Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарының бала өміріне маңызы
Жоспар:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4-6
І.1. Денені шынықтыру - баланың физикалық дамуының басты шарты ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7-8
І.2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі ... ... ... ... ... ..9-10
ІІ. Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарының бала өміріне маңызы
ІІ.1. Мектепке дейінгі ұйымда дене тәрбиесі сауықтарының түрлері мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11-16
ІІ.2 Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарын өткізу ерекшелігі ... .17-20
ІІ.3. Мереке мен сауықтарды өткізуде тәрбиешінің басшылығы ... ... 21-23
ІІІ. Қорытынды. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24-25
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..26
Кіріспе. Зерттеудің өзектілігі. Ел басымыз Н.Ә.Назарбаев Қазақстан 2030 стратегиялық даму бағдарламасында Салауатты өмір салтын ынталандыру әрқайсымыздың дене тәрбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, мектепке дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, тазалық пен санитария шараларын сақтауымызға және бағытталған делінген.
Мектепке дейінгі жаста қаланған дене тәрбиесі - адамның жалпы дамуының іргетасы. Дене тәрбиесі өсіп келе жатқан жас ұрпаққа білім мен тәрбие беру саласының бір тармағы болып табылады және жеке тұлғаның жан-жақты дамуына, күшті де қуатты болып өсуіне, Отан қорғайтын азамат дайындауға қызмет етеді.
Бүгінгі күні дене шынықтыру-сауықтыру жұмысын ұйымдастыру мәселесі әрбір мектепке дейінгі мекемедегі өзекті проблема болып саналады. Баланы неғұрлым белсенді өмірге тартсақ, оның физиологиялық, психологиялық денсаулығының дамуы қызықты әрі бай болады.
Дені сау, ішкі жан дүниесі кең адам-бақытты адам,ол өзін өте жақсы сезінеді істеген ісінен,жұмысынан ләззат алады.
Физиологиялық тәрбиені ұйымдастыру қазіргі кезде бала өмірінің барлық жағын қамтиды:танымдық белсенділігі, әр баланың физиологиялық дамуына бағытталған сауықтыру қызметі,оның денсаулығын қолдау және салауатты өмір салтына шақыру.
Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, денесінің дұрыс дамуын қамтамасыз ету маңызды фактор, өйткені бұл кезде баланың дамуына қолайлы жағдай жасалса, бала организімі тез жетіліп өседі. Бала организмі бұл кезде әлсіз, әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды, сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтуда, қимыл әрекетін дамытуда, мәдени-гигиеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда балабақшадағы дене-тәрбиесінің мәні ерекше.
Баланы жан-жақты дамыған, ақыл-ойы кеңіген, тән-тұлғасы сымбатты, шымыр азамат етіп өсіру үшін тәрбие жүйесінде дене тәрбиесінің алар орны орасан зор екендігі мәлім. Ал, оны неғұрлым ерте кезінен бастап дұрыс жолға қойып жүргізсе, соғұрлым нәтижесі жемісті болатыны анық. Болашақ азаматтың денсаулығы мықты,мүсін тұлғасы дұрыс қалыптасқан, жігерлі де қайратты болып өсуіне, нақ осы мектепке дейінгі кезеңде тереңірек көңіл бөлінсе,дұрыс негіз қаланады.
Болашақ ұрпағымыздың денсаулығын нығайту мен сақтау біздің қолымызда екендігін жанымыздан шығармауымыз тиіс. Сондықтан мектепке дейінгі мекемелерде дене шынықтыру-сауықтыру жүйесін қолдану-балалардың денсаулығын нығайтуға жол ашады.
Ұлы ақын, алаш арыстарының бірі, педагог, дене тәрбиесіне зор көңіл бөлген Мағжан Жұмабаев Дене тәрбиесіне жеңіл қарауға болмайды. Дене - жанның қабы. Қап берік болса ішіндегі заты берік болмақ. Дене - жанның құралы. Құралы мықты болса иесі де мықты. Сау жан сау денеде ғана болады деген. Сондықтан да бала ағзасының қызметін жетілдіру, денсаулығын жақсарту, жүйкенің жұмысын дұрыс қалыптастырып, ширақ, жігерлі, икемді, сымбатты етіп өсіру,міне , осының барлығын ғылыми негізде тәрбиенің басқа түрлерімен ұштастыра жүргізу балабақшаның басты ұстанымына айналуы тиіс.
Курстық жұмыс тақырыбы: Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарының бала өміріне маңызы
Зерттеудің мақсаты: балалардың өмірін қорғап, денсаулықтарын нығайту, оларды салауатты өмір салтының құндылықтарымен қамту, жан-жақты дамыту, көңіл-күй саулығын қамтамасыз етуге бағытталған мерекелер мен сауықтардың маңызын айқындау, теориялық тұрғыда негіздеу.
Зерттеудің міндеттері:
- балалардың өмірін қорғау, аурумен күрес, шынығу, қоршаған ортаның ықпалына төтеп беру мақсатындағы шараларды анықтау;
- балабақшадағы дене шынықтыру мерекелері мен сауықтарының маңызына талдау;
- мерекелер мен сауықтарды өткізуде балалардың денсаулығын нығайту, спортты сүюге, көңіл-күйін көтеру, саналы түрде демалуға тәрбиелеу.
Зерттеу нысаны: Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарды өткізу әдістемесі, бағдарламалық талаптары.
Зерттеу пәні: Дене тәрбиесі теориясы және әдістемесі пәні бойынша мерекелер мен сауықтардың теориялық негіздемесі.
Зерттеудің ғылыми болжамы: егер, мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі мақсат-міндеттерін жүзеге асыруда теориялық- әдіснамалық жағынан негіздеп, сауықтар мен спорттық мерекелерді бағдарламалық талаптарға сай, жүйелі жүргізсе, онда мектепке дейінгі ұйымдағы дене тәрбиесі жұмыстары нәтижелі болып балалардың дене дамуы жетіледі, өйткені мектепке дейінгі шақта бала ағзасы әлсіз, әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды, сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтуда, қимыл әрекетін дамытуда, мәдени-гигеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда дене тәрбиесінің мәні ерекше және өзекті мәселе болып табылады.
І.1. Денені шынықтыру - баланың физикалық дамуының басты шарты.
Дене шынықтыру - адамның күш-жігер қабілетін дамыту және денсаулығын жақсарту. Дене шынықтыруға дене тәрбиесі, арнаулы ғылыми білім, спорттағы табыстар жүйесі енеді. Дене шынықтыру еңбек пен тұрмыс гигиенасын, демалыс пен еңбектің дұрыс режимін, сондай-ақ денсаулықты нығайтып, шынықтыру үшін күн мен ауаны, суда тиімді пайдалау тәсілдерін қамтиды. Дене шынықтырудың мазмұны мен оны қолдану тәсілдері қоғамдық қатынастырдың өзгеруіне тікелей байланысты (Қазақ энциклопедиясы)
Дене шынықтырудың негізі - адам баласының өмір сүріп отырған ортасымен байланысты. Адам сол ортаға бейімделіп шынығады, арнайы жаттығулар жасайды, спорттың түрімен шұғылданады. Дене шынықтыру тәрбиенің түрлі салаларымен байланысты. Дене шынықтыру санасы дене шынықтыру, спорттық, ой-өріс арқылы қалыптасады, балалар спорт арқылы жаттығады, дене мүшелері дамиды, өмірге бейімделеді.
Шынықтыру дегеніміз - жылу реттеуші механизмдерді жаттықтыру және жетілдіру. Организмнің, температураның ауытқы мен тез өзгеріп отыратын климаттық факторларға бейімдеу қабілетін арттыру. Қолайсыз жағдайларға төзімділікті қалыптастыру. Шынығу дене тәрбиесінің құрамды бөлігі және балаларды салқын тию ауруларынан сақтандыратынсауықтыру шарасы. Табиғи факторлар теріге әсер ете отырып тамырды кеңейту, тартылу рефлекстеріне дамытады. Оларды жетілдіреді. Оларды қоршаған ортаның нақты жағдайларына ұқсастық дәрежесін арттырады. Шынығу барлық мүшелер системасының жұмысын жандандырады. Балалардың өсіп жетілуіне, организмнің жұқпалы және салқын тиіп ауруларына қарсы тұруына қолайлы әсер етеді. Шынықпаған организмде тамырдың кеңейту тартылу рефлекстері нашарлайды, қанның жүрісі баяулайды, ткандердің қорғаныс қызметі әлсірейді.
Шынықпаған бала салқын су ішсе, балмұздақ жесе, салқын жерде жалаңаяқ жүрсе, кеңсірек пен кеңірдектің клегейлі қабығындағы қантамырлардың қызметі нашарлайды. Организмнің жұқпалы микробтарға қарсы қорғаныс қызметі әлсірейді. Ол ауруға жол ашады. Шынығудың мақсаты сыртқы ортаның өзгеріп тұратын жағдайларына организмдердің бейімделу қабілетін арттыру. Шыныққан бала сирек аурады, ыстық пен суыққа төзімді, жарқын жүзді, тамаққа тәбеті жақсы. Жұмысқа ынталы келеді. Шынықтыру дегеніміз - организмді күшейту, оның әр-түрлі жүйелерінің қызметіндегі бұзылған тепе-теңдікті қалпына келтіру және аурудың алдын алу қасиеті болып табылады.
Шынықтыру шаралары: дене шынықтыру жүйесін де шынықтыру шараларының маңызы зор. Қолданылған шаралар ағзаның қорғану күштерін шынықтырып, оның айнала да үнемі өзгеріске ұшырап отыратын факторларға тұрақтылығың күшейтіп, қалыптастыру арқасында баланың ағзасы ауруларға да төтеп бере алады. Денені шынықтыру ешқашан да кеш емес, үнемі , жүйелі түрде жүргізілген де ғана шынықтыру шаралары пайдалы. Таза ауа, су, күн сәулесі - денсаулық негізі, тіршіліктің тірегі. Табиғи күштерді жүйелі пайдаланудың денсаулық үшін баға жетпес әсері бар, денсаулықты нығайту үшін күн мен суды дұрыс пайдаланудың өз ерекшелігі бар. Күн ваннасы, күннің ыстық мезгілінде ашық жерде жаттығулар жасауға болмайды. Оның орнына аз қимылды ойындар ұйымдастырылған жөн. Балалардың қимылын дамыту үшін тәрбиеші серуенді кезінен пайдаланады, серуендеу кезінде балалар жүгіреді, секіреді, доппен, жіппен, шеңбермен ойнайды т.б.шынықтыру - организімдегі денсаулыққа зиянды әсерлерге қарсылық күшін жетілдіріп, дене икемділігін дамытатын шаралар жүйесі. Шынықтыру әр түрлі дене мүшелерінің, нерв жүйелерінің жұмысын жетілдіруге негізделген.
І.2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі.
Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, денесінің дұрыс дамуын қамтамасыз ету маңызды фактор, өйткені бұл кезде баланың дамуына қолайлы жағдай жасалса, бала организімі тез жетіліп өседі. Бала организмі бұл кезде әлсіз, әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды, сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтуда, қимыл әрекетін дамытуда, мәдени-гигиеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда. Балабақшадағы дене-тәрбиесінің мәні ерекше. Дене-тәрбиесі эстетикалық тәрбиемен де байланысты. Өйткені дені сау, көңілі шат-бала әсемдікті де жақсы қабылдап, өзі де әсем көрнуге талпынады.Дене тәрбиесін баланың денсаулығын, өмірін сақтаумен қатар организімді шынықтыру және қимылын дамыту деп түсінген жөн. Мектеп жасына дейінгі балаға дене тәрбиесін беруде қимылды дамытудың орны ерекше.Қимыл бұлшық еттерді ған іске қосып қоймайды. Адамның бүкіл организімнің ішкі органдардың қызметін, зат алмасуын күшейтіп, психиканың дамуына да әсер етеді де, жалпы денсулығын нығайтады. Қимыл әрбір іс-әрекеттіқ негізін құрайды. Балабақшаның міндеттерінің бірі - балаға қимыл негіздерін үйрету. Мектепке дейінгі балалардың қимылын дамытудың негізі құралдары-қимылды ойындар. Дене тәрбиесі ақыл-ой тәрбиесімен тығыз байланысты, баланың дене тұлғасын толыстыру, денсаулығын нығайту, дене қызыметін дұрыс жетілдіріп қана қоймайды, қабілетін арттырады.
Қоғамдық тәрбиенің жалпы жүйесінде мектеп жасына дейінгі баланы дене жағынан тәрбиелеу ерекше орын алады. Мықты денсаулықтың, дененің дұрыс жетілуінің, жоғарғы жұмыс қабілетінің негізі: қозғалыс қызметінің қалыптасуы, сондай-ақ дене қасиеттерінің бастапқы тәрбиесінің жетілетін шағы - мектепке дейінгі жас. Мектеп жасына дейінгі дене тәрбиесінің мақсаты - мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, денесінің дұрыс дамуын қамтамасыз ету. Баланың дене жағынан қалыптасуы, оның ақыл-ой тәрбиесімен, интеллектуалдық және моральдік жетілуімен, барлық психикалық функцияларының дамуымен тығыз байланысты. Өйткені біздің психикамыздың материалдық негізі - ми, нерв жүйелері. Көру, есту, иіс сияқты сезім мүшелері - сыртқы тітіркендіргіштерді адамның орталық нерв тармағына өткізуші болса ал ми қабықтары олардың қызметін орталық мүшелерге жеткізеді. Балалардың көру,есту иіскеу мүшелерін сақтап олардың дамуын қамтамасыз етіп, қабылдау мен түсіну сезімін тәрбиелеп,өзін қоршаған ортаны тануға мүмкіндік тудырады. Дене тәрбиесі патриоттық, эстетикалық тәрбиемен де байланысты. Өйткені дені сау, сергек, белсенді, көңілі шат бала әсемдікті де жақсы қабылдап, өзі де әсем көрінуге талпынады.
Дене тәрбиесінің негізгі міндеттері:
баланың өмірін қорғау мен денсаулығын сақтау және нығайту;
бала организмінің қызметін, денесін жетілдіру;
мәдени гигиеналық дағдылар мен әдеттерді қалыптастыру;
балалардың жүру, жүгіру, секіру, өрмелеу, лақтыру сияқты негізгі қимыл әрекеттерін дамыту.
Дене тәрбиесі міндеттерінің маңыздылығы. Органдар мен жүйелердің тез өсуіне және дамуына қарамастан олардың қызметі толық жетілмеген, организмнің қорғаныс қабілеті нашар дамыған. Бұл кезде баланың дамуына қолайлы жағдай жасалмаса, бала организмі әлсіз, әртүрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды. Сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтудан қимыл әрекетін дамытуда, мәдини гигиеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда дене тәрбиесінің мәні ерекше. Ол үшін сүйек жүйелер мен байланыс буын аппаратының дұрыс мерзімімен жетілуіне, бел омыртқаның физиологиялық иіндерінің қалыптасуына, табан дөңестерінің жетілуіне ықпал жасау қажет. Басты міндет - балалардың қозғалыстарын жетілдіру, қимылдық дағдыларын және дененің икемділік, шапшаңдық, күштілік, төзімділік сияқты қасиеттерін қалыптастыру болып табылады.
ІІ.1. Мектепке дейінгі ұйымда дене тәрбиесі сауықтарының түрлері мен маңызы.
Мектеп жасына дейінгі баланың денесін шынықтыруды зерттеген белгілі ғалымдардың бірі Т.И. Осокина ...дене шынықтыруды педагогикалық ықпалмен мақсатты жүргізгенде нақты нәтижеге жетіп, бала денсаулығы нығайып, жалпы шыдамдылығы, жұмыс жасау қабілеті артып, жеке тұлға болып қалыптасып, жан-жақты дамуына әсерін тигізеді деп көрсетеді.
Балабақшада дене тәрбиесін ұйымдастыру формалары:
Дене тәрбиесі сабағы, күн тәртібі бойынша сауықтыру шаралары (таңертеңгілік жаттығу, қимылды ойындар, серуендегі спорттық жаттығулар, сергіту сәттері, ауладан тыс жерге саяхат, спорттық мерекелер, ойын-сауықтар).
2. Балалардың өз бетімен қимыл-қозғалыстары. Күнделікті күн тәртібіне сәйкес шынықтыру.
Оқу жылының басында мектепке дейінгі мекемелерде балаларды сауықтыру мақсатында медициналық-педагогикалық бақылау өткізіледі,онда әр баланың жекеленген ерекшеліктері айқындалады. Мекеме мамандары күні бойы өткізетін арнайы іс-шаралар әзірлеп, сабақтардың көлемін анықтайды.Сабақты әзірлеген уақытта дене шынықтыру-сауықтыру сабақтарында қозғалысқа өте көп көңіл бөлінеді. Бұл кешенді таңертеңгі жаттығулар, қозғалыс ойындары,таза ауадағы серуендегі физиологиялық жаттығулар, сергіту сәттері.
Дене шынықтыру сабақтары мемлекеттік оқу бағдарламасына сәйкес жүргізіледі. Онда жаттығулардың тізімдері, түрлері, сонымен бірге сабақта теориялық білімді меңгерудің мазмұны берілген. Дене тәрбиесі сабақтарында балалардың қозғалу белсенділігін ақыл-ой іс-әрекетіне сәйкес жүзеге асырудың негізгі педагогикалық талаптары қарастырылған. Сабақтың нәтижелі болуы түрлі жаттығуларды дұрыс іріктеп ала білуге, олардың кезектесіп өтуіне және гигиеналық жағдайды сақтауға байланысты. Дене тәрбиесі сабақтары тұтас педагогикалық принциптері мен заңдылықтарының талаптарына сәйкес құрылады.
Дене тәрбиесінің негізгі құралдарына дене жаттығулары, гимнастика, ойын, туризм, спорт, табиғи факторлар жатады.
Дене жаттығулары -- бұл саналы түрде орындалатын қимылдар және қозғалтқыш әрекеттер. Дене жаттығулары бұлшық ет жүйесін, қан айналымын және тыныс алу мүшелерін дамытады, буын сүйектерін қозғалмалы етеді, жалпы жұмыс қабілетін жақсартады. Дене жаттығулары бүкіл организмнің дамуына, жетілуіне қолайлы ықпал жасайды.
Гимнастика. Мұның бірнеше түрлері бар: негізгі және гигиеналық гимнастика, спорттық гимнастика, акробатика, көркемдік гимнастика, өндірістік гимнастика, өндірістік және емдік гимнастика. Балалардың дене тәрбиесінде негізгі гимнастика үлкен роль атқарады. Осы гимнастика бойынша дене жаттығулары дене шынықтыру бағдарламасының басты бөлімдерін құрайды. Негізгі гимнастика құрастыратын жаттығулар: саптағы қозғалыс, жалпы дамыту жаттығулары (әр түрлі бұлшық ет топтары мен буындар қимылы), музыка арқылы орындалатын ерікті жаттығулар, қимылдың билеу формалары, қимылдың тұтас табиғи формалары (жүру, жүргізу, қарғу, өрмелеу т.б.). Негізгі гимнастика көбінесе дене шынықтыру сабақтарыңда пайдаланылады.
Ойын балалар өмірінде үлкен орын алады. Дене тәрбиесінде қозғалыс ойындары пайдаланылады. Қозғалыс ойындары Балалардың ептілік, тапқырлығын, өзін-өзі билеушілігін дамытады, қозғалтқыш дағдыларын жетілдіреді. Мұндай ойындар балаларды жылдамдыққа, төзімдікке тәрбиелейді. Дене тәрбиесінде оқу бағдарламасына сәйкес спорттық ойындар: футбол, баскетбол, волейбол, қол добы, теннис пайдаланылады. Балалар әрбір ойынның тәсілдерін зерттеп үйренеді.
Туризм дене тәрбиесінде серуен, саяхат, туристік жорық түрінде пайдаланылады. Туризмге Балалардың барлығын қатыстыруға болады. Туризм балаларды төзімділікке, ұжымшылдыққа, еңбек сүйгіштікке және қолайсыз сыртқы жағдайларда кездесетін қиыншылықтарды жеңуге тәрбиелейді. Спорт біздің елімізде бірыңғай бағдарлама және ережелер бойынша өткізіледі. Спорттың көптеген түрлерін атауға болады. Олар -- жеңіл атлетика, гимнастика, шаңғы спорты, жүзу, туризмнің спорттық түрлері т.б.
Дене тәрбиесіндегі маңызды құралдардың бірі -- табиғат факторлары. Күн көзі, ауа, суға шомылу, душ қабылдау сауықтыру ретінде пайдаланылады. Табиғат факторларын балаяардың сауықтыру жұмысы кезеңінде пайдалану өте тиімді болады. Қала жағдайында балалар үшін алаңдар жасалады, парктер, стадиондар, бассейндер, туристік-экскурсиялық базалар пайдаланылады. Қала сыртында балалардың жақсы демалуы және денсаулығын нығайту үшін кәсіподақ, спорттық, туристік, жас техниктер және жас натуралистер лагерьлері ұйымдастырылады. Олар табиғаты қолайлы жерлерге орналастырылады. Балалардың сауықтыру жұмыстарын қоғамдық пайдалы еңбекпен үйлестіріп жүргізудің үлкен тәрбиелік мөні бар. Мысалы, туған өлкенің табиғи байлығымен танысу, орман шаруашылығын, қорықтарды, бассейндерді қорғау, кейбір жеңіл-желпі ауылшаруашылық жұмыстарын шефке алу т.б. Сонымен балабақшада дене тәрбиесі жұмыстарының барлық түрлері балалардың жас ерекшеліктеріне арналған оқыту бағдарламаларына сәйкес жүргізіледі.
Өмірге қажетті дағды және іскерлік табиғи қозғалыстың барысында қалыптасады. Табиғи қозғалыстың түрлері: жүгіру, қарғу, жүзу, лақтыру, шаңғы, коньки, велосипед тебу, акробатика, снарядта жаттығу т.б.
Жас адамның денесі түрлі жаттығулар көмегімен ширап, дамиды. Сондықтан күш, жылдамдық, төзімділік, икемділік сияқты адам қабілеттерін дамыту балалардың қозғалтқыш тәжірибесін байытады, дене қозғалысын үйлестіреді. Мысалы, жылдамдық ең қысқа мерзімде қимылды орындау қабілеті, ал ептілік адамның жаңа қимылдарды тез игеру және жағдайдың өзгеруіне байланысты нақты шешім қабылдау қабілеті.
Дене жаттығулары саласында ырғақ, жеке гигиена, дене шынықтыру мәдениеті, туризм, спорт ерекше орын алады. Дене жаттығу жұмыстарында күн ырғағы, дене жаттықтыру, организмді шынықтыру, тамақтану гигиенасы, ұйқы т.б. жөнінде балалар нақты білім алуы тиіс.
Дене жаттығулары ең басты күн ырғағын, яғни, еңбек, демалыс, тамақтану, ұйқы, бос уақыт ырғақтары дұрыс ұйымдастыруды талап етеді.
Негізгі ырғақтар қатарына әр түрлі іс-әрекеттері түрлерінін ұзақтығы, және олардың кезектесуі, белсенді демалыс, тамақтануды реттеу, ұйқының ұзақтық мерзімі жатады. Ырғақтық кезеңнің кезектесуін сақтау, организмде белгілі ритмнің және шартты рефлекстер тізбегінің пайда болуын қамтамасыз етеді. Бұл жағдай балалардың денсаулығына және олардың жалпы жұмыс қабілетіне қолайлы ықпал жасайды.
Балалардың қимыл-қозғалыс қабілеттілігін арттыру әдістемесінде көптеген мәселелер ғылыми аспектіде толығымен қарастырылмаған. Әсіресе, бұл әр түрлі жастағы балалардың жас және жыныс, әрі дене даярлығы дәрежесінің факторлық құрылымында айқын байқалады.
Дене тәрбиесінде қажетті жағдайлар: балалардың күтімі мен өсуіне қолайлы мәдени - гигиеналық жағдай жасау, дұрыс жасалған күн тәртібі, тамақтандыру, дененің тазалығы, баланың жасына және ауа райына жылы-жайлы киіну, гимнастика және қимылды ойындар ойнату, ұйқысын ұйымдастыру, серуенге шығау, күнді, ауаны, суды тиімді пайдалану. Шынықтыру құралдары: ауа, су, күн. Күнделікті өмірде тәрбиеші бұларды сауықтыратын процедура түрінде , ауа және күн ваннасын, шомылу, сулы шүберекпен ысқылану, үстіне ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4-6
І.1. Денені шынықтыру - баланың физикалық дамуының басты шарты ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7-8
І.2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі ... ... ... ... ... ..9-10
ІІ. Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарының бала өміріне маңызы
ІІ.1. Мектепке дейінгі ұйымда дене тәрбиесі сауықтарының түрлері мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11-16
ІІ.2 Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарын өткізу ерекшелігі ... .17-20
ІІ.3. Мереке мен сауықтарды өткізуде тәрбиешінің басшылығы ... ... 21-23
ІІІ. Қорытынды. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24-25
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..26
Кіріспе. Зерттеудің өзектілігі. Ел басымыз Н.Ә.Назарбаев Қазақстан 2030 стратегиялық даму бағдарламасында Салауатты өмір салтын ынталандыру әрқайсымыздың дене тәрбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, мектепке дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, тазалық пен санитария шараларын сақтауымызға және бағытталған делінген.
Мектепке дейінгі жаста қаланған дене тәрбиесі - адамның жалпы дамуының іргетасы. Дене тәрбиесі өсіп келе жатқан жас ұрпаққа білім мен тәрбие беру саласының бір тармағы болып табылады және жеке тұлғаның жан-жақты дамуына, күшті де қуатты болып өсуіне, Отан қорғайтын азамат дайындауға қызмет етеді.
Бүгінгі күні дене шынықтыру-сауықтыру жұмысын ұйымдастыру мәселесі әрбір мектепке дейінгі мекемедегі өзекті проблема болып саналады. Баланы неғұрлым белсенді өмірге тартсақ, оның физиологиялық, психологиялық денсаулығының дамуы қызықты әрі бай болады.
Дені сау, ішкі жан дүниесі кең адам-бақытты адам,ол өзін өте жақсы сезінеді істеген ісінен,жұмысынан ләззат алады.
Физиологиялық тәрбиені ұйымдастыру қазіргі кезде бала өмірінің барлық жағын қамтиды:танымдық белсенділігі, әр баланың физиологиялық дамуына бағытталған сауықтыру қызметі,оның денсаулығын қолдау және салауатты өмір салтына шақыру.
Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, денесінің дұрыс дамуын қамтамасыз ету маңызды фактор, өйткені бұл кезде баланың дамуына қолайлы жағдай жасалса, бала организімі тез жетіліп өседі. Бала организмі бұл кезде әлсіз, әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды, сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтуда, қимыл әрекетін дамытуда, мәдени-гигиеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда балабақшадағы дене-тәрбиесінің мәні ерекше.
Баланы жан-жақты дамыған, ақыл-ойы кеңіген, тән-тұлғасы сымбатты, шымыр азамат етіп өсіру үшін тәрбие жүйесінде дене тәрбиесінің алар орны орасан зор екендігі мәлім. Ал, оны неғұрлым ерте кезінен бастап дұрыс жолға қойып жүргізсе, соғұрлым нәтижесі жемісті болатыны анық. Болашақ азаматтың денсаулығы мықты,мүсін тұлғасы дұрыс қалыптасқан, жігерлі де қайратты болып өсуіне, нақ осы мектепке дейінгі кезеңде тереңірек көңіл бөлінсе,дұрыс негіз қаланады.
Болашақ ұрпағымыздың денсаулығын нығайту мен сақтау біздің қолымызда екендігін жанымыздан шығармауымыз тиіс. Сондықтан мектепке дейінгі мекемелерде дене шынықтыру-сауықтыру жүйесін қолдану-балалардың денсаулығын нығайтуға жол ашады.
Ұлы ақын, алаш арыстарының бірі, педагог, дене тәрбиесіне зор көңіл бөлген Мағжан Жұмабаев Дене тәрбиесіне жеңіл қарауға болмайды. Дене - жанның қабы. Қап берік болса ішіндегі заты берік болмақ. Дене - жанның құралы. Құралы мықты болса иесі де мықты. Сау жан сау денеде ғана болады деген. Сондықтан да бала ағзасының қызметін жетілдіру, денсаулығын жақсарту, жүйкенің жұмысын дұрыс қалыптастырып, ширақ, жігерлі, икемді, сымбатты етіп өсіру,міне , осының барлығын ғылыми негізде тәрбиенің басқа түрлерімен ұштастыра жүргізу балабақшаның басты ұстанымына айналуы тиіс.
Курстық жұмыс тақырыбы: Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарының бала өміріне маңызы
Зерттеудің мақсаты: балалардың өмірін қорғап, денсаулықтарын нығайту, оларды салауатты өмір салтының құндылықтарымен қамту, жан-жақты дамыту, көңіл-күй саулығын қамтамасыз етуге бағытталған мерекелер мен сауықтардың маңызын айқындау, теориялық тұрғыда негіздеу.
Зерттеудің міндеттері:
- балалардың өмірін қорғау, аурумен күрес, шынығу, қоршаған ортаның ықпалына төтеп беру мақсатындағы шараларды анықтау;
- балабақшадағы дене шынықтыру мерекелері мен сауықтарының маңызына талдау;
- мерекелер мен сауықтарды өткізуде балалардың денсаулығын нығайту, спортты сүюге, көңіл-күйін көтеру, саналы түрде демалуға тәрбиелеу.
Зерттеу нысаны: Дене тәрбиесі мерекелері мен сауықтарды өткізу әдістемесі, бағдарламалық талаптары.
Зерттеу пәні: Дене тәрбиесі теориясы және әдістемесі пәні бойынша мерекелер мен сауықтардың теориялық негіздемесі.
Зерттеудің ғылыми болжамы: егер, мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі мақсат-міндеттерін жүзеге асыруда теориялық- әдіснамалық жағынан негіздеп, сауықтар мен спорттық мерекелерді бағдарламалық талаптарға сай, жүйелі жүргізсе, онда мектепке дейінгі ұйымдағы дене тәрбиесі жұмыстары нәтижелі болып балалардың дене дамуы жетіледі, өйткені мектепке дейінгі шақта бала ағзасы әлсіз, әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды, сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтуда, қимыл әрекетін дамытуда, мәдени-гигеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда дене тәрбиесінің мәні ерекше және өзекті мәселе болып табылады.
І.1. Денені шынықтыру - баланың физикалық дамуының басты шарты.
Дене шынықтыру - адамның күш-жігер қабілетін дамыту және денсаулығын жақсарту. Дене шынықтыруға дене тәрбиесі, арнаулы ғылыми білім, спорттағы табыстар жүйесі енеді. Дене шынықтыру еңбек пен тұрмыс гигиенасын, демалыс пен еңбектің дұрыс режимін, сондай-ақ денсаулықты нығайтып, шынықтыру үшін күн мен ауаны, суда тиімді пайдалау тәсілдерін қамтиды. Дене шынықтырудың мазмұны мен оны қолдану тәсілдері қоғамдық қатынастырдың өзгеруіне тікелей байланысты (Қазақ энциклопедиясы)
Дене шынықтырудың негізі - адам баласының өмір сүріп отырған ортасымен байланысты. Адам сол ортаға бейімделіп шынығады, арнайы жаттығулар жасайды, спорттың түрімен шұғылданады. Дене шынықтыру тәрбиенің түрлі салаларымен байланысты. Дене шынықтыру санасы дене шынықтыру, спорттық, ой-өріс арқылы қалыптасады, балалар спорт арқылы жаттығады, дене мүшелері дамиды, өмірге бейімделеді.
Шынықтыру дегеніміз - жылу реттеуші механизмдерді жаттықтыру және жетілдіру. Организмнің, температураның ауытқы мен тез өзгеріп отыратын климаттық факторларға бейімдеу қабілетін арттыру. Қолайсыз жағдайларға төзімділікті қалыптастыру. Шынығу дене тәрбиесінің құрамды бөлігі және балаларды салқын тию ауруларынан сақтандыратынсауықтыру шарасы. Табиғи факторлар теріге әсер ете отырып тамырды кеңейту, тартылу рефлекстеріне дамытады. Оларды жетілдіреді. Оларды қоршаған ортаның нақты жағдайларына ұқсастық дәрежесін арттырады. Шынығу барлық мүшелер системасының жұмысын жандандырады. Балалардың өсіп жетілуіне, организмнің жұқпалы және салқын тиіп ауруларына қарсы тұруына қолайлы әсер етеді. Шынықпаған организмде тамырдың кеңейту тартылу рефлекстері нашарлайды, қанның жүрісі баяулайды, ткандердің қорғаныс қызметі әлсірейді.
Шынықпаған бала салқын су ішсе, балмұздақ жесе, салқын жерде жалаңаяқ жүрсе, кеңсірек пен кеңірдектің клегейлі қабығындағы қантамырлардың қызметі нашарлайды. Организмнің жұқпалы микробтарға қарсы қорғаныс қызметі әлсірейді. Ол ауруға жол ашады. Шынығудың мақсаты сыртқы ортаның өзгеріп тұратын жағдайларына организмдердің бейімделу қабілетін арттыру. Шыныққан бала сирек аурады, ыстық пен суыққа төзімді, жарқын жүзді, тамаққа тәбеті жақсы. Жұмысқа ынталы келеді. Шынықтыру дегеніміз - организмді күшейту, оның әр-түрлі жүйелерінің қызметіндегі бұзылған тепе-теңдікті қалпына келтіру және аурудың алдын алу қасиеті болып табылады.
Шынықтыру шаралары: дене шынықтыру жүйесін де шынықтыру шараларының маңызы зор. Қолданылған шаралар ағзаның қорғану күштерін шынықтырып, оның айнала да үнемі өзгеріске ұшырап отыратын факторларға тұрақтылығың күшейтіп, қалыптастыру арқасында баланың ағзасы ауруларға да төтеп бере алады. Денені шынықтыру ешқашан да кеш емес, үнемі , жүйелі түрде жүргізілген де ғана шынықтыру шаралары пайдалы. Таза ауа, су, күн сәулесі - денсаулық негізі, тіршіліктің тірегі. Табиғи күштерді жүйелі пайдаланудың денсаулық үшін баға жетпес әсері бар, денсаулықты нығайту үшін күн мен суды дұрыс пайдаланудың өз ерекшелігі бар. Күн ваннасы, күннің ыстық мезгілінде ашық жерде жаттығулар жасауға болмайды. Оның орнына аз қимылды ойындар ұйымдастырылған жөн. Балалардың қимылын дамыту үшін тәрбиеші серуенді кезінен пайдаланады, серуендеу кезінде балалар жүгіреді, секіреді, доппен, жіппен, шеңбермен ойнайды т.б.шынықтыру - организімдегі денсаулыққа зиянды әсерлерге қарсылық күшін жетілдіріп, дене икемділігін дамытатын шаралар жүйесі. Шынықтыру әр түрлі дене мүшелерінің, нерв жүйелерінің жұмысын жетілдіруге негізделген.
І.2. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі.
Мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, денесінің дұрыс дамуын қамтамасыз ету маңызды фактор, өйткені бұл кезде баланың дамуына қолайлы жағдай жасалса, бала организімі тез жетіліп өседі. Бала организмі бұл кезде әлсіз, әр түрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды, сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтуда, қимыл әрекетін дамытуда, мәдени-гигиеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда. Балабақшадағы дене-тәрбиесінің мәні ерекше. Дене-тәрбиесі эстетикалық тәрбиемен де байланысты. Өйткені дені сау, көңілі шат-бала әсемдікті де жақсы қабылдап, өзі де әсем көрнуге талпынады.Дене тәрбиесін баланың денсаулығын, өмірін сақтаумен қатар организімді шынықтыру және қимылын дамыту деп түсінген жөн. Мектеп жасына дейінгі балаға дене тәрбиесін беруде қимылды дамытудың орны ерекше.Қимыл бұлшық еттерді ған іске қосып қоймайды. Адамның бүкіл организімнің ішкі органдардың қызметін, зат алмасуын күшейтіп, психиканың дамуына да әсер етеді де, жалпы денсулығын нығайтады. Қимыл әрбір іс-әрекеттіқ негізін құрайды. Балабақшаның міндеттерінің бірі - балаға қимыл негіздерін үйрету. Мектепке дейінгі балалардың қимылын дамытудың негізі құралдары-қимылды ойындар. Дене тәрбиесі ақыл-ой тәрбиесімен тығыз байланысты, баланың дене тұлғасын толыстыру, денсаулығын нығайту, дене қызыметін дұрыс жетілдіріп қана қоймайды, қабілетін арттырады.
Қоғамдық тәрбиенің жалпы жүйесінде мектеп жасына дейінгі баланы дене жағынан тәрбиелеу ерекше орын алады. Мықты денсаулықтың, дененің дұрыс жетілуінің, жоғарғы жұмыс қабілетінің негізі: қозғалыс қызметінің қалыптасуы, сондай-ақ дене қасиеттерінің бастапқы тәрбиесінің жетілетін шағы - мектепке дейінгі жас. Мектеп жасына дейінгі дене тәрбиесінің мақсаты - мектеп жасына дейінгі балалардың денсаулығын нығайту, денесінің дұрыс дамуын қамтамасыз ету. Баланың дене жағынан қалыптасуы, оның ақыл-ой тәрбиесімен, интеллектуалдық және моральдік жетілуімен, барлық психикалық функцияларының дамуымен тығыз байланысты. Өйткені біздің психикамыздың материалдық негізі - ми, нерв жүйелері. Көру, есту, иіс сияқты сезім мүшелері - сыртқы тітіркендіргіштерді адамның орталық нерв тармағына өткізуші болса ал ми қабықтары олардың қызметін орталық мүшелерге жеткізеді. Балалардың көру,есту иіскеу мүшелерін сақтап олардың дамуын қамтамасыз етіп, қабылдау мен түсіну сезімін тәрбиелеп,өзін қоршаған ортаны тануға мүмкіндік тудырады. Дене тәрбиесі патриоттық, эстетикалық тәрбиемен де байланысты. Өйткені дені сау, сергек, белсенді, көңілі шат бала әсемдікті де жақсы қабылдап, өзі де әсем көрінуге талпынады.
Дене тәрбиесінің негізгі міндеттері:
баланың өмірін қорғау мен денсаулығын сақтау және нығайту;
бала организмінің қызметін, денесін жетілдіру;
мәдени гигиеналық дағдылар мен әдеттерді қалыптастыру;
балалардың жүру, жүгіру, секіру, өрмелеу, лақтыру сияқты негізгі қимыл әрекеттерін дамыту.
Дене тәрбиесі міндеттерінің маңыздылығы. Органдар мен жүйелердің тез өсуіне және дамуына қарамастан олардың қызметі толық жетілмеген, организмнің қорғаныс қабілеті нашар дамыған. Бұл кезде баланың дамуына қолайлы жағдай жасалмаса, бала организмі әлсіз, әртүрлі жұқпалы ауруларға қарсы тұра алмайды. Сондықтан оны аурудан сақтап, денсаулығын нығайтудан қимыл әрекетін дамытуда, мәдини гигиеналық дағдысын, әдетін қалыптастыруда дене тәрбиесінің мәні ерекше. Ол үшін сүйек жүйелер мен байланыс буын аппаратының дұрыс мерзімімен жетілуіне, бел омыртқаның физиологиялық иіндерінің қалыптасуына, табан дөңестерінің жетілуіне ықпал жасау қажет. Басты міндет - балалардың қозғалыстарын жетілдіру, қимылдық дағдыларын және дененің икемділік, шапшаңдық, күштілік, төзімділік сияқты қасиеттерін қалыптастыру болып табылады.
ІІ.1. Мектепке дейінгі ұйымда дене тәрбиесі сауықтарының түрлері мен маңызы.
Мектеп жасына дейінгі баланың денесін шынықтыруды зерттеген белгілі ғалымдардың бірі Т.И. Осокина ...дене шынықтыруды педагогикалық ықпалмен мақсатты жүргізгенде нақты нәтижеге жетіп, бала денсаулығы нығайып, жалпы шыдамдылығы, жұмыс жасау қабілеті артып, жеке тұлға болып қалыптасып, жан-жақты дамуына әсерін тигізеді деп көрсетеді.
Балабақшада дене тәрбиесін ұйымдастыру формалары:
Дене тәрбиесі сабағы, күн тәртібі бойынша сауықтыру шаралары (таңертеңгілік жаттығу, қимылды ойындар, серуендегі спорттық жаттығулар, сергіту сәттері, ауладан тыс жерге саяхат, спорттық мерекелер, ойын-сауықтар).
2. Балалардың өз бетімен қимыл-қозғалыстары. Күнделікті күн тәртібіне сәйкес шынықтыру.
Оқу жылының басында мектепке дейінгі мекемелерде балаларды сауықтыру мақсатында медициналық-педагогикалық бақылау өткізіледі,онда әр баланың жекеленген ерекшеліктері айқындалады. Мекеме мамандары күні бойы өткізетін арнайы іс-шаралар әзірлеп, сабақтардың көлемін анықтайды.Сабақты әзірлеген уақытта дене шынықтыру-сауықтыру сабақтарында қозғалысқа өте көп көңіл бөлінеді. Бұл кешенді таңертеңгі жаттығулар, қозғалыс ойындары,таза ауадағы серуендегі физиологиялық жаттығулар, сергіту сәттері.
Дене шынықтыру сабақтары мемлекеттік оқу бағдарламасына сәйкес жүргізіледі. Онда жаттығулардың тізімдері, түрлері, сонымен бірге сабақта теориялық білімді меңгерудің мазмұны берілген. Дене тәрбиесі сабақтарында балалардың қозғалу белсенділігін ақыл-ой іс-әрекетіне сәйкес жүзеге асырудың негізгі педагогикалық талаптары қарастырылған. Сабақтың нәтижелі болуы түрлі жаттығуларды дұрыс іріктеп ала білуге, олардың кезектесіп өтуіне және гигиеналық жағдайды сақтауға байланысты. Дене тәрбиесі сабақтары тұтас педагогикалық принциптері мен заңдылықтарының талаптарына сәйкес құрылады.
Дене тәрбиесінің негізгі құралдарына дене жаттығулары, гимнастика, ойын, туризм, спорт, табиғи факторлар жатады.
Дене жаттығулары -- бұл саналы түрде орындалатын қимылдар және қозғалтқыш әрекеттер. Дене жаттығулары бұлшық ет жүйесін, қан айналымын және тыныс алу мүшелерін дамытады, буын сүйектерін қозғалмалы етеді, жалпы жұмыс қабілетін жақсартады. Дене жаттығулары бүкіл организмнің дамуына, жетілуіне қолайлы ықпал жасайды.
Гимнастика. Мұның бірнеше түрлері бар: негізгі және гигиеналық гимнастика, спорттық гимнастика, акробатика, көркемдік гимнастика, өндірістік гимнастика, өндірістік және емдік гимнастика. Балалардың дене тәрбиесінде негізгі гимнастика үлкен роль атқарады. Осы гимнастика бойынша дене жаттығулары дене шынықтыру бағдарламасының басты бөлімдерін құрайды. Негізгі гимнастика құрастыратын жаттығулар: саптағы қозғалыс, жалпы дамыту жаттығулары (әр түрлі бұлшық ет топтары мен буындар қимылы), музыка арқылы орындалатын ерікті жаттығулар, қимылдың билеу формалары, қимылдың тұтас табиғи формалары (жүру, жүргізу, қарғу, өрмелеу т.б.). Негізгі гимнастика көбінесе дене шынықтыру сабақтарыңда пайдаланылады.
Ойын балалар өмірінде үлкен орын алады. Дене тәрбиесінде қозғалыс ойындары пайдаланылады. Қозғалыс ойындары Балалардың ептілік, тапқырлығын, өзін-өзі билеушілігін дамытады, қозғалтқыш дағдыларын жетілдіреді. Мұндай ойындар балаларды жылдамдыққа, төзімдікке тәрбиелейді. Дене тәрбиесінде оқу бағдарламасына сәйкес спорттық ойындар: футбол, баскетбол, волейбол, қол добы, теннис пайдаланылады. Балалар әрбір ойынның тәсілдерін зерттеп үйренеді.
Туризм дене тәрбиесінде серуен, саяхат, туристік жорық түрінде пайдаланылады. Туризмге Балалардың барлығын қатыстыруға болады. Туризм балаларды төзімділікке, ұжымшылдыққа, еңбек сүйгіштікке және қолайсыз сыртқы жағдайларда кездесетін қиыншылықтарды жеңуге тәрбиелейді. Спорт біздің елімізде бірыңғай бағдарлама және ережелер бойынша өткізіледі. Спорттың көптеген түрлерін атауға болады. Олар -- жеңіл атлетика, гимнастика, шаңғы спорты, жүзу, туризмнің спорттық түрлері т.б.
Дене тәрбиесіндегі маңызды құралдардың бірі -- табиғат факторлары. Күн көзі, ауа, суға шомылу, душ қабылдау сауықтыру ретінде пайдаланылады. Табиғат факторларын балаяардың сауықтыру жұмысы кезеңінде пайдалану өте тиімді болады. Қала жағдайында балалар үшін алаңдар жасалады, парктер, стадиондар, бассейндер, туристік-экскурсиялық базалар пайдаланылады. Қала сыртында балалардың жақсы демалуы және денсаулығын нығайту үшін кәсіподақ, спорттық, туристік, жас техниктер және жас натуралистер лагерьлері ұйымдастырылады. Олар табиғаты қолайлы жерлерге орналастырылады. Балалардың сауықтыру жұмыстарын қоғамдық пайдалы еңбекпен үйлестіріп жүргізудің үлкен тәрбиелік мөні бар. Мысалы, туған өлкенің табиғи байлығымен танысу, орман шаруашылығын, қорықтарды, бассейндерді қорғау, кейбір жеңіл-желпі ауылшаруашылық жұмыстарын шефке алу т.б. Сонымен балабақшада дене тәрбиесі жұмыстарының барлық түрлері балалардың жас ерекшеліктеріне арналған оқыту бағдарламаларына сәйкес жүргізіледі.
Өмірге қажетті дағды және іскерлік табиғи қозғалыстың барысында қалыптасады. Табиғи қозғалыстың түрлері: жүгіру, қарғу, жүзу, лақтыру, шаңғы, коньки, велосипед тебу, акробатика, снарядта жаттығу т.б.
Жас адамның денесі түрлі жаттығулар көмегімен ширап, дамиды. Сондықтан күш, жылдамдық, төзімділік, икемділік сияқты адам қабілеттерін дамыту балалардың қозғалтқыш тәжірибесін байытады, дене қозғалысын үйлестіреді. Мысалы, жылдамдық ең қысқа мерзімде қимылды орындау қабілеті, ал ептілік адамның жаңа қимылдарды тез игеру және жағдайдың өзгеруіне байланысты нақты шешім қабылдау қабілеті.
Дене жаттығулары саласында ырғақ, жеке гигиена, дене шынықтыру мәдениеті, туризм, спорт ерекше орын алады. Дене жаттығу жұмыстарында күн ырғағы, дене жаттықтыру, организмді шынықтыру, тамақтану гигиенасы, ұйқы т.б. жөнінде балалар нақты білім алуы тиіс.
Дене жаттығулары ең басты күн ырғағын, яғни, еңбек, демалыс, тамақтану, ұйқы, бос уақыт ырғақтары дұрыс ұйымдастыруды талап етеді.
Негізгі ырғақтар қатарына әр түрлі іс-әрекеттері түрлерінін ұзақтығы, және олардың кезектесуі, белсенді демалыс, тамақтануды реттеу, ұйқының ұзақтық мерзімі жатады. Ырғақтық кезеңнің кезектесуін сақтау, организмде белгілі ритмнің және шартты рефлекстер тізбегінің пайда болуын қамтамасыз етеді. Бұл жағдай балалардың денсаулығына және олардың жалпы жұмыс қабілетіне қолайлы ықпал жасайды.
Балалардың қимыл-қозғалыс қабілеттілігін арттыру әдістемесінде көптеген мәселелер ғылыми аспектіде толығымен қарастырылмаған. Әсіресе, бұл әр түрлі жастағы балалардың жас және жыныс, әрі дене даярлығы дәрежесінің факторлық құрылымында айқын байқалады.
Дене тәрбиесінде қажетті жағдайлар: балалардың күтімі мен өсуіне қолайлы мәдени - гигиеналық жағдай жасау, дұрыс жасалған күн тәртібі, тамақтандыру, дененің тазалығы, баланың жасына және ауа райына жылы-жайлы киіну, гимнастика және қимылды ойындар ойнату, ұйқысын ұйымдастыру, серуенге шығау, күнді, ауаны, суды тиімді пайдалану. Шынықтыру құралдары: ауа, су, күн. Күнделікті өмірде тәрбиеші бұларды сауықтыратын процедура түрінде , ауа және күн ваннасын, шомылу, сулы шүберекпен ысқылану, үстіне ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz