ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАРЫ
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫ ЕСЕПТІЛІК СТАНДАРТТАРЫНЫҢ МӘНІ 5
1.1 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарты туралы түсінік 5
1.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарының даму тарихы 7
1.3 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттары комитеті туралы
түсінік 9
2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
СТАНДАРТТАРЫ 13
2.1 Халықаралық стандарттарды құру тәртібі 13
2.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарымен қаржылық
есептілікті дайындаудың негізгі принциптері 14
3. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
СТАНДАРТТАРЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ НЕГІЗІ 17
3.1 Қаржылық есептіліктің сапалық сипаттамалары 17 3.2 Қаржылық есептіліктің элементтері мен оларды бағалау 20 3.3 Қаржылық есептіліктің құрамы мен негізгі нысандары 23 ҚОРЫТЫНДЫ 25 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 28 ж
КІРІСПЕ
Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты (ХҚЕС) халықаралық деңгейде жұмыс істейтін бухгалтерлік жүйе болып табылады және олардың ерекшелігі - есеп беру және қаржылық есептілік стандарттары үшін тұжырымдамалық негіз болуында. Қаржылық есептiлiк стандарты - бухгалтерлiк есеп жүргiзу және қаржылық есептiлiк жасау принциптерi мен әдiстерiн белгiлейтiн құжат. Есеп беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық-шаруашылық қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз. Есеп беру процесін жасау есеп жұмысының соңғы сатысы болып табылады.
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы сенімді, мәнді және пайдалы ақпараттарды беру болып табылады. Қаржылық есеп берудің пайдаланушыларының қатарына потенциалды инвесторлар, кредиторлар, жабдықтаушылар, сатып алушылар, еңбеккерлер, сондай-ақ мемелекеттік органдар кіреді.
Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілігін қоспағанда, қаржылық есептілік мынаны қамтиды:
1. бухгалтерлік баланс;
2. пайда мен зияндар туралы есеп;
3. ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп;
4. капитал туралы есептілік
5. түсіндірме жазба.
Есеп беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық-шаруашылық қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз. Есеп беру процесін жасау есеп жұмысының соңғы сатысы болып табылады.
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы сенімді, мәнді, пайдалы ақпараттарды
беру болып табылады. Қаржылық есеп берудің пайдаланушыларының қатарына потенциалды инвесторлар, кредиторлар, жабдықтаушылар, сатып алушылар, еңбеккерлер, сондай-ақ мемелекеттік органдар кіреді.
Қаржылық есеп беру басқарушы органдардың жұмысын және субъектінің ресурстарын, міндеттемелерін және ақша қаражаттарының болашақтағы ағындарын бағалауға, несие беру бойынша шешімдерге және инвестициялық қызметтерді қабылдауға пайдалы ақпараттарды береді.
Есеп беру мәліметтерін кәсіпорынның тиімділігін бағалау үшін, сондай-ақ шаруашылық қызметін талджау үшін сыртқы пайдаланушылар пайдаланады.
Осымен қоса, есеп беру кәсіпорынның шаруашылық қызметін жедел басқару үшін қажет және ол болашақ кезеңдерді жоспарлау мен болжау үшін басты база болып табылады.
Есеп беруге қойылатын негізгі талаптар: кәсіпорын қызметінің нәтижесін анық және объективті көрсету, барлық көрсеткіштерді бір-бірімен қатаң түрде үйлестіру, бухгалтерлік пен жедел-статистикалық есеп берудің сабақтастығын сақтау, әдістемелік және басқа да ережелерді сақтау болып табылады.
1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫ ЕСЕПТІЛІГІ СТАНДАРТТАРЫНЫҢ МӘНІ
1.1 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарты туралы түсінік
Стандарт (Standard) - ағылшын тілінен "норма", "үлгі" ретінде аударылады. Бухгалтерлік есептің нормативтік құжаттамасына сілтеме жасай отырып, стандарт - құжаттамалық есеп жүргізудің бірқатар ережелері дегенді білдіреді. Осы ережелердің әрқайсысы (норма, үлгілер) шаруашылық өмірдің бір немесе басқа фактісін көрсететін терминология, әдістердің, есепке алу операцияларының мәнін анықтайды.
Бухгалтерлік есеп және есептіліктің стандарттары, әдетте, типтік құрылымға ие:
Мақсат. Бұл бөлім бухгалтерлік есептің қысқаша сипаттамасы мен стандарттың шығу мақсаттарын ашуға арналған.
Қолданылу аясы. Мұнда стандарттың шекаралары айқындалады, сонымен қатар, қолданылмайтын мезгілдердегі шарттар көрсетіледі.
Анықтамалар. Стандарттың мәтінінде қолданылатын негізгі терминдердің анықтамалары келтірілген.
Стандартты сипаттау. Стандарттың бұл бөлігі ең ауқымды болып келеді. Бұл әдетте, мазмұны әртүрлі бірнеше бөлімдермен ұсынылады. Мысалы, бухгалтерлік есеп қағидаттары, бағалау нұсқалары, есептік әдістер, есеп беру әдістері және тағы басқа.
Ақпаратты ашып көрсету. Стандарттың міндетті бөлігі саналады. Ол компанияның есеп саясатының ашып көрсетілген ақпараттардың мазмұнын қамтиды.
Күшіне ену күні. Бұл - стандарт күшіне енген күнді білдіреді.
Кейде стандарттағы белгілі бір мәселе бойынша түрлі елдердің тәжірибелері немесе қосымша түсініктеме, анықтама мен формалары туралы ақпарат қамтылған стандарттық қосымшалар бар.
Қаржылық есептілік бұл - ұйымның қаржылық жағдайы мен қаржы көрсеткіштері туралы ақпараттың құрылымдық түрде көрсетілу болып табылады.
Бағалауды көрсететін үш қаржылық есептілік бар:
* қаржылық жағдай;
* шаруашылық қызметтің нәтижелері;
* қаржы жағдайындағы өзгерістер.
Қаржылық есептіліктің мақсаты - шешім қабылдауда адамдардың кең ауқымы үшін пайдалы болуы мүмкін мекеменің қаржылық жағдайы, қаржылық көрсеткіштері және ақша ағымдары туралы ақпарат беру.
Қаржылық есептілік ұйым туралы мынадай ақпаратты қамтиды:
* Активтер;
* Міндеттемелер;
* Капитал;
* Пайда мен шығындарды қоса алғандағы, кірістер мен шығыстар;
* Меншікті капиталдағы өзге да өзгерістер;
* Ақша ағымдары.
ҚЕХС негізінен ұсыныс ретінде қабылданады және көптеген жағдайларда әртүрлі есептік мәселелерді шешудің баламалы тәсілдерін пайдалануға мүмкіндік береді. ҚЕХС әзірлеушілері бұл стандарттар нұсқаулық емес, дүниетанымның немесе жағдайға деген көзқарастыі ерекшелігі деп есептейді. Оларды қолданудың негізгі мақсаты - кәсіпорындардың жағдайын объективті түрде көрсететін және әртүрлі қолданушылар топтары шешім қабылдау үшін пайдалы болатын есептіліктерді қалыптастыру. ҚЕХС көмегімен қаржы есептілігінде қамтылуы тиіс - ақпаратты ашып көрсету, оны ұсыну, тану және бағалау мәселелері қарастырылады.
1.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарының даму тарихы
Екі жақты жазу жүйесі Солтүстік Италияның кей қалаларында XIII-XIV ғасырда пайда болды. Екі жақты есепке алу жүйесінің алғашқы дәлелі - 1340 жылғы Генуидің муниципалдық жазбалары. Есепке алу қызметін жүйелендіруді францискандық монах Лука Пачоли қолға алды, ол өмірінің көп бөлігін Перуджия, Флоренция, Болонья университеттерінде сабақ берумен өткізді.
Дүние жүзінің әртүрлі елдеріндегі дәстүрлер мен заңнамалық нормалар қаржы есептілігінің әртүрлі модельдерінің пайда болуына ықпал еткенімен, жаһандық интеграция мен жаһанданудың соңғы үрдістері қолданыстағы бухгалтерлік модельдерді біріктіру қажеттілігін көрсетті.
Соңғы жылдарда трансұлттық компаниялардың (ТҰК) рөлі елеулі өзгерістерге ұшырады. Елдер, үкіметтерге және адамдарға әсер ете отырып, олар нарық сегменттерінің елеулі бөлігінде басымдылыққа ие. Бухгалтерлік тәжірибенің алуан түрлілігі халықаралық дәрежедегі бизнес жүргізуде белгілі бір проблемаларды тудырады, себебі ол серіктес елдің дәстүрлері мен регламенттеріне үнемі бейімделіп отыруы керек.
Капитал нарықтарының жаһандану үрдісі қаржы есептілігінің бірыңғай жүйесін құруды қажет етеді. Бұл қажеттілікті негізге алу халықаралық бухгалтерлік есеп пен аудит стандарттарын қалыптастыруда маңызды қадам болып табылады. Олай болмаған жағдайда, халықаралық капитал нарықтарының одан әрі дамуы күмән тудырады, өйткені бухгалтерлік есептілің жүйелерінің әртүрлілігі инвестициялар үшін тиімді объектіні таңдауды қиындатады.
1929 жылы, өнеркәсіптік дамыған елдерде ұзақ мерзімді жаһандық экономикалық құлдырауды туындатқан, әлемдік қор нарығындағы дағдарыс, пайдаланылған бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру жүйесінің тиімді еместігін көрсетті. Әр түрлі елдердегі, тіпті бір елдің әртүрлі компанияларында қаржылық есептілікті құрастырудың тұжырымдамалық принциптері айтарлықтай ерекшеленген еді. Әр түрлі компаниялардың есептілік жүйесі, пайдаланушылар тарапынан дұрыс түсінбеушілікке, маңызды бизнестік талдау үшін жарамсыз болып шықты, компаниялардың көрсеткіштері мен қаржылық жағдайы туралы қате және біржақты қорытындыға алып келді.
1930-шы жылдардың басында АҚШ қор биржаларында ұсынылған, ірі компаниялардың ерікті қолданысындағы бухгалтерлік есеп пен есептіліктің ұлттық деңгейде танылған жүйесін дамытты. Уақыт өте келе, осы негізде бүгінгі күнге дейін сақталған АҚШ-тың GAAP жүйесі пайда болды. АҚШ-тың федералды бағалы қағаздар комиссиясы АҚШ-тың қор биржаларында тіркелген барлық ірі компаниялардан GAAP-ті пайдалануын талап етеді.
Еуропа компаниялар есепке алу жоспарларын танымал австриялық бухгалтер, Э. Шмалленбахтың ұлттық есепке алу үлгісіне сәйкес мәжбүрлеп жүргізу процесі жолында болды. АҚШ-та пайда болған бухгалтерлік есептің жалпы ұлттық стандарттары (GAAP) Канада, Англия, Мексика, Италия және басқа да мемлекеттерде кең тарай бастады. Осы елдердің әрқайсысында ГААП өзінің сипаттамаларына ие болды, бірақ олар барлық жерде бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікке қатысты көзқарастардың нақты бірлігі мен тұрақтылығын қамтамасыз етті және басқа ұлттық компаниялардың есептерімен салыстыруға кепілдік берді. Есеп беру ақпараттарының сенімділігі мен нақтылығы артты, әртүрлі пайдаланушылардың оған деген көзқарасы оң бағытта өзгерді. Еуропалық Комиссия Еуропалық Одақ елдерінің қаржылық есептілігін біріктіретін Төртінші және Жетінші Директиваларды шығарды.
Бухгалтерлік есептің жалпы ұлттық стандарттарын (GAAP) біртіндеп ХҚЕС алмастыра бастады. ХҚЕС көптеген жалпыға бірдей қабылданған бухгалтерлік есеп қағидаттарын қабылдаса да, экономика мен қаржыдағы жаңа құбылыстың қаржылық есептілікте көрініс беру үшін стандартты ережелерді әзірлеумен айналысты.
ХҚЕС проблемаларын шешу 1960 жылдары Біріккен Ұлттар Ұйымының трансұлттық корпорациялар орталығының қамқорлығымен басталды. 1960 жылдардың басында БҰҰ Бас Ассамблеясында сөз сөйлеген АҚШ Президенті Джон Кеннеди, әлемдік қоғамдастықтың назарын трансұлттық корпорациялар негізінде пайда болатын жаһандық экономикалық қатынастарды дамытуға аударуға ұсыныс тастады. Жаңа қатынастардың қалыпты жұмыс істеуі үшін кәсіпкерлер арасындағы қарым-қатынастың әмбебап тілі болуы керек. Мұндай тіл ретінде ол бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті көрсетіп, ол барлық мүдделі тараптарға қол жетімді және түсінікті екенін жеткізді.
Бүгін біз ХҚЕС-ке негізделген жаһандық есеп жүйесінің барын мойындай аламыз. Сонымен қатар, Лондондағы 1970 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі (IASB) тәуелсіз орган болып табылады, оның мақсаты - қаржылық есеп беру үшін қолданылатын бүкіл әлемдегі компаниялардың бухгалтерлік есеп қағидаттарын бір іздендіру. ХХ ғасырдың соңына қарай әлемнің жүзден астам елі Халықаралық Қаржылық Есептілік Стандарттары Комитетіне ұсынылды.
1.3 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттары комитеті туралы түсінік
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының комитеті 1973 жылы Австралия, Ұлыбритания, Германия, Голландия, Ирландия, Канада, Мексика, Америка Құрама Штаттары, Франция және Жапониядағы кәсіптік бірлестіктер мен бухгалтерлер мен аудиториялардың қауымдастықтарының
келісімі нәтижесінде құрылды.
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының комитеті Лондонда орналасқан және жеке сектор ұйымы ретінде тіркелген. 1983 жылы Халықаралық бухгалтерлер федерациясының барлық мүшелері: кәсіби бухгалтерлер мен аудиторлар Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары бойынша Комитеттің мүшесі болды.
ҚЕХСК мақсаты - қаржылық есеп беруді дайындау мен ұсыну кезінде қолданылуы тиіс бухгалтерлік стандарттардың қоғамдық мүдделеріне сәйкес кеңінен қолдану мен сақтауға жәрдемдесу. Комитет мемлекеттік қаржылық есептілікті ұсыну бойынша бухгалтерлік есеп стандарттары мен рәсімдерін жетілдіру және үйлестіру бойынша іс-шараларды жүзеге асырады.
ХҚЕСК халықаралық стандарттарға, алдын ала жоспарланған жобаларға және басқа да жарияланымдарға қатысты авторлық құқықтарға ие. ҚЕХС-ның мақұлданған мәтіні ретінде Комитеттің ағылшын тілінде жарияланған нұсқасы болып табылады.
ҚЕХСК-нің қаржыландыру көзі - қатысушы ұйымдардың, Халықаралық бухгалтерлер федерациясының (IFA) жарналары, сонымен қатар, трансұлттық компаниялар мен бухгалтерлік фирмалардан түсетін табыстар болып табылады.
Комитет құрылымы Басқарма, Консультативтік топ, Стандарттар бойынша консультативтік кеңес, Тұрақты интерпретациялау жөніндегі комитет және Офистік қызметкерлерден құрылған.
1) Басқарманың негізгі функциялары:
* ХҚЕСК қызметін үйлестіру;
* оның стратегиялық даму бағдарламасын анықтау;
* стандарттарды дайындау бойынша жұмыс топтарын тағайындау;
* стандарттарды әзірлеуді бақылау;
* дайындалған стандарттарды сараптамалық бағалау және оларды түпкілікті бекіту.
Басқарма 13 елдің бухгалтерлік ұйымдарының өкілдерінен тұрады. Әдетте, олар - 9 құрушы елдің, Комитетке мүше кейбір елдерінің, трансұлттық компаниялардың, халықаралық қаржы ұйымдарының және белгілі қаржы талдаушыларының өкілдері.
Басқарманың басшасы екі жарым жылға сайланған төраға болып табылады. Оның көмекшісі - Бас хатшы. Басқарма жылына үш рет өз кездесулерін ұйымдастырады.
2) Консультативтік топ Комитетке халықаралық стандарттарды дайындауға және қабылдауға көмектеседі, Комитеттің жаңа жобаларына, жұмыс бағдарламасына және ХҚЕСК стратегиясына қатысты мәселелерді талқылау үшін тұрақты түрде Басқармамен кездеседі. Консультативтік топ сенімді қаржы есептілігін дайындауға және оларды өз қызметтерінде пайдалануға мүдделі әртүрлі ұйымдардың өкілдерінен тұрады. Мұндай ұйымдар қор биржаларын, бухгалтерлік есепті реттеу мен стандарттауға жауапты ұлттық органдарды, мемлекетаралық ұйымдар мен халықаралық қаржы институттарды және тағы басқаларын қамтиды.
3) Консультативтік (немесе сенімгерлікпен басқарылатын) стандарттар кеңесі халықаралық стандарттарды жалпыға бірдей қабылдау процесінде қолдау көрсетіп, ұсынылған стандарттар бойынша шешімдер қабылдауда Басқарманың тәуелсіздігі мен бейтараптығына кепілдік береді. Консультативтік стандарттар кеңесі бухгалтер мамандығы мен бизнесте жоғары лауазымдарға ие ең танымал мамандарды қамтиды.
4) Тұрақты интерпретациялау жөніндегі комитет - 1997 жылы ХҚЕСК Басқармасымен құрылды, қаржы есептілігін жасаушылардың тәуелсіз шешімі Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттарына сәйкес қабылданбайтын есепке алу әдістеріне және шегерімдергеәкелуі мүмкін бухгалтерлік есептің мәселелерімен айналысады. Ол әртүрлі елдерден 12 адам: кәсіби бухгалтерлердің өкілдері, қаржы есептілігін құрастырушылар және пайдаланушыларды қамтиды.
5) ХҚЕСК-нің офистік қызметкерлері. Комитеттің жұмысын Лондонда орналасқан және атқарушы жетекшімен басқаратын шағын қызметкерлер тобы қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта техникалық персонал мен басқа да жоба менеджерлері Канададан, Франциядан, Германиядан, Жаңа Зеландиядан, Ұлыбританиядан және АҚШ-тан ұсынылған мамандар.
2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
СТАНДАРТТАРЫ
2.1 Халықаралық стандарттарды құру тәртібі
Қаржылық Есептіліктің Халықаралық Стандарттарын дамытудың негізі - ағылшын тілінде сөйлейтін елдерде, негізінен, АҚШ пен Ұлыбританияда қалыптасқан рәсімдер болып табылады. Стандарттауды дамытудың негізгі принциптері:
:: осы процеске қатысу үшін мүдделі тараптардың кең ауқымын (ұлттық бухгалтерлік ұйымдар, бухгалтерлер мен аудиторлардың кәсіптік бірлестіктері, қаржы есептілігінің әртүрлі пайдаланушылары, қор биржалары, өндірістік бірлестіктер мен кәсіпкерлер және басқа) тарту;
:: бухгалтерлік есеп пен есептілікті стандарттау мәселелері бойынша өз көзқарастарын көпшілікке дербес ұсыну үшін еркін мүмкіндік беру.
Жаңа ХҚЕС-ды жасау тәртібі белгілі бір консерватизммен ерекшеленеді, салыстырмалы түрде ұзақ уақытты алады. Стандартты құру оның мүшелерін Басқарма тағайындайтын арнайы жұмыс тобын қалыптастырудан басталады. Осы топтың міндеті - мәселелерді зерделеу және басымдықты шешімге мұқтаж мәселелердің қысқаша мазмұнын (резюме) дайындауға береді. Резюме Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары бойынша кеңесіне - Басқарма қарауына ұсынылады. Басқарма бұл туралы ескертулер дайындап, оларды жібереді, содан кейін жұмыс тобы келесі құжатты - қағидаттарды бекіту туралы жобаны дайындайды. Осы құжаттың мақсаты - қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарының негізін құрайтын принциптерді қалыптастыру, сондай-ақ проблемаларды шешудің ықтимал жолдарын сипаттау және стандарт жобасының неліктен бекітуге немесе қайта қарауға жіберілетінін негіздеу болып табылады. Жобаның қағидалары талқылауға және түсініктеме беруге Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі, оның консультативтік тобы және басқа да мүдделі ұйымдарына жіберіледі. Ұсыныс жиналғаннан кейін жұмыс тобы талқылау нәтижесінде алынған ескертулерді, ұсыныстар мен комментарийлерді көрсететін жобалық қағидалардың мәлімдемесінің соңғы нұсқасын дайындайды. Ол ҚЕХСК-қа бекітуге ұсынылады.
Басқарма оны мақұлдағаннан кейін, жұмыс тобы қаржылық есептіліктің халықаралық стандартының жобасы деп аталатын келесі құжатты дайындайды және ол Халықаралық қаржы есептілігінің стандартының алдын-ала нұсқасы болып табылады. Осы құжаттың жобасын Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі де мақұлдауы тиіс. Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты, егер ол Басқарма мүшелерінің төрттен үшімен мақұлданған болса, қабылданды деп есептеледі.
2.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарымен қаржылық есептілікті дайындаудың негізгі принциптері
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі ҚЕХС-ын дайындауда оларды дайындаудың жалпы принциптерін басшылыққа алады, олар ҚЕХСК ұмтылатын мақсаттарын тұжырымдайды. Қаржылық есептілікті дайындау және құрушы қағидаттары (бұдан әрі қағидаттар) ХҚЕС жиынтығына кіретін жеке құжат ретінде тұжырымдалған. Бұл құжат стандарт болып табылмайды, стандарттарды алмастырмайды және қаржылық есептілікті дайындау кезінде есепке алу үшін міндетті болып табылатын талаптар мен ұсыныстарды қамтымайды.
Осы қағидаттар Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары бойынша Комитеттің жалпы әдістерін ХҚЕС-ң мазмұнына аударады, қаржылық есептілікті құрастырушыларға және пайдаланушыларға көмектеседі және аудиторларға ХҚЕС-тың кейбір ережелерін дұрыс түсіндіреді және стандартталмаған мәмілелерді көрсетеді. Егер ХҚЕС қағидаларының ережелері мен белгілі бір елдердің стандарттарының негізгі ұғымдары ұқсас болса, бұл әртүрлі елдердің қаржылық есептілігінің ережелерін үйлестіру үшін мүмкіндіктерді арттырады.
Қағидаттар қаржы есептілігінің негізгі мақсаттарын және оларды құрастыру және презентациялаудың негізгі тұжырымдамаларын сипаттайды.
Қаржылық есептің мақсаты кәсіпорынның қаржылық жағдайына және оның өзгерістеріне, шаруашылық қызметтің нәтижелеріне, басшылықтың тиімділігіне және тағайындалған бизнес басшыларының жауапкершілігіне қатысты пайдалы мағлұматты алуға мүдделі барлық әлеуетті пайдаланушыларға беру болып табылады. Қағидаттар туралы құжат бухгалтерлік есептілікке қатысты пайдаланушылардың әр түрлі ақпараттық қажеттіліктерін көрсетеді: әлеуетті инвесторлар, акционерлер; кәсіпорынның және қоғамдық қызметкерлері; кредиторлар, жеткізушілер және клиенттер; мемлекеттік органдар - салық, статистикалық, реттеуші және басқа.
Қағидаттарда негізгі база ретінде - есептеу принципі мен жақын болашақта ұйымның жалғасып келе жатқан қызмет қағидаты болып табылады.
Есептеу принципі барлық шаруашылық операцияларды және шаруашылық қызметінің өзге де фактілерін есепке алу шоттарында және қаржы есептілігінде ақшалай қаражаттың (олардың баламаларының) төленуіне қарамастан, олар орын алған есептік кезеңдерде көрінеді. Есептеу әдісі шығындар мен кірістердің уақытын бір-бірімен жақындастыруға, коммерциялық және қаржылық операциялар нәтижелерін дәлірек өлшеуге мүмкіндік береді. Есепке алу кезінде алдағы төлемдер немесе енді төленетін қаражаттардың түсімі бойынша кәсіпорын міндеттемелері бухгалтерлік жазбаларда көрсетіледі. Болашақ нәтижелерді және кәсіпорынның болашақ дамуын, оның қызметінің белгілі бір бағыттарын болжау үшін ең маңызды ақпарат жасалады.
Ұйымның үздіксіз қызмет ету принципі бухгалтерлік есеп жүргізілуіне
негізделеді, ал кәсіпорынның есептілік саясаты жақын болашақта ... жалғасы
КІРІСПЕ 3
1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫ ЕСЕПТІЛІК СТАНДАРТТАРЫНЫҢ МӘНІ 5
1.1 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарты туралы түсінік 5
1.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарының даму тарихы 7
1.3 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттары комитеті туралы
түсінік 9
2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
СТАНДАРТТАРЫ 13
2.1 Халықаралық стандарттарды құру тәртібі 13
2.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарымен қаржылық
есептілікті дайындаудың негізгі принциптері 14
3. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
СТАНДАРТТАРЫНЫҢ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ НЕГІЗІ 17
3.1 Қаржылық есептіліктің сапалық сипаттамалары 17 3.2 Қаржылық есептіліктің элементтері мен оларды бағалау 20 3.3 Қаржылық есептіліктің құрамы мен негізгі нысандары 23 ҚОРЫТЫНДЫ 25 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 28 ж
КІРІСПЕ
Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты (ХҚЕС) халықаралық деңгейде жұмыс істейтін бухгалтерлік жүйе болып табылады және олардың ерекшелігі - есеп беру және қаржылық есептілік стандарттары үшін тұжырымдамалық негіз болуында. Қаржылық есептiлiк стандарты - бухгалтерлiк есеп жүргiзу және қаржылық есептiлiк жасау принциптерi мен әдiстерiн белгiлейтiн құжат. Есеп беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық-шаруашылық қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз. Есеп беру процесін жасау есеп жұмысының соңғы сатысы болып табылады.
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы сенімді, мәнді және пайдалы ақпараттарды беру болып табылады. Қаржылық есеп берудің пайдаланушыларының қатарына потенциалды инвесторлар, кредиторлар, жабдықтаушылар, сатып алушылар, еңбеккерлер, сондай-ақ мемелекеттік органдар кіреді.
Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілігін қоспағанда, қаржылық есептілік мынаны қамтиды:
1. бухгалтерлік баланс;
2. пайда мен зияндар туралы есеп;
3. ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп;
4. капитал туралы есептілік
5. түсіндірме жазба.
Есеп беру деп кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық-шаруашылық қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз. Есеп беру процесін жасау есеп жұмысының соңғы сатысы болып табылады.
Қаржылық есеп берудің мақсаты өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы сенімді, мәнді, пайдалы ақпараттарды
беру болып табылады. Қаржылық есеп берудің пайдаланушыларының қатарына потенциалды инвесторлар, кредиторлар, жабдықтаушылар, сатып алушылар, еңбеккерлер, сондай-ақ мемелекеттік органдар кіреді.
Қаржылық есеп беру басқарушы органдардың жұмысын және субъектінің ресурстарын, міндеттемелерін және ақша қаражаттарының болашақтағы ағындарын бағалауға, несие беру бойынша шешімдерге және инвестициялық қызметтерді қабылдауға пайдалы ақпараттарды береді.
Есеп беру мәліметтерін кәсіпорынның тиімділігін бағалау үшін, сондай-ақ шаруашылық қызметін талджау үшін сыртқы пайдаланушылар пайдаланады.
Осымен қоса, есеп беру кәсіпорынның шаруашылық қызметін жедел басқару үшін қажет және ол болашақ кезеңдерді жоспарлау мен болжау үшін басты база болып табылады.
Есеп беруге қойылатын негізгі талаптар: кәсіпорын қызметінің нәтижесін анық және объективті көрсету, барлық көрсеткіштерді бір-бірімен қатаң түрде үйлестіру, бухгалтерлік пен жедел-статистикалық есеп берудің сабақтастығын сақтау, әдістемелік және басқа да ережелерді сақтау болып табылады.
1. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЖЫ ЕСЕПТІЛІГІ СТАНДАРТТАРЫНЫҢ МӘНІ
1.1 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарты туралы түсінік
Стандарт (Standard) - ағылшын тілінен "норма", "үлгі" ретінде аударылады. Бухгалтерлік есептің нормативтік құжаттамасына сілтеме жасай отырып, стандарт - құжаттамалық есеп жүргізудің бірқатар ережелері дегенді білдіреді. Осы ережелердің әрқайсысы (норма, үлгілер) шаруашылық өмірдің бір немесе басқа фактісін көрсететін терминология, әдістердің, есепке алу операцияларының мәнін анықтайды.
Бухгалтерлік есеп және есептіліктің стандарттары, әдетте, типтік құрылымға ие:
Мақсат. Бұл бөлім бухгалтерлік есептің қысқаша сипаттамасы мен стандарттың шығу мақсаттарын ашуға арналған.
Қолданылу аясы. Мұнда стандарттың шекаралары айқындалады, сонымен қатар, қолданылмайтын мезгілдердегі шарттар көрсетіледі.
Анықтамалар. Стандарттың мәтінінде қолданылатын негізгі терминдердің анықтамалары келтірілген.
Стандартты сипаттау. Стандарттың бұл бөлігі ең ауқымды болып келеді. Бұл әдетте, мазмұны әртүрлі бірнеше бөлімдермен ұсынылады. Мысалы, бухгалтерлік есеп қағидаттары, бағалау нұсқалары, есептік әдістер, есеп беру әдістері және тағы басқа.
Ақпаратты ашып көрсету. Стандарттың міндетті бөлігі саналады. Ол компанияның есеп саясатының ашып көрсетілген ақпараттардың мазмұнын қамтиды.
Күшіне ену күні. Бұл - стандарт күшіне енген күнді білдіреді.
Кейде стандарттағы белгілі бір мәселе бойынша түрлі елдердің тәжірибелері немесе қосымша түсініктеме, анықтама мен формалары туралы ақпарат қамтылған стандарттық қосымшалар бар.
Қаржылық есептілік бұл - ұйымның қаржылық жағдайы мен қаржы көрсеткіштері туралы ақпараттың құрылымдық түрде көрсетілу болып табылады.
Бағалауды көрсететін үш қаржылық есептілік бар:
* қаржылық жағдай;
* шаруашылық қызметтің нәтижелері;
* қаржы жағдайындағы өзгерістер.
Қаржылық есептіліктің мақсаты - шешім қабылдауда адамдардың кең ауқымы үшін пайдалы болуы мүмкін мекеменің қаржылық жағдайы, қаржылық көрсеткіштері және ақша ағымдары туралы ақпарат беру.
Қаржылық есептілік ұйым туралы мынадай ақпаратты қамтиды:
* Активтер;
* Міндеттемелер;
* Капитал;
* Пайда мен шығындарды қоса алғандағы, кірістер мен шығыстар;
* Меншікті капиталдағы өзге да өзгерістер;
* Ақша ағымдары.
ҚЕХС негізінен ұсыныс ретінде қабылданады және көптеген жағдайларда әртүрлі есептік мәселелерді шешудің баламалы тәсілдерін пайдалануға мүмкіндік береді. ҚЕХС әзірлеушілері бұл стандарттар нұсқаулық емес, дүниетанымның немесе жағдайға деген көзқарастыі ерекшелігі деп есептейді. Оларды қолданудың негізгі мақсаты - кәсіпорындардың жағдайын объективті түрде көрсететін және әртүрлі қолданушылар топтары шешім қабылдау үшін пайдалы болатын есептіліктерді қалыптастыру. ҚЕХС көмегімен қаржы есептілігінде қамтылуы тиіс - ақпаратты ашып көрсету, оны ұсыну, тану және бағалау мәселелері қарастырылады.
1.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарының даму тарихы
Екі жақты жазу жүйесі Солтүстік Италияның кей қалаларында XIII-XIV ғасырда пайда болды. Екі жақты есепке алу жүйесінің алғашқы дәлелі - 1340 жылғы Генуидің муниципалдық жазбалары. Есепке алу қызметін жүйелендіруді францискандық монах Лука Пачоли қолға алды, ол өмірінің көп бөлігін Перуджия, Флоренция, Болонья университеттерінде сабақ берумен өткізді.
Дүние жүзінің әртүрлі елдеріндегі дәстүрлер мен заңнамалық нормалар қаржы есептілігінің әртүрлі модельдерінің пайда болуына ықпал еткенімен, жаһандық интеграция мен жаһанданудың соңғы үрдістері қолданыстағы бухгалтерлік модельдерді біріктіру қажеттілігін көрсетті.
Соңғы жылдарда трансұлттық компаниялардың (ТҰК) рөлі елеулі өзгерістерге ұшырады. Елдер, үкіметтерге және адамдарға әсер ете отырып, олар нарық сегменттерінің елеулі бөлігінде басымдылыққа ие. Бухгалтерлік тәжірибенің алуан түрлілігі халықаралық дәрежедегі бизнес жүргізуде белгілі бір проблемаларды тудырады, себебі ол серіктес елдің дәстүрлері мен регламенттеріне үнемі бейімделіп отыруы керек.
Капитал нарықтарының жаһандану үрдісі қаржы есептілігінің бірыңғай жүйесін құруды қажет етеді. Бұл қажеттілікті негізге алу халықаралық бухгалтерлік есеп пен аудит стандарттарын қалыптастыруда маңызды қадам болып табылады. Олай болмаған жағдайда, халықаралық капитал нарықтарының одан әрі дамуы күмән тудырады, өйткені бухгалтерлік есептілің жүйелерінің әртүрлілігі инвестициялар үшін тиімді объектіні таңдауды қиындатады.
1929 жылы, өнеркәсіптік дамыған елдерде ұзақ мерзімді жаһандық экономикалық құлдырауды туындатқан, әлемдік қор нарығындағы дағдарыс, пайдаланылған бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру жүйесінің тиімді еместігін көрсетті. Әр түрлі елдердегі, тіпті бір елдің әртүрлі компанияларында қаржылық есептілікті құрастырудың тұжырымдамалық принциптері айтарлықтай ерекшеленген еді. Әр түрлі компаниялардың есептілік жүйесі, пайдаланушылар тарапынан дұрыс түсінбеушілікке, маңызды бизнестік талдау үшін жарамсыз болып шықты, компаниялардың көрсеткіштері мен қаржылық жағдайы туралы қате және біржақты қорытындыға алып келді.
1930-шы жылдардың басында АҚШ қор биржаларында ұсынылған, ірі компаниялардың ерікті қолданысындағы бухгалтерлік есеп пен есептіліктің ұлттық деңгейде танылған жүйесін дамытты. Уақыт өте келе, осы негізде бүгінгі күнге дейін сақталған АҚШ-тың GAAP жүйесі пайда болды. АҚШ-тың федералды бағалы қағаздар комиссиясы АҚШ-тың қор биржаларында тіркелген барлық ірі компаниялардан GAAP-ті пайдалануын талап етеді.
Еуропа компаниялар есепке алу жоспарларын танымал австриялық бухгалтер, Э. Шмалленбахтың ұлттық есепке алу үлгісіне сәйкес мәжбүрлеп жүргізу процесі жолында болды. АҚШ-та пайда болған бухгалтерлік есептің жалпы ұлттық стандарттары (GAAP) Канада, Англия, Мексика, Италия және басқа да мемлекеттерде кең тарай бастады. Осы елдердің әрқайсысында ГААП өзінің сипаттамаларына ие болды, бірақ олар барлық жерде бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікке қатысты көзқарастардың нақты бірлігі мен тұрақтылығын қамтамасыз етті және басқа ұлттық компаниялардың есептерімен салыстыруға кепілдік берді. Есеп беру ақпараттарының сенімділігі мен нақтылығы артты, әртүрлі пайдаланушылардың оған деген көзқарасы оң бағытта өзгерді. Еуропалық Комиссия Еуропалық Одақ елдерінің қаржылық есептілігін біріктіретін Төртінші және Жетінші Директиваларды шығарды.
Бухгалтерлік есептің жалпы ұлттық стандарттарын (GAAP) біртіндеп ХҚЕС алмастыра бастады. ХҚЕС көптеген жалпыға бірдей қабылданған бухгалтерлік есеп қағидаттарын қабылдаса да, экономика мен қаржыдағы жаңа құбылыстың қаржылық есептілікте көрініс беру үшін стандартты ережелерді әзірлеумен айналысты.
ХҚЕС проблемаларын шешу 1960 жылдары Біріккен Ұлттар Ұйымының трансұлттық корпорациялар орталығының қамқорлығымен басталды. 1960 жылдардың басында БҰҰ Бас Ассамблеясында сөз сөйлеген АҚШ Президенті Джон Кеннеди, әлемдік қоғамдастықтың назарын трансұлттық корпорациялар негізінде пайда болатын жаһандық экономикалық қатынастарды дамытуға аударуға ұсыныс тастады. Жаңа қатынастардың қалыпты жұмыс істеуі үшін кәсіпкерлер арасындағы қарым-қатынастың әмбебап тілі болуы керек. Мұндай тіл ретінде ол бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті көрсетіп, ол барлық мүдделі тараптарға қол жетімді және түсінікті екенін жеткізді.
Бүгін біз ХҚЕС-ке негізделген жаһандық есеп жүйесінің барын мойындай аламыз. Сонымен қатар, Лондондағы 1970 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі (IASB) тәуелсіз орган болып табылады, оның мақсаты - қаржылық есеп беру үшін қолданылатын бүкіл әлемдегі компаниялардың бухгалтерлік есеп қағидаттарын бір іздендіру. ХХ ғасырдың соңына қарай әлемнің жүзден астам елі Халықаралық Қаржылық Есептілік Стандарттары Комитетіне ұсынылды.
1.3 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттары комитеті туралы түсінік
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының комитеті 1973 жылы Австралия, Ұлыбритания, Германия, Голландия, Ирландия, Канада, Мексика, Америка Құрама Штаттары, Франция және Жапониядағы кәсіптік бірлестіктер мен бухгалтерлер мен аудиториялардың қауымдастықтарының
келісімі нәтижесінде құрылды.
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының комитеті Лондонда орналасқан және жеке сектор ұйымы ретінде тіркелген. 1983 жылы Халықаралық бухгалтерлер федерациясының барлық мүшелері: кәсіби бухгалтерлер мен аудиторлар Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары бойынша Комитеттің мүшесі болды.
ҚЕХСК мақсаты - қаржылық есеп беруді дайындау мен ұсыну кезінде қолданылуы тиіс бухгалтерлік стандарттардың қоғамдық мүдделеріне сәйкес кеңінен қолдану мен сақтауға жәрдемдесу. Комитет мемлекеттік қаржылық есептілікті ұсыну бойынша бухгалтерлік есеп стандарттары мен рәсімдерін жетілдіру және үйлестіру бойынша іс-шараларды жүзеге асырады.
ХҚЕСК халықаралық стандарттарға, алдын ала жоспарланған жобаларға және басқа да жарияланымдарға қатысты авторлық құқықтарға ие. ҚЕХС-ның мақұлданған мәтіні ретінде Комитеттің ағылшын тілінде жарияланған нұсқасы болып табылады.
ҚЕХСК-нің қаржыландыру көзі - қатысушы ұйымдардың, Халықаралық бухгалтерлер федерациясының (IFA) жарналары, сонымен қатар, трансұлттық компаниялар мен бухгалтерлік фирмалардан түсетін табыстар болып табылады.
Комитет құрылымы Басқарма, Консультативтік топ, Стандарттар бойынша консультативтік кеңес, Тұрақты интерпретациялау жөніндегі комитет және Офистік қызметкерлерден құрылған.
1) Басқарманың негізгі функциялары:
* ХҚЕСК қызметін үйлестіру;
* оның стратегиялық даму бағдарламасын анықтау;
* стандарттарды дайындау бойынша жұмыс топтарын тағайындау;
* стандарттарды әзірлеуді бақылау;
* дайындалған стандарттарды сараптамалық бағалау және оларды түпкілікті бекіту.
Басқарма 13 елдің бухгалтерлік ұйымдарының өкілдерінен тұрады. Әдетте, олар - 9 құрушы елдің, Комитетке мүше кейбір елдерінің, трансұлттық компаниялардың, халықаралық қаржы ұйымдарының және белгілі қаржы талдаушыларының өкілдері.
Басқарманың басшасы екі жарым жылға сайланған төраға болып табылады. Оның көмекшісі - Бас хатшы. Басқарма жылына үш рет өз кездесулерін ұйымдастырады.
2) Консультативтік топ Комитетке халықаралық стандарттарды дайындауға және қабылдауға көмектеседі, Комитеттің жаңа жобаларына, жұмыс бағдарламасына және ХҚЕСК стратегиясына қатысты мәселелерді талқылау үшін тұрақты түрде Басқармамен кездеседі. Консультативтік топ сенімді қаржы есептілігін дайындауға және оларды өз қызметтерінде пайдалануға мүдделі әртүрлі ұйымдардың өкілдерінен тұрады. Мұндай ұйымдар қор биржаларын, бухгалтерлік есепті реттеу мен стандарттауға жауапты ұлттық органдарды, мемлекетаралық ұйымдар мен халықаралық қаржы институттарды және тағы басқаларын қамтиды.
3) Консультативтік (немесе сенімгерлікпен басқарылатын) стандарттар кеңесі халықаралық стандарттарды жалпыға бірдей қабылдау процесінде қолдау көрсетіп, ұсынылған стандарттар бойынша шешімдер қабылдауда Басқарманың тәуелсіздігі мен бейтараптығына кепілдік береді. Консультативтік стандарттар кеңесі бухгалтер мамандығы мен бизнесте жоғары лауазымдарға ие ең танымал мамандарды қамтиды.
4) Тұрақты интерпретациялау жөніндегі комитет - 1997 жылы ХҚЕСК Басқармасымен құрылды, қаржы есептілігін жасаушылардың тәуелсіз шешімі Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттарына сәйкес қабылданбайтын есепке алу әдістеріне және шегерімдергеәкелуі мүмкін бухгалтерлік есептің мәселелерімен айналысады. Ол әртүрлі елдерден 12 адам: кәсіби бухгалтерлердің өкілдері, қаржы есептілігін құрастырушылар және пайдаланушыларды қамтиды.
5) ХҚЕСК-нің офистік қызметкерлері. Комитеттің жұмысын Лондонда орналасқан және атқарушы жетекшімен басқаратын шағын қызметкерлер тобы қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта техникалық персонал мен басқа да жоба менеджерлері Канададан, Франциядан, Германиядан, Жаңа Зеландиядан, Ұлыбританиядан және АҚШ-тан ұсынылған мамандар.
2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ
СТАНДАРТТАРЫ
2.1 Халықаралық стандарттарды құру тәртібі
Қаржылық Есептіліктің Халықаралық Стандарттарын дамытудың негізі - ағылшын тілінде сөйлейтін елдерде, негізінен, АҚШ пен Ұлыбританияда қалыптасқан рәсімдер болып табылады. Стандарттауды дамытудың негізгі принциптері:
:: осы процеске қатысу үшін мүдделі тараптардың кең ауқымын (ұлттық бухгалтерлік ұйымдар, бухгалтерлер мен аудиторлардың кәсіптік бірлестіктері, қаржы есептілігінің әртүрлі пайдаланушылары, қор биржалары, өндірістік бірлестіктер мен кәсіпкерлер және басқа) тарту;
:: бухгалтерлік есеп пен есептілікті стандарттау мәселелері бойынша өз көзқарастарын көпшілікке дербес ұсыну үшін еркін мүмкіндік беру.
Жаңа ХҚЕС-ды жасау тәртібі белгілі бір консерватизммен ерекшеленеді, салыстырмалы түрде ұзақ уақытты алады. Стандартты құру оның мүшелерін Басқарма тағайындайтын арнайы жұмыс тобын қалыптастырудан басталады. Осы топтың міндеті - мәселелерді зерделеу және басымдықты шешімге мұқтаж мәселелердің қысқаша мазмұнын (резюме) дайындауға береді. Резюме Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары бойынша кеңесіне - Басқарма қарауына ұсынылады. Басқарма бұл туралы ескертулер дайындап, оларды жібереді, содан кейін жұмыс тобы келесі құжатты - қағидаттарды бекіту туралы жобаны дайындайды. Осы құжаттың мақсаты - қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарының негізін құрайтын принциптерді қалыптастыру, сондай-ақ проблемаларды шешудің ықтимал жолдарын сипаттау және стандарт жобасының неліктен бекітуге немесе қайта қарауға жіберілетінін негіздеу болып табылады. Жобаның қағидалары талқылауға және түсініктеме беруге Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі, оның консультативтік тобы және басқа да мүдделі ұйымдарына жіберіледі. Ұсыныс жиналғаннан кейін жұмыс тобы талқылау нәтижесінде алынған ескертулерді, ұсыныстар мен комментарийлерді көрсететін жобалық қағидалардың мәлімдемесінің соңғы нұсқасын дайындайды. Ол ҚЕХСК-қа бекітуге ұсынылады.
Басқарма оны мақұлдағаннан кейін, жұмыс тобы қаржылық есептіліктің халықаралық стандартының жобасы деп аталатын келесі құжатты дайындайды және ол Халықаралық қаржы есептілігінің стандартының алдын-ала нұсқасы болып табылады. Осы құжаттың жобасын Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі де мақұлдауы тиіс. Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты, егер ол Басқарма мүшелерінің төрттен үшімен мақұлданған болса, қабылданды деп есептеледі.
2.2 Қаржылық есептіліктің Халықаралық стандарттарымен қаржылық есептілікті дайындаудың негізгі принциптері
Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары кеңесі ҚЕХС-ын дайындауда оларды дайындаудың жалпы принциптерін басшылыққа алады, олар ҚЕХСК ұмтылатын мақсаттарын тұжырымдайды. Қаржылық есептілікті дайындау және құрушы қағидаттары (бұдан әрі қағидаттар) ХҚЕС жиынтығына кіретін жеке құжат ретінде тұжырымдалған. Бұл құжат стандарт болып табылмайды, стандарттарды алмастырмайды және қаржылық есептілікті дайындау кезінде есепке алу үшін міндетті болып табылатын талаптар мен ұсыныстарды қамтымайды.
Осы қағидаттар Халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары бойынша Комитеттің жалпы әдістерін ХҚЕС-ң мазмұнына аударады, қаржылық есептілікті құрастырушыларға және пайдаланушыларға көмектеседі және аудиторларға ХҚЕС-тың кейбір ережелерін дұрыс түсіндіреді және стандартталмаған мәмілелерді көрсетеді. Егер ХҚЕС қағидаларының ережелері мен белгілі бір елдердің стандарттарының негізгі ұғымдары ұқсас болса, бұл әртүрлі елдердің қаржылық есептілігінің ережелерін үйлестіру үшін мүмкіндіктерді арттырады.
Қағидаттар қаржы есептілігінің негізгі мақсаттарын және оларды құрастыру және презентациялаудың негізгі тұжырымдамаларын сипаттайды.
Қаржылық есептің мақсаты кәсіпорынның қаржылық жағдайына және оның өзгерістеріне, шаруашылық қызметтің нәтижелеріне, басшылықтың тиімділігіне және тағайындалған бизнес басшыларының жауапкершілігіне қатысты пайдалы мағлұматты алуға мүдделі барлық әлеуетті пайдаланушыларға беру болып табылады. Қағидаттар туралы құжат бухгалтерлік есептілікке қатысты пайдаланушылардың әр түрлі ақпараттық қажеттіліктерін көрсетеді: әлеуетті инвесторлар, акционерлер; кәсіпорынның және қоғамдық қызметкерлері; кредиторлар, жеткізушілер және клиенттер; мемлекеттік органдар - салық, статистикалық, реттеуші және басқа.
Қағидаттарда негізгі база ретінде - есептеу принципі мен жақын болашақта ұйымның жалғасып келе жатқан қызмет қағидаты болып табылады.
Есептеу принципі барлық шаруашылық операцияларды және шаруашылық қызметінің өзге де фактілерін есепке алу шоттарында және қаржы есептілігінде ақшалай қаражаттың (олардың баламаларының) төленуіне қарамастан, олар орын алған есептік кезеңдерде көрінеді. Есептеу әдісі шығындар мен кірістердің уақытын бір-бірімен жақындастыруға, коммерциялық және қаржылық операциялар нәтижелерін дәлірек өлшеуге мүмкіндік береді. Есепке алу кезінде алдағы төлемдер немесе енді төленетін қаражаттардың түсімі бойынша кәсіпорын міндеттемелері бухгалтерлік жазбаларда көрсетіледі. Болашақ нәтижелерді және кәсіпорынның болашақ дамуын, оның қызметінің белгілі бір бағыттарын болжау үшін ең маңызды ақпарат жасалады.
Ұйымның үздіксіз қызмет ету принципі бухгалтерлік есеп жүргізілуіне
негізделеді, ал кәсіпорынның есептілік саясаты жақын болашақта ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz