Бөлшек сауда, оның типтері және даму тенденциясы

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

ЖОСПАР

КІРІСПЕ
1 Маркетингте стратегиялық жоспарлау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Стратегиялық жоспарлаудың мәні және маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .4
1.2 Көтерме сауда түсінігі, түрлері және негізгі типтері мен сипаттамалары.6
2 Бөлшек сауда, оның типтері және даму тенденциясы ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
2.1 Бөлшек сауданың қызметтері оның максаттары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..9
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...13

КІРІСПЕ

Маркетинг ұғымы ағылшынның market (нарық) сөзінең шыққан, ал инг жалғауы нарык жасаушы немесе нарық о мағындағы қызмет дегенді сипаттайды. Маркетинг ірі ауқымды өндірістің қалыптасуы және бәсекелестіктің күрт шиеленіскен жағдайында енімді өндіру мен өткізуді басқарудын әдісі ретінде бөлініп шыкты.
Маркетинг дамуының бірінші кезеңі XX ғасырдың басы-нан бастап 40-жылдардың соңына дейін созылды. Бұл кезең-дегі маркетингтің мақсаты - тауарларды ұтымды өткізу, тез-детіп сату және коммерциялық іс-әрекеттің тиімділігін арт-тыру болды. Бұл кезеңде 60-жылдарғй дейін кең қанат жайған маркетингтщ өндірістік, содан соң өткізу тұжырымдамалары дамыды. Бәсекелестіктің күшеюі, сонымен катар капитал шоғырлануы мен орталықтавдырылуы үрдісі үдеюінің ықпа-лымен, кейіннен маркетинг білімнің жеке саласы ретінде бөлініп шыкты. Ал оқу пәні ретінде маркетинг XX ғасырдын басында алғаш АҚШ-тың Мичиган және Калифорния уни-верситеттерінде жүргізіле бастады.
Маркетингтің дамуының екінші кезеңі 1960-1970 жыл-дарды қамтыды, осы кезеңде маркетинг тұгынушылардың сұранысына бейімлелген басқару теориясы мен түжырымда-масьшың қүрамдас бөлігі ретінде қарастырыла бастады. Бүл компаниялардың қызметін басқаруды маркетинг қағидалары негізінде жүзеге асыру ғылымының негізін қалады, ол басқарудың нарықтық теориясы деп атала бастады.
70-жылдардың екінші жартысында маркетинг эволюция-лык дамуының үшінші кезеңіне аяқ басып, бизнестің фило-софиясына айналады. Нарық күрылымындағы орасан зор өзгерістердің болуы, оның қызмет түрлері мен тауарларға толуы, бәсекелестіктің өршуі, ғылыми-техникалық про-грестің өсуі, маркетинг мәнінін түрленуіне әкелді - ойьі бәрінен бүрын сырткы ортаны зертгеу мен оған бейімделудің жолын іздейтін және фирманың барлык қызметін біріктіретін корпоративтік стратегияның элементі ретінде қарастыра бас - тады. Бұл кезеңге маркетингтің дәстүрлі және қоғамдық тұжырымдамаларының дамуы мен маркетиштің стратёгия-лык рөлінің артуы тән болды.

1. Маркетингте стратегиялық жоспарлау
1.1 Стратегиялық жоспарлаудың мәні және маңызы.

Жоспарлау -- стратегиялар мен мақсаттар құру және оларды жүзеге асыру жолдары. Маркетингті жоспарлау екіге бөлінеді: стратегиялық (ұзақ мерзімді), тактикалық (ағымдағы). Стратегиялық жоспар маркетинг қызметінің стратегиялық міндеттерінің жүзеге асуына бағытталған болса, ал ағымдағы жоспар ағымдағы жылдағы ұйымның маркетинг жағдайын сипаттайды. Стратегиялық жоспар мақсат тұрақтылығын қолдау және басқарушылық процестің жетістігі, жаңа нарық мүмкіндіктері мен ұйым ресурстары. Оның мақсаты -- компанияның табысты дамуына бағытталған, компанияның тауары мен бизнесін өңдеу және құру. Стратегиялық жоспарлаудың негізгі міндеті -- бизнеске кері әсерін тигізетін қолайсыз жағдайларда да алға қойылған мақсаттарға қол жеткізуге мүмкіндік беретін бағытты тандау және компания қызметін ұйымдастыру. Стратегиялық-жоспарлау 3 негізгі шарттың сақталуын талап етеді.
Бірінші -- компания қызметін басқару инвестициялық портфельмен басқару негізінде жатыр. Компания қызметінің әрбір бағыты бөлінетін ресурстарға сәйкес, пайда табудағы әлеует болып келеді. Екінші -- әрбір қызмет түрінің болашағын бағалау, нарық өсімінің көрсеткіштерін зерттеу және сол нарықтағы компанияның позициясы. Ағымдағы сатылымның немесе пайдаға бағытталған компаниялар бұл концепцияның шектеулілігіне көздері жетті. Мысалы, егер 1970 жылдары Ford Motor компаниясы сатылым көлеміне сәйкес инвестицияны жүзеге асырса, онда ол осы уақытқа дейін рентабельді және сұранысқа ие болған үлкен көліктер шығарып отыруға мәжбүр болатын еді. Алайда, нарықты зерттеу нәтижелері мынаны көрсетті: америкалық тұтынушылардың қажеттіліктері өзгеруде, сондықтан да ол ресурстарды бөле отырып, конструкторлық жұмыстарды белсенді қыла отырып, сол уақытта шығынды саналатын шағын литражды көліктер шығара бастады. Үшінші -- стратегия. Әр бизнес үшін ұзақ мерзімді мақсаттарға жету жоспары жасалады. Барлық компания салалары үшін бірыңғай ыңғайлы стратегия болмай-ды. Оның әрқайсысы қызмет профилін, мақсаттарды, мүмкіндіктерді, ресурстарды ескере отырып, өзінің стратегиясын жетілдіреді. Осылайша, көлік дөңгелек қаптарын өндіруші Goodyear компаниясы төмен шығындарға бағытталған, оның Місһеline бәсекелесінің саясаты -- жаңа өндіріске инвестиция құю, ал Bridgestone -нарық сегменттеудің жақтаушысы.
Маркетингтің стартегиялық жоспары ұзақ мерзімді болады және бірнеше жылға жасалады. Ол келесі өзара байланысатын тарауларды қамтиды:
* ұйымның ұзақ мерзімді маркетингтік мақсаттары;
* маркетингтік стратегиялар;
* ұйымның шаруашылық портфелінің дамуы.

Маркетингтік мақсаттар болып тұтынушылардың қажеттіліктерін ұйымның табысына айналдыруға, нақты нарықтарда нәтижелерге жетуге бағытталаған кез келген мақсаттар бола алады, сонымен қатар, мақсаттар -- ұйымның әлеуметтік мәнін жүзеге асыратын миссиялар.
Маркетингтік мақсаттар мына жағдайларда қолжетімді:
* ұйымдардың жеткілікті ресурстары бар;
* сыртқы ортаның шарттарына қарсы келмеуі;
* ұйымның ішкі мүмкіндіктеріне сәйкес келуі.
Маркетингтік мақсаттар қалыптасу кезінде ұйымда SWOT (СВОТ) -- талдау болу керек (бірінші әріптері ағылшын тілінде: strengths -- күшті жақтары, weaknesses -- әлсіз жақтары, opportunities -- мүмкіндіктері, threats -- қауіптері). Осы талдаудың нәтижесінде ұйымның тауар өткізу нарығындағы бәсекелестік күресте позициясы анықталып, маркетингтік мақсаттар қойылады. Ұйымның маркетингтік мақсаттарына маркетинг стратегиясы көмегімен қол жеткізуге болады. Маркетинг стратегиясы -- фирманың бастапқы мақсатына қол жету үшін арналған принциптер мен міндеттердің шешілу әдістерінің негізгі жиынтығы. Жалпы маркетингтік стратегиялар толықтай ұйымның даму стратегиясын нақтылайды және мақсатты нарықтарда маркетинг қызметіне нақты стратегияларды косады. Маркетинг стратегиялары әр түрлі болуы мүмкін, мысалы:
* меңгерілген нарықтар үшін ескі номенклатурадағы тауар өндірісінің көлемін ұлғайту;
* жаңа нарықтарға ену;
* жаңа тауарлар ойлап табу;
* нарықтың құрылуы;
* диверсификация.
Шаруашылық портфелі -- ұйым шығаратын таурлардың тізбесі. Шаруашылық портфелінің дамуы -- өндіріс пен тауардың тауарлық ассортиментінің дамуының стратегиялық бағыттарының жиынтығы. Стратегиялық жоспарлау үдерісі мыналардан тұрады: Нақты мииссияны анықтау. Компанияның миссиясы (бағдарлама) -- бұл нарықтағы орынға, бір қызмет түріне ұзақ мерзімді бағдар. Қандай тұтынушы топтарына қызмет көрсетілуде, қандай функциялар атқарылуда. Мақсаттар қою. Мақсаттардың келесідей категориялары бар: жоғарғы мақсаттар, бағынушы мақсаттар (нақты функциялар көзқарасынан жоғары мақсаттар нақтыланады). Мақсаттар мазмұны бойынша жіктеледі: Нарықтық мақсаттар: өткізу, нарық үлесі; Қаржылық (пайда, рентабельділік); Тауар мен қоғамға байланысты мақсаттар -- сапа, ұйым қызметінің кепілмен қамтамасыз етілуі.

1.2 Көтерме сауда түсінігі, түрлері және негізгі типтері мен сипаттамалары

Көтерме сауда қызметі - тауарларды улкен көлемде өндірушілерден сатып алып, оларды делдалдарға, қайта өңдеуыііерге (өнеркәсіп), бөлшектік саудагерлерге, корпора-тивтік клиештерге қайта сату1Сөтерме сауда түрлері бір-бірінен ассортимештерінің кендагіне, тауарларды сақтау және жеткізу тәсілдеріне орай ажыратылады. Нарықтық жүйе қатынастарында көтерме кәсіпорындары тәуелді және тәуелсіз делдалдық уйымдар деп екі топқа бөледі.
Тәуелсіз үйымдар - тауарларды өз иелігіне сатып алып, кейін оларды тұтынушыларға сатып, өткізетін жеке дара делдалдық ұйымдар. Өндіріс құралдарын сатып өткізетін тәуелсіз көтерме делдалдарды көбінесе дистрибьюторлар деп атаса, қызмет саласына байланысты, оларды кетерме фирмалар немесе сауда үйлері деп те атайды.
Қазақстан Республикасында Әсем-ай, Қант орталығы компаниялары өз онімдерінің барлығын дистрибьюторлар арқылы өтқізеді.
Көтерме саудагерлерді мына жағдайларда таңдау тиімді болады:
:: егер нарық шашыраңқы болса, әрбір географиялық аймақтағы өткізу колемі тікелей өткізудегі шығындарды өтеуге жеткіліксіз болса
* әдетте көтерме саудагерлердің (делдалдардың) саны,өндірушінің аймақтык жиынтық қоймалары санынан көпболса;
* бүйым өнеркәсіптің көптеген салаларындагы түтынупгыларға өткізілуі тиіс, олардың v ар. ығын немесе көп бвлігінқамту тәуелсіз көтерме делдалдарды пайдаланған кездеболады;
* түтынушылар өнімді үсақ партиялармен сатып алатынболса.
Тәуелді - бүл тауарға мешшк қүқығы жоқ, бірақ орындаған қызметтері үшін сыйакы алатын делдалдар. Оларға - өткізу агенттері, брокерлер, комиссионерлер сатып алатын кеңселер, тағы басқалары жатады. Қызмет көрсетуді қамту деңгейіне байланысты теуелді делдалдар былайша ерекшеленеді:
* Түтынушыға толық циклді қызмет көрсететін көтермесаудагерлер. Өз серіктестеріне тауар қорларын сақтау,несиелеу, тауарды жеткізу, басқару саласында жәрдемдесусияқты қызметтерді көрсетеді. Олар тауарды өз есебіненсатып алып, нарық конъюнктурасының өзгеруі, тауардыңбүзылуьгаа, ескіруіне байланысты пайда болатын бүкіл
тәуекелді өз мойиына жүктейді.
* Түтынушыларға шектеулі циклмен қызмет көрсететінкөтерме саудагерлер. Бірінші топқа қарағанда, өз түтынушылары мен жеткізушілеріне азырақ қызмет көрсетеді. Оларға жататындар:
1. Cash & Carry компаниялары (ағылшыннан аудармасы - төле де, алып кете бер). Негізгі қажетті тауарлардың (азық-түлік тауарлары, ойыншықтар, киім, электр құралдары, қүрылыс заттары) шектеулі ассортиментімен айналысьга, оларды үсақ белшек саудагерлерге қолма-қол ақшаға сатады. Тауарды түтынушыға жеткізумен айналыспайды.
2. Көтерме саудагер - коммивояжерлар. Ұзақ сақталмай-\тын, тез бұзылатын (ет, суг, жеміс, жеңіл тағамдар)тауарларды сату және оларды жылдам жеткізумен айналысады. Олар супермаркеттерді, мейрамханаларды, шағыназық-түлік дүкендерін, қонақүйлерді автомобильмен тікелейаралай жүріо, тауарларын қолма-қол ақшаға сатады.
3. Көтерме-брокерлер. Олардың негізгі қызметі - сатушымен сатьш алушыиы кездестіру. Брокерді жалдаған адам оғанжалақысын береді. Олардың тауарға құкығы жоқ, тауарқорын жинамайды, ешбір тәуекелді мівдетгемелерді алмайды. Кёмір, машина жасау, ағаш өңдеу сияқты ірі көлемді
өнеркәсш салаларында жұмыс істейді. Тауарды сатумен, оны сақтаумен және жеткізумен айналыспайды. Тапсырысты аласалысы іеп келісімге сәйкес тауарды сатып алушығажеткізеіін өндірушіні таңдайды.
4. Агевттер - ол сатушының немесе сатып алушыныңмүддесін қолдайды, жүмыстары брокерлерге қарағандатұрақты болады. Агентгердің бірнеше типтері бар.
Өндірушілерщң агеиттері - бірін-бірі толықтыратын тауарлары бар бір немесе бірнеше өндірушінің мүдделерін қолдайды. Әрқайсысымен жұмыс тәртібі, делдалдық сыйақы мөлшері туралы келісім-шарт жасалады. Киім, әшекей бүйымдарын, жиһаз, электр бүйымдарын саткан кезде жиі қолданылады.
Сату агвнттері. Жасалған келісім-шарт негізінде өндіруші өндіретін барлық тауар ассортиментін сату қүқығын агентке береді.
Комиссионер агентгер. Тауарларды сату мәмілелерін жасап, тауарды иемденеді. Көбінесе ауыл шаруашылығын-дағы фермерлермен жүмыс істейді.
Агенттер және брокерлер - тауарды сату-сатып алуға ықпал етін, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.