Колониядағы психологтың міндеті
"Колониядағы психологтың міндеті".
"Адам пікірінің жақсы-жаман болуы адамның ойлау қабілетіне
байланысты"деген сөз-психологтардың негізгі ұстанымы.
Адамның ішкі ойын білуге ұмтылғанмен де, сыр алдырмай,
сырғақсып отыратын жандар аз емес. Ал қылмыскерлердің
психологиясы жайлы сөз қозғаймыз.
-Психолог адамның жан дүниесін көзқарасынан танитын
маман деп жатамыз. Қылмыскерлердің болмыс-бітімінен,
ой-түсінігінен кәсіьи маман ретінде нені байқауымызға
болады?
-Абақтыға келіп түскен қылмыскерлердің ең бір күйзелетіні-
еркіндікте жүрген ерікті кезін аңсап тұрады. Бұл олардың
"Неге қылмыс жасадым?" деп, болары болып, бояуы сіңгеннен
кейін бармақ шайнап, өкініуіне әкеліп соғады.Іштей күйзеліске
түседі.Мұны бостандықты, азаттықты аңсау психологиясы
дейміз. Екінші бір қылмыскерлер: "Қай жерден қандай істің
ұшығы шығады? Қай жерде қандай қылмыс бар?"деп тіміскі-
леніп тұрады.Үстінен үш рет, тіпті төрт, бес рет қылмыс-
тық іс қозғалған қылмыскерлерде бар. Мысалы, бір рет мал
ұрлап ұсталып,кезекті мерзімін өтеп кеткен жазасын өтеуші,
арада ай өтпей, тура сол қылмысымен түрмеге түсіп жатады.
Ал мұндай қылмыскерлерді түрмеде "мал ұрлаудың маньягі" деп
жатады. Неліктен? Өйткені ол жайылымда жүрген малды қойып,
көшеде кетіп бара жатқан төрт түлікті көрсе де, өзін-өзі тежей
алмайды. Міне, бұл- қылмыскердің қылмыс жасауға ұмтылып
тұратын психологиясы. Қылмыскерлердің арасында өте тал-
антты адамдарда бар. Олардың біреуі мектепті үздік бітірген.
Біреуі-қолөнер шебері. Енді бірі -тамаша әнші. Көрдіңіз бе, бұлардың
бәрі біз ойлағандай жеркенішті адаидар емес. Колонияда әр-түрлі
үйірмелер құрып белсенділік танытып жататын қылмыскерлер де
бар. Бірақ осының барлығын бостандықта жүріп жасағанға не жетеді.
- "Құқық бұзушыларды музыкатерапиямен сауықтыруға болады.
Осы әдіс арқылы олардың психологиясын, тәртібін түзеуге болады".
- Музыкатерапия,арттерапия әдістері арқылы біз күйгелектеніп,
сары уайымға салынып кеткен қылмыскерлердің санасына жылылық
ұялатуға, тыныштандыруға тырысамыз. Осы музыкатерапия әдісін
қабылдап жүрген қылмыскерлардің санасына мамыражай жайлылық
орнап алатын сияқты. "Музыка адамды ой әлеміне жетелейді" деген
сөздің шындығы осы. Осы емдеу әдісін бір ай қабылдағаннан кейін
қылмыскер өзімен-өзі ой үстінде жүреді. Осыны байқаған психолог
ем қабылдап жүрген қылмыскерлерменжеке-жеке әңгімелескенде,
олардың тіршілікке деген құлшынысын байқайды. Ауыр ой үстінде
жүретін,тұйықталып кеткен ұылмыскердің өзі "бостандыққа шықсам,
алдымда мынадай мақсаттар тұрады" деп келешегіне бағыт- бағдар
беріп жатады.
Негізінен,қылмыскердің бостандыққа шыққанда түзеліп кетуіне
қоршаған ортаның әсері күшті болады. Егер түрмеден шыққан
адамға мынау "зонада болған" деп үрке қарасаңыз,сырт айналсаңыз,
соның барлығы олардың жүйкесіне инедей қадалады.Сондықтан болар
қылмыскерлер бостандықта өздерін қалыпты жағдайда сезіне алмайды.
Жеті. сегіз жыл бойы тіршіліктің көзін көрмей,бірден бостандыққа
шыққан адамды қоршаған ортасы дұрыс қарсы алмаса,оның көңілі
құлазып, еріксіз қылмыс жасауға ұмтылып тұрады. Калониядағы
психолог жазасын өтеп шыққан қылмыскерлерге мынадай
"Ешкім танымайтын, ешкім білмейтін жерге барып түзелсе"
деген кеңес береді.Танитын адамдардың ортасына барып көзге
шыққан сүйелдей болғанша,танымайтын жерге барып өмір сүргені
дұрыс деп айтады.
-Алдыңызға калония қызметкерлерінің құқығын таптаған іс-әрекет-
теріне наразылыұ білдіріп, психологиялық кеңес, көмек сұрап келіп
жататындар.
-Мұнымен айтпағымыз, "калонияда тәртіпсіздік орын алып жатпай
ма?" дегіміз келеді. Калония қызметкерлері өз жұмыстарын жақсы
біледі. Оған қоса, қылмыскерлер де өз құқықтарын қорғай алатын
дәрежеде. Егер анау- мынау түсінбестіктер туындап жатса, олар
өзара шешуге тырысады. Тіпті түсініспей бара жатса, үылмыскерлер
біздің алдымызға емес, тура прокуратураның алдына арыз жаза алады.
Тәртіптің аты- тәртіп. Қатаң талап пен жүйелі ережені түсінбеген
қылмыскерлер, сырттан сыбаға алып келген туған- туысқандарына
шағынатын болу керек. Осыдан кейін біздің қоғамда "түрмеде жатқан
адамдарды ұрып-соғып, жазаға тартады екен" деген түсінік қалып-
тасып кеткен...
Психологияда сәтсіз отбасыларды мынадай түрге бөлуге болады.
Қылмысты отбасы:Қылмыс жасайтын отбасылар.Психолгтар-
дың және қылмысты зерттеушілердің айтуы бойынша қылмыс
жасайтындар әкесі немесе үлкен ағасына қарай басқа да отбасы
мүшесі мүмкін соның ішінді кәмелеттік жасқа толмағандар.
Аморальды отбасы:Ішімдікке салынған, сексуалдық қатынастағы
отбасы. Мұндай отбасы үлкен бақылауға алынады. Себебі мұндай
отбасында ата-аналардың ішімдікке салынуы үй ішінде ұрыс-керіс
дау-дамай болады. Мұндай отбасының тұрмыс жағдайы нашарлайды
және балаға дұрыс емес тәрбие беріледі.Мұндай кезде балалар өз-
өздерін тастанды жалғыз сезініп ата-анаға деген сыйластығын
жоғалтады. Көбінесе қылмыс жасаған жас өспірімдердің ... жалғасы
"Адам пікірінің жақсы-жаман болуы адамның ойлау қабілетіне
байланысты"деген сөз-психологтардың негізгі ұстанымы.
Адамның ішкі ойын білуге ұмтылғанмен де, сыр алдырмай,
сырғақсып отыратын жандар аз емес. Ал қылмыскерлердің
психологиясы жайлы сөз қозғаймыз.
-Психолог адамның жан дүниесін көзқарасынан танитын
маман деп жатамыз. Қылмыскерлердің болмыс-бітімінен,
ой-түсінігінен кәсіьи маман ретінде нені байқауымызға
болады?
-Абақтыға келіп түскен қылмыскерлердің ең бір күйзелетіні-
еркіндікте жүрген ерікті кезін аңсап тұрады. Бұл олардың
"Неге қылмыс жасадым?" деп, болары болып, бояуы сіңгеннен
кейін бармақ шайнап, өкініуіне әкеліп соғады.Іштей күйзеліске
түседі.Мұны бостандықты, азаттықты аңсау психологиясы
дейміз. Екінші бір қылмыскерлер: "Қай жерден қандай істің
ұшығы шығады? Қай жерде қандай қылмыс бар?"деп тіміскі-
леніп тұрады.Үстінен үш рет, тіпті төрт, бес рет қылмыс-
тық іс қозғалған қылмыскерлерде бар. Мысалы, бір рет мал
ұрлап ұсталып,кезекті мерзімін өтеп кеткен жазасын өтеуші,
арада ай өтпей, тура сол қылмысымен түрмеге түсіп жатады.
Ал мұндай қылмыскерлерді түрмеде "мал ұрлаудың маньягі" деп
жатады. Неліктен? Өйткені ол жайылымда жүрген малды қойып,
көшеде кетіп бара жатқан төрт түлікті көрсе де, өзін-өзі тежей
алмайды. Міне, бұл- қылмыскердің қылмыс жасауға ұмтылып
тұратын психологиясы. Қылмыскерлердің арасында өте тал-
антты адамдарда бар. Олардың біреуі мектепті үздік бітірген.
Біреуі-қолөнер шебері. Енді бірі -тамаша әнші. Көрдіңіз бе, бұлардың
бәрі біз ойлағандай жеркенішті адаидар емес. Колонияда әр-түрлі
үйірмелер құрып белсенділік танытып жататын қылмыскерлер де
бар. Бірақ осының барлығын бостандықта жүріп жасағанға не жетеді.
- "Құқық бұзушыларды музыкатерапиямен сауықтыруға болады.
Осы әдіс арқылы олардың психологиясын, тәртібін түзеуге болады".
- Музыкатерапия,арттерапия әдістері арқылы біз күйгелектеніп,
сары уайымға салынып кеткен қылмыскерлердің санасына жылылық
ұялатуға, тыныштандыруға тырысамыз. Осы музыкатерапия әдісін
қабылдап жүрген қылмыскерлардің санасына мамыражай жайлылық
орнап алатын сияқты. "Музыка адамды ой әлеміне жетелейді" деген
сөздің шындығы осы. Осы емдеу әдісін бір ай қабылдағаннан кейін
қылмыскер өзімен-өзі ой үстінде жүреді. Осыны байқаған психолог
ем қабылдап жүрген қылмыскерлерменжеке-жеке әңгімелескенде,
олардың тіршілікке деген құлшынысын байқайды. Ауыр ой үстінде
жүретін,тұйықталып кеткен ұылмыскердің өзі "бостандыққа шықсам,
алдымда мынадай мақсаттар тұрады" деп келешегіне бағыт- бағдар
беріп жатады.
Негізінен,қылмыскердің бостандыққа шыққанда түзеліп кетуіне
қоршаған ортаның әсері күшті болады. Егер түрмеден шыққан
адамға мынау "зонада болған" деп үрке қарасаңыз,сырт айналсаңыз,
соның барлығы олардың жүйкесіне инедей қадалады.Сондықтан болар
қылмыскерлер бостандықта өздерін қалыпты жағдайда сезіне алмайды.
Жеті. сегіз жыл бойы тіршіліктің көзін көрмей,бірден бостандыққа
шыққан адамды қоршаған ортасы дұрыс қарсы алмаса,оның көңілі
құлазып, еріксіз қылмыс жасауға ұмтылып тұрады. Калониядағы
психолог жазасын өтеп шыққан қылмыскерлерге мынадай
"Ешкім танымайтын, ешкім білмейтін жерге барып түзелсе"
деген кеңес береді.Танитын адамдардың ортасына барып көзге
шыққан сүйелдей болғанша,танымайтын жерге барып өмір сүргені
дұрыс деп айтады.
-Алдыңызға калония қызметкерлерінің құқығын таптаған іс-әрекет-
теріне наразылыұ білдіріп, психологиялық кеңес, көмек сұрап келіп
жататындар.
-Мұнымен айтпағымыз, "калонияда тәртіпсіздік орын алып жатпай
ма?" дегіміз келеді. Калония қызметкерлері өз жұмыстарын жақсы
біледі. Оған қоса, қылмыскерлер де өз құқықтарын қорғай алатын
дәрежеде. Егер анау- мынау түсінбестіктер туындап жатса, олар
өзара шешуге тырысады. Тіпті түсініспей бара жатса, үылмыскерлер
біздің алдымызға емес, тура прокуратураның алдына арыз жаза алады.
Тәртіптің аты- тәртіп. Қатаң талап пен жүйелі ережені түсінбеген
қылмыскерлер, сырттан сыбаға алып келген туған- туысқандарына
шағынатын болу керек. Осыдан кейін біздің қоғамда "түрмеде жатқан
адамдарды ұрып-соғып, жазаға тартады екен" деген түсінік қалып-
тасып кеткен...
Психологияда сәтсіз отбасыларды мынадай түрге бөлуге болады.
Қылмысты отбасы:Қылмыс жасайтын отбасылар.Психолгтар-
дың және қылмысты зерттеушілердің айтуы бойынша қылмыс
жасайтындар әкесі немесе үлкен ағасына қарай басқа да отбасы
мүшесі мүмкін соның ішінді кәмелеттік жасқа толмағандар.
Аморальды отбасы:Ішімдікке салынған, сексуалдық қатынастағы
отбасы. Мұндай отбасы үлкен бақылауға алынады. Себебі мұндай
отбасында ата-аналардың ішімдікке салынуы үй ішінде ұрыс-керіс
дау-дамай болады. Мұндай отбасының тұрмыс жағдайы нашарлайды
және балаға дұрыс емес тәрбие беріледі.Мұндай кезде балалар өз-
өздерін тастанды жалғыз сезініп ата-анаға деген сыйластығын
жоғалтады. Көбінесе қылмыс жасаған жас өспірімдердің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz