Ипотекалық несиелеу нарығының динамикасы мен болжамы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

8 кестенің жалғасы
K20 = Пайда С8d3 8,0 – 20,0 Әрбір теңге пайдасынан
Табыс қанша табыс алынды.
K22 = Пайда С8С1 15,0 – 40,0 Меншікті капиталды
Капитал пайдаланудың тиімділігі.
K23 = (А1+А6+ 8 – 6 рет Актив көлемі, әрбір
Мультипликатор А10+А15) : теңгесі меншікті
капиталы (С1+С4) капиталдан алынады.

Кесте 9 – Тиімділік талдауының есептеу көрсеткіштері
Көрсеткіштер 2002 2003 2004 Өзгерістер, %
K 19 1,13 1,43 1,16 2,6
K20 8,35 9,3 15,8 89,2
K22 16,15 17,3 21,6 33,7
K23 12,2 рет 10,3 рет 13,2 рет 8,1

Есептелінген коэффициенттер негізінде келесі қорытынды жасауға болады:
- K 19 көрсеткіші зерттелген кезеңде 2,6%-ға көтеріліп, норматив
шегінен асқан жоқ, бұл дегеніміз, активтер жұмысының тиімділігін бідіретін,
актив пен пайданың ара қатынасының оңтайлы мәнін білдіреді. Банк қызметінің
тиімділік коэффициенттерінің өзгеру динамикасы сур. 18. көрсетілген.

Сур.18. Банк қызметінің тиімділік коэффициенттерінің өзгеру
динамикасы.
- Пайданың табысқа қатынасы зерттелген кезеңде 2004 ж. 89%-ға
көтеріліп, 15,8 %-ды құрады да, норматив шегіне кірді.
- K22 көрсеткіші кезең аяғына 33,7%-ға көбейіп 21,6%-ға жетті,
яғни меншікті капиталдың 1 тг. 0,21 тг. пайда келеді.
- Капитал мультипликаторы кезең аяғына нормативке сай оңтайлы мәнге
ие, және де ол екі жылда 8,1%-ға өсті. Бұл банк капиталдың тиімді
мультипликативін білікті пайдалануын және мүмкін болатын табысты
алып, қарыз және меншікті капиталының кәсіпті басқаруын білдіреді.
Банк қызметінің тиімділігік коэффициенттерінің өзгеру динамикасы сур. 19.
көрсетілген. [18, б.105]

Сур.19. Банк қызметінің тиімділігік коэффициенттерінің өзгеру
динамикасы.

2.4 Ипотекалық несиелеу нарығының динамикасы мен болжамы

Инвестициялыќ потенциалды орындау жµнделген инфрақұрылым, жетілдіруді
талап ететін немесе жоќ болатын, зањгерлік механизмдердіњ тиімділігі
барысында м‰мкін, сонымен ќатар, ќаржылыќ мекемелер жєне нарық
механизмдеріне сай.
Бұл экономикадағы потенциалѓа сәйкес, республика Үкіметінің нарықтық
қайта құруларды жєне даму ќорларыныњ барын жүзеге асыруға даярлығы. Сур.
20. аѓымдаѓы қарқынның µсуі саќталғанда ипотекалық несиелеудің динамикасы
және болжамы көрсетілген.

Сур.20. Ипотекалық несиелеу нарығы: динамикасы және болжамы (1999-
2005), млн. долл.

Егер 1999 жылы банктермен берілген тұрғын ‰й несиелері, т±тыну
несиеніњ кез келген басќа т‰рі сияќты баѓаланса, уақыт өте келе пайыз
ставкалары орташа 12% тµмендеді (сур. 21.) жєне жылжымайтын мүлікпен алынып
қамтылған, жалпы т±тыну несие дєрежесінен тұрғын ‰й несие ставкалар
разрядына µтті. [19, б.105]

Сур.21. Ипотекалық несие бойынша пайыз ставкаларының азаюы.

Әрине, алѓа басќан, тепе-тењ нарықтың дамуы макро- және
микроэкономикалық, єлеуметтік жєне демографиялыќ шарттардың ќолайлы
болуында м‰мкін.
Сур. 22. ипотека нарығының динамикалық µсуі жєне болжаулы µсуі
кµрсетілген. 2015 жылға кµлемнің 12 млрд. долларларѓа ±лѓайѓаны бірінші
ќараѓанда үлкейтілген болып кµрінеді.

Сур.22. Ипотека нарғының 2015 жылға дейін өсу болжамы, млн. долл.

3 ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕГЕ ТҰРҒЫН ҮЙ
САТЫП АЛУЫНЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ МҮМКІНДІКТЕРІ

3.1 Шыѓыс Қазаќстан облысының тұрғын үй нарығының негізгі даму
тенденциялары

Соњѓы жылдары тұрғын ‰й ќ±рылысының облыста жандануының байқалуына
қарамастан, халыќты тұрғын ‰ймен ќамтамасыз ету єлеуметтік - экономикалыќ
мәселелердің мањыздыларының бірі болып келеді. Ол Ќазаќстанның 3 аймағында
µткір, мұнда тұрғын ‰й нарығындағы халыќтың инвестициялыќ м‰мкіндіктерініњ
нашарлауы тұрғын ‰йге баѓалардың µсу шегінің халыќ табыстарыныњ
жоѓарылауымен салыстырғанда озуымен байланысты. Сондай аймаќтардың бірі
болып Шыѓыс Қазаќстан облысы саналады, оның мысалында тұрғын ‰йдің орташа
ќ±нын жєне халыќ табыстарын салыстыруға м‰мкіндік беретін, тұрғын ‰йге қол
жеткізу кµрсеткіштерінің динамикасын байқауға болады.
Біраќ алдымен Шыѓыс Қазаќстанның тұрғын ‰й нарығының ерекшеліктерін
айќындау ќажет.
Жалпы облыстың тұрғын ‰й нарығындағы жаѓдайы ќолайлы емес: салынып
жатқан тұрғын ‰й жеткіліктісіз, ал бар тұрғын ‰й ќоры жақсы жағдайда емес
жєне қайта жөндетуді қажет етеді. Облыстың барлыќ аумағында тұрғын ‰й
±сынысының ‰лгісі бірдей, яғни ±сынылған тұрғын ‰йлердің басым бөлігі
қайталама нарықта, ал жања тұрғын ‰й ќ±рылысының нарығы, мєнді дамымаған.
Сонымен қатар, тұрғын ‰й нарығының б‰гінгі кезењдегі дамуындағы мањызды
тенденцияларының бірі бастапқы нарықтағы ±сыныстың үнемі үзіліссіз азаюы
болып келеді. Сонымен, бастапқы нарықтағы тұрғын ‰й құны қайталама нарықтың
бағаларын 1,5-2 есе көп. Мұны тұрғын ‰й нарығының бастапқы кезењдегі дамуы
жєне тұрғын ‰йге несие беру механизмініњ ќалыптасу м‰мкіндігіне қалыптасқан
қайталама нарығының тұрғын ‰йді іске кірістірілетінін куєландырады. Тұрғын
‰й с±ранысының ќ±рылымында айќын µзгертулер байќалады: үлгі үлкен емес
пєтерлерде тұратын халыќтың үлес салмаѓы жеткілікті биік, ірі аќша
ќаражаттары бар, µз тұрғын ‰й жағдайын жаќсартуѓа ±мтылған, дєулетті
азаматтардыњ саны елеулі. Ипотекалық ќызметтерге потенциалды т±тынушылардың
басќа да категориясы бар – олар бір бµлмелі пєтерді сатып алуға маќсаты
бар ‰й шаруашылыќтары, сонымен ќатар, жања ќ±рылған жєне тұрғын ‰йді
алѓашќы рет ие болуѓа жиналған ‰й шаруашылыќтары.
Ипотекалық несие нарығының дамуы екі фактормен аныќталады: тұрғын ‰й
ќорының жаѓдайымен жєне халыќ жағынан ипотекалық ќызметтерге с±раныспен.
Бірінші фактор жаѓынан алѓанда, ҚР 1990-1999 жылдарында енгізілген тұрғын
‰й кµлемі 7 есе ќысќарды, ал енгізілген тұрғын ‰й кµлемі 0,5% құрады жєне
апатты ќ±рылымдардыњ жєне кµне аудандарға шамамен тең. ШҚО тұрғын ‰й
нарығының жаѓдайы 10-ші кестесінде кµрсетілген. [20, б.105]

Кесте 10 – Қалалармен жєне облыс аудандарында тұрғын ‰йді енгізу
(жалпы
ауданның ш. метрлері)
2001 жыл 2002 жыл 2003 жыл 2004 жыл
1 2 3 4 5
Облыс бойынша барлыѓы 58618 45419 57865 61790
соныњ ішінде:
Өскемен қ. 29497 13007 14200 6404
Семей қ. 11858 11574 15021 21574
Риддер қ. 2494 2602 2171 1541
Курчатов қ. – – – –
аудандар:
Абай 457 380 1606 680
Аягөз 2069 2535 947 2625
Бесқараға – – 358 113
Бородулиха 120 – – 100
10 кестенің жалғасы
Глубокий 2748 2041 4083 4288
Жарма 30 1586 1478 3801
Зайсан 1895 1251 1960 2004
Зырян 4166 5091 3143 6352
Қатон–Қарағай 834 20 327 185
Көкпекті – – – –
Күршім 399 63 135 –
Тарбағатай – 798 875 1572
Ұлан 577 2829 6435 4262
Ұрджар 596 524 2209 1993
Шемонаиха 878 1118 2489 4296

Сур. 23. Тұрғын ‰йлердің жалпы ауданның іске қосуының динамикасы (1993
жылға пайыздарда).

10-шы кестесінде кµрініп т±рғандай 2004 жылы тұрғын үйдің жалпы
ауданданының 61,8 мың. ш. метрі пайдалануға тапсырылѓан. Жалпы ауданы 59,6
мың. ш. метр 589 тұрғын үй жєне 2,2 мың. ш. метрлі 2 жатаќхана, оның
біреуі тұрғын емес жайдан қайта жабдықталған. 2003 жылмен салыстырғанда
тұрғын үйдің жалпы ауданданының енгізуі 6,8% ‰лкейді.
Жалпы салынған үйлердің бір ќабаттылар саны – 87,6%, екі ќабаттылар –
11,5%, 3,4 қабаттылар – 0,9%.
Пайдалануға берілген пєтерлердіњ саны 596 құрады, соныњ ішінде 5
бµлмелі жєне одан да кµп – 190, 3 бµлмелі – 183, 4 бµлмелі – 150, 2 бµлмелі
–59, 1бµлмелі – 14. 2003 жылмен салыстырғанда пайдалануға берілген
пєтерлердіњ саны 9 өсті. Бір бµлменің жалпы орташа ауданы 2003 жылы 100,1
ш. метрден 98,6 ш. метрге ќарсы болды.
Тұрғын ‰йлердің ‰лкен бµлімі 2003 жылдағыдай, ќалалыќ жерде салынѓан.
Қалаларда жєне ќалалыќ ‰лгі кенттерінде 43,6 мың. ш. метр тұрғын үй
(70,6%), ауылдыќ жерде –18,2 мың. ш. метр (29,4%) енгізілді. 2003 жылмен
салыстырғанда ќалалыќ жерлерде тұрғын ‰йлер 9% кµбірек, ауылдыќ жерлерде –
1,7% енгізілген.
2004 жылы барлық енгізілген тұрғын үйдің ‰штен бірі Семей аумағында
орналасқан. (21,6 мың. ш. метрл). Тұрғын үй облыстың барлыќ аймаќтарында
салынып, Курчатов, Көкпекті жєне Күршім аудандарынан басқа. Тұрғын үйді
енгізу бойынша алдынѓы жылмен салыстырғанда, Аягөз ауданында 2,8 есе µсті,
Жармада – 2,6 есе, Зырянда – 2 есе, Тарбағатайда – 1,8 есе, Шемонаиха
ауданында – 1,7 есе, Семейде – 43,6%. Бесқарағай ауданында тұрғын үй
енгізуі 3,2 есе аз, Абайда – 2,4 есе, Өскеменде – 2,2 есе, Қатон -
Қарағайда – 43,4%, Риддерде – 29%.
Тұрғын үйдің жалпы ауданың іске қосуының 1992 жылдан 1994 жылдардағы
динамикасы бойынша тұрғын үй ќ±рылысының қарқыны 89,4%-дан 22,2%-ға
сєйкесінше тµмендеуін көруге болды. Ол осы кезеңде Ќазаќстанда ЖІӨ
µндірісінің орташа 8% ќысќарѓанмен ‰лкен дєрежеде шарттасылған, жәнеде
экономикалыќ құлдырауға әкеліп, 1990 жылғы дењгейде 38,6% құрады. [21,
б.105]

1995 жылдан 1999 жылдар арасындағы кезеңде ќ±рылыс қарқынының мањызды
емесе тµмендеуін кµріп, оны ЖІӨ µндірісінің 1995 жылғы дењгейде ќалѓанымен
т‰сіндіреді.
Келесі кезењде 2002 жылдан 2004 жылдар арасында ќ±рылыс қарқыны 6,0%
8,2% сєйкесінше жоѓарылады. Бұл кезең ел экономикасының потенциалды бірте-
бірте б±рынѓы ќалпына келуімен сипатталады, 1998 жылѓа ЖІӨ µндірісінде 40%
немесе 8,8% жыл сайын µсті.

Кесте 11 – Қабырѓалардыњ материалымен іске қосылған тұрғын
үйлерді
үлестіру (жалпы ауданнан %)
2001 жыл 2002 жыл 2003 жыл 2004 жыл
Барлыѓы 100 100 100 100
соныњ ішінде:
кірпішті 81,1 60,4 68,6 57,4
ірі панельді 0,3 0,9 1,7 0,5
каркасті - панельді 0,1 – – –
кµлемді - блоктыќ 1,5 0,2 0,2
ірі блокты 0,6 – – 0,4
аѓаштты 5,7 11,6 17,2 23,4
б‰тін бетон жєне 3,1 12,4 0,9 2,4
темірбетон
±ялыќ бетон 0,6 1,0 1,5
басќа материалдардан 8,1 12,6 10,4 14,2

Қабырѓалардыњ материалымен енгізілген тұрғын үй көлемінде кірпішті
үйлер басым болѓан (кесте 11.), оның үлесіне енгізу кµлемініњ жартысынан
кµбі келеді. Төрттен бірі аѓаш ‰йлер құрады. Б‰тін бетоннан жєне
темірбетонды үйлер (2,4%), ±ялыќ бетоннан (1,5%), ірі панельден (0,5%), ірі
блоктан (0,4%), кµлемді - блокты (0,2%) ‰йлердің үлес салмаѓы мањыздысыз.
2003 жылмен салыстырғанда кірпішті жєне тас ‰йлердіњ үлес салмаѓы 11,2
пайызды пунктіне тµмендеді, ал ірі панельділердіњ – 1,2 пайызды пунктіне.
Аѓаш ‰йлердіњ ‰лесі 6,2 пайызды пунктіне, б‰тін бетон жєне темірбетон – 1,5
пайызды пунктіне, ±ялыќ бетон 0,5 пайызды пунктіне ‰лкейді. Енгізілген
тұрғын үйлерді көріктендіру т‰рлері бойынша үлестіру 12-ші кестесінде
көрсетілген.

Кесте 12 – Енгізілген тұрғын үйлерді көріктендіру т‰рлері бойынша
үлестіру
(жалпы ауданнан %)
2001 жыл 2002 жыл 2003 жыл 2004 жыл
Жабдыќталѓан:
– көріктендірудің барлық 47,6 24,4 16,2 8,5
түрімен
– су к±бырымен 76,7 63,7 52,1 41,3
– канализациямен 73,1 61,8 41,9 34,2
– орталыќ жылумен 62,0 32,7 16,6 10,1
– ыстыќ сумен жабдыќталған 48,8 26,8 20,5 9,6
– былаумен (душпен) 49,0 26,8 17,5 9,9
Көріктендірудің бір т‰рімен 22,7 35,6 32,1
жабдыќталмаған

Енгізілген тұрғын үйлерді көріктендіру дењгейі 2003 жылмен
салыстырғанда бірнеше тµмендеді. 2004 жылы көріктендірудің барлық
т‰рлерімен 8,5% енгізілген тұрғын үй жабдыќталѓан болатын, ыстыќ сумен –
9,6% жабдыќталған, былау (душпен) – 9,9%, орталыќ жылумен – 10,1%,
канализациямен – 34,2%, су к±бырымен – 41,3%. 2003 жылмен салыстырғанда
көріктендірудің барлық т‰рлерімен жабдыќталѓан ‰йлердіњ үлес салмаѓы 7,7
пайызды пунктіне тµмендеді, орталыќ жылумен – 6,5 п. п., былаумен (душпен)
– 7,6 п. п., канализациямен – 7,7 п. п., су к±бырымен – 10,8 п. п., ыстыќ
сумен – 10,9 пайызды пунктіне жабдыќталған. [22, б.105]
Құрылыс салушылар ‰лгілерімен тұрғын үйді үлестіру
Соњѓы жылдары тұрғын үй құрылысы ењ алдымен жеке тұлғалармен салынып
жатыр. Тұрғын үй құрылысына инвестициялардыњ жалпы кµлемінің халыќ
ќ±ралдарыныњ ‰лесі 80% кµбірек құрап, тұрғын үйді іске қосуға енгізудің
жалпы кµлемі - 100% жаќындайды. Жалпы кµлемде жеке құрылыс салушылардыњ
үлес салмаѓы сур. 24. көрсетілген.

а) тұрғын үй ќ±рылысына инвестициялар,б) пайдалануға тұрғын үйдің
% енгізілуі, %

Сур.24. Жалпы кµлемде жеке құрылыс салушылардыњ үлес салмаѓы.

2004 жылы тұрғын үй ќ±рылысында халыќ белсенділігі µсуді жалѓастырѓан.
Бір жылда жеке құрылыс салушылармен 428.6 млн. тењге енгізілген, ол 2003
жылдың дењгейінен 2.1 есе жоѓары. Пайдалануға берілген жеке тұрғын ‰йлердің
енгізілуі 9.9% µсіп, 58.3 мың. ш. метрді құрады.
Халыќтан басќа 2004 жылы тұрғын ‰йлерді кәсіпорындар жєне ±йымдар да
салѓан. Жергілікті бюджет арқасында мемлекеттік кәсіпорындармен жалпы
ауданы 1800 ш. метр жатаќханалар енгізілді (облыстыќ енгізілген тұрғын ‰й
кµлемінен 2.9%), µз меншік ќ±ралдары арқасында жеке кәсіпорындарындармен –
жалпы ауданы 1712 ш. метр ‰йлер жєне жатаќханалар (2.8%). 2003 жылмен
салыстырғанда кәсіпорындар жєне ±йымдармен пайдалануға енгізілген тұрғын
‰йлер 28.6% ќысќарды. Кәсіпорындар мен ±йымдардың тұрғын ‰йлерді енгізудіњ
динамикасы халыќтан айырмашылығы кері сипатта болуы. Құрылыс салушылардыњ
түрлері бойынша пайдалануға енгізілген тұрғын үйлердің динамикасы сур. 25.
көрсетілген.

Сур.25. Құрылыс салушылардыњ түрлері бойынша пайдалануға енгізілген
тұрғын үйлердің динамикасы.

Кесте 13 – Қ±рылыс ±йымдарының µз к‰штерімен орындалѓан, мердігерлік
ж±мыстардыњ кµлемі (наќты қолданыстағы баѓаларда)
2001 2002 2003 2004
Миллион теңге
Мердігерлік ж±мыстардыњ кµлемі 7610,4 11590,3 14202,0 13519,8
соныњ ішінде
Меншік т‰рлерімен:
Мемлекеттік 259,2 76,3 67,6 303,3
Жеке 5775,5 10293,5 13912,7 13216,5
Шетел 1575,7 1220,5 221,7 –
Жиынға пайыздарда
Мердігерлік ж±мыстардыњ кµлемі 100 100 100 100
Соныњ ішінде меншік т‰рлерімен:
Мемлекеттік 3,4 0,7 0,5 2,2
13 кестенің жалғасы
Жеке 75,9 88,8 98,0 97,8
Шетел 20,7 10,5 1,5 –

Сур. 26. Қ±рылыс ±йымдарының µз к‰штерімен орындалѓан, мердігерлік
ж±мыстардыњ кµлемі (баѓалар индексін есепке алып 1993 жылға пайыздарда).

13-ші кестесінде кµрініп т±рғандай, облыста 2004 жылы ірі жєне орта
мердігерлік ќ±рылыс ±йымдарымен 13519,8 млн. тењге кµлемінде µз к‰штерімен
мердігерлік ж±мыстар орындалѓан. Мердігерлік ќ±рылымда жања ќ±рылысќа,
қайта құруға, кењейтуге жєне техникалыќ ќайта ќарулануға 68,1% келді,
15,8% - к‰рделі жµндеуге, 9,8% - аѓымдаѓы жµндеуге, 6,3% - басќа
мердігерлік ж±мыстарѓа. 2003 жылмен салыстырғанда µз к‰штерімен орындалѓан
мердігерлік ж±мыстардыњ кµлемі 4,8% ќысќарды. Жања ќ±рылыстыњ кµлемі жєне
қайта құру 13,2%, аѓымдаѓы жµндеу – 6,5% азайды. К‰рделі жµндеу кµлемі 7,1%
µсті. [23, б.105]
ШҚО тұрғын ‰й ќ±рылысына инвестициялар. Кез келген ќоѓамның т±раќты
дамуына ќажетті, экономикаѓа жєне єлеуметтік салаға жеткілікті жєне дер
кезінде салынған ќ±ралдар міндетті шарты болып келеді. Экономиканы
даѓдарыстан шыѓару кезеңінде заттыќ µндірісті инвестициялау басым болады.
Біраќ экономика прогрессивті даму үшін, єлеуметтік саланы тиісті дењгейінде
ұстау, дамудың өте мањызды аспектісі болатын тұрғын ‰й ќ±рылысысыз м‰мкін
болмайды. 2004 жылы облыстағы ќ±рылысќа 21529 млн. тењге инвестицияланған,
соныњ ішінде µндіріс объектілерініњ ќ±рылысына – 19763,7 млн., єлеуметтік
сала объектілеріне – 1765,3 млн. тењге. Тұрғын ‰й ќ±рылысына 506,5 млн.
тењге немесе ќ±рылысќа барлыќ инвестициялардыњ 2,4% ќолданѓан. 2004 жылы
қ±рылысќа инвестициялардыњ ќ±рылымы сур. 27. көрсетілген.

Сур.27. 2004 жылы қ±рылысќа инвестициялардыњ ќ±рылымы.

2001 жылды ќоса облыста тұрғын ‰й ќ±рылысына инвестициялардыњ ќысќаруы
т±раќты тенденциясын саќтаѓан, жєне соның салдарынан пайдалануға берілген
тұрғын ‰йді енгізу кµлемдерініњ азаюы байќалѓан. Тұрғын ‰й ќ±рылысының
жандануы 2002 жылы алѓашќы рет инвестициялардыњ µсуі байқалғанда болды.
Нєтижесінде келесі жылы пайдалануға тапсырылѓан тұрғын ‰й кµлемініњ артуы
болды. Оңды динамика 2004 жылы да саќталды. Тұрғын ‰йді енгізу кµлемдері
жєне тұрғын ‰й ќ±рылысына инвестициялар сур. 28. көрсетілген.

Сур.28. Тұрғын ‰йді енгізу кµлемдері жєне тұрғын ‰й ќ±рылысына
инвестициялар.

Сонымен, 2004 жылы тұрғын ‰й ќ±рылысындағы жаѓдай жаќсыѓа өзгеруді
жалѓастырѓан. Жеке құрылыс салушылардыњ инвестициялыќ белсенділігі, ењ
алдымен халыќтың, саќталды. Пайдалануға берілген тұрғын ‰йді енгізу
кµлемдері ‰лкейді. Тұрғын ‰й ќ±рылысының активизациясы µндіріс дамуын,
µњдеу материалдардыњ жєне ќ±рылыстың кµптеген т‰рлерініњ импортын
ынталандырѓан. 2003 жылмен салыстырғанда облыстың µнеркєсіпт кәсіпорындары
шлаковатты шыѓаруыды ұлғайтты (2,5 есе); полимер негізінде бояуларды жєне
лактарды (2,4 есе); пластмасстан есіктерді, терезелерді, рамаларды,
табалдырыќтарды (65,7%); керамикадан ќ±рылыс кірпішті (12,7%); силикатты
жєне к‰йінді кірпішті (8,9%); шифер (7,5%). С±раныстың 16,8 есе артуымен
байланысты шеттелден түсті қағаздарды єкелу кµлемі µсті; 1,9 есе – гипс
жєне линолеум; 1,6 есе – аѓаштан терезелерді, есіктерді, рамаларды,
табалдырыќтарды; 1,5 есе – портландцементті; 20,9% – паркетті; 20,7% –
сµндірімеген ақ бора (известь); 19,3% – шифер; 11,7% – ќ±рылыс кірпіштері.
[24, б.105]

3.2 Тұрғын ‰йдің орташа ќ±ны жєне орта есеппен жан басына шаққанда
халыќ табыстарыныњ есебі

ШҚО тұрғын ‰й нарығын зерттегеннен кейін халыќ үшін тұрғын ‰йге
ќол жеткізу кµрсеткішті есептейік. Ол ‰шін тұрғын ‰йдің 1 ш. метрініњ
орташа ќ±нын жєне орта есеппен жан басына шаққанда халыќ табыстарын білу
ќажет.
Тұрғын ‰йдің 1 ш. метрініњ орташа ќ±нын аныќтайық. Зерттеу
объектісі ретінде стандартты 2 бµлмелі жалпы ауданы 46 ш. метр
хрущевка пєтерді аламыз, ол ‰ш адамның єлеуметтік нормасына
лайыќты. Біздіњ тањдауымыз, бұл тұрғын үй түрі ењбек табыстарының
жоѓары емес дєрежесімен ескертілген, және 14- ші кестесінде
келтірілген.

Кесте 14 – Жалпы ауданы 46 ш. метр стандартты 2 бµлмелі пєтердіњ
орташа
ќ±ны

Жылдар Доллардағы Доллар баѓамы Теңгедегі Қ±ны (1ш. м)
орташа ќ±ны ќ±ны
2001 2000 146 292000 6378
2002 3500 148 518000 11260
2003 6000 147,5 885000 19239
2004 9000 147 1323000 28760
2001 2002 % 2003 % 2004 %
Тењгедегі пєтер 292000 518000 177 885000 171 1323000 149
ќ±ны

Өскемен қ. 1 ш. м. тұрғын ‰йдің орташа ќ±ны 15. кестеде келтірілген.

Кесте 15 – Өскемен қ. тұрғын ‰й нарығындағы 20 тамыз 2004 жылға баѓалар
(мың. тењге)
Жылжымайтын дүние мүлік Жалпы ауданның 1 ш. м. ќ±ны
мінездемесі
аудандар
беделді алыстанған
кірпішті панельді кірпішті панельді
Бастапқа тұрғын үй нарығы
1 2 3 4 5
‰ш бөлмелі жєне одан да кµп70,0 – 24,7 –
Қайталама тұрғын үй нарығы
үлгілі планировкалы ѓимараттар
бір пәтерлі 22,7 – 16,2 –
бір бөлмелі 26,3 23,8 14,9 15,4
екі бµлмелі 27,7 23,7 17,4 13,3
үш бµлмелі 30,8 27,1 16,4 13,9
тµрт бөлмелі жєне одан да 28,0 25,3 13,4 13,2
кµп
жаќсарѓан планировкалы ѓимараттар
бір пәтерлі 29,5 – 21,5 –
бір бөлмелі 36,2 29,1 20,6 18,8
екі бµлмелі 37,2 34,1 19,7 16,1
үш бµлмелі 38,1 33,9 18,3 17,6
тµрт бөлмелі жєне одан да 36,7 28,4 16,4 14,6
кµп
таңдаулы ғимараттар
бір пәтерлі 32,6 – 30,2 –
бір бөлмелі 55,9 – – –
екі бµлмелі 58,9 – – –
үш бµлмелі 63,5 – – –
тµрт бөлмелі жєне одан да 63,0 – – –
кµп

Орта есеппен жан басына шаққандағы халыќтың ақша табыстарын 16 - ші
кестесінде қарастырайық
Кесте 16 – Шыѓыс Қазаќстан облысының бірнеше қатар жылдарына
(баѓалаумен) орта есеппен жан басына шаққандағы
халыќтың ақша
табыстары
1 2 3 4 5 6 7 8
2001 жыл2002 жылөрлеу 2003 жылөрлеу 2004 жылөрлеу
қарқыны қарқыны қарқыны
% % %
Қаңтар 6270 7052 112,5 7768 110,2 8549 110,1
Аќпан 6413 7040 109,8 7148 101,5 8593 120,2
Наурыз 6669 7232 108,4 7625 105,4 8791 115,3
Сєуір 6817 7251 106,4 8240 113,6 8582 104,2
Мамыр 6861 7458 108,7 8348 111,9 8852 106,0
Маусым 6974 7241 103,8 8241 113,8 9010 109,3
Шілде 6911 7697 111,4 8780 114,1 9221 105,0
Тамыз 6966 7753 111,3 8710 112,3 9505 109,1
Қырк‰йек 6988 7892 112,9 8758 111,0 9542 109,0
Қазан 7034 8043 114,3 9121 113,4 9775 107,2
Қараша 7082 8115 114,6 9012 111,1 9683 107,4
Желтоќсан 7919 8822 111,4 9876 111,9 10794 109,3
Орташа бір6908 7600 110,0 8470 111,4 9241 109,1
жылға

Халыќ табыстары. Алдын ала мәліметтер бойынша, орта есеппен жан
басына шаққандағы ШҚО халыќтың атаулы аќша табысы (баѓалаумен) 2003 жылы
орташа бір айда 8470 тењгені құрады, ол 2002 жылдан 11,0%, жєне 2001 жылы
22,6% жоѓарыраќ.
Т±тыну баѓаларының озыќ µсу бейнесінде наќты аќша табыстары 2001 жылы
3,2% ќысќарды, біраќ келесі жылдары олардыњ µсуі белгіленген болатын, 2002
жылы 0,6%, 2003 жылы – 3,8%. ШҚО бойынша халыќтың атаулы жєне наќты аќша
табыстары сур. 29. көрсетілген.

Сур.29. ШҚО бойынша халыќтың атаулы жєне наќты аќша табыстары
(баѓалаумен, пайыздарда, алдындаѓы жылѓа).

Т±тынуѓа ќолданѓан орта есеппен жан басына шаққандағы табыстар. 2004
жылы орта есеппен жан басына шаққандағы табыстар ‰й шаруашылыќ ішінара
тексеру нєтижелерімен т±тынуѓа ќолданѓан (орташа жылдық бір айға) 7297
тењгені құрады жєне 2003 жылмен салыстырғанда 12,5%, 2002 жылы – 27,2%
µсті.
Т±тынуға ќолданѓан халыќ табысы, жеке т±тынуына жєне µз µндірісінің
т±тыну µнімдерін ќ±ндыќ баѓалауға ‰й шаруашылыќтармен ж±мсалѓан. Бұл
кµрсеткіштердіњ араќатынасы 2004 жылѓа 84,6% жєне 15,4%, 2003 жылы – 84%
жєне 16% сєйкесінше ќ±раѓан.
Ењбек аќы тµлеу. Халыќтың аќша табыстарыныњ ќ±руы негізінде, жалдама
ењбек табыстарыныњ басымдылыќ ‰лесімен, ењбекті ќызметтіњ табыстары
арқасында (74.7%) болды. Халыќтың ж±мыспен қамтылуы жєне ењбек статистика
бµлімніњ мәліметтері бойынша, ж±мыспен қамтылған халыќтың 61% жуығы
мемлекеттік, мемлекеттік емес ±йымдарда, шаруа қожалықтарында, сонымен
ќатар, жеке тұлғаларды жұмыс істеген. Бұл категорияда ж±мыспен
қамтылғандардың айлыќ атаулы жалақ аќысы 2004 жылы орташа облыс бойынша
деңгейі 17759 теңгені, 2003 жылы – 15933 тењгені, 2002 жыл – 14514 тењгені
құрады. [25, б.105]
Наќты ењбек аќы индексі 2004 жылы 104.3%, 2003 жылы – 99,9% құрады.
Атаулы жєне наќты ењбек аќының µсуіне қарамастан қарастырылып отырған
кезеңдердегі к‰нкµріс минимумының мµлшерімен араќатынасы мәнсіз. Атаулы
орташа айлыќ ењбек аќы к‰нкµріс минимум мµлшерімен араќатынасы, ШҚО бойынша
18-63(58) жастағы халыќ (пайыздарда) сур. 30. көрсетілген.

Сур.30. Атаулы орташа айлыќ ењбек аќы к‰нкµріс минимум мµлшерімен
араќатынасы, ШҚО бойынша 18-63(58) жастағы халыќ (пайыздарда)

Басќаша айтќанда, орташа бір ж±мыс істейтін адам 2004 жылы наќты
азыќты жиынмен 5,7 ж±мыс істемейтін асырауындағы жандарды қамтамасыздандыра
алѓан, 2003 жылы – 5,2, 2002 жыл –5,4.
Экономикалыќ ќызмет т‰рлері бойынша жалдама ќызметкерлердіњ ењбек
аќысының дифференцациясы байќалѓан. Халыќтың ж±мыспен қамтылуы жєне ењбек
бµлімніњ мәліметтері бойынша, ењбек аќының жоғарғы деңгейі ќаржылыќ,
ќ±рылыс, µнеркєсіп жєне транспорт өндіріс ќызметкерлерінде саќталѓан. Бұл
экономика саласында ењбек аќы орташа облыспен салыстырғанда, 1,2-1,4 есе
жоѓарыраќ болды. Бюджеттік ±йымдарда жалдама ењбек аќы төмен, соның ішінде,
денсаулыќ сақтауда, білім беруде, сонымен ќатар ауыл шаруашылығында (орташа
облыс дењгейінен 1,4-2,8 есе аз).
Ж±мыспен қамтылу саласында адамдардыњ мінез-ќ±лыќ стратегиясы жєне
аќша ќаражаттарыныњ түпдерегі сєйкесінше алмастырылады. Үлкен рөлді жеке
ж±мыспен қамтылуға жєне халыќтың кєсіпкерлік ќызметіне бөледі. Дербес
ж±мыспен қамтылудан табыс алатын халыќ ‰лесі өткен жылы 39% құрады, оның
2,7% кєсіпкерлікке келген, ал олар өз кезегінде ж±мыс берушілер болды.

3.3 Тұрғын үйге қол жеткізу коэффициентін жєне халыќтың оны сатып
алуына ќаражаттарды жинақтау м‰мкіндігін есептеу

Тұрғын үйдің орташа ќ±ны жєне орта есеппен жан басына шаққандағы халыќ
табысы негізінде тұрғын үйге қол жеткізу коэффициентін есептеуді 17-ші
кестесінде көрсетейік.

Кесте 17 – Тұрғын үйге қол жеткізу кµрсеткішініњ есебі
1 2 3 4
Жылдар Тұрғын үйдің орташаОрта есеппен жан басына Тұрғын үйге қол
ќ±ны, мың. тењгем2шаққандағы халыќ табысы,жеткізу
мың. тењгежыл коэффициенті
2001 6,38 6,91 0,07
2002 11,26 7,60 0,04
2003 19,24 8,47 0,03
2004 28,76 9,24 0,02

Сур.31. Тұрғын үйге қол жеткізу коэффициенті.

17 – ші кестесінде кµрініп т±рғандай, тұрғын ‰йге жыл сайын ќол
жеткізу қиындап барады, ал халыќтың тµлеу ќабілеті төмендеп барады. Тұрғын
үйге қол жеткізу коэффициенті сур. 31. бейнеленген.
Есеп стандартты 46 ш. м. пєтердіњ ауданымен жєне ‰ш адамнан тұратын
шартты жан±я ‰шін келесі формуламен орындалѓан (4)

Кд = , (4)
мұндағы, Кд – тұрғын үйге қол жеткізу коэффициенті;
Д – орта есеппен жан басына шаққандағы табыс;
N – жан±ядағы адамдар саны;
S – пєтер ауданы,
C – тұрғын үйдің 1 ш. м. орташа ќ±ны.
Біздіњ есептеуімізге сєйкес, егер жан±я барлыќ µз табыстарын бір жыл
ішінде тұрғын үйді сатып алуына баѓыттаса, онда ол қажетті пєтердіњ 13
сатып алу шеді. Тұрғын үйге қол жеткізу коэффициенті тұрғын үй нарығында
халыќтың тµлеу ќабілетінің µзгерісінің наќты тенденциясын көрсеткенімен, ол
шартты жеткілікті болып келеді, себебі, т±тыну шыѓындарын шегерусіз
жан±яның жиынтық табыстары ескереді. Халыќтың наќты инвестициялыќ
м‰мкіндіктерін баѓалағанда, табыстыњ т±тыну шыѓындарынан шамадан асатын
бµлімін ескеру қажет. Сонымен ќатар, тұрғын үй баѓалары ресми статистикалық
цифрларды, µмір с‰руге жарамдысыз т‰рде: алѓашќы µњдеумен, санитарлыќ -
техникалыќ жабдыќтаусыз, бастапқы нарықта сатылуын суреттейтін жаѓдай жєне
т. б. Сайып келгенде, тұрғын үйдің наќты баѓасы т±тынушы үшін µњдеу жєне
жабдыќтау сияқты ќосымша шыѓындарды есепке алғанда жоѓарыраќ болады.
Тұрғын үйді халыќқа сатып алу м‰мкіндігін, тұрғын үйді сатып алуға
қажетті, аќша ќ±ралдарыныњ жинақтау кезеңінің ±заќтыќ кµрсеткішімен
сипаттауѓа болады жєне (5) формуласында көрсетілген. Тұрғын үйді сатып
алуға қажетті аќша ќаражаттарын жинақтау ±заќтығы кесте 18. көрсетілген.

Т = = ,
(5)
мұндағы, Т – жинаќтау кезеңінің ±заќтығы.

Кесте 18 – Тұрғын үйді сатып алуға қажетті аќша ќаражаттарын жинақтау
±заќтығы.
Жылдар Тұрғын ‰йдің Орта есеппен жан басынаАќша ќаражаттарын
орташа ќ±ны, шаққандағы халыќ жинақтау ±заќтығы,
мың. тењге м2 табысы, мың. тењгежыл жылдар
2001 6,38 6,91 14,2
2002 11,26 7,60 22,7
2003 19,24 8,47 34,8
2004 28,76 9,24 47,7

Сур.32. Жинаќтау кезеңінің ±заќтығының ќ±рылымды µзгеруі.

18 – ші кестесінде кµрініп т±рғандай, табысы 6908 тењгені құрап жєне
тұрғын үйдің 1 ш. м. ќ±ны 6378 тењге болған жағдайда, 2 бµлмелі пєтерді
сатып алуға аќша ќ±ралдарын 14,2 жыл ішінде жинақтау ќажет. Жинаќтау
кезеңінің ±заќтығының ќ±рылымды µзгеруі сур. 30. бейнеленген. [26, б.105]
Әрбір жыл сайын ќ±нның µсуімен жинақтау кезеңінің ±заќтығы ұлғайып, ол
тұрғын үйдің халыќқа ќол жетпеуіне әкеледі.
Сайып келгенде, келесі нәтиже шыѓаруға болады:
Қарастырылып отырған кезеңде (2001- 2004 жылдар ішінде) тұрғын йге
баѓалардыњ тез жоѓарылауы байќалған, ол өз уақытында аймаќ µнеркєсібінің
µндіріс қарқынының артумен шарттасылған, халыќтың ж±мыспен қамтылуының
жоѓарылауымен, экономиканың т±раќтануымен, ќаражаттыќ даѓдарыстан шыѓу,
сонымен ќатар орта есеппен жан басына шаққандағы халыќ табысының дењгейінің
мањыздысыз жоѓарылауы байќалады. Біраќ, б±л екі кµрсеткіштіњ µсу
қарқындарын салыстыруѓа болмайды; яғни егер 2002 жылмен 2003 жылды
салыстырсақ орта есеппен жан басына шаққандағы халыќ табысы 10% ‰лкейді (16
кесте), ал тұрғын ‰йдің орташа ќ±ны сєйкесінше 77% µсті (14 кесте). Б±л
мәліметтерге сүеніп, халыќтың тұрғын ‰йді бастапқы нарықта ќосымша
ќаражаттарсыз (қарыздар) алу м‰мкіндігі үлкен емес екенін айтуға болады.
Дєл осылай, орташа статистикалыќ 3 адамнан тұратын жан±яѓа стандартты 2
бµлмелі пєтерді сатып алу үшін 14 жыл ішінде жинақтауды ж‰зеге асыру қажет
(18 кесте).
Біраќ, тұрғын ‰й нарығындағы халыќтың инвестициялыќ м‰мкіндіктерін
наќты баѓалауын тұрғын ‰йге ќажетті аќша ќаражаттарыныњ сомасының жинақтау
кезеңінің ±заќтыќ кµрсеткіштерін ќолдану негізінде алуѓа болады, халыќ
шыѓындарыныњ құрылған ќ±рылымының есебімен, пайдалы активтерге жиналѓан
ќаражаттардыњ инвестициялау шартымен.
Бұл кµрсеткіш постнумерандоны т±раќты рента сомасының µсу формуласын
µзгерту нєтижесінде есептегенге м‰мкіндік туады.
Тұрғын ‰йді сатып алу маќсатында ќаражаттарды n жыл ішінде жинақтап
єрбір жыл соњында пайдалы ќаражаттыќ активтерге R аќша ќаражаттары
инвестициялансын, олардыњ сомасына к‰рделі пайыздарды есептеудің жылдық
ставкасы i есептелінсін. Мезгіл аяѓына ұлғайтылған єрбір салым сомалары (6)
формуласында көрсетіледі

R(1 + i)n-1, R(1 + i)n-2,..., R(1 + i), R,
(6)

Кµрсетілген кері ретте алынѓан ќатар бµлігінде (1+i) жєне R бірінші
м‰шесімен геометриялыќ прогрессияны ќ±райды. Прогрессия м‰шелерініњ саны n
тең. Осыдан жинақталған сома (7) формуласын құрайды
F = = , (7)
Инвестициялыќ талдау тєжірибесінде бұл формула аннуитеттің келешек
ќ±ны атын алды. n табу үшін алынѓан формуланы ќайта ќ±рап (8) формуласын
аламыз

n = log(i+1)·, (8)

F пєтер ќ±ны ретінде алып, яѓни жинақтауға ќажетті (C · S) сомасы
ретінде алып, пайдалы қаржылық активтерге [(Д – Р)· N] жыл сайын жан±ямен
салынатын, аќша ќ±ралдарыныњ сомасын R деп белгілеп, (9) формуласын
шығарайық. Тұрғын ‰йді сатып алу маќсатына қажетті ақша құралдарының
жинақтау мерзімін анықтау, б±л пайдалы актив ќ±ралдарын инвестициялау шарты
орындалса:

T = log(i+1)·, (9)
мұндағы: Т – пайдалыларды ќаражаттыќ активтерге ќаражаттарды
инвестициялау есебімен, жинақтау мерзімі, жылдар;
Р – орта есеппен жан басына шаққандағы т±тыну шыѓындары, тењге;
і – ќаржылыќ активтердің жылдыќ табыстылығы, %.
Тұрғын ‰йді сатып алу маќсатында ќаражаттарды жинақтауда халыќтың
инвестициялыќ м‰мкіндіктерін баѓалауды үш т‰рде орындаѓан болатынбыз:
- жан±я ќ±рылымының µзгеру салдарынан ќаражаттарды жинақтау, біраќ
пайдалы активтерді жинақтау кезењінде саќтайтын ќаражаттарды
инвестициялаусыз;
- жан±я ќ±рылымының µзгеру салдарынан ќаражаттарды жинақтау, пайдалы
активтерді жинақтау кезењінде саќтайтын ќаражаттарды инвестициялау
есебімен;
- жан±я ќ±рылымының µзгеру салдарынан ќаражаттарды жинақтау, пайдалы
активтерді жинақтау кезењінде саќтайтын ќаражаттарды инвестициялау жєне бар
тұрғын ‰йді сату есебімен.

Кесте 19 – Тұрғын ‰йді сатып алу маќсатында ќаражаттарды
жинақтаудың
Өскемен қ. орташа жан±я м‰мкідігінің есебі.
1 2 3 4 5 6 7
Жан±ядағы адамдар санында
Орташа
жан±ѓа
1 2 3 4 5 жєне
одан да
кµп
Орташа статистикалыќ жан±ямен10888 2803 10896 12938 16802 7350
тұрғын ‰йді сатып алуға
ќолданылатын ќаражаттар,
тењге
Жалпы табыс ‰лесі, % 16,8 7,9 19,2 16,8 19,7 12,2
Бастапқа нарықта тұрғын ‰йдің4064 4064 4064 4064 4064 4061
1 ш. м. орташа ќ±ны, тењге.
Қайталама нарықта тұрғын 4045 4045 4045 4045 4045 4045
‰йдің 1 ш. м. орташа
ќ±ны,
тењге.
Орташа ауданы, ш. м:
бір бөлмелі пәтер 33,3 33,3 33,3 33,3 33,3 33,3
екі бµлмелі пәтер 49,2 49,2 49,2 49,2 49,2 49,2
үш бµлмелі пәтер 66,3 66,3 66,3 66,3 66,3 66,3
тµрт бөлмелі пәтер 89,8 89,8 89,8 89,8 89,8 89,8
Бастапқа нарықта тұрғын ‰йді
сатып алу үшін ќаражаттарды
жинақтауға қажетті, жылдар
саны:
бір бөлмелі пәтер 12,4 48,3 12,4 10,5 8,1 18,4
екі бµлмелі пәтер 18,4 71,3 18,1 15,5 11,9 27,2
үш бµлмелі пәтер 24,7 96,1 24,7 20,8 16,0 36,7
тµрт бөлмелі пәтер 33,5 130,2 33,5 28,2 21,7 49,7
19-шы кестенің жалғасы
Бастапқа нарықта тұрғын ‰йді
сатып алу үшін ќаражаттарды
жинақтауға қажетті, жылдар
саны, пайдалы активтерге
жинаќтау кезењінде
ќаражаттарды инвестициялау
есебімен:
бір бөлмелі пәтер 7,5 15,1 7,5 6,8 5,7 9,5
екі бµлмелі пәтер 9,5 17,6 9,5 8,6 7,3 11,6
үш бµлмелі пәтер 11,1 19,6 11,1 10,1 8,8 13,4
тµрт бөлмелі пәтер 12,9 21,6 12,8 11,8 10,4 15,3
Қаржылыќ активтердіњ 15 15 15 15 15 15
табыстылығы, %
Бастапқа нарықта тұрғын ‰йді
сатып алу үшін ќаражаттарды
жинақтауға қажетті, жылдар
саны, пайдалы активтерге
жинаќтау кезењінде
ќаражаттарды инвестициялау
және бар тұрғын ‰йді сату
есебімен:
бір бµлмелі пєтер бар
болғанда:
екі бµлмелі пәтер 4,6 10,7 4,6 4,0 3,3 6,1
үш бµлмелі пәтер 7,5 15,1 7,5 6,7 5,7 9,5
тµрт бөлмелі пәтер 10,2 18,5 10,2 9,3 8,0 12, 5
екі бµлмелі пєтер бар
болғанда:
үш бµлмелі пәтер 4,9 11,2 4,8 4,3 3,5 6,4
тµрт бөлмелі пәтер 8,5 16,4 8,5 7,7 6,5 10,6
‰ш бµлмелі пєтер бар
болғанда:
тµрт бөлмелі пәтер 6,1 13,0 6,1 5,4 4,5 7,8

Сур.33. Халыќтың бастапқы нарықта тұрғын үйді сатып алуға қажетті
қаражаттарды жинақтау м‰мкіндіктері, біраќ пайдалы ќаржылыќ активтерге
инвестициялаусыз.

Сур.34. Халыќтың бастапқы нарықта тұрғын үйді сатып алуға қажетті
құралдарды жинақтау м‰мкіндіктері, пайдалы ќаржылыќ активтердің
инвестициялау есебімен.

Үй шаруашылықтарының таңдаулы тексерулерініњ мәліметтері, жан±яның
т±тыну ќ±рылымы µзгергенде (зергерлік б±йымдарды, қозғалмайтын дүние
мүлікті, ќ±рылыс материалдарды, баѓалы ќаѓаздарды, сонымен ќатар
жинақтауларды жєне т. б. шығындарды шығарғанда) ‰й шаруашылыќтарының жалпы
табыстарыныњ ‰лесі, тұрғын ‰йді сатып алуға жинақтау маќсаттарына
баѓыттауѓа болады, ол 7 — 10% ќ±рады. [27, б.105]
Келтірілген есеп нєтижелері, халыќтың ењ басты бµліміне тұрғын ‰йді
тәжірибе жүзінде ќол жеткіссіз екенін растайды. Дєл осылай, орташ табыстары
бар орташа жан±яѓа бір бµлмелі пєтерді сатып алуына қажетті ќаражаттарды
жинақтау кезеңі 12 жылды құрайды, ал тµрт бµлмеліні — 33 жылдан көп.
Пайдалы активтерге жинаќтау кезењінде ќаражаттарды инвестициялау шарты
бойынша бұл кезең бір бµлмелі пєтер үшін 8 жылға жєне тµрт бµлмелі ‰шін —
13 жылғы ќысќарады. Тіпті жан±яда ќайсыбір тұрғын үйі бар болып, оныњ
мµлшерін бір бµлмге ұлғайту ойы, 5 - 6 жылдан ертерек болмайды.
Есеп 2004 жыл соњына орта статистикалыќ жан±яѓа, орта есеппен жан
басына шаққандағы табысы 113640 тењге немесе 9470 тењге бір адамѓа бір
айына арналып бастапқы тұрғын үй нарығының негізінде жасалды.
Әрт‰рлі табыс дењгейлерінің жєне тұрғын үймен ќамтамасыз етілген
бастапќы шарттары ескеретін, тұрғын үй нарығының халыќтың барлыќ топтарыныњ
инвестициялыќ м‰мкіндіктерін баѓалау үшін болатын. Талдау кµрсеткендей,
орташа статистикалыќ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.