Бастауыш қазақ мектебіндегі математиканы оқыту тарихы

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Бастауыш қазақ мектебіндегі математиканы оқыту тарихы

Кез-келген ғылымның тарихын білмей, ол ғылымды жете танып, білуге болмайды. Ғылымдардың қайсысының да, дамуының негізінде адамның практикалық қызметінен туатын талаптар жатады.
Лобачевский Егер математикалық дәлелдеуден өтпесе, онда кез-келген зерттеу жұмысының нәтижесін ақиқат деуге болмайды, - деп тұжырымдаған еді. Ғалымның ғасырдан астам уақыт бұрын жазған пікірі қазіргі күнде де өз маңызын жоғалтқан жоқ.
Математика грек тілінен аударғанда ғылым, білім деген мағынаны білдіреді. Ежелгі грек мектебінде ... ғылымның төрт саласын (арифметика, музыка, геометрия және астрономия) ажыратып бұл бағытта терең зерттеулер жүргізілген. Бұл ғылымның тарауларын гректер математа деп атаған. Осыдан математика деген термин қалыптасқан.1
Қазақстан топырағынан шыққан дүниежүзілік ғылым мен мәдениеттің дамуына зор ықпал еткен ірі тұлғалардың бірі .
Әбу Нәсір әл-Фараби (870-950жж.) Оның сол салалары трактаттары ғылымның барлық дерлік салаларын қамтиды. Ұлы ойшыл шығармаларында педагогика мен психология.
Сондай–ақ математикамен оны оқытудың әдістемесі мәселлерінде ерекше орын алады.
Фарабидің математиканы оқыту мәселелеріне қатысты аса құнды ой-пікірлері Евклидтің бірінші және бесінші кітаптарының кіріспелеріндегі қиыншылықтарға түсіндірмелер атты трактатында кездеседі.
Қазақстан өңірінен Фарабиден кейін де ғылымның сан алуан салалары бойынша өзіндік ой-толғаныстары мен мәшһүр болған. Көптеген ғұламалар шықты. Олардың ішінен әл-Жауһари (хХІ ғ.ғ.) Ахмет Фараби (ХІ-ХІІғғ.), Жамал ад-Дин Түркістани (ХІІІ -ХІV) сияқты ғылымдарды ерекше атап өтуге болады. 2
Аталған ғылымдар өмір сүрген кезде түрік тілі жай ғана тұрмыс тілі деңгейіне ысырылып, араб тілі ғылым мәдениет және әдебиет тіліне айналған болатын.
Бұл жағдай Орта Азия мен Қазақстан халықтарының өкілдері қалыптастырған ғылым салаларының араб мәдениетінің көрінісі ретінде бір жақты бағаланып, әлемдік ғылыми әдебиетте араб ғылымы, араб математикасы, араб медицинасы деген сияқты ұғымдардың пайда болып, орнығуға әкеліп соқтырғаны белгілі. Ғылыми зерттеулерде араб математикасы, біріңғай сәтсіз термин сынға алынып, араб математиктері деп аталып келгендердің көпшілігі Орта Азия мен Қазақстан өңірін мекендеген халықтардың өкілдері екендігі анықталады. 2
Математика ғылымының орта ғасырдағы даму тарихы әлі де болса жөнді зерттеліп болған жоқ. Осы кездегі математика даму тарихына арналып, неміс, француз, ағылшын, нидерланд тілдерінде октябрь революциясынан бұрын орыс тілінен басылып шыққан.
Тарих доңғалағының келесі бір айналуында білімге деген алғашқы шөлдерін Ы.Алтынсарин ашқан мектептерде қандырған ары қарай кей біреуі Санк-Петербург пен Мәскеудің, Орынбор мен Қазанның және осы сияқты Ресей империясының бір қалаларындағы оқу орындарында білім алған қазақ зиялыларының үлкен тобы шықты. 2
Ахмет Байтұрсынұлы бастаған қазақ зиялыларының бұл тобы Ы.Алтынсарин негізін қалаған қазақ даласындағы білім беру мәселесін жаңа сатыға көтеруге күш салды.
Мектеп жүйесін орыс қазақ мектебі немесе орыс – қазақ училищесі деумен ғана шектелмей бастауыш және орта жоғары деп біледі. Яғни қазақ баласының дүниелік білімді толық игеруін қамтамасыз етуді көздейді. 1
Сондықтан да қазақ зиялылары орыс оқымыстыларының жасаған оқу құралдарының жүйесін зерттей отырып, төлтума оқулықтар дайындауға күш салды.
А.Байтұрсынұлының айтқан ой-пікірлері мен әдістемелік еңбектері қазіргі күйде өз маңызын жоғалтпағанын көріп отырмыз.
Бастауыш қазақ мектебінде математиканы оқыту ісіне үлкен әсер еткен халқымыздың ардақты перзенті М.Дулатұлы (1889-1935) болды. Математиканың ана тіліндегі тұңғыш оқу құралын жазған ол 1925 жылы Есеп құралының жаңа түрін шығарады. Есеп құралының көп жылдар бойына қазақ бастауыш мектептің алғашқы екі бөлімінде математика пәнін оқытуда негізі оқу құралы болғанын және бірнеше ұрпақ өкілдерінің осы құралдар көмегімен ана тілінде математикалық сауат ашқан.
Жоғары математикалық білім болмағанымен және математиканы оқытудың әдістемелік мәселелеріне арналған арнайы еңбек жазбағанмен М.Дулатұлы Қазақстанда бастауыш мектеп математикасының оқыту әдістемесі ғылымының негізін саушылардың бірі деп айтуымызға болады.
Бастауыш математикалық білім мазмұнын анықтаумен математиканы оқытудың әдіс тәсілдер жайында құнды ой-пікірлер айтқан жалпы қазақ балаларына ана тілінде бастауыш математикалық білім беру мәселелерімен жүйелі түрде айналысып, соған көп күш жігер жұсаған біртуар қазақ зиялыларының бірі – Кәрім Жәленұлы.
Ол бірінші көрінісі бізге мынадай еңбегімен белгілі болып отыр.
1. Есептану жобасы
2. Есептеу. Бөлшек сандар.
К.Жәменұлының Есептану жобасы қазақ бастауыш мектебі үшін математика пәні бойынша жасалған алғашқы төл оқу бағдарламаларының бірі болып табылады.
Құралда сол материалдарды, пайдаланып оқушылардың есеп құрастыруда да жеткілікті дәрежеге көңіл бөлінген.
Оқулықтағы есептердің саны бағдарламалы материалдың игерілуіне толық жетерліктей етіп алынған. 2
Жиырмасыншы жылдары Қазақ бастауыш мектептерінде математиканы оқытуға арналған М.Дулатұлының, К.Жәленұлының, С.Қожанұлының, Ә.Қасымовтың, Е.Қасабулатовтың, Т.Құраловтың оқулықтары мен басқа да оқу құралдары дайындалды және олар негізінен жарық көрді. Бұл оқу құралдарын Б.Сәрсеновтың, Ә.Садықовтың, А.Бегалиевтің аудармасы мен баспадан шыққан К.П.Аржениковтың, А.Е.Васильевтің, А.Г.Кисилевтің, М.Б.Бергтің, М.А.Знаменскийдің еңбектері толықтыра түсті.
Демек, сөз болып отырған кезеңде қазақ бастауыш мектебіндегі математиканың мазмұны және оны оқытудың реті Қазақстанның аймақтық және ұлттық ерекшеліктері негізінен құралды. 1
Сонымен, қорыта келе, математика пәнін қазақ мектебінде оқыту тарихы тереңнен бастау алады. Қазақ топырағынан шыққан ғылым мен мәдениеттің дамуына зор ықпал еткен ұлы тұлғаларда аз емес. Әл-Фарабиден бастау алып, анық ізін жалғастырушылар Ы.Алтынсарин, М.Дулатұлы, К.Жәменұлы т.б. олардың бастауыш қазақ мектебінде математикалы оқыту пәніндей еңбектері мен ой-пікірлері көз-қарастары, қазіргі таңда да маңызы мен қажеттілігін жоғалтқан жоқ.
Қазақ мектебінде математика пәнін оқыту жөнінде әлі де болса зерттеулер жүргізілуді қажет ететін мәселелер жеткілікті. Қазақ халқының оқытуындағы ұлттық ерекшеліктерді зерттеу, оны қазіргі мектептерде пайдалану маңызды шаралардың бірі.

Резюме
В статье рассмотрена история преподавании математики в казахской начальной школе.

Summary
The history of mathematics teaching in the elementary Kazakh school inspect in the article.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Қайыңбаев Ж.Т. Білім стандарты және бастауыш сыныптарда математиканы оқыту. Алматы: Жазушы, 2003.
2. Қосанов Б.М. Қазақстандағы әдістемелік – математикалық ой-пікірдің қалыптасу тарихы. Алматы, 1999.
3. Жаутыков О. А. От простого счета до минимальной математики. Алматы, 1959.

Бастауыш қазақ мектебі үшін математикалық білім мазмұнын анықтаудың тарихы

Кіріспе:

І тарау:

Математика ғылымы және Қазақстанда математика пәнін оқыту
ІІ тарау

Қазақ бастауыш мектептеріндегі математикалық білім мазмұнының тарихы

Қортынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

Бастауыш қазақ мектебі үшін математикалық білім мазмұнын анықтаудың тарихы

Тақырыптың өзектілігі: Кез-келген ғылымның тарихын білмей, ол ғылымды жете танып, білуге болмайды. Ғылымдардың қайсысының да, дамуының негізінде адамның практикалық қызметінен туатын талаптар жатады.
Математика ғылымының орта ғасырдағы даму тарихы әлі де болса жөнді зерттеліп болған жоқ. Осы кезеңдегі математика даму тарихына арналып, неміс, француз, ағылшын, нидерланд тілдерінде октябрь революциясынан бұрын орыс тілінен басылып шыққан.Әлемдік тәжірбиеде математиканы оқыту мен эканомиканың дамуы мәселелерінің арасында тәуекелдік бар екенін көрсетті. Демек, бүгінгі жеткіншек ұрпақтың мектеп партасындағы математикалық білімі ертенгі индустрияның жоғары деңгейде болуының бірден-бір кепілі. Бұл жұмыс әр халық үшін өз тілінің алатын орасан зор рөліне байланысты бізде де қазақ тілі мен әдебиеті жайлы оқу құралынан бастау алады.
Қазақ мектебінде математика пәнін оқыту тарихы жөнінде әлі де болса зерттеулер жүргізілуді қажет ететін мәселелер жеткілікті. Қазақ халқының оқытуындағы ұлттық ерекшеліктерді зерттеу, оны қазіргі мектептерде пайдалану маңызды шаралардың бірі.
Зерттеу мақсаты: Ата-бабаларымыз қалдырған мол мұраны пайдалана отырып, қазіргі күнде олардың пайдалы жағын алып, іске жарату. Математиканы оқыту әдістемесі ғылымының пайда болу жөніндегі тарихын біліп , математиканы оқыту әдістемесінің дамуының негізгі кезеңдері мен озық әдістемелік – математикалық әдістемелік ой-пікірлермен танысу.
Зерттеу әдістері:Ғылыми әдістерге талдау жасау,

Зерттеу обектісі:Математикалық білім мазмұнынының тарихы.

Зерттеу жұмысының құрлысы: Зерттеу жұмысы кіріспеден, екі тараудан, қортындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Математика ғылымы және Қазақстанда математика пәнін оқыту

Ғылымдардың шығуы мен дамуына өндіріс себеп болады.Ф.Энгелсьтің кітабынан мынаны оқимыз: Барлық басқа ғылымдар сияқты, математика да адамдардың практикалық мұқтаждарынан: жер участоктарының көлемі мен ыдыстардың сыйымдылығын өлшеуден, уақытты есептеуден және механикадан шықты.
Математика ғылымының туған жері ертедегі Шығыс (Египет, Вавилон, Қытай, Үндістан), онан кейін ол Египет пен Вавилоннан Грецияға ауысады.
Лобачевский Егер математикалық дәлелдеуден өтпесе, онда кез-келген зерттеу жұмысының нәтижесін ақиқат деуге болмайды, - деп тұжырымдаған еді. Ғалымның ғасырдан астам уақыт бұрын жазған пікірі қазіргі күнде де өз маңызын жоғалтқан жоқ.
Математика грек тілінен аударғанда ғылым, білім деген мағынаны білдіреді. Ежелгі грек мектебінде ... ғылымның төрт саласын (арифметика, музыка, геометрия және астрономия) ажыратып бұл бағытта терең зерттеулер жүргізілген. Бұл ғылымның тарауларын гректер математа деп атаған. Осыдан математика деген термин қалыптасқан.1
Қазақстан топырағынан шыққан дүниежүзілік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.