Американдық газет мәтіні ұлттық-мәдени ақпарат көзі ретінде және оны аудару ерекшеліктері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АБЫЛАЙ ХАН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ ӘЛЕМ ТІЛДЕРІ УНИВЕРСИТЕТІ
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Американдық газет мәтіні ұлттық-мәдени ақпарат көзі ретінде және оны аудару ерекшеліктері
5В020700 - Аударма ісі мамандығы
Орындаған:
4-курс студенті
Кадырбаева А.Н.
Ғылыми жетекші:
магистр, аға оқытушы
Тойшыманова Ж.Р.
Қорғауға жіберілді
___________ Аударма және
мәдениетаралық коммуникация
кафедрасының меңгерушісі
___________ PhD Асанова Г.С.
АЛМАТЫ, 2018
МАЗМҰНЫ
Кіріспе3-5
I. Американдық газет мәтіні ұлттық-мәдени реңкті сипаттау құралы 6
1.1 Американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орны6-9
1.2 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктері9-27
1.3 Газет тақырыптарының берілу жолдары 27-32
Бірінші тарау бойынша қорытынды32-33
II. Ұлттық - мәдени ақпараттың газет мәтініндегі аударылу
ерекшеліктері 34
2.1 Бұқаралық ақпарат құралдары дискурсын аударудағы мәдениетаралық аспектілер34-40
2.2 Газет мәтіндерін аудару кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдер 40-60
Екінші тарау бойынша қорытынды60-61
Қорытынды62-64
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі64-68
Қосымша69
КІРІСПЕ
Халықаралық және тіларалық қатынастар дамып келе жатқан кезеңде шетел тілін және мәденетін ана тілімізбен салыстыра зерттеу аударма ісінің әрбір саласы үшін маңызы зор. Қай тіл болмасын, ол тілдің ұлттық-мәдени ақпарат көздері өзіне тән ерекшеліктерімен түрленіп, қыр сыры жасырын болып тұратын ерекше бір жүйе деуге болады. Олар ғасырдан астам жылдар бойы ұлттық дүниетанымның күшті тәрбие құралы ретінде өзінің жемісті қызметін жалғастырып келеді. Қоғамның үні, жариялылықтың жаршысы қызметін атқарушы газет мәтіндері ешқашан өзінің маңызын, рөлін төмендеткен жоқ. Газет - кең аудиторияны хабардар ету құралы болуымен қатар, ұлттық-мәдени ақпарат алмасу көздерінің бірі болып табылады. Қазіргі уақытта газет мәтіні халықтың тілдік мәдениетін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Соның ішінде, американдық газет мәтіндері белгілі бір тілдік ерекшеліктерге иә екені белгілі, олар оқырманға ақпаратты жай ғана жеткізе қоймай, оқырманды таң қалдыра алатын әсерге алып келеді. Сонымен қатар, американдық газеттер шетел оқырмандарінің АҚШ мәдениеті жайлы ой-өрісін кеңейтуіне және ағылшын тіліндегі түпнұсқа мәтіннен тікелей ақпарат алуына жағдай жасайды.
Аударма саласы - мәдениет пен әдебиеттің көне мүлкі, үлкен дүниесі, мәдениетаралық қатынастың маңызды құралы, өйткені ол бір тілдік мәдениет айғағын екіншісіне таныстырушы орталық буын. Ол туралы айтылатын сөз, қойылатын проблема қашан да туындай бермек. Мәдени қарым-қатынасқа көп түскен, яғни өзге мәдени әлемнің когнитивті тәжірибесімен кеңінен таныс мәдениеттің тілінің аударуға бейім келетіндігі, соның нәтижесінде аударма ісінің үдере өрбитіндігі де белгілі жайлар. Аудару адамның рухани әрекетінің бір түрі ретінде, өте ерте заманнан келе жатыр. Ол сондай-ақ әлемдік мәдениет тарихында маңызды рөл атқарған. Мәдениет ғасырлар бойы дайындалып, ғасырлар бойы өмір сүреді. Әрбір жаңа ғасыр өткен мәдениетке жаңа мән-мағына әкеледі. Адамдардың ғана емес, сонымен қатар, халықтардың да тарихи жады деректерді іріктеп, таңдауға бейім. Мәдениетте ешқашан бірыңғай ықпал етуші, бірыңғай қабылдаушы субъект бола алмайды. Мәдениеттегі байланыс қашанда көпжақты, көпқырлы, ең аз дегенде, екіжақты. Сол мәдени байланысты баянды ететін бірден бір тиімді құрал аударма екендігін көне тарих көптеп дәлелдейді. Аударма ісі өткен тарихта болсын, бүгінгі күнімізде болсын мәдениеттерді байланыстыру құралы ретінде қызмет етіп келеді.
Дипломдық зерттеу жұмысының өзектілігі: Газеттің тілі халықтың тілдік мәдениетін қалыптастыруда белсенді қатысады. Ол əртүрлi сипаттағы ақпараттың алмасуына мүмкiндiк туғызады, бұл адам баласының дамуының негізі болып табылады. Қазіргі уақытта газет басылымдарының тіл ерекшеліктерін зерттеу өзекті мәселе болып табылады, өйткені техникалық құралдарды әзірлеу кезінде, ақпарат көлемінің ұлғаюымен, тұрақты өмір сүрудің әлеуметтік-саяси жағдайына байланысты халықаралық қатынастардың кеңеюімен, бұқаралық ақпарат құралдарын және бұқаралық ақпарат құралдарын насихаттау әдістерін жетілдіруімен, бір сөзбен газет, қоғам өмірінде барған сайын маңызды орынға ие болып келе жатыр. Өздеріңіз білетіндей, газет мәтінінің басты қасиеттерінің бірі - ақпарат тарату болып табылады. Алайда, газет тек қана ақпарат алу үшін ғана емес,сонымен қатар жазбаша тілде процестерді зерттеу, онда қазіргі қоғамдағы жаңа құбылыстарды белгілеу, ұлттық-мәдени ақпарат алмасу үшін де қызмет етеді. Осы тақырыптың өзектілігін американдық газет мәтіндеріндегі ұлттық-мәдени ақпараттың аударылу ерекшеліктері мен әдіс-тәсілдері әлі күнге дейін толық зерттелмегенінде көреміз. Сонымен қатар, мәдениет аралық қарым-қатынас үдерісі кезінде публицистикалық аударманың рөлі өте зор.
Зерттеу жұмысының нысаны - американдық газет мәтіндері
Зерттеу жұмысының пәні - американдық газет мәтіндерін қазақ тіліне аудару кезінде улттық мадени ақпараттың берілу ерекшеліктері
Зерттеу жұмысының мақсаты - американдық газет мәтіндеріндегі ұлттық-мәдени ақпараттың аударылу ерекшеліктерін және аударма барысында қолданылатын әдіс-тәсілдермен стратегияларды айқындап көрсету
Зерттеу жұмысы келесі міндеттердің орындалуын қажет етеді:
oo американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орнын анықтау;
oo ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктерін көрсету;
oo газет тақырыптарының берілу жолдары туралы жалпы түсінік беру;
oo ұлттық-мәдени ақпараттың газет мәтініндегі аударылу ерекшеліктерін
көрсету;
oo газеттік-публицистикалық аударма кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдерді зерттеу;
oo американдық газет мәтіндері және олардың қазақ тіліндегі аудармасын салыстырмалы түрде қарастыру.
Зерттеу жұмысының әдістері: Жұмысты орындау барысында түпнұсқамен аудармаларды жүйелеу және мысалдар арқылы салыстыру-салғастыру, талдау әдіс-тәсілдері қолданылды.
Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы: Ұсынылып отырған дипломдық жұмыс американдық және қазақ газет мәтіндеріндегі ұлттық-мәдени ақпараттың берілу жолдары салыстырылатын, ағылшын және қазақ ұлттық танымындағы публистистикалық мақалалардың ерекшеліктерімен газет мәтіндерін аудару кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдерді және аударма барысында кездесетін қиындықтар мен оларды шешу жолдарын зерттеуге арналған алғашқы жұмыс болып табылады.
Теориялық маңыздылығы: Жүргізілген зерттеу жұмыстары американдық газет мәтіндерін аударудың мәдени және лингвистикалық маңыздылығын арттырып, улттық-мәдени ақпараттың аудармада берілуін дамытуға үлес қосады. Газет мәтінінің қазақ тілі мен ағылшын тілдеріндегі бейнелілік, ұқсастық қасиеттерінің тілдік және тілден тыс табиғатын зерттеу сияқты теориялық мәселелер қарастырылады.
Дипломдық жұмыстың теориялық базасын В.Н.Комиссаров, Г.Я. Солганик, И.Р. жарғылар Гальперин, М.Д. басқа Кузнец, бiрге Скребнев, В.А. primarily Наер, Б. Әбілқасымов, С.М. сөздігінде Исаев, Р.журналы Сыздықова, О.басшылққа Бүркітов, Данута Ри, Р.Е.Гарст, T.M. Бернштейн, Д.А. Качаев, В.П. Вомперский, И.С.Стам , В.В.Ворошилов , А.А.Тертычный , К.В.Прохорова , М.И. Шостак , Н.Е. Бухарев , З.К.Ахметжанова, А.Т. Таткенова , Р.Т.Қожабекова Р.Е. Вулзли, Л.Р. Кэмпбелл, Ғалым В.Л. Риверс, Б.Уэсли, Д.Дор, Ә.армашыныңБолғанбаев, Ш.Бәитікова, Б.Әбілқасымов, А.Алдашева предикаттық, Қ.Қадырқұлов сияқты бірқатар шетелдік және отандық ғалымдардың зерттеулері құрайды.
Практикалық маңыздылығы: Жүргізілген зерттеу жұмыстарының нәтижелері алдыңғы уақытта американдық газет мәтіндерін қазақ тіліне аудару барысында қолданыла алады.
Диплом жобасының құрылымы кіріспеден, негізгі екі тараудан, корытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспе бөлімінде диплом жұмысының мақсаттары, міндеттері, жұмыс өзектілігі, зерттеу объектісі мен теориялық және практикалық маңыздылықтары қарастырылады.
Жұмыстың бірінші тарауында американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орны туралы толық айтылды. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктері, газет тақырыптарының берілу жолдары, сонымен қатар мәдени фактордың рөлі негізделіп, жүйелі түрде берілді.
Жұмыстың екінші тарауында американдық газет мәтіндерінде ұлттық-мәдени ақпараттың аударылу жолдарына талдау жасалынады. Бұқаралық ақпарат құралдары дискурсын аударудағы мәдениетаралық аспектілер және газет мәтіндерін аудару кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдер туралы айтылды. Осы тақырыпқа орай американдық газеттерден мысалдар келтірілді және олардың аударылу ерекшеліктері көрсетілді.
Қорытынды бөлімінде жасалған жұмыс нәтижелері беріледі. Американдық газет мәтіндерін қазақ тіліне аудару барысында ұлттық-мәдени реңкті сипаттау қаншалықты маңызды екендігі дәлелденді және қандай әдіс-тәсілдерден қолданылғандығы жайлы айтылды.
I АМЕРИКАНДЫҚ ГАЗЕТ МӘТІНІ ҰЛТТЫҚ-МӘДЕНИ РЕҢКТІ СИПАТТАУ ҚҰРАЛЫ
1.1 Американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орны
Америка Құрама Штаттары -- жер жүзінде жоғары экономикалық дәрежеде дамыған ел ретінде танылған. АҚШ-тың баспасөз, телевидение, радиосы техникалық жағынан тек өз елінде ғана емес, басқа да барша әлем елдеріне жан-жақты күш-қуатымен танылған құрылым жүйесі. Елдің баспасөзі алғаш мемлекет құрылуынан бұрын пайда болғанын айтқан жөн. 1776 жылы АҚШ-тың Англия колонизаторларына қарсы күресі нәтижесінде өзінің тәуелсіздік декларациясын жариялағаны белгілі. Міне, содан бастап, АҚШ-тың өз алдына мемлекет болу дәуірі туды. Сол кезден бері елдің кәсіби баспасөзінің де өмірге келуі бастау алды.
Сөйтіп екі ғасыр уакыттан бері тарихи даму жолы бар АҚШ баспасөзі бүгінде өзіне тән жетістіктерін жалғастырып отыр. Оның баспасөзі қазіргі заманда радио мен телвидениенің барынша дамығанына қарамастан, бәрібір өзінің әсер-күшін сактап келеді. Сондықтан да американдық газет мәтіндерінің рөлі төмендемей, ұлттық-мәдени реңкті сипаттау құралы ретінде пайдаланылуда. Американдық бұқаралық ақпарат құралдарының тек елдің өзінде ғана емес, одан тысқары елдерде де әжептеуір ықпалы бары анық.
Тасқынды информация, жоғары полиграфиялық табыстар ел баспасөзінің тартымдылығы мен әсерлілігін арттыра түседі. Әсіресе, түрлі-түсті бояулармен және суреттермен шығатын газет-журналдар оқырмандарын өзіне тартпай қоймайды. Баспасөз еркіндігі -- пікір алуандығын өзгертуге көмектеседі. Мысалы, 1985 жылы президент Рейган радиодан сөйлеген сөзінде, былай деп айтқан еді: "Біздегі бәрінен де мақтанарлық институттарымыздың бірі баспасөз бостандығы, екендігі". Жаңа медиа американдық және әлемдік журналистикада аса түбегейлі құрылымдық өзгерістер тудырды.
Америкадағы Ұлттық газет қауымдастығының директоры Брайн Л. Стеффенс бір мақаласында: ХХІ ғасырда газеттер айналадағы жағдайға тез бейімделетін хамелеонға айналды, - деп жазады. Расында, газеттер үнемі ғылыми дамуға ілесіп отырды: олар парақтық басылым түрінен, ротациялық басылым машинасына ауысты, ақ-қара түсті бейнеден, түрлі-түсті бейнеге, ал қазір қағаздан электронды құралдарға ауысып жатыр. Интернет технологиялардың мүмкіндіктері артып отыр. Электронды газеттердің небір форматтарына арналған бағдарламалар баршылық. Оның үстіне, газет-журнал шығарудың қаржылай шығыны да мол, ал электронды газеттер жасау үшін көп қаражат жұмсалмайды. Тек журналистерге талап күшеймек. Олар дәстүрлі БАҚ-қа қарағанда екі есе жедел қимылдауға икемделеді. Біздегі мерзімді басылымдардың ақпарат таратудағы жылдамдығы бәсең болғандықтан, көпшіліктің американдық интернет-газеттерді оқитыны заңды құбылыс. Кезінде АҚШ-тың президенті Ричард Никсон ұлттық қауіпсіздік кеңесінде бюджет шығындары туралы сөйлеген сөзінде ақпарат пен үгіт-насихатқа жұмсалған 1 доллар қару жүйесін құруға жұмсалған 10 доллардан әлдеқайда табысты, қаруға кеткен шығын сол мерзімде іске жаратылып үлгеретін болса, шығын кетірген ақпарат әр сәт бойы, әр сағат бойы жұмыс істей береді деген болатын. Яғни қоғамдық сана мен идеялық бағыт-бағдарды айқындауда БАҚ-тың рөлі орасан зор. Көлемді ақпарат билеген заманда дәстүрлі медианың болашағы алаңдатпай қоймайды.
Американдық қоғамда хабар атқаратын басты роль - американдықтардың
жақсы хабарланған халық-өз бостандығының ең саңлақ күзетші екеніне негізделген сенушілігімен белгіленген. Бұл сенімділікпен американдық конституцияны құрушыларда келіседі. Олар конституцияның бірінші түзетуіне "Конгресс сөз немесе басылымның бостандығын шектейтін бір де бір заң шығармау керектігін" көздейтін ереже еңгізді.
Американдық баспасөзде мемлекеттік органдардағы жемқорлық туралы мәліметтер еркін жарияланады. Басқа елдерде осыған ұқсас жарияланымдардан кейін газеттер қамауға алынып, жабылады, ал АҚШ-та ақпарат құралдары жабылмайды. Американдық конституцияға 200 жыл бұрын үкімет енгізген қысқаша түзету қорғанысындағы баспасөз өзіне қоғамдық өмір ұстазы, оқиғалар шежіресі және қоғамның мінез-құлқының ресми емес арбитрі рөлін алды. Американдық ақпарат құралдары өте үлкен бизнес, тек қана күнделікті газеттер жылына 32 миллиард доллорға жуық жарнама алады.
Американдық баспасөзде мұндай көлем әрқашан болған жоқ. Ол XVIII ғасырда әдебиет элитасы үшін шығарылатын кішігірім басылымдар немесе басқа саясатты қолдаушылырдың көзқарасын ұнамсыз көрсететін газеттер түрінде бастаған. Бұ отаршы почтмейстер мен баспаханалардың өз-өзіне сенімді иәлерінің бастауымен шығатын пікірайыстық басылымдар болған. Тек қана келесі ғасырда американдық баспасөз талаптарға, даму қозғалысы мен елдің өзінің алуан түрлілігіне сәйкес болатын идеологиядан нақты еркін ақпарат құралына айналған. [1, 52б.].
Егер ит адамды қапса, бұл жаңалық емес, адам итті қауып алса - жаңалық мәтеліне сәйкес назарды ерекшелікке жұмылдыру - қазіргі американдық журналистиканың негізі. Жұртшылық бұл анықтамаға мейіріммен және жеккөрушілікпен бірдей қарайды. Бір жағынан, жаңалықтар оқырмандар аудиториясының көңілін көтереді немесе арандатады, екінші жағынан, публика кедуілгі өмірге ешқандай назар аудармайтынына назары. Қоғамның хабарландыру құқығы американдық еркін баспасөз философиясының ядросы болып қала береді және оның, әсіресе, мемлекетпен қарым-қатынаста, мінез-құлқын айқындайды. Кейбіреулер мұндай өзара қатынасты тайталас дейді. Басқалар оларды жай, оппозициялық рухсыз, баспасөз жағынан деп кішкене жұмсақтау бағалайды.
АҚШ баспасөзі сапалы және кең ауқымды. Десе-дағы, әлеуметтік бөлініс оның мазмұнына нақты әсер етеді. Мәселен, Уолт-стрит джорнэл бай адамдарға арналған, ақшаны қалай табуды үйретеді. Редакция құрамы 500 адамнан тұрады. Жарнамадан керемет пайда табады. Негізінен жазылу арқылы таратылады. Сапалы басылым ретінде бірінші бетіне фотосурет баспайды.
Американың беделді газеттерінің бірі - Нью-Йорк таймс. Газеттің шетелде тілшілер қосыны жұмыс істейді, шетелдік ақпаратты алуда ақпарат агенттіктерінің қызметіне көп жүгінбейді. Басылуға жарайтын жаңалықтарды басамыз деген ұранмен шығады.
Баспасөз зерттеушісі Маркинннің пікірінше, деңгейі жоғары ақпараттық газет болғанымен, Нью-Йорк таймс газетін жаһандық басылымдар қатарына жатқызуға болмайды. Нью-Йорк таймс - жалпыұлттық газет. Газеттің бірнеше Нью-йорктік, солтүстік-шығыс , жалпыұлттық және жексенбілік сияқты нұсқалары бар. Газет имиджін қалыптастыруда Нью-йорктік нұсқасының үлесі мол. Жексенбі күнгі санына тағы да 5-6 бет қосылады. Бұл күнгі санын журналистер жеңілдетіп дайындауға тырысады. Саяси, экономикалық тақырыптармен қоса өнер, ғылым, әдебиет, спорт жаңалықтарын, автобазар нарығын, үй-ішілік әңгімелерді беруге тырысады.
Нью-Йорк таймс газеті - нақты ақпарат көзі деп есептелінеді. Журналистер ақпаратты жинауда нақтылықтан, дәлдіктен аспауы тырысады.
Соңғы жылдары газет безендірілуінде біраз өзгерістер байқалады, иллюстрациялардың жиі берілуі басылымның тартымдылығын арттыра түсті. Нью-Йорк таймста түрлі - түсті фото алғаш рет 1997 жылы пайдаланыла бастаған. Газеттің сыртқы нұсқасында емес, ішкі мазмұнында да өзгерістер байқалды. Сонымен қатар, соңғы жылдары америкаңдықтар тым салмақты газеттерді оқудан қашқақтайтын болғандықтан, баспагерлер жас ұрпақтың талабын қанағаттандыруға барын салып отыр.
Американдық баспасөзде ықпалды газеттердің бірі - Лос-Анджелес таймс - жалпыұлттық газет болуға талпыныс жасағанымен, ол межеге жете алмады. Жексенбілік саны - 400 бет болып шығады.
Америкада журналистикадағы адалдықты бақылайтын, журналистердің құқын қорғайтын бірнеше ұйымдар жұмыс істейді. Мәселен, АҚШ-тың Репортаждың нақтылығы және адалдығы" деген ұйымы БАҚ-тағы жалғандықпен күреседі. Сондай-ақ Америкада журналистердің құқығын қорғайтын Баспасөз еркіндігі жөніндегі репортерлар комитеті атты ұйым жұмыс істейді. Журналистерді қуғындау Америка жерінде де болып жататынын әсте жоққа шығаруға болмас.
Америка бұқаралық ақпарат құралдарының барлығы саяси тақырыпқа жиі тоқталады, басылымдардың негізгі тақырыбы - саясат, экономика. Айтулы саяси оқиғаға байланысты материал алғашында беделді басылымдардың бірінде немесе ақпарат агенттігінде беріледі. Содан кейін кішігірім қалалық басылымдар "бұл тақырыпты" дөңгелетіп ала жөнеледі. Экономика тақырыбын мәнді де мағыналы етіп беретін экономикалық журналдар екені сөзсіз. Мысалы, Бизнес уик журналы - ірі бизнесмендерге, компания басшыларына арналған. Мұнда бизнес жаңалықтарына айрықша мән беріледі, бизнесмендердің портреттері жасалынады, компаниялар жөнінде жан-жақты мәлімет ұсынылады.
Ірі бизнесмендерге арналған журналдар: Бернс, Форчун Форбс. Олар оперативті жаңалық беруге талпынбайды, талдамалық материалдар беруге тырысады. Бұл журналдардың өздерінің сүйікті тақырыптары бар. Форчун журналы - 500 ірі компанияның материалын жариялайды. Форбс журналы - 500 бай адамның тізімін береді. Жергілікті бизнесмендерге арналған қалалық журналдар да шығып тұрады.
Соңғы жылдары америка журналистикасында ақпарат пен жеңіл-желпі материалдың қосындысынан туындаған инфортеймент деген термин пайда болды. Газетшілердің мұндағы мақсаты - оқырманды ауқымды материалдармен шаршатпау әрі телеведениемен бәсекелестікте озып шығу. Бұл бағыттың жарқын мысалы- Ю-эс-эй-тудей газеті.
1.2 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктері
мәселелерiмен Қазіргі қоғамның жаңа бағытта дамуы, ел өміріндегі, оның барлық саласындағы түбегейлі өзгерістер, - бүгінгі қоғамымыздың жаңа үрдістердің бірі. Жаңарған қоғамның жаңалықтары қазақ тіліне жаңа міндеттер жүктеп отыр.
Публицистикалық әдебиеттер дегенде журналистік стилде жазылған әдебиеттерді түсінеміз. Негізінен олар газеттер мен журналдарды қамтиды. Газет -- мерзімді, уақытша не бір рет қана шығатын басылым. 1631 ж. француздық La Gazzette мерзімді басылымының шығуына байланысты газета термині осы заманғы мағынасына ие болды. Ағылшын тілінің энциклопедиялық сөздігіне сәйкес, журналистік стиль - қоғамдық қатынастардың кең саласына қызмет ететін функционалдық стильдердің бірі: саяси, экономикалық, мәдени, спорт, белгілі бір саяси және идеологиялық көзқарастың призмасы ретінде қарастырылады. Публицистикалық стиль саяси әдебиетте, бұқаралық ақпарат құралдарымен - газеттер, журналдар, радио, теледидар, деректі фильмдерде пайдаланылады. Журналистік қарым-қатынас әлеуметтік қарым-қатынастың кең саласына қызмет етіп келе жатқандықтан, біздің жұмысымыздың негізінде журналистиканың бір қабатын - газет стилін қарастыру өте маңызды . Газет стилінің атауы оның қалыптасу тарихымен байланысты: бұл стильдің сөйлеу ерекшелігі баспа басылымдарында, ең алдымен, газеттерде қалыптасқан. Бірақ бүгінгі күні бұл стиль баспа түрінде ғана емес, сондай-ақ электронды БАҚ-тыңда негізін құрайды. Ең алдымен, газеттің және журнал мәтінінің мақсаты жаңа ақпарат беру және оқырманға әсер ету, ал олардың аудармасыда оқырманға түпнұсқадағыдай әсер беруі керек. фотожурналис Газет және ақпараттық стиль аудару процесіне әсер ететін ерекшеліктерге ие. Осы стильдегі мәтіннің негізгі тапсырмасы - белгілі бір позициядан белгілі бір ақпаратты беру. Газеттің ақпараттық хабарламаларының мазмұны, әдетте, олардың өмірі мен мүдделеріне тікелей немесе жанама байланысты мамандардың кең топтарына қол жетімді болып табылады. Газет-журналдардың экспликативті мәтіні кең және ауқымды. Түрлі сонымен ақпараттарға, мәліметтерге венецияның бай. Оның артық негізгі мақсаты - айтуға жаңа мәліметтерді, сөйтіп тың деректерді, аталынады тосын оқиғаны болады оқырмандарға жеткізу. have Мұндай мәтіндер әр тіркесіне алуан сипатта: қысқаша публицистикалық ақпараттық хабарлар, бірліктер ресми хабарлар, жүзеге мақалалар, шағын стиль және кең берілген көлемді сұхбаттар, штаттарындағы тақырыптық әрі белгілі күнделікті бір мәселеге қатысты жеткізу мақалалар, хабарландыру, ететіндіктен репортаж т.б. түрде ойын беріледі. Алайда пайымдайды газет-журналдың қалыптасқан өзіндік сөздер бірыңғай, дербес тудей стилі болады. необычной Спорт газеттерінде значения спорттық стиль қалыптасқан түрлі сөз қолдану үлгісі болса, жәдігер мәдениет баспасөзі байланысты эстетикалық, өнер ғылымы мәтіндеріне негіз негізделеді. Әр саладағы экспрессивті баспасөздің өзіндік мақсат-газеттің мүддесі, идеологиялық олардың нысаны, тақырыптық және бағыт-бағдары қалыптасады.
Газет жаныры үш тұлғалардың улкен топқа анықталды бөлінеді: ақпараттық, журналдардағы аналитикалық және мақала көркем - публицистикалық. бүгінгі Басқа классификацияларда факторлармен газет жаныры барысында тек ақпараттық зерттеуші және аналитикалық бізді топтарды көрсетеді. баспасөзінде осы жүйе көңілге арқылы бөлу тiптi топтардың ақпараттылығы ағылшын мен оқырманға әсер және ету критериелерін публицистикалық көңілге алады. трансформациялары Газет жанрлары күнделікті ақпарат берудегі негізінен оның орындылығы, сынданыу факттілерді, оқиғаларды, құбылыстарды жатқан беру жолдары.
мынадай Сонымен, хабар эпитеттік беруге бағытталған саясат ақпарттық жанрларға батыл шағын мақала,салыстырмалы репортаж, интервью, сала түсндірме колонкасы гиямен, лексикадан тілші мақаласы, боксты есеп мақалалары оқиғанның жатады. Ақпараттық foot жанрлардың мәнерлілігі құрылымдарда назарын оқырман тез қабылдай терминін алатын синтаксистік құрылымдардың қолданысымен осындағы сипатталады.
американ Аналитикалық жанрларға бейтарап мақалалар, шолулар, сақтала рецензиялар, хаттар. оның Олар терең сөйлеу талдау мен үлкен газет масштабты ақпаратты белгіленген жалпылауға арналған. бейнелі Оларға ақпараттық herald жанр синтаксисінен тілінде басқа экспрессивтік берi синтаксис те қолданылады.
атқаратын Көркем - публицистикалық тілінің жанрларға очерктер, жазушы фельетон, памфлет жағдайда сияқты ақпарат лауазымдары мақалалары сай.
тіркестерде Сонымен, стильдік фотожурналист тармақтар мен бастап жанрлары қоғам өмрінің салараында келесі жиі қолданыла жүріп, қалыптасқан тағы тілдік құралдар жүйесіне америка айналды.
компанидiң Газет-журналдар наблюдением мәтінінің тілдік сыздықова мағынасының құралы белгілі ойды бір дәрежеде кезде дайын күйдегі, сәйкес кең қолданыстағы тіркестер, болып сөздер саналады. focus Газет-журналдардың штаты мәтіні - толығымен ретінде нысаналы түрдегі газет когнитивтік ақпарат. журналист Бұл тілдік құралдарының сөздердің контексіне еш нақтылау тәуелсіз ұғымдар түрінде жолақы сипатталады: бұл стиль сандық мәліметтер, талап кісі атаулары, тағы лауазымдары, атақ, мақсатымен дәрежелері, фирма, бірдей мекеме, ұйым, кәсіпорын, данаға шаруашылық, географиялық оқуға атаулар.
Газет-поэтикалық журнал мәтіндерінде лейбористерді негізінен стилистикалық-бөлік тілдік жазба әдеби газет тіл нормасы қолданылады. дараланады Кейде ауызша тілдік сөйлеу тілі атқаратын де қолданылады. Бұл алдында кейіпкер сөздерін колонка шығармаға автордың been композициялық-идеялық ақпарат мақсатында пайдаланылады. national Сұхбаттарда да стильдің ауызекі тіл арасында араласады. Бұл қалыпты мәтінінің жағдай. Оны сатылы түзетіп, әдеби өңдегенмен, бірақ бойында түрлендіріп, әсірелеп, әдеби үлгіде қайта жасау метафораны жасандылыққа апарады. Әрі мүмкін кейіпкер тілін, лексикалық ойын бұрмалау түсетін саналады. Аудармада түсінікті осы жай публицистикалық ескерілуі тиіс. сөздiктердi Сонымен бірге тұлғаларды баспасөз материалдарында ньюспейперс тұрақты сөз раша тіркестері, кәсіби алыстаған сөздер, салалық талғамын терминдер, нақыл from сөздер жиі түрде кездесетіндіктен, аудармашының экспрессивтілігі біліктілігі, білімділігі стилі талап етіледі. сонымен Газет-журнал шыққан мәтіндерінде дерек, трансформация мәліметтерді бұрмалауға, және тастап кетуге мәдениет болмайды. Ресми текст ақпараттарды аудару көрініс негізінде ондағы бөлек мәтін тұтастай тілінің сақталуы дәл мысалы жеткізілуі міндеттелінеді. оның Шағын хабарға жазды аудармашы аты-газеттiң жөні қойылмайды. Ол ұжымдық айтылды еңбектің нәтижесі әрі swelling баспасөзге ортақ түсіндіруіміз ақпарат саналады.
Баспасөз бостандығының арқасында Тәуелсіздіктің 25 жылында еліміздің бұқаралық ақпарат құралдары сандық тұрғыдан да, сапалық тұрғыдан бірнеше есе өсті. Ахмет Байтұрсынов Әдебиет танытқыш кітабында публицистиканы көсем сөз, Газет - халықтың көзі, құлағы һәм тілі деп атаған. Публицистика өмір барлаушысы ғана емес, өмір шындығын, өмірдің өзекті мәселелерін, халықаралық саясат туралы, күнделікті тіршілік құбылыстарын, замана шежіресін жасауға, суреттеуге мейлінше оңтайлы. Өмір шежірелерін публицистика жанрлары арқылы жасау газет, журнал, радио, теледидар, кино секілді сан-салалы мүмкіндіктері бар бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жүзеге асады. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы Нұрсұлтан Назарбаев: Қазіргі баспасөзде жарық көріп жатқан кісі күлерліктей ұшқары пікірлерден де, тіпті байсалды академиялық пайымдаулардан да бірнеше өзекті мәселелер төңірегінде көпе-көрнеу ойдан қиыстыру бел алып барады [2, 8б.], - айналадағы оқиғаларды хабарлап отыратын, қоғам мен үкіметті байланыстыратын сала - журналистика. Ол өмірді сипаттап қана қоймай, онда болып жатқан іс-әрекеттер жөнінде ой тастайды, қоғамға жол сілтейді, бағыт-бағдар алуына көмек етеді. Осылайша журналистика маңызды қоғамдық-саяси рөл атқарып, жұртшылыққа әлеуметтік белсенділік туғызып, шындықты ашып береді. Ғаламтордың бірқатар коммуникация мен ақпараттық ерекшеліктеріне байланысты интернетке сүйене отыра жаңа бұқаралық ақпарат құралының түрі интернет-БАҚ дүниеге келді. Электронды БАҚ дәстүрлі БАҚ үшін үлкен жаңалық болды. Бұл сала аудиторияға деген таласты күшейтті. Негізі, электронды БАҚ қазақ журналистикасының дамуына өлшеусіз үлес қосуда. Электронды БАҚ - үлкен ғылыми ізденісті қажет ететін сала. Ол ақпаратты тарату оперативтілігі мен интерактивтілігі арқылы айқындалады. Сондықтан көптеген елдердің ғалымдары жаңа бұқаралық ақпарат құралын зерттеу нысаны ретінде қарастырады. Интернет-БАҚ-тың алғашқы нұсқасы, 1987 жылы АҚШ-та пайда болған. The San Jose Mercury News газеті тұңғыш рет көпшілік қауымға электронды нұсқасынмен жарияланды. Қазіргі таңда, АҚШ-тағы күнделікті басылымдардың тиражы жарты жылда қазан айынан наурыз айына дейінгі аралықта - 2,5%, ал апталық газеттердің тиражы - 3,1% азайған. Керісінше, онлайн БАҚ күннен-күнге қарқынды түрде даму үстінде. Сауалнаманы Американың газет ассоциациясы (Newspaper Association of America, NAA) 770 күнделікті, 610 апталық газеттері бойынша жүргізіледі. Ассоциация мәліметтеріне сүйенсек, АҚШ-та газет сайттарын пайдаланушылар тоқсан ішінде 56 млн. немесе интернетке кіретін адамдардың 37%-ын құраған [3,1б.]. Ал, Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің 2016 жылғы ақпараты бойынша, елімізде ғаламтор пайдаланушылар саны халықтың 72,9 %-ын құрайды, сонымен қатар 117 газет, 1294 журнал басылып шығарылуда. Ақпараттық агенттіктердің жалпы саны 193, оның 4-і мемлекеттік, ал қалған 189-ы мемлекеттік емес. Бірінші график бойынша, қазақ тілді электронды БАҚ 14%-бен соңғы орында келеді.[4]
Қазіргі таңда, билік пен халық арасындағы дәнекер БАҚ-тың өзіндік рөлі бұрынғысынан да нығайып, төртінші билік ретіндегі функциясын күшейтті. Заманауи электронды БАҚ-тар қазақ журналистикасына жаңа тыныс, жаңа серпін әкелді. Электронды БАҚ арқылы бүгін де журналистеріміз ақпаратты жылдам әрі қызықты таратуға машықтанды. Сонымен қатар, таратылып отырған тақырыптардың ауқымы кеңейіп, нақты дерек беруге сеп болды. Қысқасын айтқанда, қазақ журналистикасы электронды БАҚ-ты тиімді пайдалануда.
Салыстырмалы зерттеудің топтардың нәтижелері бойынша стилінен ағылшын және қазақ сәйкестікте газеттік - ақпараттық ерекшелікті материалдар арасында отыр аса көрнекті адам айырмашылық бар жағынан екенін көреміз. А.Д. көзге Швейцердің пікірінше иелiгiнде жеке жағдайларға times байланысты қолданылатын тілдік құралдар жалпылау азды - көпті қатал анекдот ережелер арқала құрылыуы ретінде мүмкін. Салыстырмалы баспасөзде зерттеу нәтижесінде болатын ағылшын және қазақ стилистика газеттерінің мақала тілдің атауларының арасында табылады көптеген айырмашылықтар соңғы бар екені түріне анықталды. Ағылшын даже мақала атауларында жілік көбінесе етістік мәтінде негізінде жасалған бүгінгі тіркестер қолданылады, және тиімді де бұл айтуға тіркестерде be атаулары етістігі түсіріліп мәтін тасалынады. Өткен шақта мынадай болған әрекеттер әдетте осы халықтық шақтағы етістіктер беттеріндегі арқылы беріледі. публицистикалық Келер шақта хаттары болатын әрекеттер инфинитив арасында көмегімен беріледі. тiптi Ал қазақ газеттерінің негізгі беттерінде атаулы мақаланың тіркестер мен табылады етістіктің осы political да, өткен да, көркемдікпен болар шақтар қолданады [5, 114б.].
Газеттің тілі мен стиліне келетін болсақ, әрбір қызметкердің үстелінде редакциялық сөздік пен стилистикалық анықтамалықтар тұрады. Мұнда журналистер дөрекі сөйлемейді, бейауыз сөз сөйлеуге тыйым салынады. Әр фамилияның алдына мырза немесе ханым деген сөзді пайдаланады. Тіпті, кейіпкер - қылмыскер болса да осы сөзді қолданады. Бұны редакциялық цензура деуге болады. Әрі стилін, дәстүрін білуге болады" - деп жазады зерттеуші Ю.В.Маркин.
Бұқаралақ қарым - қатынастың ағылшн бір түрі оның ретінде Г.Я. Солганик, сондықтан газет тілінің стильде негізгі және жылғы жалпы заңдылықтарды тәсілге анықтады, олар сөйтiп төмендегідей сипатталады:
1 жанр газет метариалдары тіркестік жалпыға тиімді сәйкестіктер болу керек;
2 біреу газет тіліне саяси басқа стиль тұлғаның элементтерінің қолданысы тән;
3 саяси газет беттерінде сөзді экспрессия мен орыс стандарт тенденциялары қолданылады;
4 middle газет - публицистикалық формасын стильге автордың және бағалауыштық қасиеті тән;
5 газеттік газет тілінің сатып ерешелігін бейнелеуіштік қасиеті портреттерiн анықтайды.
Газет- соңғы публицистикалық стильде қолданылатын метафоралық тілдік құралдар келесі газет талаптарға жауап жаңа беруге тиіс. мәтінін Публицистикадағы тілдік құралдарға сөйлемдердің зат немесе құбылыстар қарым - қатынастарының дауыссыз нақтылығы, айқындылығы ықпалын мен қабылдау қасиеттері тән. аударуға Тілдік құралдар қолдынысы алғашында жарияланған мәтіннің коммуникативті функциясы талаптарымен дәлелдеденіп, түрлеріне тек қана мәтіннің жеке бағалауыштық және тақырыптық көркемдік жағын аударуда емес, сонымен сонымен бірге автордың better ойын, оның айту беретін ақпараттың беттерінде заттық - логикалық пайдаланған ерекшелігін де ауызекі көрсетуі керек. анықталып Публицистикалық мәтіндегі бірінен сөздік бейне өз метафора көркемдігін, дәлдігін ретінде сақтап, сөз атып етіп отырған real оқиғаның айқындығына стилінде сай болып оқырман келеді. Публицистикалық ырықсыз мәтіндегі сөздік кейде бейне оқырманға трансформацияларының түсінікті болу one's керек.
Газет-дәнекер публицистикалық стильде шала бейнелеуіштік қасиетті құру үшін, әр түрлі жинақталған стильдік құралдар қолданылады.Олардың ішінде бөліктерінде метафора көп қолданысқа антропонимдер түсетін құралдардың бірі атап болып табылады.
Әдеби кеңінен тілдің стильдік саяси тармақтарының болуы - жасалған оның басты жазу сипатының бірі. отырады Тілдің коммуникативті қызметінің мәнде аясы кеңейіп, мағыналық баспасөздің де құралына олардың айналғанда, оған олатындығы басқа да right ерекше міндеттер жазу жүктеледі. Міндеттер - бәрі деп отырғанымыз - жұмсалады баспасөз, жазба әдебиет газеттік тілінің қоғамдық қызметі. Стиль арасындағы дегеніміз - тілдің қоғамдық қызметінің әр қилы жаңа орайында тілдік жерде тәсілдердің белгілі шағын мақсатпен жинақталған уақытын жүйесі. Сондай журнал тілдік жүйелерден бояуы оның стильдер келмейтін топтары құралады. Олардың публицистикалық бәрі бір келеді дәуірде, бір метафораның кезеңде пайда элементтері болмайды, пайда метафоралық болғандары бір қалыпта қатып қалатын шығарылған жүйелер емес, үнемі тіркестер даму процесінде танылады болатын тарихи оқуына категориялар [5,472б.]. Әдеби тілдегі дыбыс стильдік дифференция - публицистикалық оның өмір сүруінің егер заңдылығы. Тілдік сөздердің стильдердің көп мәтін түрлілігі жалпыхалықтық жылдары бірлігіне еш бiрден нұқсан келтірмейді. прагматикалық Керісінше, бұларсыз бейнелі тілдің жалпыхалықтық түсінікке сипатын тану себепші мүмкін емес бағалауыштық еді. Жан- метафораға жақты дамыған әдеби жазушы тіл өзінің стильдік синтаксисы тармақтарынсыз, функционалдық ерекше стильдерінсіз өмір сүруі ауызекі мүмкін еме. Әдеби сөйлемді тілдің әр бір сөйлеуші функционалдық стилі лексикадан белгілі бір қызметке аңғардық бағытталады. Стиль - тыңдаушы ол белгілі стиль бір қатынастың түрінде метафора тілдік единициаларды that сұрыптап пайдалану памфлет арқылы ойды және жеткізу мәнерінің хабарландырулар көрінісі. Демек, кеткен стиль - ойды, арқылы хабарды жеткізудің метафоралық бір әдсі. Әдеби тілдің газеттер функционалдық стильдері әдебиеттің мәтінде жанр түрлеріне басқа сәйкес пайда күйінде болып;
1) көркем әдеиет тіркесті стилі;
2) публицистикалық ортақ стиль;
3) ғылыми стиль;
4) москоу ресми стиль;
5) айырмашылықты ауызша стильдер жиілікте болып бөлінеді. бірліктер
Жұмыс барысында газет функционалдық стильдерінің метафора бізге керегі жасаған публицистикалық стиль. манхеттен Оның қоғамдық қызметі - идеологиялық, жұмыс күнделікті баспасөз мақала газет - журнал фукнциясы тілі. Оның аудару ауызша формасы - дегеніміз радио, теледидар, газет және үгіт - насихатшылар терминін тілі - қазіргі әдеби тілдің технологияны жүгі ауыр, түрі елеулі саласы. дана Сондықтан оның талар сөздік құрамы да, кезде жазу стилі жүйесі де өзге стильдер оқырманға тілінен өзгеше келеді. ж [5,472б.]. мәтін Егер қазақ тілінің эмоционалды стилистикасында публицистикалық айтуынша стильде газет, негізгі яғни мерзімді ретінде баспасөз стилі адресант оның бір кезінде түрі болып стилистикалық келсе, ағылшын газет және олардың публицистика стильдерді сәйкестігі жеке функциоаналдық алуан стильдер ретінде міндеті белгілеп көрсетеді. кезінде Оның себебі алды олардың атқару қызметтеріне атқаратын байланысты болады: келмеген газет стилінің тілдің негізгі мақсаты экспрессия ақпарат, хабар технологияны беру; публицистика жалпылылық мақсаты - көндіру, іс - әрекет осының етуге шақыру, беруге шындыққа баға мысалы беру болып бағдарламасына табылады. номина
бизнес Функционалдық стильдер imperative жүйесі әрдайым даму үстінде ойын келеді. Қысқа уақыт түрі мерзімі ішнде жаңа түсінігін хабарды жеткізу әрекеті сәйкес коммуникативті міндет этимологиялық сипатында және көркем тіл арқылы іске оның асады. Газет саяси тілінде, сөзсіз, журналдар оны көркем, ғылыми, емес ресми іс - қағазалар мен аударуда ауыз екі газеттiң стильдерінен айыратын, өзіне ғана таймс тән ерекшеліктері байланысты бар [6,127б.]. Олар әр газает түрлі деңгейде себептері ерекшелінеді: кейбіреулердің ерекшеліктерімен шекараларын анықтау murder мүмкін емес. айналған Осы қиындықтар әсіресе газет басқалары немесе публицистикалық наши стильде кездеседі.
И.Р. жарғылар Гальперин Очерки нысаналы по стилистике иерархиялық английского языка болады атты кітабында етедi газет стиліне үлкен көрсетті тарау арналған. smth Газет стилінің ішінде ойландыратын автор екі өзге түпнұсқа түрлерді ажыратады:
1) немене газет хабарлар және стилі, мақала деген атауы мен метафоралық хабарландыру. И.Р.Гальперин және пікірінше осы және аталған стиль партиялық түрі газеттің тұрақты негізін қалыптастыруда қызмет етеді;
2) сырттан газет мақалаларының басқа стилін әр түрлі жағымды публицистикалық стильдер құрайды, және соның ішінде шешендік сонымен және эссе тікелей стильдері де контексте кіреді [7, 384б.].
Ал М.Д. басқа Кузнец пен Ю.М. бiрге Скребнев газет come стилінің ерекшеліктерін өзге түріне стиль түрі және ретінде бөлуді болады дұрыс деп соның санамайды. Олардың тіліне пікірінше бұл дараланып кезде стиль негізі жанрмен түсінігімен журналы ауыстырылады [8, 249б.].
Қоғамдық қарым - қатынас жағдайы түрлеріне да газет сияқты стилі үшін ерекше. стилінді Газет - ақпарат арналған беру және аударманың оқырманға ықпал газет ету құралы. Ол әр радио түрлі жастағы адресат оқырмандарға есептеліп, өзін результате оқытқыздыра алып, арналған көндіретін құрал. Оқырман нормасына газет оқуына газеттерге көп уақыт түрi бөлуге келмейді, хабарын сондықтан газеттегі және ақпарат қысқа да оларды нұсқа беріліп стиль оқырманға эмоционалды әсет түседі ете алатын құрал. Әдетте слова газетті поездің ішінде, айырмашылықтар тамақ ішкен кезде, жылдық метрода, жұмыстан аударманың кейінгі дем келеді алыс уақытында, қысқа kennedy дем алыс бермейді ауқытты толықтыру үшін бұзылады оқиды. Осыдан эмоционалды болатын шығар, түрлерінде газет ақпаратын келеді тез, қысқа түрде, world негізгісін бері қажеттілігі жақындасуына туады. Шағын бұрын мақала болса сөздердің да, оны журнал аяғына дейін ауызшы оқырман оқымаса бұқаралық да, газает шектелсе оған эмоциналдық әсер стильдің ете алуы кэмпелл керек [7,384б.]. Осының аудару бәрі газет ағылшн мәтінінің стиль қалыптастырушы стиліне факторлар мен сипаттайтын функцияларын анықтайды:
а) материалдың ақпараттық;
ә) ағартушылық;
б) тәсілдерді тәрбиелік;
в) ұйымдастырушылық;
г) гедонистикалық (газетi сауықтыру);
Осы көлеңке функциясының барлығы бойынша да ақпарат негізі беруде стилистикалық із қалдырады. мәтін Бірақ газет сөздерге функциясының негізгісі black болып - ақпараттық әсер кездеседі ету болып жанрларының табылады. [6, 127б.].
аудармашы Ағылшын және grabs американдық газеттерінің емес стилистикалық суреті әр публицистика түрлі. ерекшелендіретін Олардың газет түпнұсқа басылымдарына тән жәрекімалласын келесі ерекшеліктер керек бар:
1. ауызекі пәрменділігі сипаттағы;
2. жаргонизмдер бөлуге мен перифраздар дана және т.б. әдістер арқылы публицистикалық материалды бейнелеу және сипаты;
3. лауазым газет және үндеулердің ресмилігі;
4. супермаркет мақала атауларының стиліне ерекше сипаты;
5. қызыл түрлерінің жолдың ерекше газеттік бөлінуі.
Енді түйгіштеп жоғары аталған стиль ерекшеліктерге тоқталайық. шығатын Ағылшын және оқырманға американдық газеттерде ойға түйінді, маңызды компаниялары мәтіндерде ауызекі адам сөз тіркестерін мынадай пайдаланылады. Ал нысаны бізідің газет тәсілдерді беттерімізде ақпарат өте қатаң. мысалы Американдық және күрделі ағылшын баспасөздерінде стилінің мемелекеттік және жалпы шетел қайраткерлерімен өз құрбыларындай үндесуі тән. атқаратын Мемелекет басшылры функционалдық мен минитсрлері жолдары газет беттерінде сипаттама аттарын атау суреттейтін арқылы көрсетіледі, аталған мысалы, Old ерекшеліктер Conrad (Adenauer), міндеттердің Bobby Kennedy (және Robert Kennedy), пайдаланылады
Мысал: Bobby Kennedy for President, over its four-hour running time, uses its subject as a kind of microcosm for American politics itself.[9]
Ал олардың сегiз ата - тектері мынандай қысқартылады: таратылады Mac (Mackmillan), Mcdonaldsтілдің Ike (Eisenhauer), т.б.
Мысал: Bobby, his brother's campaign manager during JFK's presidential run, had cut his teeth working with Senator Joseph McCarthy, a family friend, but quit when he grew disillusioned with the senator's ruthless investigations of suspected communists.[9]
МОсы ауызекі публицистикалық формалар ағылшын жәіріндегі және американдық эссе газеттерге әбден сіңіп таралымы кеткен ерекшелік, абайдың және де ерешелігін ешқандай эмоционалды әсер араласады етпей бейтарап қала пайдаланылады береді. Егер журнал оны қазақ тіліне тіркесі аударғанда бұл стильді сақтасақ, түпнұсқа оқырманға әлдеқайда үлкен әсер етеді. бағалауыштық Сонымен қатар, түпнұсқаның түсінікке стилистикалық бояуы болар бұзылады. Өйткені, ағылшын мәдени және американдық газеттердегі оқырмандарының оқырманға үйренішті әсер қазақ оқырманы үшін көрді алаңғасарлық болып жүзеге саналады. Демек, штампқа егер ағылшын бөлуді тіліндегі мәтін модель ақпараттық жанрда басқа болса, онда қазақ ақпарттың өркем тіліне аударылу лексикалық кезінде де атап сол ерекшелігін күрделі сақтап түпнұсқаға тікұшақ тән қасиеттерін сақтауы журналдарда керек.
Екінші егеменді ерекшелікті қарастырсақ, біз статистикалық ағылшын және соңында американдық газет штаб беттеріндегі қарапайым ақпартты модель беру кезінде стильаралық оны көркейтіп, лексикалық жаргонизмдер мен туған перифраздар сияқты таныған көркемдегіш құралдарды пайдаланылады. Ал оларды қазақ стильдеріне журнал тіліне аудару табылады кезінде де тудей стилистикалық ерекшеліктерді телебағдарлама сақтау ниетінен жайында бұл тәсілдер roots түсіріліп аударылмайды.
Үшіншіден, функциялары ақпарат беруде соңғы ауызекі сөз стандарт тіркестерін пайдаланумен қатар, федералдық оған қайшы келетін құбылыстар аялық да бар. басылымы Ағылшын және ерекшеліктерге американдық газет could материалдарында саяси қайраткердің алатын лауазымын аталуы ерекшеліктері міндетті шарт. туралы Егер, саясеткердің клише аты тегінсіз, ақпараттық не болмаса басылымдар лауазымсыз аталса функционалдық оның алдына жанрларында Mr. (Mister) толықтыру немесе Mrs. (салдырып Mistress) қойылады. Осы себебі лауазымдардың бәрі стилистикалық тек қана формальды тәсілдеріне мәнде пайдаланылады. бизнесiне Және де есте аударма кезінде мысалы бұл атаулар тақырыпты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
АБЫЛАЙ ХАН АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ ӘЛЕМ ТІЛДЕРІ УНИВЕРСИТЕТІ
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Американдық газет мәтіні ұлттық-мәдени ақпарат көзі ретінде және оны аудару ерекшеліктері
5В020700 - Аударма ісі мамандығы
Орындаған:
4-курс студенті
Кадырбаева А.Н.
Ғылыми жетекші:
магистр, аға оқытушы
Тойшыманова Ж.Р.
Қорғауға жіберілді
___________ Аударма және
мәдениетаралық коммуникация
кафедрасының меңгерушісі
___________ PhD Асанова Г.С.
АЛМАТЫ, 2018
МАЗМҰНЫ
Кіріспе3-5
I. Американдық газет мәтіні ұлттық-мәдени реңкті сипаттау құралы 6
1.1 Американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орны6-9
1.2 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктері9-27
1.3 Газет тақырыптарының берілу жолдары 27-32
Бірінші тарау бойынша қорытынды32-33
II. Ұлттық - мәдени ақпараттың газет мәтініндегі аударылу
ерекшеліктері 34
2.1 Бұқаралық ақпарат құралдары дискурсын аударудағы мәдениетаралық аспектілер34-40
2.2 Газет мәтіндерін аудару кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдер 40-60
Екінші тарау бойынша қорытынды60-61
Қорытынды62-64
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі64-68
Қосымша69
КІРІСПЕ
Халықаралық және тіларалық қатынастар дамып келе жатқан кезеңде шетел тілін және мәденетін ана тілімізбен салыстыра зерттеу аударма ісінің әрбір саласы үшін маңызы зор. Қай тіл болмасын, ол тілдің ұлттық-мәдени ақпарат көздері өзіне тән ерекшеліктерімен түрленіп, қыр сыры жасырын болып тұратын ерекше бір жүйе деуге болады. Олар ғасырдан астам жылдар бойы ұлттық дүниетанымның күшті тәрбие құралы ретінде өзінің жемісті қызметін жалғастырып келеді. Қоғамның үні, жариялылықтың жаршысы қызметін атқарушы газет мәтіндері ешқашан өзінің маңызын, рөлін төмендеткен жоқ. Газет - кең аудиторияны хабардар ету құралы болуымен қатар, ұлттық-мәдени ақпарат алмасу көздерінің бірі болып табылады. Қазіргі уақытта газет мәтіні халықтың тілдік мәдениетін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Соның ішінде, американдық газет мәтіндері белгілі бір тілдік ерекшеліктерге иә екені белгілі, олар оқырманға ақпаратты жай ғана жеткізе қоймай, оқырманды таң қалдыра алатын әсерге алып келеді. Сонымен қатар, американдық газеттер шетел оқырмандарінің АҚШ мәдениеті жайлы ой-өрісін кеңейтуіне және ағылшын тіліндегі түпнұсқа мәтіннен тікелей ақпарат алуына жағдай жасайды.
Аударма саласы - мәдениет пен әдебиеттің көне мүлкі, үлкен дүниесі, мәдениетаралық қатынастың маңызды құралы, өйткені ол бір тілдік мәдениет айғағын екіншісіне таныстырушы орталық буын. Ол туралы айтылатын сөз, қойылатын проблема қашан да туындай бермек. Мәдени қарым-қатынасқа көп түскен, яғни өзге мәдени әлемнің когнитивті тәжірибесімен кеңінен таныс мәдениеттің тілінің аударуға бейім келетіндігі, соның нәтижесінде аударма ісінің үдере өрбитіндігі де белгілі жайлар. Аудару адамның рухани әрекетінің бір түрі ретінде, өте ерте заманнан келе жатыр. Ол сондай-ақ әлемдік мәдениет тарихында маңызды рөл атқарған. Мәдениет ғасырлар бойы дайындалып, ғасырлар бойы өмір сүреді. Әрбір жаңа ғасыр өткен мәдениетке жаңа мән-мағына әкеледі. Адамдардың ғана емес, сонымен қатар, халықтардың да тарихи жады деректерді іріктеп, таңдауға бейім. Мәдениетте ешқашан бірыңғай ықпал етуші, бірыңғай қабылдаушы субъект бола алмайды. Мәдениеттегі байланыс қашанда көпжақты, көпқырлы, ең аз дегенде, екіжақты. Сол мәдени байланысты баянды ететін бірден бір тиімді құрал аударма екендігін көне тарих көптеп дәлелдейді. Аударма ісі өткен тарихта болсын, бүгінгі күнімізде болсын мәдениеттерді байланыстыру құралы ретінде қызмет етіп келеді.
Дипломдық зерттеу жұмысының өзектілігі: Газеттің тілі халықтың тілдік мәдениетін қалыптастыруда белсенді қатысады. Ол əртүрлi сипаттағы ақпараттың алмасуына мүмкiндiк туғызады, бұл адам баласының дамуының негізі болып табылады. Қазіргі уақытта газет басылымдарының тіл ерекшеліктерін зерттеу өзекті мәселе болып табылады, өйткені техникалық құралдарды әзірлеу кезінде, ақпарат көлемінің ұлғаюымен, тұрақты өмір сүрудің әлеуметтік-саяси жағдайына байланысты халықаралық қатынастардың кеңеюімен, бұқаралық ақпарат құралдарын және бұқаралық ақпарат құралдарын насихаттау әдістерін жетілдіруімен, бір сөзбен газет, қоғам өмірінде барған сайын маңызды орынға ие болып келе жатыр. Өздеріңіз білетіндей, газет мәтінінің басты қасиеттерінің бірі - ақпарат тарату болып табылады. Алайда, газет тек қана ақпарат алу үшін ғана емес,сонымен қатар жазбаша тілде процестерді зерттеу, онда қазіргі қоғамдағы жаңа құбылыстарды белгілеу, ұлттық-мәдени ақпарат алмасу үшін де қызмет етеді. Осы тақырыптың өзектілігін американдық газет мәтіндеріндегі ұлттық-мәдени ақпараттың аударылу ерекшеліктері мен әдіс-тәсілдері әлі күнге дейін толық зерттелмегенінде көреміз. Сонымен қатар, мәдениет аралық қарым-қатынас үдерісі кезінде публицистикалық аударманың рөлі өте зор.
Зерттеу жұмысының нысаны - американдық газет мәтіндері
Зерттеу жұмысының пәні - американдық газет мәтіндерін қазақ тіліне аудару кезінде улттық мадени ақпараттың берілу ерекшеліктері
Зерттеу жұмысының мақсаты - американдық газет мәтіндеріндегі ұлттық-мәдени ақпараттың аударылу ерекшеліктерін және аударма барысында қолданылатын әдіс-тәсілдермен стратегияларды айқындап көрсету
Зерттеу жұмысы келесі міндеттердің орындалуын қажет етеді:
oo американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орнын анықтау;
oo ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктерін көрсету;
oo газет тақырыптарының берілу жолдары туралы жалпы түсінік беру;
oo ұлттық-мәдени ақпараттың газет мәтініндегі аударылу ерекшеліктерін
көрсету;
oo газеттік-публицистикалық аударма кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдерді зерттеу;
oo американдық газет мәтіндері және олардың қазақ тіліндегі аудармасын салыстырмалы түрде қарастыру.
Зерттеу жұмысының әдістері: Жұмысты орындау барысында түпнұсқамен аудармаларды жүйелеу және мысалдар арқылы салыстыру-салғастыру, талдау әдіс-тәсілдері қолданылды.
Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы: Ұсынылып отырған дипломдық жұмыс американдық және қазақ газет мәтіндеріндегі ұлттық-мәдени ақпараттың берілу жолдары салыстырылатын, ағылшын және қазақ ұлттық танымындағы публистистикалық мақалалардың ерекшеліктерімен газет мәтіндерін аудару кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдерді және аударма барысында кездесетін қиындықтар мен оларды шешу жолдарын зерттеуге арналған алғашқы жұмыс болып табылады.
Теориялық маңыздылығы: Жүргізілген зерттеу жұмыстары американдық газет мәтіндерін аударудың мәдени және лингвистикалық маңыздылығын арттырып, улттық-мәдени ақпараттың аудармада берілуін дамытуға үлес қосады. Газет мәтінінің қазақ тілі мен ағылшын тілдеріндегі бейнелілік, ұқсастық қасиеттерінің тілдік және тілден тыс табиғатын зерттеу сияқты теориялық мәселелер қарастырылады.
Дипломдық жұмыстың теориялық базасын В.Н.Комиссаров, Г.Я. Солганик, И.Р. жарғылар Гальперин, М.Д. басқа Кузнец, бiрге Скребнев, В.А. primarily Наер, Б. Әбілқасымов, С.М. сөздігінде Исаев, Р.журналы Сыздықова, О.басшылққа Бүркітов, Данута Ри, Р.Е.Гарст, T.M. Бернштейн, Д.А. Качаев, В.П. Вомперский, И.С.Стам , В.В.Ворошилов , А.А.Тертычный , К.В.Прохорова , М.И. Шостак , Н.Е. Бухарев , З.К.Ахметжанова, А.Т. Таткенова , Р.Т.Қожабекова Р.Е. Вулзли, Л.Р. Кэмпбелл, Ғалым В.Л. Риверс, Б.Уэсли, Д.Дор, Ә.армашыныңБолғанбаев, Ш.Бәитікова, Б.Әбілқасымов, А.Алдашева предикаттық, Қ.Қадырқұлов сияқты бірқатар шетелдік және отандық ғалымдардың зерттеулері құрайды.
Практикалық маңыздылығы: Жүргізілген зерттеу жұмыстарының нәтижелері алдыңғы уақытта американдық газет мәтіндерін қазақ тіліне аудару барысында қолданыла алады.
Диплом жобасының құрылымы кіріспеден, негізгі екі тараудан, корытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспе бөлімінде диплом жұмысының мақсаттары, міндеттері, жұмыс өзектілігі, зерттеу объектісі мен теориялық және практикалық маңыздылықтары қарастырылады.
Жұмыстың бірінші тарауында американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орны туралы толық айтылды. Ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктері, газет тақырыптарының берілу жолдары, сонымен қатар мәдени фактордың рөлі негізделіп, жүйелі түрде берілді.
Жұмыстың екінші тарауында американдық газет мәтіндерінде ұлттық-мәдени ақпараттың аударылу жолдарына талдау жасалынады. Бұқаралық ақпарат құралдары дискурсын аударудағы мәдениетаралық аспектілер және газет мәтіндерін аудару кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдер туралы айтылды. Осы тақырыпқа орай американдық газеттерден мысалдар келтірілді және олардың аударылу ерекшеліктері көрсетілді.
Қорытынды бөлімінде жасалған жұмыс нәтижелері беріледі. Американдық газет мәтіндерін қазақ тіліне аудару барысында ұлттық-мәдени реңкті сипаттау қаншалықты маңызды екендігі дәлелденді және қандай әдіс-тәсілдерден қолданылғандығы жайлы айтылды.
I АМЕРИКАНДЫҚ ГАЗЕТ МӘТІНІ ҰЛТТЫҚ-МӘДЕНИ РЕҢКТІ СИПАТТАУ ҚҰРАЛЫ
1.1 Американдық баспасөз ақпарат көздері және олардың әлемдік ақпарат аймағында алатын орны
Америка Құрама Штаттары -- жер жүзінде жоғары экономикалық дәрежеде дамыған ел ретінде танылған. АҚШ-тың баспасөз, телевидение, радиосы техникалық жағынан тек өз елінде ғана емес, басқа да барша әлем елдеріне жан-жақты күш-қуатымен танылған құрылым жүйесі. Елдің баспасөзі алғаш мемлекет құрылуынан бұрын пайда болғанын айтқан жөн. 1776 жылы АҚШ-тың Англия колонизаторларына қарсы күресі нәтижесінде өзінің тәуелсіздік декларациясын жариялағаны белгілі. Міне, содан бастап, АҚШ-тың өз алдына мемлекет болу дәуірі туды. Сол кезден бері елдің кәсіби баспасөзінің де өмірге келуі бастау алды.
Сөйтіп екі ғасыр уакыттан бері тарихи даму жолы бар АҚШ баспасөзі бүгінде өзіне тән жетістіктерін жалғастырып отыр. Оның баспасөзі қазіргі заманда радио мен телвидениенің барынша дамығанына қарамастан, бәрібір өзінің әсер-күшін сактап келеді. Сондықтан да американдық газет мәтіндерінің рөлі төмендемей, ұлттық-мәдени реңкті сипаттау құралы ретінде пайдаланылуда. Американдық бұқаралық ақпарат құралдарының тек елдің өзінде ғана емес, одан тысқары елдерде де әжептеуір ықпалы бары анық.
Тасқынды информация, жоғары полиграфиялық табыстар ел баспасөзінің тартымдылығы мен әсерлілігін арттыра түседі. Әсіресе, түрлі-түсті бояулармен және суреттермен шығатын газет-журналдар оқырмандарын өзіне тартпай қоймайды. Баспасөз еркіндігі -- пікір алуандығын өзгертуге көмектеседі. Мысалы, 1985 жылы президент Рейган радиодан сөйлеген сөзінде, былай деп айтқан еді: "Біздегі бәрінен де мақтанарлық институттарымыздың бірі баспасөз бостандығы, екендігі". Жаңа медиа американдық және әлемдік журналистикада аса түбегейлі құрылымдық өзгерістер тудырды.
Америкадағы Ұлттық газет қауымдастығының директоры Брайн Л. Стеффенс бір мақаласында: ХХІ ғасырда газеттер айналадағы жағдайға тез бейімделетін хамелеонға айналды, - деп жазады. Расында, газеттер үнемі ғылыми дамуға ілесіп отырды: олар парақтық басылым түрінен, ротациялық басылым машинасына ауысты, ақ-қара түсті бейнеден, түрлі-түсті бейнеге, ал қазір қағаздан электронды құралдарға ауысып жатыр. Интернет технологиялардың мүмкіндіктері артып отыр. Электронды газеттердің небір форматтарына арналған бағдарламалар баршылық. Оның үстіне, газет-журнал шығарудың қаржылай шығыны да мол, ал электронды газеттер жасау үшін көп қаражат жұмсалмайды. Тек журналистерге талап күшеймек. Олар дәстүрлі БАҚ-қа қарағанда екі есе жедел қимылдауға икемделеді. Біздегі мерзімді басылымдардың ақпарат таратудағы жылдамдығы бәсең болғандықтан, көпшіліктің американдық интернет-газеттерді оқитыны заңды құбылыс. Кезінде АҚШ-тың президенті Ричард Никсон ұлттық қауіпсіздік кеңесінде бюджет шығындары туралы сөйлеген сөзінде ақпарат пен үгіт-насихатқа жұмсалған 1 доллар қару жүйесін құруға жұмсалған 10 доллардан әлдеқайда табысты, қаруға кеткен шығын сол мерзімде іске жаратылып үлгеретін болса, шығын кетірген ақпарат әр сәт бойы, әр сағат бойы жұмыс істей береді деген болатын. Яғни қоғамдық сана мен идеялық бағыт-бағдарды айқындауда БАҚ-тың рөлі орасан зор. Көлемді ақпарат билеген заманда дәстүрлі медианың болашағы алаңдатпай қоймайды.
Американдық қоғамда хабар атқаратын басты роль - американдықтардың
жақсы хабарланған халық-өз бостандығының ең саңлақ күзетші екеніне негізделген сенушілігімен белгіленген. Бұл сенімділікпен американдық конституцияны құрушыларда келіседі. Олар конституцияның бірінші түзетуіне "Конгресс сөз немесе басылымның бостандығын шектейтін бір де бір заң шығармау керектігін" көздейтін ереже еңгізді.
Американдық баспасөзде мемлекеттік органдардағы жемқорлық туралы мәліметтер еркін жарияланады. Басқа елдерде осыған ұқсас жарияланымдардан кейін газеттер қамауға алынып, жабылады, ал АҚШ-та ақпарат құралдары жабылмайды. Американдық конституцияға 200 жыл бұрын үкімет енгізген қысқаша түзету қорғанысындағы баспасөз өзіне қоғамдық өмір ұстазы, оқиғалар шежіресі және қоғамның мінез-құлқының ресми емес арбитрі рөлін алды. Американдық ақпарат құралдары өте үлкен бизнес, тек қана күнделікті газеттер жылына 32 миллиард доллорға жуық жарнама алады.
Американдық баспасөзде мұндай көлем әрқашан болған жоқ. Ол XVIII ғасырда әдебиет элитасы үшін шығарылатын кішігірім басылымдар немесе басқа саясатты қолдаушылырдың көзқарасын ұнамсыз көрсететін газеттер түрінде бастаған. Бұ отаршы почтмейстер мен баспаханалардың өз-өзіне сенімді иәлерінің бастауымен шығатын пікірайыстық басылымдар болған. Тек қана келесі ғасырда американдық баспасөз талаптарға, даму қозғалысы мен елдің өзінің алуан түрлілігіне сәйкес болатын идеологиядан нақты еркін ақпарат құралына айналған. [1, 52б.].
Егер ит адамды қапса, бұл жаңалық емес, адам итті қауып алса - жаңалық мәтеліне сәйкес назарды ерекшелікке жұмылдыру - қазіргі американдық журналистиканың негізі. Жұртшылық бұл анықтамаға мейіріммен және жеккөрушілікпен бірдей қарайды. Бір жағынан, жаңалықтар оқырмандар аудиториясының көңілін көтереді немесе арандатады, екінші жағынан, публика кедуілгі өмірге ешқандай назар аудармайтынына назары. Қоғамның хабарландыру құқығы американдық еркін баспасөз философиясының ядросы болып қала береді және оның, әсіресе, мемлекетпен қарым-қатынаста, мінез-құлқын айқындайды. Кейбіреулер мұндай өзара қатынасты тайталас дейді. Басқалар оларды жай, оппозициялық рухсыз, баспасөз жағынан деп кішкене жұмсақтау бағалайды.
АҚШ баспасөзі сапалы және кең ауқымды. Десе-дағы, әлеуметтік бөлініс оның мазмұнына нақты әсер етеді. Мәселен, Уолт-стрит джорнэл бай адамдарға арналған, ақшаны қалай табуды үйретеді. Редакция құрамы 500 адамнан тұрады. Жарнамадан керемет пайда табады. Негізінен жазылу арқылы таратылады. Сапалы басылым ретінде бірінші бетіне фотосурет баспайды.
Американың беделді газеттерінің бірі - Нью-Йорк таймс. Газеттің шетелде тілшілер қосыны жұмыс істейді, шетелдік ақпаратты алуда ақпарат агенттіктерінің қызметіне көп жүгінбейді. Басылуға жарайтын жаңалықтарды басамыз деген ұранмен шығады.
Баспасөз зерттеушісі Маркинннің пікірінше, деңгейі жоғары ақпараттық газет болғанымен, Нью-Йорк таймс газетін жаһандық басылымдар қатарына жатқызуға болмайды. Нью-Йорк таймс - жалпыұлттық газет. Газеттің бірнеше Нью-йорктік, солтүстік-шығыс , жалпыұлттық және жексенбілік сияқты нұсқалары бар. Газет имиджін қалыптастыруда Нью-йорктік нұсқасының үлесі мол. Жексенбі күнгі санына тағы да 5-6 бет қосылады. Бұл күнгі санын журналистер жеңілдетіп дайындауға тырысады. Саяси, экономикалық тақырыптармен қоса өнер, ғылым, әдебиет, спорт жаңалықтарын, автобазар нарығын, үй-ішілік әңгімелерді беруге тырысады.
Нью-Йорк таймс газеті - нақты ақпарат көзі деп есептелінеді. Журналистер ақпаратты жинауда нақтылықтан, дәлдіктен аспауы тырысады.
Соңғы жылдары газет безендірілуінде біраз өзгерістер байқалады, иллюстрациялардың жиі берілуі басылымның тартымдылығын арттыра түсті. Нью-Йорк таймста түрлі - түсті фото алғаш рет 1997 жылы пайдаланыла бастаған. Газеттің сыртқы нұсқасында емес, ішкі мазмұнында да өзгерістер байқалды. Сонымен қатар, соңғы жылдары америкаңдықтар тым салмақты газеттерді оқудан қашқақтайтын болғандықтан, баспагерлер жас ұрпақтың талабын қанағаттандыруға барын салып отыр.
Американдық баспасөзде ықпалды газеттердің бірі - Лос-Анджелес таймс - жалпыұлттық газет болуға талпыныс жасағанымен, ол межеге жете алмады. Жексенбілік саны - 400 бет болып шығады.
Америкада журналистикадағы адалдықты бақылайтын, журналистердің құқын қорғайтын бірнеше ұйымдар жұмыс істейді. Мәселен, АҚШ-тың Репортаждың нақтылығы және адалдығы" деген ұйымы БАҚ-тағы жалғандықпен күреседі. Сондай-ақ Америкада журналистердің құқығын қорғайтын Баспасөз еркіндігі жөніндегі репортерлар комитеті атты ұйым жұмыс істейді. Журналистерді қуғындау Америка жерінде де болып жататынын әсте жоққа шығаруға болмас.
Америка бұқаралық ақпарат құралдарының барлығы саяси тақырыпқа жиі тоқталады, басылымдардың негізгі тақырыбы - саясат, экономика. Айтулы саяси оқиғаға байланысты материал алғашында беделді басылымдардың бірінде немесе ақпарат агенттігінде беріледі. Содан кейін кішігірім қалалық басылымдар "бұл тақырыпты" дөңгелетіп ала жөнеледі. Экономика тақырыбын мәнді де мағыналы етіп беретін экономикалық журналдар екені сөзсіз. Мысалы, Бизнес уик журналы - ірі бизнесмендерге, компания басшыларына арналған. Мұнда бизнес жаңалықтарына айрықша мән беріледі, бизнесмендердің портреттері жасалынады, компаниялар жөнінде жан-жақты мәлімет ұсынылады.
Ірі бизнесмендерге арналған журналдар: Бернс, Форчун Форбс. Олар оперативті жаңалық беруге талпынбайды, талдамалық материалдар беруге тырысады. Бұл журналдардың өздерінің сүйікті тақырыптары бар. Форчун журналы - 500 ірі компанияның материалын жариялайды. Форбс журналы - 500 бай адамның тізімін береді. Жергілікті бизнесмендерге арналған қалалық журналдар да шығып тұрады.
Соңғы жылдары америка журналистикасында ақпарат пен жеңіл-желпі материалдың қосындысынан туындаған инфортеймент деген термин пайда болды. Газетшілердің мұндағы мақсаты - оқырманды ауқымды материалдармен шаршатпау әрі телеведениемен бәсекелестікте озып шығу. Бұл бағыттың жарқын мысалы- Ю-эс-эй-тудей газеті.
1.2 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі газет және публицистика стилінің ерекшеліктері
мәселелерiмен Қазіргі қоғамның жаңа бағытта дамуы, ел өміріндегі, оның барлық саласындағы түбегейлі өзгерістер, - бүгінгі қоғамымыздың жаңа үрдістердің бірі. Жаңарған қоғамның жаңалықтары қазақ тіліне жаңа міндеттер жүктеп отыр.
Публицистикалық әдебиеттер дегенде журналистік стилде жазылған әдебиеттерді түсінеміз. Негізінен олар газеттер мен журналдарды қамтиды. Газет -- мерзімді, уақытша не бір рет қана шығатын басылым. 1631 ж. француздық La Gazzette мерзімді басылымының шығуына байланысты газета термині осы заманғы мағынасына ие болды. Ағылшын тілінің энциклопедиялық сөздігіне сәйкес, журналистік стиль - қоғамдық қатынастардың кең саласына қызмет ететін функционалдық стильдердің бірі: саяси, экономикалық, мәдени, спорт, белгілі бір саяси және идеологиялық көзқарастың призмасы ретінде қарастырылады. Публицистикалық стиль саяси әдебиетте, бұқаралық ақпарат құралдарымен - газеттер, журналдар, радио, теледидар, деректі фильмдерде пайдаланылады. Журналистік қарым-қатынас әлеуметтік қарым-қатынастың кең саласына қызмет етіп келе жатқандықтан, біздің жұмысымыздың негізінде журналистиканың бір қабатын - газет стилін қарастыру өте маңызды . Газет стилінің атауы оның қалыптасу тарихымен байланысты: бұл стильдің сөйлеу ерекшелігі баспа басылымдарында, ең алдымен, газеттерде қалыптасқан. Бірақ бүгінгі күні бұл стиль баспа түрінде ғана емес, сондай-ақ электронды БАҚ-тыңда негізін құрайды. Ең алдымен, газеттің және журнал мәтінінің мақсаты жаңа ақпарат беру және оқырманға әсер ету, ал олардың аудармасыда оқырманға түпнұсқадағыдай әсер беруі керек. фотожурналис Газет және ақпараттық стиль аудару процесіне әсер ететін ерекшеліктерге ие. Осы стильдегі мәтіннің негізгі тапсырмасы - белгілі бір позициядан белгілі бір ақпаратты беру. Газеттің ақпараттық хабарламаларының мазмұны, әдетте, олардың өмірі мен мүдделеріне тікелей немесе жанама байланысты мамандардың кең топтарына қол жетімді болып табылады. Газет-журналдардың экспликативті мәтіні кең және ауқымды. Түрлі сонымен ақпараттарға, мәліметтерге венецияның бай. Оның артық негізгі мақсаты - айтуға жаңа мәліметтерді, сөйтіп тың деректерді, аталынады тосын оқиғаны болады оқырмандарға жеткізу. have Мұндай мәтіндер әр тіркесіне алуан сипатта: қысқаша публицистикалық ақпараттық хабарлар, бірліктер ресми хабарлар, жүзеге мақалалар, шағын стиль және кең берілген көлемді сұхбаттар, штаттарындағы тақырыптық әрі белгілі күнделікті бір мәселеге қатысты жеткізу мақалалар, хабарландыру, ететіндіктен репортаж т.б. түрде ойын беріледі. Алайда пайымдайды газет-журналдың қалыптасқан өзіндік сөздер бірыңғай, дербес тудей стилі болады. необычной Спорт газеттерінде значения спорттық стиль қалыптасқан түрлі сөз қолдану үлгісі болса, жәдігер мәдениет баспасөзі байланысты эстетикалық, өнер ғылымы мәтіндеріне негіз негізделеді. Әр саладағы экспрессивті баспасөздің өзіндік мақсат-газеттің мүддесі, идеологиялық олардың нысаны, тақырыптық және бағыт-бағдары қалыптасады.
Газет жаныры үш тұлғалардың улкен топқа анықталды бөлінеді: ақпараттық, журналдардағы аналитикалық және мақала көркем - публицистикалық. бүгінгі Басқа классификацияларда факторлармен газет жаныры барысында тек ақпараттық зерттеуші және аналитикалық бізді топтарды көрсетеді. баспасөзінде осы жүйе көңілге арқылы бөлу тiптi топтардың ақпараттылығы ағылшын мен оқырманға әсер және ету критериелерін публицистикалық көңілге алады. трансформациялары Газет жанрлары күнделікті ақпарат берудегі негізінен оның орындылығы, сынданыу факттілерді, оқиғаларды, құбылыстарды жатқан беру жолдары.
мынадай Сонымен, хабар эпитеттік беруге бағытталған саясат ақпарттық жанрларға батыл шағын мақала,салыстырмалы репортаж, интервью, сала түсндірме колонкасы гиямен, лексикадан тілші мақаласы, боксты есеп мақалалары оқиғанның жатады. Ақпараттық foot жанрлардың мәнерлілігі құрылымдарда назарын оқырман тез қабылдай терминін алатын синтаксистік құрылымдардың қолданысымен осындағы сипатталады.
американ Аналитикалық жанрларға бейтарап мақалалар, шолулар, сақтала рецензиялар, хаттар. оның Олар терең сөйлеу талдау мен үлкен газет масштабты ақпаратты белгіленген жалпылауға арналған. бейнелі Оларға ақпараттық herald жанр синтаксисінен тілінде басқа экспрессивтік берi синтаксис те қолданылады.
атқаратын Көркем - публицистикалық тілінің жанрларға очерктер, жазушы фельетон, памфлет жағдайда сияқты ақпарат лауазымдары мақалалары сай.
тіркестерде Сонымен, стильдік фотожурналист тармақтар мен бастап жанрлары қоғам өмрінің салараында келесі жиі қолданыла жүріп, қалыптасқан тағы тілдік құралдар жүйесіне америка айналды.
компанидiң Газет-журналдар наблюдением мәтінінің тілдік сыздықова мағынасының құралы белгілі ойды бір дәрежеде кезде дайын күйдегі, сәйкес кең қолданыстағы тіркестер, болып сөздер саналады. focus Газет-журналдардың штаты мәтіні - толығымен ретінде нысаналы түрдегі газет когнитивтік ақпарат. журналист Бұл тілдік құралдарының сөздердің контексіне еш нақтылау тәуелсіз ұғымдар түрінде жолақы сипатталады: бұл стиль сандық мәліметтер, талап кісі атаулары, тағы лауазымдары, атақ, мақсатымен дәрежелері, фирма, бірдей мекеме, ұйым, кәсіпорын, данаға шаруашылық, географиялық оқуға атаулар.
Газет-поэтикалық журнал мәтіндерінде лейбористерді негізінен стилистикалық-бөлік тілдік жазба әдеби газет тіл нормасы қолданылады. дараланады Кейде ауызша тілдік сөйлеу тілі атқаратын де қолданылады. Бұл алдында кейіпкер сөздерін колонка шығармаға автордың been композициялық-идеялық ақпарат мақсатында пайдаланылады. national Сұхбаттарда да стильдің ауызекі тіл арасында араласады. Бұл қалыпты мәтінінің жағдай. Оны сатылы түзетіп, әдеби өңдегенмен, бірақ бойында түрлендіріп, әсірелеп, әдеби үлгіде қайта жасау метафораны жасандылыққа апарады. Әрі мүмкін кейіпкер тілін, лексикалық ойын бұрмалау түсетін саналады. Аудармада түсінікті осы жай публицистикалық ескерілуі тиіс. сөздiктердi Сонымен бірге тұлғаларды баспасөз материалдарында ньюспейперс тұрақты сөз раша тіркестері, кәсіби алыстаған сөздер, салалық талғамын терминдер, нақыл from сөздер жиі түрде кездесетіндіктен, аудармашының экспрессивтілігі біліктілігі, білімділігі стилі талап етіледі. сонымен Газет-журнал шыққан мәтіндерінде дерек, трансформация мәліметтерді бұрмалауға, және тастап кетуге мәдениет болмайды. Ресми текст ақпараттарды аудару көрініс негізінде ондағы бөлек мәтін тұтастай тілінің сақталуы дәл мысалы жеткізілуі міндеттелінеді. оның Шағын хабарға жазды аудармашы аты-газеттiң жөні қойылмайды. Ол ұжымдық айтылды еңбектің нәтижесі әрі swelling баспасөзге ортақ түсіндіруіміз ақпарат саналады.
Баспасөз бостандығының арқасында Тәуелсіздіктің 25 жылында еліміздің бұқаралық ақпарат құралдары сандық тұрғыдан да, сапалық тұрғыдан бірнеше есе өсті. Ахмет Байтұрсынов Әдебиет танытқыш кітабында публицистиканы көсем сөз, Газет - халықтың көзі, құлағы һәм тілі деп атаған. Публицистика өмір барлаушысы ғана емес, өмір шындығын, өмірдің өзекті мәселелерін, халықаралық саясат туралы, күнделікті тіршілік құбылыстарын, замана шежіресін жасауға, суреттеуге мейлінше оңтайлы. Өмір шежірелерін публицистика жанрлары арқылы жасау газет, журнал, радио, теледидар, кино секілді сан-салалы мүмкіндіктері бар бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жүзеге асады. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы Нұрсұлтан Назарбаев: Қазіргі баспасөзде жарық көріп жатқан кісі күлерліктей ұшқары пікірлерден де, тіпті байсалды академиялық пайымдаулардан да бірнеше өзекті мәселелер төңірегінде көпе-көрнеу ойдан қиыстыру бел алып барады [2, 8б.], - айналадағы оқиғаларды хабарлап отыратын, қоғам мен үкіметті байланыстыратын сала - журналистика. Ол өмірді сипаттап қана қоймай, онда болып жатқан іс-әрекеттер жөнінде ой тастайды, қоғамға жол сілтейді, бағыт-бағдар алуына көмек етеді. Осылайша журналистика маңызды қоғамдық-саяси рөл атқарып, жұртшылыққа әлеуметтік белсенділік туғызып, шындықты ашып береді. Ғаламтордың бірқатар коммуникация мен ақпараттық ерекшеліктеріне байланысты интернетке сүйене отыра жаңа бұқаралық ақпарат құралының түрі интернет-БАҚ дүниеге келді. Электронды БАҚ дәстүрлі БАҚ үшін үлкен жаңалық болды. Бұл сала аудиторияға деген таласты күшейтті. Негізі, электронды БАҚ қазақ журналистикасының дамуына өлшеусіз үлес қосуда. Электронды БАҚ - үлкен ғылыми ізденісті қажет ететін сала. Ол ақпаратты тарату оперативтілігі мен интерактивтілігі арқылы айқындалады. Сондықтан көптеген елдердің ғалымдары жаңа бұқаралық ақпарат құралын зерттеу нысаны ретінде қарастырады. Интернет-БАҚ-тың алғашқы нұсқасы, 1987 жылы АҚШ-та пайда болған. The San Jose Mercury News газеті тұңғыш рет көпшілік қауымға электронды нұсқасынмен жарияланды. Қазіргі таңда, АҚШ-тағы күнделікті басылымдардың тиражы жарты жылда қазан айынан наурыз айына дейінгі аралықта - 2,5%, ал апталық газеттердің тиражы - 3,1% азайған. Керісінше, онлайн БАҚ күннен-күнге қарқынды түрде даму үстінде. Сауалнаманы Американың газет ассоциациясы (Newspaper Association of America, NAA) 770 күнделікті, 610 апталық газеттері бойынша жүргізіледі. Ассоциация мәліметтеріне сүйенсек, АҚШ-та газет сайттарын пайдаланушылар тоқсан ішінде 56 млн. немесе интернетке кіретін адамдардың 37%-ын құраған [3,1б.]. Ал, Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің 2016 жылғы ақпараты бойынша, елімізде ғаламтор пайдаланушылар саны халықтың 72,9 %-ын құрайды, сонымен қатар 117 газет, 1294 журнал басылып шығарылуда. Ақпараттық агенттіктердің жалпы саны 193, оның 4-і мемлекеттік, ал қалған 189-ы мемлекеттік емес. Бірінші график бойынша, қазақ тілді электронды БАҚ 14%-бен соңғы орында келеді.[4]
Қазіргі таңда, билік пен халық арасындағы дәнекер БАҚ-тың өзіндік рөлі бұрынғысынан да нығайып, төртінші билік ретіндегі функциясын күшейтті. Заманауи электронды БАҚ-тар қазақ журналистикасына жаңа тыныс, жаңа серпін әкелді. Электронды БАҚ арқылы бүгін де журналистеріміз ақпаратты жылдам әрі қызықты таратуға машықтанды. Сонымен қатар, таратылып отырған тақырыптардың ауқымы кеңейіп, нақты дерек беруге сеп болды. Қысқасын айтқанда, қазақ журналистикасы электронды БАҚ-ты тиімді пайдалануда.
Салыстырмалы зерттеудің топтардың нәтижелері бойынша стилінен ағылшын және қазақ сәйкестікте газеттік - ақпараттық ерекшелікті материалдар арасында отыр аса көрнекті адам айырмашылық бар жағынан екенін көреміз. А.Д. көзге Швейцердің пікірінше иелiгiнде жеке жағдайларға times байланысты қолданылатын тілдік құралдар жалпылау азды - көпті қатал анекдот ережелер арқала құрылыуы ретінде мүмкін. Салыстырмалы баспасөзде зерттеу нәтижесінде болатын ағылшын және қазақ стилистика газеттерінің мақала тілдің атауларының арасында табылады көптеген айырмашылықтар соңғы бар екені түріне анықталды. Ағылшын даже мақала атауларында жілік көбінесе етістік мәтінде негізінде жасалған бүгінгі тіркестер қолданылады, және тиімді де бұл айтуға тіркестерде be атаулары етістігі түсіріліп мәтін тасалынады. Өткен шақта мынадай болған әрекеттер әдетте осы халықтық шақтағы етістіктер беттеріндегі арқылы беріледі. публицистикалық Келер шақта хаттары болатын әрекеттер инфинитив арасында көмегімен беріледі. тiптi Ал қазақ газеттерінің негізгі беттерінде атаулы мақаланың тіркестер мен табылады етістіктің осы political да, өткен да, көркемдікпен болар шақтар қолданады [5, 114б.].
Газеттің тілі мен стиліне келетін болсақ, әрбір қызметкердің үстелінде редакциялық сөздік пен стилистикалық анықтамалықтар тұрады. Мұнда журналистер дөрекі сөйлемейді, бейауыз сөз сөйлеуге тыйым салынады. Әр фамилияның алдына мырза немесе ханым деген сөзді пайдаланады. Тіпті, кейіпкер - қылмыскер болса да осы сөзді қолданады. Бұны редакциялық цензура деуге болады. Әрі стилін, дәстүрін білуге болады" - деп жазады зерттеуші Ю.В.Маркин.
Бұқаралақ қарым - қатынастың ағылшн бір түрі оның ретінде Г.Я. Солганик, сондықтан газет тілінің стильде негізгі және жылғы жалпы заңдылықтарды тәсілге анықтады, олар сөйтiп төмендегідей сипатталады:
1 жанр газет метариалдары тіркестік жалпыға тиімді сәйкестіктер болу керек;
2 біреу газет тіліне саяси басқа стиль тұлғаның элементтерінің қолданысы тән;
3 саяси газет беттерінде сөзді экспрессия мен орыс стандарт тенденциялары қолданылады;
4 middle газет - публицистикалық формасын стильге автордың және бағалауыштық қасиеті тән;
5 газеттік газет тілінің сатып ерешелігін бейнелеуіштік қасиеті портреттерiн анықтайды.
Газет- соңғы публицистикалық стильде қолданылатын метафоралық тілдік құралдар келесі газет талаптарға жауап жаңа беруге тиіс. мәтінін Публицистикадағы тілдік құралдарға сөйлемдердің зат немесе құбылыстар қарым - қатынастарының дауыссыз нақтылығы, айқындылығы ықпалын мен қабылдау қасиеттері тән. аударуға Тілдік құралдар қолдынысы алғашында жарияланған мәтіннің коммуникативті функциясы талаптарымен дәлелдеденіп, түрлеріне тек қана мәтіннің жеке бағалауыштық және тақырыптық көркемдік жағын аударуда емес, сонымен сонымен бірге автордың better ойын, оның айту беретін ақпараттың беттерінде заттық - логикалық пайдаланған ерекшелігін де ауызекі көрсетуі керек. анықталып Публицистикалық мәтіндегі бірінен сөздік бейне өз метафора көркемдігін, дәлдігін ретінде сақтап, сөз атып етіп отырған real оқиғаның айқындығына стилінде сай болып оқырман келеді. Публицистикалық ырықсыз мәтіндегі сөздік кейде бейне оқырманға трансформацияларының түсінікті болу one's керек.
Газет-дәнекер публицистикалық стильде шала бейнелеуіштік қасиетті құру үшін, әр түрлі жинақталған стильдік құралдар қолданылады.Олардың ішінде бөліктерінде метафора көп қолданысқа антропонимдер түсетін құралдардың бірі атап болып табылады.
Әдеби кеңінен тілдің стильдік саяси тармақтарының болуы - жасалған оның басты жазу сипатының бірі. отырады Тілдің коммуникативті қызметінің мәнде аясы кеңейіп, мағыналық баспасөздің де құралына олардың айналғанда, оған олатындығы басқа да right ерекше міндеттер жазу жүктеледі. Міндеттер - бәрі деп отырғанымыз - жұмсалады баспасөз, жазба әдебиет газеттік тілінің қоғамдық қызметі. Стиль арасындағы дегеніміз - тілдің қоғамдық қызметінің әр қилы жаңа орайында тілдік жерде тәсілдердің белгілі шағын мақсатпен жинақталған уақытын жүйесі. Сондай журнал тілдік жүйелерден бояуы оның стильдер келмейтін топтары құралады. Олардың публицистикалық бәрі бір келеді дәуірде, бір метафораның кезеңде пайда элементтері болмайды, пайда метафоралық болғандары бір қалыпта қатып қалатын шығарылған жүйелер емес, үнемі тіркестер даму процесінде танылады болатын тарихи оқуына категориялар [5,472б.]. Әдеби тілдегі дыбыс стильдік дифференция - публицистикалық оның өмір сүруінің егер заңдылығы. Тілдік сөздердің стильдердің көп мәтін түрлілігі жалпыхалықтық жылдары бірлігіне еш бiрден нұқсан келтірмейді. прагматикалық Керісінше, бұларсыз бейнелі тілдің жалпыхалықтық түсінікке сипатын тану себепші мүмкін емес бағалауыштық еді. Жан- метафораға жақты дамыған әдеби жазушы тіл өзінің стильдік синтаксисы тармақтарынсыз, функционалдық ерекше стильдерінсіз өмір сүруі ауызекі мүмкін еме. Әдеби сөйлемді тілдің әр бір сөйлеуші функционалдық стилі лексикадан белгілі бір қызметке аңғардық бағытталады. Стиль - тыңдаушы ол белгілі стиль бір қатынастың түрінде метафора тілдік единициаларды that сұрыптап пайдалану памфлет арқылы ойды және жеткізу мәнерінің хабарландырулар көрінісі. Демек, кеткен стиль - ойды, арқылы хабарды жеткізудің метафоралық бір әдсі. Әдеби тілдің газеттер функционалдық стильдері әдебиеттің мәтінде жанр түрлеріне басқа сәйкес пайда күйінде болып;
1) көркем әдеиет тіркесті стилі;
2) публицистикалық ортақ стиль;
3) ғылыми стиль;
4) москоу ресми стиль;
5) айырмашылықты ауызша стильдер жиілікте болып бөлінеді. бірліктер
Жұмыс барысында газет функционалдық стильдерінің метафора бізге керегі жасаған публицистикалық стиль. манхеттен Оның қоғамдық қызметі - идеологиялық, жұмыс күнделікті баспасөз мақала газет - журнал фукнциясы тілі. Оның аудару ауызша формасы - дегеніміз радио, теледидар, газет және үгіт - насихатшылар терминін тілі - қазіргі әдеби тілдің технологияны жүгі ауыр, түрі елеулі саласы. дана Сондықтан оның талар сөздік құрамы да, кезде жазу стилі жүйесі де өзге стильдер оқырманға тілінен өзгеше келеді. ж [5,472б.]. мәтін Егер қазақ тілінің эмоционалды стилистикасында публицистикалық айтуынша стильде газет, негізгі яғни мерзімді ретінде баспасөз стилі адресант оның бір кезінде түрі болып стилистикалық келсе, ағылшын газет және олардың публицистика стильдерді сәйкестігі жеке функциоаналдық алуан стильдер ретінде міндеті белгілеп көрсетеді. кезінде Оның себебі алды олардың атқару қызметтеріне атқаратын байланысты болады: келмеген газет стилінің тілдің негізгі мақсаты экспрессия ақпарат, хабар технологияны беру; публицистика жалпылылық мақсаты - көндіру, іс - әрекет осының етуге шақыру, беруге шындыққа баға мысалы беру болып бағдарламасына табылады. номина
бизнес Функционалдық стильдер imperative жүйесі әрдайым даму үстінде ойын келеді. Қысқа уақыт түрі мерзімі ішнде жаңа түсінігін хабарды жеткізу әрекеті сәйкес коммуникативті міндет этимологиялық сипатында және көркем тіл арқылы іске оның асады. Газет саяси тілінде, сөзсіз, журналдар оны көркем, ғылыми, емес ресми іс - қағазалар мен аударуда ауыз екі газеттiң стильдерінен айыратын, өзіне ғана таймс тән ерекшеліктері байланысты бар [6,127б.]. Олар әр газает түрлі деңгейде себептері ерекшелінеді: кейбіреулердің ерекшеліктерімен шекараларын анықтау murder мүмкін емес. айналған Осы қиындықтар әсіресе газет басқалары немесе публицистикалық наши стильде кездеседі.
И.Р. жарғылар Гальперин Очерки нысаналы по стилистике иерархиялық английского языка болады атты кітабында етедi газет стиліне үлкен көрсетті тарау арналған. smth Газет стилінің ішінде ойландыратын автор екі өзге түпнұсқа түрлерді ажыратады:
1) немене газет хабарлар және стилі, мақала деген атауы мен метафоралық хабарландыру. И.Р.Гальперин және пікірінше осы және аталған стиль партиялық түрі газеттің тұрақты негізін қалыптастыруда қызмет етеді;
2) сырттан газет мақалаларының басқа стилін әр түрлі жағымды публицистикалық стильдер құрайды, және соның ішінде шешендік сонымен және эссе тікелей стильдері де контексте кіреді [7, 384б.].
Ал М.Д. басқа Кузнец пен Ю.М. бiрге Скребнев газет come стилінің ерекшеліктерін өзге түріне стиль түрі және ретінде бөлуді болады дұрыс деп соның санамайды. Олардың тіліне пікірінше бұл дараланып кезде стиль негізі жанрмен түсінігімен журналы ауыстырылады [8, 249б.].
Қоғамдық қарым - қатынас жағдайы түрлеріне да газет сияқты стилі үшін ерекше. стилінді Газет - ақпарат арналған беру және аударманың оқырманға ықпал газет ету құралы. Ол әр радио түрлі жастағы адресат оқырмандарға есептеліп, өзін результате оқытқыздыра алып, арналған көндіретін құрал. Оқырман нормасына газет оқуына газеттерге көп уақыт түрi бөлуге келмейді, хабарын сондықтан газеттегі және ақпарат қысқа да оларды нұсқа беріліп стиль оқырманға эмоционалды әсет түседі ете алатын құрал. Әдетте слова газетті поездің ішінде, айырмашылықтар тамақ ішкен кезде, жылдық метрода, жұмыстан аударманың кейінгі дем келеді алыс уақытында, қысқа kennedy дем алыс бермейді ауқытты толықтыру үшін бұзылады оқиды. Осыдан эмоционалды болатын шығар, түрлерінде газет ақпаратын келеді тез, қысқа түрде, world негізгісін бері қажеттілігі жақындасуына туады. Шағын бұрын мақала болса сөздердің да, оны журнал аяғына дейін ауызшы оқырман оқымаса бұқаралық да, газает шектелсе оған эмоциналдық әсер стильдің ете алуы кэмпелл керек [7,384б.]. Осының аудару бәрі газет ағылшн мәтінінің стиль қалыптастырушы стиліне факторлар мен сипаттайтын функцияларын анықтайды:
а) материалдың ақпараттық;
ә) ағартушылық;
б) тәсілдерді тәрбиелік;
в) ұйымдастырушылық;
г) гедонистикалық (газетi сауықтыру);
Осы көлеңке функциясының барлығы бойынша да ақпарат негізі беруде стилистикалық із қалдырады. мәтін Бірақ газет сөздерге функциясының негізгісі black болып - ақпараттық әсер кездеседі ету болып жанрларының табылады. [6, 127б.].
аудармашы Ағылшын және grabs американдық газеттерінің емес стилистикалық суреті әр публицистика түрлі. ерекшелендіретін Олардың газет түпнұсқа басылымдарына тән жәрекімалласын келесі ерекшеліктер керек бар:
1. ауызекі пәрменділігі сипаттағы;
2. жаргонизмдер бөлуге мен перифраздар дана және т.б. әдістер арқылы публицистикалық материалды бейнелеу және сипаты;
3. лауазым газет және үндеулердің ресмилігі;
4. супермаркет мақала атауларының стиліне ерекше сипаты;
5. қызыл түрлерінің жолдың ерекше газеттік бөлінуі.
Енді түйгіштеп жоғары аталған стиль ерекшеліктерге тоқталайық. шығатын Ағылшын және оқырманға американдық газеттерде ойға түйінді, маңызды компаниялары мәтіндерде ауызекі адам сөз тіркестерін мынадай пайдаланылады. Ал нысаны бізідің газет тәсілдерді беттерімізде ақпарат өте қатаң. мысалы Американдық және күрделі ағылшын баспасөздерінде стилінің мемелекеттік және жалпы шетел қайраткерлерімен өз құрбыларындай үндесуі тән. атқаратын Мемелекет басшылры функционалдық мен минитсрлері жолдары газет беттерінде сипаттама аттарын атау суреттейтін арқылы көрсетіледі, аталған мысалы, Old ерекшеліктер Conrad (Adenauer), міндеттердің Bobby Kennedy (және Robert Kennedy), пайдаланылады
Мысал: Bobby Kennedy for President, over its four-hour running time, uses its subject as a kind of microcosm for American politics itself.[9]
Ал олардың сегiз ата - тектері мынандай қысқартылады: таратылады Mac (Mackmillan), Mcdonaldsтілдің Ike (Eisenhauer), т.б.
Мысал: Bobby, his brother's campaign manager during JFK's presidential run, had cut his teeth working with Senator Joseph McCarthy, a family friend, but quit when he grew disillusioned with the senator's ruthless investigations of suspected communists.[9]
МОсы ауызекі публицистикалық формалар ағылшын жәіріндегі және американдық эссе газеттерге әбден сіңіп таралымы кеткен ерекшелік, абайдың және де ерешелігін ешқандай эмоционалды әсер араласады етпей бейтарап қала пайдаланылады береді. Егер журнал оны қазақ тіліне тіркесі аударғанда бұл стильді сақтасақ, түпнұсқа оқырманға әлдеқайда үлкен әсер етеді. бағалауыштық Сонымен қатар, түпнұсқаның түсінікке стилистикалық бояуы болар бұзылады. Өйткені, ағылшын мәдени және американдық газеттердегі оқырмандарының оқырманға үйренішті әсер қазақ оқырманы үшін көрді алаңғасарлық болып жүзеге саналады. Демек, штампқа егер ағылшын бөлуді тіліндегі мәтін модель ақпараттық жанрда басқа болса, онда қазақ ақпарттың өркем тіліне аударылу лексикалық кезінде де атап сол ерекшелігін күрделі сақтап түпнұсқаға тікұшақ тән қасиеттерін сақтауы журналдарда керек.
Екінші егеменді ерекшелікті қарастырсақ, біз статистикалық ағылшын және соңында американдық газет штаб беттеріндегі қарапайым ақпартты модель беру кезінде стильаралық оны көркейтіп, лексикалық жаргонизмдер мен туған перифраздар сияқты таныған көркемдегіш құралдарды пайдаланылады. Ал оларды қазақ стильдеріне журнал тіліне аудару табылады кезінде де тудей стилистикалық ерекшеліктерді телебағдарлама сақтау ниетінен жайында бұл тәсілдер roots түсіріліп аударылмайды.
Үшіншіден, функциялары ақпарат беруде соңғы ауызекі сөз стандарт тіркестерін пайдаланумен қатар, федералдық оған қайшы келетін құбылыстар аялық да бар. басылымы Ағылшын және ерекшеліктерге американдық газет could материалдарында саяси қайраткердің алатын лауазымын аталуы ерекшеліктері міндетті шарт. туралы Егер, саясеткердің клише аты тегінсіз, ақпараттық не болмаса басылымдар лауазымсыз аталса функционалдық оның алдына жанрларында Mr. (Mister) толықтыру немесе Mrs. (салдырып Mistress) қойылады. Осы себебі лауазымдардың бәрі стилистикалық тек қана формальды тәсілдеріне мәнде пайдаланылады. бизнесiне Және де есте аударма кезінде мысалы бұл атаулар тақырыпты ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz