ҚУАНЫШ ЖШС НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ . . . 3

1 НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ

1. 1Негізгі құралдардың мәні, ерекшіліктері мен жіктелуі және бағалануы . . . 5

1. 2 Негізгі құралдарды түгендеуді ұйымдастыру . . . 21

2 «ҚУАНЫШ» ЖШС НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫҢ БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

2. 1Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебін ұйымдастыру . . . 27

2. 2 Негізгі құралдар қозғалысының есебін ұйымдастыру . . . 31

2. 3 Негізгі құралдардың амортизациясы мен тозу есебі . . . 35

3 «ҚУАНЫШ» ЖШС НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРЫН ТАЛДАУЖӘНЕ ЕСЕБІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

3. 1. Негізгі құралдардың құрамын және қамтамасыз етілуін талдау . . . 44

3. 2. Негізгі құралдардың тиімді пайдалануын талдау . . . 51

3. 3Негізгі құралдар есебін жетілдіру жолдары . . . 56

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 63

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 66

КІРІСПЕ

Диплом жұмысының өзектілігі: Қазіргі танда кез келген кәсіпорынды басқару жүйесінде бухгалтерлік есеп маңызды рөл атқарады. Ол кәсіпорынның қаржылық жағдайын сипаттап және басқарушылық шешімді қабылдау үшін негіз бола отырып, тұтынуды, таратуды, айналысты және басқа да өндіріс процесін шынайы көрсетіп береді. Қазақстан Республикасы кәсіпорындары «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңына сәйкес 2007 жылдың 28 ақпаннан бастап қаржылық есеп берулердің халықаралық стандарттарына көшті. Қазіргі кезде, Қазақстан Республикасы қаржылық есеп берулерінің бухгалтерлік есеп жүйелерін халықаралық стандарттарға көшіру ең көкейтесті мәселелердің бірі болып табылады. ҚЕХС -ке көшу Қазақстан Республикасы үшін аса маңызды, өйткені ол елдің әлемдік ақпарат кеңістігіне шығуын қамтамасыз етеді, халықаралық капитал нарығымен уақытылы қарым-қатынас жасауға (байланысқа шығуға), шетелдік инвестицияны тартуға мүмкіндік тудырады. Нарықтық экономика жағдайында бухгалтерлік есептің рөлі мен мәні артуда. Бухгалтерлік есеп экономикалық білім жүйесіндегі негізгі пәндердің бірі, әрі ол шаруашылық жүргізуші кез-келген субъект қызметінде жетекші орын алады. Бухгалтерлік есептің мәліметтері негізінде бүкіл шаруашылық субъектінің қызметінің іс-әрекеттері сипатталып, оның табысы мен шығыны есепке алынады, қаржылық жағдайы ашып көрсетіледі, негізгі құралдарды тиімді пайдалануын, негізгі құралдардың есебін және тозуын есептейді. Бухгалтерлік есеп ауқымында алған терең теориялық білімі арқылы экономикалық талдау мен негізгі құралдардың есебін жүргіземіз, ол Қазақстан Республикасының азаматтық құқықтары және заңнамаларды есепке ала отырып, әр түрлі экономикалық шешімдер қабылдап, ұйымның келешектегі қызметін жоспарлай білуі тиіс. Ұйымның шаруашылық іс-әрекетін белгілеу бойынша пайдалану мақсатымен алынған негізгі құралдар құрамына көрсетіледі. Негізгі құралдар есебі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп жөніндегі қаулысымен бекітілген 2-ҰҚЕС-ның 16 - «Негізгі құралдар есебі» бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес іске асырылады. Мақсаттық белгілеуіне және орындалатын іс-қызмет аясына байланысты, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Ұлттық бухгалтерлік есеп бойынша қаулысымен бекітілген қаржы-шаруашылық қызметтің бухгалтерлік есебі шоттарының Бас жоспарына сәйкес негізгі құралдар топтар бойынша мақсатты белгілеу мен орындалатын іс-қызмет аясына байланысты жіктеледі.

Диплом жұмысының мақсатымен міндеттері: ұйымда негізгі құралдардың құрылымын, өзгерісін және жағдайын, олардың кәсіпорындағы маңыздылығы мен есебін білуге ерекше көңіл бөлінеді. Себебі, бұлар қоғамның ұзақ мерзімді активінің үлес салмағының көп бөлігін алады. Қарастырылып отырған жұмыстың негізгі обьектісі «Қуаныш»ЖШС болып табылады.

Негізгі құралдар кез-келген өндірістің маңызды факторларының бірі болып табылады. Олардың жағдайы мен тиімді пайдалануы қоғамның шаруашылық қызметінің нәтижелеріне тікелей әсер етеді.

Осы мақсатқа байланысты мынадай міндеттер қойылады:

Негізгі құралдарды жіктеп бағалау;
Негізгі құралдар қозғалысының есебін жүргізу;
Негізгі құралдардың амортизациясын есептеу;
Негізгі құралдарды түгендеу;
Негізгі құралдардың құрамы мен қамтамасыз етілуін талдау;
Негізгі құралдардың тиімді пайдалануын талдау;

Зерттеу әдістері. Зерттеу жұмысын жазу барысында сипаттау, жүйелеу және салыстырмалы зерттеу әдістері қолданылды.

Жұмыстың теориялық-әдіснамалық негіздері. Диплом жұмысын жазу барысында негізгі құралдарға сәйкес жазылған ғылыми еңбектер мен экономика саласына орасан зор үлес қосқан, зерттеу жұмысын жүргізген ғалымдардың ой-пікірлері назардан тыс қалмады. Зерттеу жұмысын жазу барысында отандық және шетелдік туындылар негіз болды. Атап айтсақ, отандық ғалымдардың туындылары Мырзалиев Б. С., Әбдішүкіров Р. С., Баймұханова С. Б., Кеулімжаев Қ. К., ал шетелдік Андросов А. М., Викулова Е. В., Назарова В. Л секілді ғалымдардың еңбектері жұмыс барысында өзіндік көмегін тигізді.

Жұмыстың теориялық-практикалық маңызы. Зерттеу жұмысының нәтижелерін жоғарғы оқу орындарында және орта мамандандырылған оқу мекемелері мен дайындық курстарының студенттерінің оқу бағдарламаларына қолдануға болады.

Диплом жұмысының құрылымы. Жұмыс кіріспе, үш тарау, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ

1. 1 Негізгі құралдардың мәні, ерекшіліктері мен жіктелуі және бағалануы

Қазіргі таңда кез-келген мекемені алатын болсақ олардың бухгалтерлік есебі барысында негізгі құралдардың алатын орны ерекше. Мекеменің өндірістік -шаруашылық қызметі қалыпты түрде қызмет атқаруы үшін негізгі құралдар қажет. Бірнеше жылдар бойы мекеменің өндірістік - шаруашылыққа қызмет көрсететін еңбек құралдары мен басқа да мүліктердің құны «Негізгі құралдар» деген экономикалық теорияны құрайды. Негізгі құралдардың есебін ұйымдастыруда оларды бағалауда кездесетін көптеген мәселелер туындайды. Сонымен бірге негізгі құралдарда амортизациялық аударымдарды дұрыс есептеу және де амортизациялық есептеу әдістерін дұрыс таңдап, олардың әр түрі өзіндік құнның мөлшерін өзгеріске ұшыратады.

16 «Негізгі құралдар» IAS Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары бойынша негізгі құралдар дегеніміз - тауарлар мен қызмет көрсетулерді өндіріп жеткізуде, пайдалануға, басқа тұлғаларға жалға беруге немесе әкімшілік мақсаттарға арналған бір жылдан астам уақытта пайдалану үшін көзделетін материалдық активтер. Бухгалтерлік есепте негізгі құралдар дегеніміз - ұзақ уақыт бойы, яғни бір жылдан астам уақыт пайдаланатын, өзінің бастапқы түрін, сыртқы пішіні мен көлемін сақтай отырып, орындалған жұмыстарға, көрсетілген қызметтерге есептелген амортизациялық аударым мөлшеріне біртіндеп ауыстырып отыратын еңбек құралдарын, яғни материалдық активтер болып табылады. Негізгі құралдардың өндірістік салада сонымен бірге өндірістік емес салада да пайдалануына байланысты алатын орны ерекше. [1. 202-б] Өндіріс үрдісінде өндіріс құралдардың қатысуы бойынша жүзеге асырылады:

Еңбек заттары (шикізат, материалдар, жартылай фабрикаттар) ;
Еңбек құралдары (станоктар, машиналар) ;

Негізгі құралдарға - қозғалмайтын мүлік, жер учаскелері, үйлер мен ғимараттар, өткізгіш тетіктер, машиналар мен жабдықтар, өлшеуіш және реттеуіш аспаптары, есептеуіш машиналар мен техникалары және олардың бағдарламалық құралдары, көлік тасымалдау құралдары, аспаптар, өндірістік және шаруашылық құрал-саймандары, өнім және жұмыс малдары, көп жылдық көшеттер, шаруашылықтың ішкі жолы және тағы да басқаларын жатқызамыз. Негізгі құралдарға материалдық, материалдық-заттық формасы бар активтерді жатқызамыз, мысалға жылжымайтын мүліктер және жермен тығыз байланысты басқа да объектілер (жер, ғимараттар, құрылыс-жайлар, т. б) ., машиналар, құрылғылар, көлік құралдары мен қоса мынандай төмендегі талаптарға жауап беретіндер:

Өнімдер (жұмыстар мен қызметтер) өндіруге, тауарларға жеткізуге, басқа мекемелерге жалға беруге немесе әкімшілік және шарашылық мақсаттарға пайдалануға арналған;
Бір жылдан артық пайдалануға;
Сатып алушыларға қайта сатуға жатпайтындар. [15. 21-б]

Негізгі құралдарды ұзақ мерзімде, яғни бір жылдан астам уақытта пайдалану сипатына ие болып табылады. Негізгі құралдарды пайдалану кезіндегі сандық түрде бағалануы олардың пайдалану мерзіміне сәйкес анықталады. Негізгі құралдарды пайдалану мерзімі мекеменің осы объектіні пайдалану уақытысына немесе осы объектіні пайдалану арқылы мекеменің өндірген өнімдеріне, орындаған жұмыстары мен көрсеткен қызметтерінің көлемі арқылы анықталады. [2. 18-б]

Негізгі құралдардың бухгалтерлік есептерінің міндеттері мыналар болып табылады:

Нақты түрде расталған есеп мәліметтері, техникалық құжаттар, басқа да құжаттар бойынша барлық еңбек құралдардың сақталуын ұйымдастыру;
Негізгі құралдардың келіп түсуін, қозғалысын және де уақытылы түрде шығарылуын қамтамасыз ету;
Моральдық және физикалық түрде ескірген негізгі құралдарды жылдам анықтау;
Негізгі құралдар бойынша есептемелерді дұрыс әрі уақытылы жасауды қамтамасыз ету;
Негізгі құралдарға ағымдағы және күрделі жөндеулерге, қайта құру мен жаңғыртуға кеткен шығындардық есептемелерді дұрыс және уақытында жүзеге асыру;
Негізгі құралдарға дұрыс есептеме жасау үшін бухгалтерлік есеп деректемелерін дұрыс қалыптастыру.

Көлемінің үлкен-кішілігіне, бағасының азды-көптілігіне (арзанды-қымбаттылығына) қарамастан пайдалану мерзімі бір жылдан аспайтын өндіріс құралдары негізгі құралдардың қатарына жатпайды. Сонымен қатар негізгі құралдардың құрамына ұйымның қоймаларындағы дайын бұйымдар (тауарлар) болып саналатын жабдықтар мен машиналар, күрделі құрылыс құрамында есептелетін монтаждауды (құрастыруды, орнатуды) қажет ететін жабдықтар, жасалып, салынып біткен бірақ әлі пайдаланылуға берілмей тұрған машиналар мен жабдықтар сондай-ақ құрылыс-монтаж жұмысының өзіндік құнының құрамында қаралған қосымша шығындардың есебінен салынған титулдық тізімге кірмеген ғимараттар мен тетіктер, сонымен бірге жас малдар, яғни мал төлдері де жатпайды. Негізгі құралдардың бухгалтерлік есептегі мәнін ашып қарау үшін олардың бағалануын, пайдалану және шығындарын зерттеу керек. Жалпы алғанда барлық негізгі құралдар өздерінің өндіріске қатысуына қарай өндірістік және өндірістік емес болып екі үлкен топқа бөлінеді. Негізгі құралдарды халық шаруашылығының салаларына қарай топтастырған кезде олардың қатысуымен шығарылған өнімдердің немесе орындалған жұмыстар мен қызметтердің шаруашылықтың қай түріне жататындығы негізге алынады. [1. 102-б] Егер ұйымдағы негізгі құралдардың барлығы тек қана ұйымның негізгі шаруашылығының түріне ғана қызмет жасайтын болса, онда бұл ұйымдағы негізгі құралдардың барлығы түгелімен сол ұйымның атқаратын қызметі саласындағы топқа жатады. Негізгі құралдардың бүгінгі таңдағы болсын бұрынғы болсын шаруашылықта алатын орны ерекше. Қай салада да болмасын қолданыстарында негізгі құралдар болады. Сондықтан да олардың пайдаланылуын және де оларға амортизация есептеуде бухгалтерлік мамандарға қойылатын талаптар жоғарылауда. Халық шаруашылығының алдына қойған міндеттерін табысты шешуде оның басты буындары - экономиканың нақты секторындағы ұйымдарды басқаруды жетілдірудің маңызы зор. Негізгі құралдар ұлттық байлықтың бір бөлігі, еліміздің экономикасын дамытудың материалды техникалық базасы болып табылады. Сондықтан да, өндіріс тиімділігін әрі қарай арттыру негізгі құралдарды тиімді пайдаланумен тығыз байланысты. Қоғамдық өндірістің тиімділігі едәуір дәрежеде негізгі құралдардың ұтымды пайдаланылуына байланысты. Қазіргі таңдағы ең ауқымды өзгерістер кезеңі қоғам өмірінің барлық саласын жан-жақты қамтуда. Сол себепті қалыптасқан құрылымды мүлдем жаңартып, экономикалық-әлеуметтік және рухани дамуға жол ашатын демократиялық қоғам құруға сай экономикамызды нарықтық қатынастарға көшірді. Осы негізде әлеуметтік, күрделі мәселелерді шешу - бүгінгі күннің басты талаптарының бірі болып саналады. Әсіресе, соңғы жылдары экономика ілімінде түбірлі өзгерістер орын алуда. Мұның өзі қоғамдық және өндірістік қатынастарда болып жатқан жаңа құбылыстар мен процестерге тікелей байланысты. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының нарықтық қатынасқа өту барысында нарықтық қатынас заңдарына сәйкес өнімді өндіруге кеткен шығындарды анықтау өте маңызды орын алады. Себебі, қандай болмасын өнеркәсіп өзі шығарған өнімдерінің өзіндік құнын анықтап, яғни кеткен шығындарын біле отырып, оны нарыққа шығаруға тырысады. Ол өнімнің сапалы және бағасы жағынан арзан, яғни сұранысқа деген талабына сай келетіндей етіп жасауға ұмтылады. Сондықтан мұндағы шығындардың есебін жүргізудегі негізгі көрсеткіштердің бірі бұл - негізгі құралдардың амортизациясы және де ол бүгінгі таңда бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде басты орындардың бірін алып отыр. Негізгі құралдар бухгалтерлік есептің объектісі ретінде қаралатын ең негізгі көрсеткіштердің біріне жатқызылады. Сондықтан да бухгалтерлік есептегі оның мәні мен ерекшелігі өте зор.

Негізгі құралдар - деп өндірісте ұзақ уақыт бойы (бір жылдан артық уақыт) пайдаланылатын, өзінің бастапқы заттай нысанын (пішінін, түрін) сақтай отырып, құнын шығарылған өнімге, орындалған жұмысқа, көрсетілген қызметке біртіндеп бөліп-бөліп есептелген амортизациялық аударым мөлшерінде ауыстыратын еңбек құралдарын яғни материалдық активтер болып табылады. Негізгі құралдардың есебі, бухгалтерлік есептің маңызды да күрделі бөлімдерінің бірі болып табылады және ол халықаралық қаржылық есептіліктің 16 «Негізгі құралдар» стандартымен реттеледі. 16 ХҚЕС қолданылатын келесідей негізгі құралдар өндірістік қызметте қолданылса да 16 ХҚЕС бойынша есебі жүргізілмейді: орманды жерлер және басқа табиғатты пайдалануды қалпына келтіруші басқа да объектілері, минералды қазбалар мен басқа да осыған ұқсас орны толтырылмайтын табиғи ресурстар, оларды іздеу және өндіру (16 ХҚЕС 2. б) .

16ХҚЕС Негізгі құралдар дегеніміз - еңбек құрадары ретінде табиғи нысанда ұзақ мерзімде өнім шығару процесінде, жұмыстарды орындағанда, ұйымның басқарулық қажеттіліктері үшін немесе басқа да қызметтерді көрсету үшін қолданылатын түрлі материалды-заттық бағалықтар.

Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебінің негізгі мақсаттарына мыналар жатады:

пайдалану орындары бойынша негізгі құралдардың бар болуына және сақталуына бақылау жүргізу;
негізгі құралдардың түсуін, сақталуын, шығуын, қозғалысын уақытында дұрыс құжаттау;
кәсіпорнынның шығындарына енгізу үшін амортизацияны дұрыс есептеу;
еңбек құралдарын өз уақытысында қайта құрып және есептеп бақылау жүргізу;
негізгі құралдар объектілерін істен шығару, жою, шығару қорытындыларын нақты түрде анықтау. [14. 44-б]

Негізгі құралдар - материалдық активтер олар:

компания немесе тауарлы-материалды қорларды жабдықтау және қызмет атқару үшін, басқа да мекемелерге жалға беруге немесе әкімшілік мақсаттарға қолдану үшін;
әрбір кезеңнен астам уақыттың ішінде қолдануды болжау;

Негізгі құралдардың объектісі актив ретінде мынандай жағдайларда пайда алады деп сендіруге болатын болса:

компания активке байланысты болашақ экономикалық пайда алады деп сендіруге болатын болса;
активтің өзіндік құны сенімді бағаланса. [3. 13-б]

2-ҰҚЕС-ның 16 - «Негізгі құралдар» бөлімінде негізгі құралдарға келесідей анықтама беріледі:

«Негізгі құралдар - бұл:

өндірісте қолдануға немесе әкімшілік мақсаттар үшін немесе басқа тұлғаларға жалға өткізу үшін тауарларды және қызмет көрсетулерді жеткізуге арналған;
күтілетіндей, бір жылдан артық қолданылатын материалдық активтер»

Негізгі құралдардың жіктелуіне сәйкес былай жіктеледі:

Ғимараттар
Құрылыстар
Беріліс құрылыстар
Машиналар мен құрал-жабдықтар:
Күш машиналары мен құрал-жабдық
Жұмыс машиналары мен құрал-жабдық
Өлшейтін және реттейтін приборлар, құрылыстар және лабораториялық құрал-жабдық
Есеп техникасы
Басқа да құрал-жабдықтар мен машиналар
Көлік құралдары
Саймандар
Өндірістік инвентарь және заттар
Шаруашылық инвентарь
Көп жылдық өсімдіктер
Ішкі шаруашылық жолдар
Жерлерді жақсартуға арналған күрделі шығындар
Басқа да негізгі құралдар

Негізгі құралдар есебі Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп жөніндегі 1996 жылы 13 қараша айында №6 «Негізгі құралдар есебі» бухгалтерлік есеп стандарттарына сай жүзеге асырылады.

Мақсаттық белгілеуіне және орындалатын қызметіне байланысты, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Ұлттық бухгалтерлік есеп бойынша 1996 жылы 18 қараша айындағы №6 Қаулысымен бекітілген қаржы-шаруашылық қызметтің бухгалтерлік есеп шоттарының бас жоспарына сай негізгі құралдар мынандай топтар бойынша жіктеледі. [4. 22-б]

Сурет 1 -Негізгі құралдардың мақсаты мен атқаратын қызметі бойынша жіктелуі

Ескерту: Әдебиет көздерін зерттеу негізінде құрастырылды

Жер- субъектінің меншік құқығымен алынған жерінің саны мен бағасы;
Үйлер- еңбек етуге, тұруға, халыққа әлеуметтік-мәдени қызмет көрсету және матреиалдық қорларды сақтауға жағдай жасаудың негізінде белгіленген архитектуралық-құрылыс объектілері. Әрбір жеке тұрған үй түгендеу объектісі болып табылады. (тұрғын үйлер, кеңсе үйі, қойма және тағы да басқа) ;

Ғимараттар- еңбекке керек-жарақтардың өзгеруіне байланысты болмайтын міндетті жұмысты атқару негізіндегі өндіріс үрдісін жүзеге асыруға арналған инженерлік-құрылыстық объектілер(көпірлер, аспалы жолдар, жасанды су қоймалары, скважиналар, тағы басқалар) ;
Машиналар мен жабдықтар- әрбір машина, егер ол басқа мүліктік объектінің бөлігі болмаса, құрамындағы тетік, құрал-аспаптармен, қоршаулармен, тірек-тұғыры мүліктік объектіге (бумен жұмыс істейтін двигательдер, іштен жанатын двигательдер, электроаппараттық трансформаторлар, экскаваторлар, грейдерлер, бульдозерлер, бетон араластырғыш машиналар, көтергіш крандар, жүк көтергіш шығырлар, су өлшегіш құралдар, таразылар, монометрлер, кассалық аппараттармен басқа да құралдар) жатады. Негізгі құралдардың құрамына жататын машиналар мен жабдықтар тобы келесідей топшалардан тұрады: Өткізгіш тетіктер (жұмыс машиналары, энергия бөлетін тетіктер) ;
Тасымалдау құралдары(жолаушылар және жүк тасымалдайтын көліктер, жеңіл көліктер, көлікке тіркемелер (прицеп), тракторлар)
Күш қуатты машиналар мен жабдықтар -жылу және электр қуаттарын өндіретін машина - генераторлар; әр түрлі энергияны механикалық, яғни қозғалыс энергиясына айналдыратын машина-двигательдер (тракторлар, бу двигательдері, трубиналар, электр двигательдер) және басқа да жабдықтарды жатқызамыз.
Жұмыс машиналары мен жабдықтар -еңбек өнімін жасау процесінде керек-жараққа механикалық, химиялық және де термиялық түрде әсер ету үшін арналған машиналар, аппараттар мен жабдықтар (токарлық-винт, бұранда жасайтын станоктар, ағаш кесетін рамалар, насостар, электроматорлар, экскаваторлар, жол құрылысына пайдаланатын машиналар) жатады.
Өлшеуіш және реттеуіш құрал-аспаптар (приборлар, құрылғылар мен лабороториялық жабдықтар) -өндірістік процестерді өлшеуге, реттеуге арналған құрал-жабдықтар мен құрылғылар (дозаторлар, амперметрлер, микроскоптар, су өлшейтін құрылғылар) .
Есептегіш техникалар -процестерді түзету және автоматтандыруға арналған машиналар, құрылғылар, керек-жарақтар, аспаптар(компьютерлер мен басқа да есептегіш техникалар) жатқызамыз.
Басқа да машиналар мен жабдықтар -машиналар, аппараттар мен басқа да құрал-жабдықтар(телефон станцияларының, радио тораптарының жабдықтары, өрт сөндіру машиналары) .
Табыстау қондырғылары- электр, механикалық және жылу энергияларының қондырғылары (электр беру желісі, труба құбыры) .
Көлік құралдары- жолаушыларды және жүктерді тасымалдауға арналған көліктер (темір жол, су, әуе жолдары, жеңіл көліктер мен арбалар) және басқа да көлік құралдарын жатқызамыз.
Инвентарлық объект- барылық тиесілі керек-жарақтармен және керек заттармен бірге жекеленген (жиһаздар, креслолар, кілемдер, сейфтер) объект.
Құрал-сайман- темірді, ағашты өңдеуге арналған қол еңбегінің механикаланған және механикаланбаған құралдар немесе машиналарға бекітілген заттар (кесетін, ұратын, қысатын және тығыздайтын еңбек құралдары) . Құрал-саймандарға мыналар шкафтар, бактар, контейнерлер, және басқа да негізгі құралдар жатады.
Инвестициялық объект- басқа инвентарлық объектінің құрамына жатпайтын заттар.
Басқа да негізгі құралдар:
Аспап -қол еңбегінің механикаландырылған және механикаландырылмаған немесе металл, ағаш өңдеуге арналған, машинаға бекітілген құрал-жабдықтар(кескіш, езуші, тығыздап нығайтылған - электр қол бұрғылар, вибраторлар, қысқыштар) құралдарды жатқызамыз.
Шаруашылық инвентарь -кеңселік және шаруашылыққа арналған мүліктер жатады(шкафтар, үстелдер, кілемдер, . ) .
Өндірістік инвентарь және керек-жарақтар- өндірістік операцияларды жеңілдету мен орындауға арналған құралдар - жұмыс үстелдері, шкафтар, верстактар(ағаш ұсталарының ағаш шабатын, кесетін ұзын үстелдері) ;
Жұмыс малы және өсімтал мал. Жұмыс малы - аттар, өгіздер, түйе және тағы да басқа жұмыс малдары жатады. Өсімтал мал - ірі қара мал, тұқымдық айғырлар мен тұқымдық биелер; тұқымдық нар мер аруана, бұғы, марал, қабан шошқа, ешкі, қошқар. Әрбір үлкен малдар - мүліктік объект болып табылады.
Көпжылдық көшет егістері- қолдан егілген, жасына қарамайтын көпжылдық егістер(жеміс-жидек беретін, жүзімдік, көпжылдық егістер, роза плантациялары) жатады.
Жерді жақсартуға арналған күрделі шығындар- ауыл шаруашылығына пайдаланатын жерлерді кеңейту, көркейту жөнінде мүліктік негіздегі шығындар (жер учаскесін жоспарлап, жүйелеу, жерді тазарту) болып табылады.
Басқа да негізгі құралдар- кітапхана қорлары, спорттық мүліктер, мұражай құндылықтары.
Бітпеген құрылыс.

Қолда бар негізгі құралдар сатып алған кезден бастап қолданылмайды, өйткені:

Жұмыс жасамайтын - уақытша жұмыстарға пайдаланылмайтын негізгі құралдар.
Қор ретінде (запас) қолданылатын - жөндетілген, жоқтатылған, апат жағдайларына байланысты қолданыстағы негізгі құралдарды алмасыру үшін қор түрінде қолданылатын құралдар болып табылады.
Уақытша жалға берілген немесе жалға алынған - басқа ұйым тапсырған немесе басқа ұйымнан алынған жал мерзімі шартпен белгіленген негізгі құралдар. [3. 115-б]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.