін абоненттер саны және басқа), бірақ бұның өзі де қолданылып жүрген СМР-дың әралуандығын көрсету үшін жеткілікті.
СМР түрі кең таралғандығын, сонымен бірге болашақтағы оның дамуын ескере отырып, СМР-ды топтастырудың келесі жүйесіне ұсынуға болады; оның негізін алда атап өткен үш айырмашылық белгілері құрайды:
1. Жүйенің маңыздылығы және радиожабын аумағының өлшемі;
2. Көпшілікке рұқсат етілген әдісі;
3. Радиожелі каналдарын дуплексия жасау кестесі.
Жүйенің қызметі, қызмет көрсету көлемі мен қызмет көрсету аумағының өлшеміне қарай СМР-ды төрт түрін бөліп айтуға болады:
1. Байланыстың транкинг жүйесі. (ТСС);
2. Дербес радиошақырту жүйесі. (СПРВ);
3. Дербес серіктік байланыс жүйесі. (СПСС);
4. Мобильді байланыстың ұялы жүйесі . (ССМС).
Көпшілік қол жетімділікті ұйымдастыру тәсілі бойынша, яғни жиілік - мерзімді қорынан байланыстың жеке каналдар арасындағы үлестіру технологиясы, бәсекелес үш технологиялардың біреуінің негізінде СМР бөлінеді:
1. Жиілікпен каналдардың бөлінуі көпшілікке қолжетімді (МДRР, ағылшын тілді аббревиатура FDMA-frequency division multiple access);
2. Мерзімдікпен каналдардың бөлінуі көпшілікке қолжетімді (МДВР немесе TOMA-time division multiple access);
3. Кодпен каналдардың бөлінуі көпшілікке қолжетімді (МДКР немесе CDMA-code division multiple access).
Топтастырудың үшінші белгісін қарастыратын болсақ, онда СМР айырмашылығы абоненттер арасындағы екі жақты байланыс радиоканалдағы ақпараттық ауыстыруды ұйымдастыру тәсілінде немесе негізгі станса мен абонент арасындағы байланыс.
Ең көп таралған жүйе - ол - жиілік пен мерзімдік бөліну негізінде дуплексті жіберуді ұйымдастыру жүйесі.
Төменде қарастырылған нақты мысалдар көрсетілген топтастыру мағынасын жақсы түсінуге көмегін тигізеді және СМР құрылысының қызметі жайлы алғашқы түсінігің қалыптастырады.

Транкингтік байланыс жүйесі

Транкингтік (немесе транктік) байланыс trunk (өзек) ағылшын сөзінен шықты және байланыс өзегі бірнеше арналар кіретін жағдайды сипаттайды, сонымен бірге арналарды абоненттерге қатаң түрде бекіту болмайды. Әдебиетте транкингтік жүйенің жалпы белгілі кезде бос арналардың бірін абонентке бекітуге ұсыну болып табылатын әр түрлі анықтамасын табуға болады. Жекелей алғанда, аталған сыныпқа жатады:
- радиальдық- аймақтық жүйесі абоненттердің басым бөлігі арасында тарату ресурсының шектеулі жиілігін автоматты бөлуде пайдаланатын жердегі мобильдік радиобайланыс;
- абоненттер қатарына шектеулі жиілік ресурсында қызмет көрсетуге мүмкіндік беретін бұқаралық қолдану жүйесі.
Транкингтік жүйені қолданудың үлгілік саласы қауіпсіздің органдар, түрлі коммерсиялық құрылымдар және т.б. сияқты жедел жәрдем қызметі, өрт қызметі, құқықтық тәртіп сақтау, мемлекеттік, ведомстволық, корпортаивтік ұйымдар мен институттар. Транкингтік жүйе көп бөлігінде қатаң шектеулі және шектелген аумақтық аймақ шегінде бақыланатын абоненттер құрамымен жедел байланыс құралы ретінде пайдаланылады. Транкингтік жүйені қолдану ерекшелігін ескере отыырып, оларды кейде мобильдік радиобайланыстың профессионалдық жүйесі (PMR -Professional Mobile Radio), немесе мобильдік радиобайланыстың жекеленген жүйесі - Private Mobile Radio деп аталады. ТФОП абоненттерімен мобильдік объектілерді қосуды қамтамасыз ететін PMR жүйесі әдетте Public Access Mobile Radio (PAMR) жүйесі сияқты жиі ерекшеленеді.
Транкингтік байланыс жүйесі (ТБЖ) бір аймақтық немесе көпаймақтық құрылым жүйесі сияқты құрыла алады. ТБЖ ерекше сипаттамасын назарға ала отырып, яғни жүйе қолданушылар санының шектеулігі құрылымы бір маусымдықтан көпмаусымдыққа ауысуы абонент санын (абонент сиымдылығы) арттыруға тырысудан емес, біріншіден географиялық аймақ аңәрекет жүйесініңд кеңеюімен түсіндіріледі. ТБЖ радио жабу шекараларының қилысу барысында абоненттердің ауысуы белгіленеді, оларды тіркеуді, оларға жаңа жиілік арнасын тағайындауды қамтамасыз етеді. Бірақ ережедегідей ұқсас ауысу байланыс үзілуімен, қалпына келтіру үшін абоненттің қайта шақырта жасауы қажет.
Транкингтік жүйе симплекстік ретінде пайдалануға болады, сондай-ақ дуплекстік байланыс арналары ретінде, бірақ арзандату және оңтайландыру мақсатында оларға көбіне жартылай дуплекстік байланыс жұмыс тәртібі, байланыс үшін басқару орталығынан (базалық станция) абонентке және кері бағытта арна кезекпен пайдаланады.
Байланыс арнасына бірдей қолжетімділік приципі орталықтандырылған жағдайда немесе орталықтан басқарған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкін. Бірінші жағдайда бос арнаны табу функциясы барлық бөлінген диапазон жүйесінде босаған жиілік арнаны тізбектей іздеу жүргізетін абоненттік станцияға жүктеледі. Екінші жағдайда болған байланыс арналарын талдауды базалық станция немесе мобильдік байланыс коммутациясының орталығы жүргізеді. Ережедегідей тізбектей көшірмесін түсіру барысында диапазон жиілігі барынша ұзақ уақыт аралығын алатын байланыс анықталды. Транингтік жүйе басқару жүргізілетін құрал ретінде замауи басқару жеделдігін қамтамасыз ету үшін ТБЖ арнайы арнаның болуы, оның ішінде байланыс орнату және тоқтату рәсімдерін орындау көзделген.
Арнаны басқаруды ұйымдастыру бойынша ТБЖ арнаны бөлумен және бөлінген арнаны басқарумен ерекшеленеді. Бірінші жағдайда атауынан шыққандай, бөлінген арна тек қана жүйені басқару жұмысы үшін қолданылады. Екінші жағдайда басқару байланыс дабылы кезінде сөйлеу дабылымен бір уақытта беріледі.
Айтылған транкингтік байланыс жүйесін ескере отырып, қорытындыланған құрылымдық кескіні ұсынылуы мүмкін (2.1. суретте), мындай белгілеулер пайдаланылған:
- МС - мобильді станса (мобильді абонент);
- БС - базалық станса (басқару орталығы);
- РБҚ - радиосигналдар бірлестігінің құрылымы;
- Р - ретрансляторы;
- МБКО - мобильді байланыстың коммутация орталығы;
- ЖПТЖ - жалпы пайдаланудың телефондық желісі;
- ДБП - диспетчерлік басқару пункті.

2.1 - сурет - ТБЖ қорытындыланған құрылымдық кескіні
ТБЖ әр жиілікте жеке ретранслятор жиілігі бойынша байланыс арнасын бөлуді барынша сипаттайтынын атап өту керек.Бірден барлық арналарға қызмет ететін кең жолақты ретрансляторды қолданумен ТБЖ нұсқасы да мүмкін.
Басқа блоктардың құрылымдық кескінін тағайындау белгілі және қосымша түсіндірулерді қажет етпейді.
Алдында еске салынғандай, әртүрлі жүйелердің сәйкестігі және жабдықтар интерфейстерді стандарттауды қамтамасыз етеді. Транкингтік байланыстың келесі хаттамалары барынша таратуды қамтамасыз етті: МРТ 1327, EDACS и TETRA.
Ұлыбритания пошта министрлігі мен телекоммуникациялар әзірлеген МРТ 1327 (Ministry of Post and Telecommunication (МРТ)), басқару ақпаратын беру хаттамасы және жердегі мобильдік радиобайланыс транкингтік жүйе үшін аппаратура (басқаша - дабыл ақпараты) жағдайын бақылау негізінде анықталады, сонымен бірге ақпараттық хабарламалар ұқсас радиоканалдар бойынша беріледі.
МРТ 1343 хаттамамен және БС - МРТ 1347 радиоинтерфейс негізінде анықталатын МС (абонента) радиоинтерфейс әзірленген. 201,2125...207,4875 МГц (МРТ 1347) и 193,2125...199,4875 МГц (МРТ 1343) жиілік диапазонында 500 байланыс арнасынан әр қайсысы бойынша 1,2 кбитс жылдамдықпен ақпарат берілуі стандартпен көзделген, сонымен біргеәр бір дуплектік арна 8 МГц екі кең жолақты арнаны қабылдайды және таратады.
Ericsson фирмасымен EDACS атауын алған транкингтік радиобайланыс әзірленген (Enhanced Digital Access Communications System - сандық қолжетімділікпен жетілдірілген байланыс жүйесі).
EDACS жүйесі әр түрлі мадификацияда шығарылады, әсіресе EDACS жүйесін, EDACS желісін және EDACS кеңейтілген жүйесін айырмашылықтарын айқындайды. EDACS жүйесі байланыс тораптарының бақылаушыларының және диспечерлік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.