Қазақстан республикасындағы жоғарғы білім беру жүйесінің құрылымдық дамуы

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстандағы жоғары білім беру жүйесі.

ЖОСПАР

1. Қазақстан республикасындағы жоғарғы білім беру жүйесінің құрылымдық дамуы.
2. Қазіргі кездегі жоғарғы білім беру жүйесінің жағдайы.

Қазақстан республикасындағы білім беру жүйесінің қалыптасуы мен дамуы қазақ мемлекеттігілігінің құрылу кезеңінен басап ұзақ уақыт бойы елдегі болып жатқан саяси-әлеуметтік және мәдени өзгерістің көрсеткіші болып табылады. Белгілі 1 кезеңнің қажеттілігі қазіргі отандық тарихи-педагогикалық ғылымда пісіп жетілгендей.
Білім беру жүйесінің тарихы азаматтық тарихпен біте қайнасып жатыр және оның түбегейлі көріністері қоғамдық дамудың айарлықтай барлық жақтарын қозғағанын атап көрсетуге болады.
Қазақстан білім беру жүйесінің дамуының өзіндік ерекшеліктері бар. Оқу орындарының жаңа жүйесін таңдауда негізгі басымдылық бастауыш мектептерге бағытталды. Мектеп құрылымымен қатар республикада қарастырылып отырған кезеңде орта кәсіби мектептердің одан әрі кеңейуіне және жоғарғы мекептердің қалыптасуына бағытталған үлкен жұмыс жүргізілді.
Жоғарғы білім беру мәселесі 1920 жылдан бастап қолға алынды. Оңтүстік республикада сол кезде әлеуметтік экономикасы жедел дамыды. Себебі республикада өндірістік эконмиканың саяси-әлеуметтік дамуы жедел қарқында болды. Сондықтан жоғары маман кадрлар қажет болды. ССР-дегі халық ағарту жүйесінің құрылу принципі әрбір елдің халық ағарту жүйесінде әрдайым қоғам дамуының әлеуметтік-саяси міндеттері, оның экономикасы, мәдениеті, сондай-ақ тарихи және ұлттық дәсүрлері бейнеленеді. Бұл жүйеден сол мемлекеттің ағартушылық саясаты айқын көрінеді. Арнаулы орта оқу орындары орта мектеп көлемінде жалпы білім және арнаулы мамандық беріп, халық шаруашылығы мен мәдениетінің түрлі салаларына арналған орта квалификациалы мамандар шығарды. Біздің елімізде арнаулы орта оқу орындарының жемісі өте үлкен. Түрлі техникумдар, училищелер( пед., мед.) осылардың қатарына жатады. Оларда оқу мерзімі үш-өрт жыл. Біздің елімізде жоғары білім институттарда, университеттерде және басқа кейбір оқу орындарда ( консерваторияларда, академияларда ) беріледі. Оларда оқу мерзімі төрт-бес жыл. Төңкеріске дейін Қазақстанда бірде-бір оқу орны болмаған, мәселен, 1915 жылы бүкіл Қазақстан бойынша бар болғаны 8 ғана мұғалімдер семинариясы жұмыс істеді, онда 302 тыңдаушы оқыды.
Қазақстанда жоғары білім беру ісінің дамуындағы аса маңызды кезең-СССР Халық комиссарлары Советі мен БК(б) Орталық Комитетінің 1936 жылдың 23 маусымындағы ЖОО-ның жұмысы және жоғары мекепке басшылық ету туралы қаулысы іске асты. Осының негізінде республиканың түпкір- түпкірінде жоғары оқу орындары ашыла бастады. Сол тұста құрылған оқу орындарына қазақ тілімен әдебиетін дайындайтын кафедралар жұмыс істей бастады.
Кеңес үкіметінің 1921жылдың 2 қыркүйегінде қабылдаған Жоғарғы оқу орны туралы. ереже жоғары білім берудің мақсатары мен міндетерін, оның ұйымдық құрылымын айқындаған алғашқы жарғысы болып есептелінеді.
Қазақ Ағарту Институты - мұғалімдер даярлаған арнаулы орта орны. 1919ж. Орынборда құрылды. Институт қзақ мектептеріне мұғалімдер даярлады. 1921ж. онда 140 оқушы оқыды. Оқу жоспары бойынша институтта барлық сабақ тек қазақ тілінде жүрді. 1925ж. ин-т Қызыл-орда қаласына көшті. 1925-28ж.ж. С. Сейфуллин осы ин-тта оқытушы, одан кейін ректор болды. Ол ин-ттың қалдыптасуына, мұғалімдер ісін жақсартуға көп еңбек сіңірді. Онымен бірге бұл ин-тта тәжірибелі, көрнекті педагоктар, республикада ағарту жұмысын ұйымдастырушы қайраткерлер – С. Меңдешев, Т. Жүргенов, Қ. Жұбанов, М. Жолдыбеков т.б. оқытушы болды. Ағарту ин-ты қазақ мектептеріне мұғалім даярлау, қазақ сов. Интеллигенциясын көбейтуге зор үлес қосты. 30 жылдары республика пед. және мұғалімдер ин-ттарының көбеюіне байоанысты Қазақ АССР Халық Комисарлар Советінің 1933 жылғы 15октябрьдегі қаулысы бойынша ағарту ин-ттары жабылды.
Қазақ халық ағарту инситуы мұғалімдер даярлаған арнаулы орта оқу орны. 1920 ж. Ташкентте құрылған. Қазақ АССР Халық Комиссариаының 1926 жылғы 2 июньдегі қаулысы бойынша бұл ин-т жабылып, оның орнына Қазақ пед. институты құрылды. Бұл инситуты 1928 ж. Алматыда Қазақ пед. институты (ҚазПИ) ашылуына байланысты жабылып, оның орнына қайтадан Қ. х. а. и. Орта дәрежелі оқу орны болып, алғашқы қалпынша қалды. Бұл институттың жанынан қазақ жұмысшылары, батырақ, кедей шаруаларының балаларын жоғары оқу орындарына түсуге даярлайтын курс пен жұмысшы факултеттері ұйымдастырылды. 1928 – 29 ж. Сәкен Сейфуллин осы институтқа ректор болып, мұғалімдер дайындау жұмысын жақсартуға көп еңбек етті. Институт кезінде қазақ совет интеллигенциясын даярлаудың көрнекті ұясы болды. 30 жылдары республикада пед. және мұғалімдер институттары көбеюіне байланысты Советінің 1993 жылғы 15 октябрьдегі қаулысы бойынша ағарту институттары жабылды.
ҚАЗАҚ ПЕДАГОГИКА ИНСТИТУТЫ (Абай атындағы) – Қазақстанда алғаш құрылған жоғарғы оқу орны. 1928 ж. Алматыда Ташкент пед. ин-тының негізінде құрылған. Институт Қаз. ССР Оқу мин-лігі жүйесіндегі бас ин-т болып саналды. Алғашқыда Қазақ мемл. Университеті аталып, құрамында жаратылыс тану, физ-матем., тіл-мәдениет бөлімдері бар бір пед. ф-т болды. 1930 ж. Қазақ пед. ин-ты деп аталды. 1935 ж. Абай Құнанбаев аты берілді. Ин-тқа алдымен балалар үйінде, интернатта тәрбиеленген жастар, батрактар мен кедейлердің және аздаған орташалар мен кызметкерлердің балалары қабылданды. Ин-ттың бірінші ректоры партия және қоғам қайраткері, профессор С. Ж. Асфендияров болды. Тұңғыш қазақ жоғары оқу орнындағы мамандар даярлау ісіне барлық уақытта ірі ғалымдар, жазушылар, мемл. Қайраткерлері ат салысып отырды (С . Ж.. Асфендияров, С. Сейфуллин. М. О. Әуезов, Қ. Жұбанов, О. Жәутіков, Қ. Ж. Жұмалиев, М. С. Сильченко, М. Ғабдуллин, Н. С. Смирнова, С. Аманжолов, М. Қ. Қаратаев, В. Ф. Литвинов, О. А. Суворова, В. И. Тимоско, С. Е. Толыбеков, И. Л. Стычинскиий т.б.) (1975) филол., тарих, жаралытыс тану-геогр., матем, физика, көркем сурет-графика, ора мектеп директорларының мамандық арттыру ф-ттері, дайындық , сырттан оқитын бөлімдері, аспиранура, 34 кафедра, агробиолгия ст-сы спорт комплексі, кітіпхана бар.
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ (Әл – Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті) – ғылым және пед. кадырларын даярлайтын жоғарғы оқу орны. 1934ж. 14 январьда Алматыда құрылған. Алғашқыда биол., физ.-матем. ф – ттері болды. 1934ж. сентябрьде химия, бір жылдан соң филол.ф – ттері ашылды. Қазақ ун – тінің қалыптасуына Москва, Ленинград, Қазан, Украйнаның жоғары оқу орындары көп көмек берді. Москва ун – тінен И. Д.Молюков (теориялық механика кафедрасының меңгерушісі), Д.В.Сокольовский (Соц. Еңбек Ері), Қазан ун – тінен проф. К.П. Персидский сияқты ғалымдар келді.
1941 ж. Қазақтың комуниытік журналиытика ин-ты университетінің филол. ф-тінің журналистика бөлімі ретінде қайта құрылды. 1948 ж. тарих және геол-геогр. ф-ттері, одан кейін экономика ф-ті, 1955 ж. заң ин-тының негізінде университеттінің заң ф-ті ұйымдастырылды. Физика-матем. ф-ті механика-матем. және физика ф-ттері болып екіге бөлінді. 1961 ж. роман-герман филологиясы бөлімі ашылды.1968 ж. философия-экономик. ф-ті мен журналистика ф-ті құрслды. Республиканың белгілі ғалымдары Лениндік сыйлықтың лауреаты, академик-жазушы М. О. Әуезовтің, СССР Пед. ғанының олық мүшесі М. Ғабдуллиннің,акадымик Т. Т. Тәжібаевтың, М. Т. Козловский, К, П. Персидский Б. А. Домбровский проф. Е. Б. Бекмаханов, С. А. Булатов, С. А. Нейштат, Е. С. Исмайлов, М. З. Хұсайноволардың есімдері университет тарихнда балді орын алады.
ҚАЗАҚТЫҢ МЕМЛЕКЕТІК ПЕДАГОГИКА ҚЫЗДАР ИНИСТИТУТЫ – мұғалімі, тәрбиеші, кітапхана қызметкерлерін даярлайтын жоғары оқу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.