Бастауыш мектеп математика курсын оқытқандағы білімділік, дамытушылық және тәрбие міндеттері
Бастауыш мектеп математика курсын оқытқандағы білімділік, дамытушылық және тәрбие міндеттері.
Бастауыш мектепте математиканы оқытуды, негізгі міндеттердің бірі – оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту екендігі айқын. Бұрынғы көрнекі – бейнелі оқыту жүйесі кезінің өзінде-ақ бар оқытудың бұл міндеті соңғы жылдары оқытудың дамыта оқыту жүйесіне көшуіне орай тіпті де көкейкесті жағдайлардың біріне айналды. Осыған байланысты жаңа буын оқулықтары авторлары 1-4 сынып математика сабақтарында оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытуға арналған яғни шешімін табу үшін стандартты емес тәсілдер қолдануды қажет ететін логикалық тапсырмаларға ерекше ден қойған. Негізінен әр сабақта кездескенімен барлық оқушылар үшін міндетті болып саналмайтын бұл тапсырмаларды іріктеу үшін мынандай қағидалар басшылыққа алынды:
1. Тапсырманың баланымның танымдық мүмкіндігі аймағында болу қажеттілігі.
2. Осы мазмұндағы тапсырмалардың үздіксіздігі.
3. Тапсырмалардың әр түрлі мазмұнда, әр түрлі бағытта болу қажеттілігі.
4. Тапсырмалардың математика сабақтарындағы негізгі материалмен байланыста болу қажеттілігі т. б.
Бұл тапсырмалардың біразы күнделікті тұрмыс – тіршіліктен алынса, елеулі бөлігі математикалық мазмұнды құрайды. Сонымен бірге көптеген тапсырмалар тоериялық мәселелерді қамтиды. Әрине, теориялық мәселелерді қамтитын тапсырмалардың өзі бастауыш мектепте жалпы түрде дәлелденбейді. Олар жеке жағдайлар ретінде көбінесе сынып көру тәсілімен шешіледі.
Алайда, қазіргі кезде бастауыш мектеп түгелімен көшіп болған базистік оқу жоспарының вариативті бөлімі бойынша 1-сыныптан бастап әр мектеп өзінше анықтайтын қосымша сағаттар бар екені белгілі. Және де сол сағаттарды заман ағымын түсінген мектеп директорлары математиканы оқытуға бөлуде. Яғни, мұғалімдерде қосымша сағаттар пайда болуда және олар бұл уақытты жоғарыда аталған тапсырмаларды математикалық тұрғыдан дәлелдеуге де арнап отыр. Сол себепті осы жолдардың авторы мұғалімдер үшін (ал оқушыларға қажеттілігін анықтау мұғалімнің шешетін шаруасы) кейбір математикалық тұжырымдардың дәлелдемесін ұсынып отыр. Сонымен бірге – бұл дәлелдемелерге ұсынғандағы екінші бір мақсат, мұғалімдердің аталған тапсырмалардың шешіміне сенімділігін арттыру және олардың кейбір шешімдерді байқамау қалу жағдайынан арылуы болып отыр.
Мектепте өтілетін пәндер арасында бөлінетін сағат санының көптігі жөнінен математика, ана тілі мен әдебиеттен кейінгі екінші орында тұр. Сондықтан да ол аса маңызды пәндердің бірі ретінде жан-жақты дамыған, білімді және тәрбиелі жас жеткіншектер дайындауда жалпы білім беретін мектептер алдында тұрған міндеттерді орындауға үлкен үлес қосуға тиісті.
Мектеп математикасын оқыту мынадай мақсаттарды –білім беру; тәрбиелеу; практикалық білік-дағды дарыту; дамыту-көздейтіні айқын.
1. Математиканы оқытудың білімдік мақсаты барлық оқушыларды математика ғылыми негіздері туралы жүйелі білімдермен және оларды толық, сапалы да берік игеруге қажетті біліктіліктермен, дағдылармен қаруландыру болып табылады. Осындай білім алу нәтижесінде оқушылардың ақыл ойы дамиды.
Оқушыларға математикалық білім дағдылар жүйесін берумен қатар, математика пәні мектепте басқа да міндеттерді атқарады. Олар:
а) оқушылардың бізді қоршаған ақиқат болмысын танып білудің математикалық әдістерін игеруге жәрдемдесу;
ә) оқушыларды ауызша және жазбаша математика тіліне үйрету (қарапайымдылық, анықтық, қысқа да нұсқаулық, толықтық);
б) оқушыларды математика бойынша алған білім, дағдыларын оқу және өз бетімен білім алу барысында белсенді түрде пайдалана білуге үйрету.
2. Дидактиканың талабы бойынша математиканы үйрету жалаң білім жүйесін берумен ғана шектеліп қалмай тәрбиелік оқу болуы шарт.
Математиканы оқытудағы тәрбиелік мақсат – математиканы үйрету барысында оқушыларды жан-жақты тәрбиелеуге мүмкіндік беретін барлық қолайлы мезеттерді пайдалану болып табылады. Тәрбиенің кейбір негізгі түрлерін көрсете кетейік. Олар:
а) оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру. Бұл тұрғыда тарихи-математикалық мағлұматтардың берері мол екенін атап кеткен жөн. Тарихи құжаттар өндіргіш күштердің деңгейі математика ғылымдарының мазмұны мен формасы және математиканың механика, физика, астрономия және техникалық ғылымдарға әсер ететінін көрсетеді. Мұны сандар мен фигуралар туралы ұғымдардың, ежелгі халқытардағы санау жүйелерінің, алгебраның туу және даму, асрономияның тригономертияға, есептеу техникасына әсері, алгебралық символика т.б. деректердің даму тарихының мысалдары арқылы айқын көрсетуге болады;
ә) шәкірттерде озық моральдық қасиеттер қалыптастыру. Матемаканы оқыту үрдісінде мұғалім оқушыларды саналы тәртіпке, белсенділікке, қиындылықты жеңе білуге, бастаған істі аяғына дейін жеткізе білуге, табандылыққа, адалдыққа, жауапкершілікке т.б. адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу үшін жан-жақты жұмыс жүргізуге міндетті. Мәселен, есеп шығару кезінде сыныпта, үйде мұғалім шәкірттерінен есептің шешуін жауабына дейін жеткізуді талап етуінің үлкен тәрбиелік мәні бар.
б) математика сабағында жастарға потриотизм және интернационализм рухында тәрбиелеуге мүмкіндік беретін мүмкіншіліктер мол. Бұл жөнінде, әсіресе, математикадан тарихи материалдардың әсері күшті. Математика ғылымының дамытуда Әл Фараби, Әл Хорезми сияқты білімпаздар еңбектермен таныстыру оқушыларды отандық мақтаныш сезіміне бөлейді. Сонымен қатар басқа елдер өкілдерінің де еңбегін айтпай кетуге болмайды., осыдан барып, бүкіл мәдениет, ғылым – адамзаттың ортақ байлығы, баршаның игілігі деген интернационалдық шынайы сезім туады;
в) эстетикалық тәрбие. Математиканың табиғатының өзі оқушыларды әдемілікке тәрбиелеуді бай мүмкіндік туғызады.
Математикалық объектілерді симетрия, дұрыс көп бұрыштардың, дұрыс көпжақтардың қасиеттері, фигуралардағы гормоникалық қатыстар т.б. олардың бойындағы туа біткен эстетикалық сезімді оятады. Тек мұғалім бұлар дер кезінде оқушылардың назарын аударып отыруы қажет. Эстетикалық тәрбиелеу ісіне кейбір есептердің ең әсем шешуін табуға баулудың да маңызы кем есем. Бұл тұрғыда оқытушы шәкірттерден есептің оригеналды, рационал шешу жолдарын талап етіп, табылған шешулерге үнемі эстетикалық жағынан да баға беріп отыруы ... жалғасы
Бастауыш мектепте математиканы оқытуды, негізгі міндеттердің бірі – оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту екендігі айқын. Бұрынғы көрнекі – бейнелі оқыту жүйесі кезінің өзінде-ақ бар оқытудың бұл міндеті соңғы жылдары оқытудың дамыта оқыту жүйесіне көшуіне орай тіпті де көкейкесті жағдайлардың біріне айналды. Осыған байланысты жаңа буын оқулықтары авторлары 1-4 сынып математика сабақтарында оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытуға арналған яғни шешімін табу үшін стандартты емес тәсілдер қолдануды қажет ететін логикалық тапсырмаларға ерекше ден қойған. Негізінен әр сабақта кездескенімен барлық оқушылар үшін міндетті болып саналмайтын бұл тапсырмаларды іріктеу үшін мынандай қағидалар басшылыққа алынды:
1. Тапсырманың баланымның танымдық мүмкіндігі аймағында болу қажеттілігі.
2. Осы мазмұндағы тапсырмалардың үздіксіздігі.
3. Тапсырмалардың әр түрлі мазмұнда, әр түрлі бағытта болу қажеттілігі.
4. Тапсырмалардың математика сабақтарындағы негізгі материалмен байланыста болу қажеттілігі т. б.
Бұл тапсырмалардың біразы күнделікті тұрмыс – тіршіліктен алынса, елеулі бөлігі математикалық мазмұнды құрайды. Сонымен бірге көптеген тапсырмалар тоериялық мәселелерді қамтиды. Әрине, теориялық мәселелерді қамтитын тапсырмалардың өзі бастауыш мектепте жалпы түрде дәлелденбейді. Олар жеке жағдайлар ретінде көбінесе сынып көру тәсілімен шешіледі.
Алайда, қазіргі кезде бастауыш мектеп түгелімен көшіп болған базистік оқу жоспарының вариативті бөлімі бойынша 1-сыныптан бастап әр мектеп өзінше анықтайтын қосымша сағаттар бар екені белгілі. Және де сол сағаттарды заман ағымын түсінген мектеп директорлары математиканы оқытуға бөлуде. Яғни, мұғалімдерде қосымша сағаттар пайда болуда және олар бұл уақытты жоғарыда аталған тапсырмаларды математикалық тұрғыдан дәлелдеуге де арнап отыр. Сол себепті осы жолдардың авторы мұғалімдер үшін (ал оқушыларға қажеттілігін анықтау мұғалімнің шешетін шаруасы) кейбір математикалық тұжырымдардың дәлелдемесін ұсынып отыр. Сонымен бірге – бұл дәлелдемелерге ұсынғандағы екінші бір мақсат, мұғалімдердің аталған тапсырмалардың шешіміне сенімділігін арттыру және олардың кейбір шешімдерді байқамау қалу жағдайынан арылуы болып отыр.
Мектепте өтілетін пәндер арасында бөлінетін сағат санының көптігі жөнінен математика, ана тілі мен әдебиеттен кейінгі екінші орында тұр. Сондықтан да ол аса маңызды пәндердің бірі ретінде жан-жақты дамыған, білімді және тәрбиелі жас жеткіншектер дайындауда жалпы білім беретін мектептер алдында тұрған міндеттерді орындауға үлкен үлес қосуға тиісті.
Мектеп математикасын оқыту мынадай мақсаттарды –білім беру; тәрбиелеу; практикалық білік-дағды дарыту; дамыту-көздейтіні айқын.
1. Математиканы оқытудың білімдік мақсаты барлық оқушыларды математика ғылыми негіздері туралы жүйелі білімдермен және оларды толық, сапалы да берік игеруге қажетті біліктіліктермен, дағдылармен қаруландыру болып табылады. Осындай білім алу нәтижесінде оқушылардың ақыл ойы дамиды.
Оқушыларға математикалық білім дағдылар жүйесін берумен қатар, математика пәні мектепте басқа да міндеттерді атқарады. Олар:
а) оқушылардың бізді қоршаған ақиқат болмысын танып білудің математикалық әдістерін игеруге жәрдемдесу;
ә) оқушыларды ауызша және жазбаша математика тіліне үйрету (қарапайымдылық, анықтық, қысқа да нұсқаулық, толықтық);
б) оқушыларды математика бойынша алған білім, дағдыларын оқу және өз бетімен білім алу барысында белсенді түрде пайдалана білуге үйрету.
2. Дидактиканың талабы бойынша математиканы үйрету жалаң білім жүйесін берумен ғана шектеліп қалмай тәрбиелік оқу болуы шарт.
Математиканы оқытудағы тәрбиелік мақсат – математиканы үйрету барысында оқушыларды жан-жақты тәрбиелеуге мүмкіндік беретін барлық қолайлы мезеттерді пайдалану болып табылады. Тәрбиенің кейбір негізгі түрлерін көрсете кетейік. Олар:
а) оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру. Бұл тұрғыда тарихи-математикалық мағлұматтардың берері мол екенін атап кеткен жөн. Тарихи құжаттар өндіргіш күштердің деңгейі математика ғылымдарының мазмұны мен формасы және математиканың механика, физика, астрономия және техникалық ғылымдарға әсер ететінін көрсетеді. Мұны сандар мен фигуралар туралы ұғымдардың, ежелгі халқытардағы санау жүйелерінің, алгебраның туу және даму, асрономияның тригономертияға, есептеу техникасына әсері, алгебралық символика т.б. деректердің даму тарихының мысалдары арқылы айқын көрсетуге болады;
ә) шәкірттерде озық моральдық қасиеттер қалыптастыру. Матемаканы оқыту үрдісінде мұғалім оқушыларды саналы тәртіпке, белсенділікке, қиындылықты жеңе білуге, бастаған істі аяғына дейін жеткізе білуге, табандылыққа, адалдыққа, жауапкершілікке т.б. адамгершілік қасиеттерге тәрбиелеу үшін жан-жақты жұмыс жүргізуге міндетті. Мәселен, есеп шығару кезінде сыныпта, үйде мұғалім шәкірттерінен есептің шешуін жауабына дейін жеткізуді талап етуінің үлкен тәрбиелік мәні бар.
б) математика сабағында жастарға потриотизм және интернационализм рухында тәрбиелеуге мүмкіндік беретін мүмкіншіліктер мол. Бұл жөнінде, әсіресе, математикадан тарихи материалдардың әсері күшті. Математика ғылымының дамытуда Әл Фараби, Әл Хорезми сияқты білімпаздар еңбектермен таныстыру оқушыларды отандық мақтаныш сезіміне бөлейді. Сонымен қатар басқа елдер өкілдерінің де еңбегін айтпай кетуге болмайды., осыдан барып, бүкіл мәдениет, ғылым – адамзаттың ортақ байлығы, баршаның игілігі деген интернационалдық шынайы сезім туады;
в) эстетикалық тәрбие. Математиканың табиғатының өзі оқушыларды әдемілікке тәрбиелеуді бай мүмкіндік туғызады.
Математикалық объектілерді симетрия, дұрыс көп бұрыштардың, дұрыс көпжақтардың қасиеттері, фигуралардағы гормоникалық қатыстар т.б. олардың бойындағы туа біткен эстетикалық сезімді оятады. Тек мұғалім бұлар дер кезінде оқушылардың назарын аударып отыруы қажет. Эстетикалық тәрбиелеу ісіне кейбір есептердің ең әсем шешуін табуға баулудың да маңызы кем есем. Бұл тұрғыда оқытушы шәкірттерден есептің оригеналды, рационал шешу жолдарын талап етіп, табылған шешулерге үнемі эстетикалық жағынан да баға беріп отыруы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz