СИНУСОИДАЛЫ ТОКТЫҢ СЫЗЫҚТЫ БІР ФАЗАЛЫ ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІ СИНУСОИДАЛЫ ТОК ТІЗБЕГІ ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР MATHCAD ЖӘНЕ MULTISIM ОРТАЛАРЫНДА ЕСЕПТЕУ ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ

I БӨЛІМ. ТҰРАҚТЫ ТОКТЫҢ СЫЗЫҚТЫҚ ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІ

ТҰРАҚТЫ ТОКТЫҢ СЫЗЫҚТЫҚ ТІЗБЕКТЕРІ ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР
ЕСЕПТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ

1. 2. 1 . Эквивалентті кедергі әдісі арқылы тұрақты ток тізбегін есептеу

1. 2. 1. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Мысалдармен жұмыс

1. 2. 1. 2. Эквивалентті кедергі әдісімен Mathcad ортасында тізбекті есептеумысалы

1. 2. 1. 3. Эквивалентті кедергі әдісімен Multisim ортасында тізбекті есептеумысалын тексеру

1. 2. 2. Қабаттау әдісімен тұрақты ток тізбегін есептеу

1. 2. 2. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

1. 2. 2. 2. Қабаттау әдісімен Mathcad ортасында тізбекті есептеумысалы

1. 2. 2. 3. Қабаттау әдісімен Multisim ортасында тізбекті есептеумысалын тексеру

1. 2. 3. Кирхгоф заңы бойынша тұрақты ток тізбегін есептеу

1. 2. 3. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

1. 2. 3. 2. Кирхгоф заңы бойынша Mathcad ортасында тізбекті есептеумысалы

1. 2. 3. 3. Кирхгоф заңы бойынша Multisim ортасында тізбекті есептеумысалын тексеру

1. 2. 4. Контурлы токтар әдісімен тұрақты ток тізбегін есептеу

1. 2. 4. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

1. 2. 4. 2. Контурлы токтар әдісімен Mathcad ортасында тізбекті есептеумысалы

1. 2. 4. 3. Контурлы токтар әдісімен Multisim ортасында тізбекті есептеумысалын тексеру

1. 2. 5. Түйіндер потенциалы әдісімен тұрақты ток тізбегін есептеу

1. 2. 5. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

1. 2. 5. 2. Түйіндер потенциалы әдісіменMathcad ортасында тізбекті есептеумысалы

1. 2. 5. 3. Түйіндер потенциалы әдісімен Multisim ортасында тізбекті есептеумысалын тексеру

1. 2. 6. Эквивалентті генератор әдісімен тұрақты ток тізбегін есептеу 1. 2. 6. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Эквивалентті генератор әдісіменMathcad ортасында тізбекті есептеумысалы
Эквивалентті генератор әдісімен Multisim ортасында тізбекті есептеумысалын тексеру

II БӨЛІМ. СИНУСОИДАЛЫ ТОКТЫҢ СЫЗЫҚТЫ БІР ФАЗАЛЫ ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІ

СИНУСОИДАЛЫ ТОК ТІЗБЕГІ ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР
MATHCAD ЖӘНЕ MULTISIM ОРТАЛАРЫНДА ЕСЕПТЕУ ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ

2. 2. 1. Элементтері тізбектей жалғанған айнымалы ток тізбегін есептеу

2. 2. 1. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

2. 2. 1. 2. Mathcad ортасында тізбектей жалғанған тізбекті есептеумысалы

2. 2. 1. 3. Multisim ортасында тізбектей жалғанған тізбекті есептеумысалын тексеру

2. 2. 2. Графиктік - талдау әдісімен айнымалы ток тізбегін есептеу

2. 2. 2. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Mathcad ортасында графиктік - талдау әдісімен айнымалы ток тізбегін есептеумысалы
Multisim ортасында графиктік - талдау әдісімен айнымалы ток тізбегін есептеумысалын тексеру

2. 2. 3. Символикалық әдіспен синусоидалы ток тізбегін есептеу

2. 2. 3. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Mathcad ортасында символикалық әдіспен айнымалы ток тізбегін есептеумысалы
Multisim ортасында символикалық әдіспен айнымалы ток тізбегін есептеумысалын тексеру

2. 2. 4. Символикалық әдіс арқылы айнымалы токтың күрделі тізбегін есептеу

2. 2. 4. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Mathcad ортасында айнымалы токтың күрделі тізбегін есептеумысалы
Multisim ортасында айнымалы токтың күрделі тізбегін есептеумысалын тексеру

2. 2. 5. Электр тізбектерінің резонансты жұмыс режимдерін есептеу

2. 2. 5. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

2. 2. 5. 2. Mathcad операциялық ортасында кернеу резонансын есептеу мысалы

2. 2. 5. 3. Multisim ортасында кернеу резонансындағы тізбекті есептеу мысалын тексеру

2. 2. 5. 4. Mathcad операциялық ортасында ток резонансын есептеу мысалы

2. 2. 5. 5. Multisim ортасында ток резонансындағы тізбекті есептеу мысалын тексеру

IIIБӨЛІМ. ӨЗАРА ИНДУКЦИЯЛЫ ТІЗБЕКТЕР

ӨЗАРА ИНДУКЦИЯЛЫ ТІЗБЕКТЕР ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР
КАТУШКАЛАРЫ ӨЗАРА ИНДУКТИВТІ БАЙЛАНЫСҚАН СИНУСОИДАЛЫ ТОКТЫҢ ТАРМАҚТАЛҒАН ТІЗБЕГІН ЕСЕПТЕУ

3. 2. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

3. 2. 2. Mathcad ортасындағы өзара индукциялы тізбектерді есептеу мысалы

Катушкалар арасында индуктивті байланыс жоқ жағдай үшін есептеу

Катушкалар арасында индуктивті байланыс бар жағдай үшін есептеу

3. 2. 3. Multisim ортасында өзара индукцияланған тізбекті есептеу мысалын тексеру

IV БӨЛІМ. СЫЗЫҚТЫ ТӨРТПОЛЮСТІ ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІ

ТӨРТПОЛЮСТІ ЭЛЕКТР ТІЗБЕКТЕРІ ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР
MATHCAD ЖӘНЕ MULTISIM ОРТАЛАРЫНДА ЕСЕПТЕУ ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ

4. 2. 1. ҚЫСҚА ТҰЙЫҚТАЛУ ЖӘНЕ БОС ЖҮРІС ТӘЖІРИБЕЛЕРІНЕН АЛЫНҒАН МӘЛІМЕТТЕР БОЙЫНША ТӨРТПОЛЮСТІ ЭЛЕКТР ЖЕЛІСІНІҢ ТҰРАҚТЫЛАРЫН ЕСЕПТЕУ

4. 2. 1. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Mathcad операциялық ортасында төртполюсті электр тізбегі тұрақтыларын есептеу мысалы
Multisim ортасында төртполюсті электр тізбегі тұрақтыларын есептеу мысалын тексеру

4. 2. 2. Сызықты пассивті төртполюсті электр тізбегін есептеу

4. 2. 2. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Mathcad ортасында пассивті төртполюсті электр тізбегін есептеу мысалы
Multisim ортасында пассивті төртполюсті электр тізбегін есептеу мысалын тексеру

4. 2. 3. Активті төртполюсті электр тізбегінің жиілігін есептеу

4. 2. 3. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

4. 2. 3. 2. Mathcad ортасында активті төртполюсті электр тізбегін есептеу мысалы

4. 2. 3. З. Multisim операциялық ортасында активті төртполюсті электр тізбегін есептеу мысалын тексеру

V БӨЛІМ. ҮШ ФАЗАЛЫ ТІЗБЕКТЕР

ҮШ ФАЗАЛЫ ТІЗБЕКТЕР ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР

MATHCAD ЖӘНЕ MULTISIM ОРТАЛАРЫНДА ЕСЕПТЕУ ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ

5. 2. 1. Жұлдызша схемасы бойынша жалғанған симметриялы емес үш фазалы тізбекті есептеу

5. 2. 1. 1. Есеп нұсқаларының анықтамалық мәліметтері мен әдістемелік нұсқауы

Mathcad ортасында жұлдызша схемасы бойынша жалғанған үш фазалы тізбекті есептеу мысалы
Multisim ортасында жұлдызша схемасы бойынша жалғанған үш фазалы тізбекті есептеу мысалын тексеру

5. 2. 2. Үш бұрыш жасай қосылған үш фазалы тізбекті есептеу . . . 175

Есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар және анықтамалық мәліметтер 175
Mathcad-та 178

5. 2. 2. 3. MuItisimоперациялық ортасында есептеудің бақылау мысалын тексеру 181

5. 2. 3. Симматриялы құраушылар әдісімен үш фазалы тізбекті есептеу ' 182

5. 2. 3. 1. Еспетердің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар және анықтамалық мәліметтер 182

5. 2. 3. 2. Mathcad ортасындағы үш фазалы тізбекті симметриялы құраушылар әдісімен есептеудің бақылау мысалы 184

Нолдік өткізгіш сым қосылмай тұрған жағдайға арналған шешім 184

Нолдік өткізгіш сым қосылған жағдайға арналған шешім 187

5. 2. 3. 3. Multisim операциялық ортасында бақылау мысалдарын есептеуді тексеру 189

6-БӨЛІМ. СИНУСОИДТЫҚ ЕМЕС ТОКТЫҢ СЫЗЫҚТЫҚ ТІЗБЕКТЕРІ 192

СИНУСОИДАЛЫ ЕМЕС ТОК ТІЗБЕКТЕРІНІҢ ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР 192
MATHCAD ЖӘНЕ MULTISIM-ДЕ ЕСЕПТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕЛЕРІ 194

6. 2. 1. Синусоидалы емес токтар мен кернеулердегі сызықтық тізбектерді есептеу 194

6. 2. 1, 1. Есептердің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 194

6. 2. 1. 2. Mathcad ортасындағы синусоидалы емес токтың сызықтық тізбегін есептеудің бақылау мысалы 199

6. 2. 1. 3. Multisim операциялық ортасындағы есептеулердің бақылау нұсқасын тексеру 207

6. 2. 2. Синусоидалы емес токты күрделі тізбегін есептеу . . . 208

6. 2. 2. 1. Есептердің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 208

Mathcad ортасындағы синусоидалы емес токтың күрделі тізбегін есептеудің бақылау мысалы 210
Multisim операциялық ортасындағы есептеудің бақылау мысалын тексеру 215

7-БӨЛІМ. СЫЗЫҚТЫҚ ТІЗБЕКТЕРДЕГІ ӨТУ ПРОЦЕСТЕРІ 218

ӨТУ ПРОЦЕСТЕРІ ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР 218
MATHCADЖӘНЕMULTISIM-ДА ЕСЕПТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ 220

7. 2. 1. Екі катушкасы бар тұрақты ток тізбегіндегі өту процесі 220

7. 2. 1. 1. Есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 220

7. 2. 1. 2. Mathcadортасындағы екі катушкасы бар тізбектің өту процесін есептеудің бақылау мысалы 225

Өту процесін классикалық әдіспен есептеу 225

Өту процесін Рунге-Куттың сандықәдісімен есептеу 233

Классикалық әдіспен алынған өту процестерінің нәтижелерін сандық әдіспен салыстыру 234

7. 2. 1. 3. Multisimоперациялық ортасындағы бақылау есептерінің мысалдарын тексеру 234

7. 2. 2. Тұрақты токтың сызықтық электр тізбегіндегі өту процесін есептеу 236

7. 2. 2. 1. Есептердің нұсқаларына әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 236

7. 2. 2. 2. Mathcadортасындағы тұрақты токтың сызықтық тізбегіндегі өту процесін есептеудің бақылау мысалдары 240

7. 2. 2. 3. Multisimоперациялық ортасындағы есептеудің бақылау мысалын тексеру 247

7. 2. 3. Айнымалы ток токтың сызықтық электр тізбегіндегі өту процесін есептеу . 249

7. 2. 3. 1. есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 249

7. 2. 3. 2. Mathcadортасындағы айнымалы ток тізбегіндегі өту процесін есептеудің бақылау мысалы 252

7. 2. 3. 3. Multisimоперациялық ортасындағы есептеудің бақылау мысалын тексеру 262

8-БӨЛІМ. ТАРАЛҒАН ПАРАМЕТРЛЕРМЕН БЕРІЛГЕН ТІЗБЕКТЕР . . . 265

ТАРАЛҒАН ПАРАМЕТРЛЕРІ БАР ТІЗБЕКТЕР ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР 265
ЖЕЛІНІҢ БІРІНШІ ЖӘНЕ ЕКІНШІ РЕТТІ ПАРАМЕТРЛЕРІН ЕСЕПТЕУ 268

Есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 266
Mathcadоперациялық ортасындағы бірінші және екінші ретті параметрлерді есептеудің бақылау мысалы 268

8. 2. 3. Multisimоперациялық ортасындағы есептеудің бақылау мысалын тексеру 271

9-БӨЛІМ. СЫЗЫҚСЫЗ ТІЗБЕКТЕР 275

СЫЗЫҚСЫЗ ТІЗБЕКТЕР ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР 276
MATHCADЖӘНЕMULTISIM-де ЕСЕПТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ 276

9. 2. 1. Тұрақты ток сызықсыз тізбегін есептеу 276

9. 2. 1. 1. Есептердің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар және анықтамалық мәліметтер 276

Mathcad операциялық ортасында тұрақты токтың сызықсыз тізбегін есептеудің бақылау мысалы . . . 280
Multisimоперациялық ортасында есептеудің бақылау мысалын тексеру 286

9. 2. 2. Айнымалы токтың сызықсыз тізбегіндегі есептеулер 287

9. 2. 2. 1. Есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 287

Mathcadоперациялық жүйесінде айнымалы токтың сызықсыз тізбегіндегі №1 есептеудің бақылау мысалы 291
Multisimоперациялық ортасында жүзеге асырылған №1 виртуалдық үлгінің мысалын тексеру 302
Mathcadоперациялық ортасындағы айнымалы токтың сызықсыз тізбегіндегі №2 есептеуді бақылау мысалы 304

9. 2. 2. 5. Multisimоперациялық ортасында жүзеге асырылған №2 виртуалдық мысалды тексеру 315

10-БӨЛІМ. МАГНИТТІК ТІЗБЕКТЕР 317

МАГНИТТІК ТІЗБЕКТЕР ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР 318
MATHCADЖӘНЕMULTISIM-де ЕСЕПТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ 320

10. 2. 1. Тұрақты токтың тармақталмаған магниттік тізбегін есептеу 320

10. 2. 1. 1. Есептердің нұсқаларына әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 320

10. 2. 1. 2. Mathcad операциялық ортасындағы тармақталмаған магниттік тізбегін есептеудің бақылау мысалы 323

10. 2. 1. 3. Multisim операциялық ортасында есептеудің бақылау мысалын тексеру 328

10. 2. 2. Тұрақты токтың тармақталған магниттік тізбегін есептеу 328

10. 2. 2. 1 . Есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 328

10. 2. 2. 2. Mathcad операциялық ортасында тармақталған магниттік тізбекті есептеудің бақылау мысалы 332

10. 2. 2. 3. Multisim операциялық ортасында есептеудің бақылау мысалын тексеру 338

10. 2. 3. Айнымалы токтың магниттік тізбегін есептеу 338

10. 2. 3. 1. Есептің нұсқаларына әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 338

Mathcad операциялық ортасындағы айгымалы токтың магниттік тізбегін есептеудің бақылау мысалы 341
Multisim операциялық ортасындағы есептеудің бақылау мысалын тексеру 350

11-БӨЛІМ. ӨРІСТЕР ТЕОРИЯСЫ 351

11. 1. ӨРІСТЕР ТЕОРИЯСЫНАН МӘЛІМЕТТЕР 352

11. 2. MATHCAD ЖӘНЕ MULTISIM-де ЕСЕПТЕУЛЕР ЖҮРГІЗУ ТӘЖІРИБЕСІ 354

11. 2. 1. Өткізгіш ортадағы электр өрісін есептеу . . . 354

11. 2. 1. 1. Есептердің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 354

11. 2. 1. 2. Mathcad операциялық ортасындағы электр өрісін есептеудің бақылау мысалы 357

11. 2. 2. Болат массасының жанында өтетін сызықтық ток тудыратын магниттік өрісті есептеу 363

11. 2. 2. 1. Есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар және анықтамалық мәліметтер 363

11. 2. 2. 2. Mathcad операциялық ортасындағы магниттік өрісті есептеудің бақылау мысалы 365

11. 2. 3. Электрлік беттік эффект 371

11. 2. 3. 1. Есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 371

11. 2. 3. 2. Mathcad ортасында электрлік беттік эффектіні есептеудің бақылау мысалыd 373

11. 2. 4. Магниттік беттік эффект 377

11. 2. 4. 1. есептің нұсқаларына арналған әдістемелік нұсқаулар мен анықтамалық мәліметтер 377

11. 2. 4. 2. Mathcad операциялық ортасындағы магниттік беттік эффектісін есептеудің бақылау мысалы 380

Кіріспе

Азаматтық қоғамның дамуының қазіргі сатысында техникалық прогресс техникалық ЖОО-да мамандар дайындауда жоғары талаптар қоюда. Ғылым мен техникадағы компьютер ролінің артуы техникалық білім беруде маңызды қосымша құрал ретінде алынуы керек. Мұнда арнайы пәндердің ақпаратқа толы болуы және аудиториялық уақыттың тапшы болу мәселелерін заманауи компьютерлік технологиялардыоқу үрдісіне енгізу жолымен шешуге болады.

Ұсынылып отырған кітап электротехникалық есептеулерді жүргізуге арналған Mathcad және Multisim (ElectronicsWorkbench) бағдарламалық өнімдерді қолдануға арналған. Сондай ақ білім алушыларға «Электротехниканың теориялық негіздері» оқу курсының негізгі бөлімдерінің есептерін өз бетінше шығарғу кезінде пайдасы зор. Кітапта әр тақырып бойынша бақылау мысалдары берілген, оларда Mathcad есептеулер жүргізуде қолданылады, Multisim -тізбектің виртуалдьды жасалған үлгісінде есептеулердің дұрыс екендігін тексеруге арналған.

Көрсетілген бағдарламалық өнімдерді қолданудың ерекшелігі, олар есептеу, аналитикалық графиктік есептеулерді тез арада, көрнекі түрде жасауға, алгоритмдерді кодтамай ақ есептерді моделдеуге, сондай ақ есептеулер нәтижелерін әр түрлі формада көрсетуге мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде негізгі назарды бағдарламалау техникасына емес, есептеулердің түпкі мағынасы мен оның шешімін табуға шоғырландырады.

Нәтижелерді көрсетудің әр түрлі формалары жасалған есептеулердің шынайылығын өз бетінше бағалауға ғана емес, сонымен қатар өрістер теориясының есептері мен электрлік және магниттік жұмыс режимдерінің физикасын игеруге мүмкіндік береді.

Кітап 11 тараудан тұрады, оларда теориядан қысқаша мәліметтер келтірілген, есептеу мен моделдеуге арналған әдістемелік нұсқаулар және олар 33 тақырып бойынша, әр тақырыпқа арналған бақылау мысалдарынан тұратын есептердің 3300 нұсқалары берілген. Кітапты ЖОО-да бағдарлы пәндерді («Электротехника», «Электротехниканың теориялық негіздері» және т. с. с. ) оқуда қолдануға болады. Мұнда, жеке тапсырмаларды орындауда білімгерге нұсқаның екі таңбалы номері беріледі (мысалы, сынақ кітапшасының соңғы екі санына сәйкес келетін) . Бірінші сан бойынша білімгер тақырыптық есептің анықтамалық мәндер кестесінің жолын таңдайды, ал екнішісі бойынша сұлба нұсқасының номерін таңдайды, яғни тақырыптың әр бір есебіне шешімнің 100 нұсқасы қарастырылған. Бірақ, анықтамалық мәліметтері кестенің әр түрлі бөлігінің екі жолынан таңдап алынатын нұсқалардағы есептер де бар.

Жұмыс жасау үшін компьютерде Mathcad 14 немесе 15 (немесе одан үлкен - MathcadPrime) және Multisim 10. 1. (немесе одан үлкен) орнату ұсынылады. Бұл бағдарламалардың 30-күндік нұсқалары кітаппен қоса берілетін дискілерге орнатылған. Есептеу листингтерінің басым бөлігі Mathcad 2000, 2001, 2001i, 11, 12 және 13-те жұмыс жасай алады, және сондай ақ виртуалдық үлгілердің листингтерінің басым бөлігі Multisim 10. 1 бағдарламасының ескі версиясы болып табылатын Multisim 10. 0, 9, 8, 7, 2001, ElectronicsWorkbench 5. 0, 5. 12-де жұмыс істей алады.

Жинақпен жұмыс жасау кезінде оқулықтар мен есептер жианқтарында берілген теориялық және тәжірибелік материалдар қолданылды [1-8] . Бұдан бөлек, автордың он жылдам асатын мол тәжірибесі мен Пермь мемелекеттік техникалық университетінде және Пермь темір жол тасымалы институтында электротехникалық мамандарды даярлауда оқу үрдісінде көрсетілген бағдарламалардың нұсқаларын қолдану нәтижесінде алынған нәтижелері қолданылды. Сондай ақ автордың Германия, Австрия, Франция мен АҚШ-ң техникалық университеттеріне жасаған іссапарлары кезінде жианған ақпараттары қолданылған.

1-ТАРАУ

ТҰРАҚТЫ ТОКТЫҢ СЫЗЫҚТЫҚ ЭЛЕКТРЛІК ТІЗБЕКТЕРІ

1. 1. Тұрақты токтың сызықтық тізбектер теориясынан мәліметтер

Кітаптың бірінші тарауында біз Multisim-мен байланысқан MathCAD-та электротехникалық есептеулер жүргізудің базалық дағдыларын үйренеміз. Зерттеу саласы ретінде тұрақты токтың тармақталған сызықтық электр тізбектерінде анықталатын эквивалентті кедергілерді анықтау, мүмкін болатын диаграммаларды құру, күрделі тізбектердің пассивті және актив бөліктерін түрлендіру және оларды есептеудің әр түрлі әдістері қарастырылатын есептердің мысалдары алынады.

Есептерді шығару алдында токтың кернеудің, ЭҚК-ң, электрлік қуаттың, электр кедергісі мен өткізгіштіктің СИ жүйесіндегі өлшем бірліктерін еске түсіруіміз қажет.

Тұрақты токтың тізбектерін есептеу әдістерін терең меңгеру - қарастырылған әдістер кеңінен қолданылатын келесі тақырыптарды игеруге жақсы әсерін тигізері сөзсіз. Есептеудің барлық әдістері қандай да бір түрдегі Ом және Кирхгоф заңдарына негізделген.

Ом заңы тармақталған токта немесе тұйық бір контурлы тізбекте қолданылады. а нүктесінен b нүктесіне дейінгі токтың бағыты оң, ЭҚК-і жоқ кедергісі R тармақ үшін:

I= $\frac{\varphi_{a} - \varphi_{b}}{R} = \frac{U_{ab}}{R}$ ,

мұндағы $\varphi_{a}$ және $\varphi_{b}$ - а және Ь нүктелерінің потенциалдары

U _ab - а және Ь нүктелерінің арасындағы потенциалдар айырымы немесе кернеу .

ЭҚК-і көзі мен кедергіден тұратын тармақ үшін $I$

$I = \frac{\varphi_{a} - \varphi_{b} + \sum_{}^{}E}{\sum_{}^{}R}$ = $\frac{U_{ab} + \sum_{}^{}E}{\sum_{}^{}R},$

мұндағы U _ab = ϕ _а - ϕ _b - токтың таңдап алынған оң бағытымен есептелетін тармақ ұштарындағы кернеу;

ΣЕ - осы тармақтағы ЭҚК-і көздерінің алгебралық қосындысы;

ΣR - тармақтағы кедергілердің арифметикалық қосындысы.

Бір контурлы тұйық тізбек үшін

$I = \frac{\sum_{}^{}E}{\sum_{}^{}R}$

мұндағы ΣE - тізбектегі ЭҚК-і көздерінің алгебралық қосындысы;

ΣR- ЭҚК-і көздерінің ішкі кедергісін қоса алғандағы тізбек кедергілерінің арифметикалық қосындысы.

Кирхгоф заңдары түйін мен электр тізбегінің тұйық контурына қолданылады.

Кирхгофтың бірінші заңы-түйінде кездесетін токтардың алгебралық қосындысы нолге тең:

$\sum_{}^{}{I = 0}$

Токтардың контурдың бағытымен сәйкес келетін бағыттары оң, ал сәйкес келмейтін бағыты теріс болады.

Кирхгофтың екінші заңы-тұйық контурдағы ЭҚК-ң алгебралық қосындысы ондағы кернеулердің алгебралық қосындысына тең:

$\sum_{}^{}{E = \sum_{}^{}{RI + \sum_{}^{}U}}$

мұндағы $\sum_{}^{}{RI}$ - контурдың резистивті элементтеріндегі кернеудің азаюының алгебралық қосындысы; $\sum_{}^{}U$ - контурға кіретін басқа элементтердің ұштарындағы кернеулердің алгебралық қосындысы (мысалы, кернеу, желінің кернеуі және т. б. ) .

Контурды айналу бағыты қалауымызша алынады. Мұнда бағыттары контурды айналу бағытымен сәйкес келетін ЭҚК, кернеулер мен токтар оң болып есептеледі, ал егер бағыттары сәйкес келмесе теріс болады.

1. 2. Есептеулер жүргізу тәжірибесі

1. 2. 1. Эквивалентті кедергі әдісімен тұрақты ток тізбегін есептеу

1. 2. 1. 1. Есептер нұсқаларына анықтамалық мәліметтер мен әдістемелік нұсқаулар

Эквивалентті кедергі әдісі электр энергиясының бір көзінен тұратын тізбектерді есептеуге қолданылады. Ол берілген тізбекке қарағанда басқаша қосылған резистивті элементтердің бір тобы эквивалентті элементпен немесе резистивті элементтердің басқа эквивалентті тобымен ауыстырылатын эквивалентті түрлендірулерге негізделген. Мұнда берілген тізбек қарапайым бір контурлы тізбекке дейін оңтайландырылады және ток көзі арқылы өтетін токты есептеу үшін Ом заңын қолдану жеткілікті.

Нұсқа номеріне сәйкес келетін электрлік тізбек үшін анықтау қажет:

i?aэлектр энергиясын қабылдағыштырдың эквивалентті кедергісі;
барлық токтар;
ток көзінің қысқыштарындағы кернеу және ішкі кедергідегі кернеудің азаюы;

• электр тізбегінің ПӘК-і және ток көзіндегі қуаттың жойылуы.

Қуаттардың балансын құру.

Ток көзінің сыртқы сипаттамасының графигін тұрғызу және есептеу. Ток көзінің сыртқы сипаттамасының иілуіне ішкі кедергі шамасының әсерін талдау.

Анықтамалық мәліметтер 1. 1-кестеде, тізбектердің сұлбалары 1. 1-суретте көрсетілген.

1. 1-кесте

Нұсқа № 1-ші саны

R _BH

R ₁

R ₂

R ₃

R ₄

R ₅

R ₆

Oм

Нұсқа № 1-ші саны: 1

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 2

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 3

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 4

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 5

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 6

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 7

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 8

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 9

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

Нұсқа № 1-ші саны: 0

Е:

RBH:

R1:

R2:

R3:

R4:

R5:

R6:

1. 1. - 1. 4-сурет. 1. 2. 1-есептің нұсқаларына арналған тұрақты ток тізбектері

Қабылдағыштардың $R_{a}$ эквивалентті кедергісін анықтау үшін есептердің кейбір нұсқаларында «үшбұрыш» қосылысын эквивалентті «үш сәулелі жұлдыз» қосылысына түрлендіруді қолдануымыз керек.

Қуаттар балансын құру кезінде қабылдағыштардың сыртқы кедергісімен қатар, энергия көзінің ішкі кедергісі де энергия тұтынатынын есте ұстау керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.