Балалардағы ас қорыту жүйесі бездерінің құрылысының ерекшеліктері

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы
Морфологиялық пәндер кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы: Балалардағы ас қорыту жүйесі бездерінің құрылысының ерекшеліктері

Орындаған: Абдихани Д.С
Тобы: 210А ЖМ
Қабылдаған: Шалкарова Д.М.

Шымкент 2017
Жоспар
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім:
* Асқорыту бездері
* Сілекей бездері
* Бауыр
* Ұйқыбезі
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Асқорыту бездері (көне грекше: glandulae digestoria) -- асқорытуға қажет ферментгерге бай асқорыту сөлін бөлетін бездер. Асқорыту бездерінің сөл бөлетін соңғы бөлімдерін құрайтын безді жасушаларды экзокриноциттер деп атайды. Құрылысы мен орналасу орындарына байланысты асқорыту бездері екі топқа бөлінеді: асқорыту ағзалары қабырғаларында орналасатын ұсақ бездер (интрамуральды бездер) және асқорыту мүшелері қабырғаларынан тыс жатқан ірі (экстрамуральды) бездер.

Қабырғалық интрамуральды ас қорыту бездері -- құрылысы түтікше келген асқорыту ағзаларының кілегейасты негізінде немесе кілегейлі қабықтың өзіндік тақташасында (пластинкасында) орналасады. Олардың жіңішке келген шығару өзектері асқорыту ағзалары қуысына ашылады. Интрамуральды бездерге ерін, тіл, тандай, ұрт, сілекей бездері, қарын (асқазан), дуаденальды (он екі елі ішектік) жөне жалпы ішектік бездері жатады. Ал экстрамуральды ірі асқорыту бездеріне шықшыт (құлақ түбі), төменгі жақ, тіласты сілекей бездері, ұйқы безі және бауыр жатады.
Ауыз қуысының кiлегейлi қабығында шашырап жатқан көптеген ұсақ сiлекей бездерiмен (ерiн, ұрт, таңдай және тiл) бiрге, организмде шығарушы өзектерi ауыз қуысына ашылатын, iрi, қабырғадан тыс орналасқан жұп сiлекей бездерi - шықшыт, жақасты және тiласты (алқым) бездерi кездеседi. Ауыз қуысына бөлiнiп шығатын сiлекейдiң 25% шықшыт безi, 70% жақасты без, 5% тiласты без өндiредi.
Бездер стромасы дәнекер ұлпалардан құралып: бөлiкшелер арасындағы жұқа қабаттардан - жұқа қабықтан таралады, онда iрi тамырлар, жүйкелер, шығарушы өзек және май жасушаларының топтары сақталады; бөлiкшелер iшiндегi дәнекер ұлпалардан-жүйке талшықтарымен қоса жүретін май жасушаларын, көптеген плазматикалық жасушаларды сақтайтын ұсақ тамырлардан тұрады.
Бездердің паренхимасын эпителий түзедi. Гистологиялық жiктеуге сай, барлық сiлекей бездерi - күрделi тармақталған, соңғы бөлiмдер және шығарушы өзектер жүйесiнен тұрады.
Соңғы бөлiмде (portio terminalis) екi түрлi-секреторлы және миоэпителийлi жасушалар болады, пiшiнiне орай, олар - көпiршiктi және көпiршiктi-түтiкшелi болып жiктеледi; бездi жасушаларды құрамына, секрет өндiру сипатына орай - белокты (сiрлi немесе сероциттер), кiлегейлi (мукоциттер) және аралас (алғашқылардан үлкен және айшық құрады) деп бөледi (114 сурет).
Шығарушы өзектер жүйесiне - қосымша өзектер (ductus intercalatus), сiлекей түтiктерi (ductus striatus), бөлiкше аралық (ductus interlobularis) және жалпы шығарушы өзектер кiредi.
Жеке сiлекей бездерiнің құрылысында мына ерекшелiктер байқалады: шықшыт безi (glandulae Parotis, 115, 116 суреттер) - күрделi көпiршiктi тармақталған, таза белокты сiлекей бөледi, оны бездің тек соңғы бөлiмдерi сақтайды, қосымша өзектерi күштi тармақталған, сiлекей түтiкшелерi жақсы дамыған.
Жақасты без (gl. Submaxillare, 117, 118 суреттер) - күрделi көпiршiктi-түтiкшелi тармақталған, аралас сiлекей бөледi, екi түрлi-белокты, аралас соңғы бөлiмдерi болады, қосымша өзектерi қысқа, сiлекей түтiкшелерi ұзын, күштi тармақталады, кеңейген және тарылған бөлiктерi байқалады; тiласты без (gl. sublinguale) - күрделi көпiршiктi-түтiкшелi тармақталған, аралас сiлекей бөледi, үш түрлi-аралас, кiлегейлi, белокты соңғы бөлiмдерi болады, аралас бөлiмдерiндегi жарты айшық жақасты безiне қарағанда жақсы байқалады, оның жасушалары муциндер сақтайды, қосымша өзектер нашар дамыған, сiлекей түтiкшелерi өте қысқа болып келедi.
Эмбриогенездің 8-аптасында құлаққасы безінің бастамасы пайда болады. 10-12-аптада эпителиальді тізбектері, ал 4-6-айда секреторлы бөліктері, нәрестенің 8-9 айына бездің секреторлы өзектері дамиды.
Жақ асты безінің бастамасы 6-аптасында, ал эмбриогенездің 16-аптасында соңғы секреторлы бөліктері, 4-айдан кейін өзектері біліне бастайды. Тіл асты безі ұрықтың 8-аптасында алғашқы бастамасы дамып, 12-аптада эпителиальды секреторлы бөліктерімен өзектері дамиды. Нәрестенің сілекей бездерінің сөлінің құрамы ересек адамдардың секретінен айырмашылығы - шырышы көп болады.
Бауыр (hepar) - организмнiң ең iрi безi. Бауыр iшекте сорылған барлық қоректiк заттарды (лимфа тамырларына түсiп, одан қанайналымға баратын липидтерден басқа) сақтайды, қарын-iшек жолы ағзаларынан ағатын қанды қақпалық көк тамыр (вена) жүйесiнен алып, организмде ерекше орын алады. Қорек заттар бауырда жиналады, өңделедi, қайта түзiлген қосындылармен бiрге қанға бөлiнедi. Бауырға iшектерден, жүйе қанағымынан түрлi уытты, биологиялық белсендi заттар түседi, олар бұзылып, зиянсыз өнiм түрiнде өтке шығарылады. Ол iшекте майды ыдыратуға, көбiктендiруге, сiңiрiлуiне қажет.
Бұл қызметтердiң бәрi бауыр үлпершегiн түзетiн бауыр жасушалары - гепатоциттермен (hepaticocytus) атқарылады.
Бауырдың жұқа дәнекер ұлпадан тұратын қаптамасын сыртынан сiр қабығы жауып тұрады. Бауыр қақпасы аумағында қаптама ағза iшiне енiп, тармақталып, оны бөлiктерге бөледi. Бөлiк аралық қызылтамырлар, көктамырлар, олардың жанында орналасатын өт өзегiнiң тәртiппен орналасуына қарап, бақылайды. Кейiнгi үшеуi триада (trias hepatica, үш ұғым бiрлiгi) құрады. Триада бөлiк аралық шекарада орналасады.
Гепатоциттер - көп бұрышты жасушалар, iрi домалақ ядросы жасуша ортасында жатады. Қос ядросы бар жасушаларда кездеседi. Жас өскен сайын қос ядролы, көпплоидты гепатоциттер саны 80% көбейедi. Цитоплазмасы барлық тұрақты қосындыларға, әсiресе митохондрийлерге бай болады. Гепатоциттер бетi әртүрлi құрылым-қызметке мамандандыру аймағымен сипатталады. Гепатоциттiң өт қылтамырына қараған - өт және синусоидты қан қылтамырларымен байланысқан - тамырлы беттерi болады. Екi бетiнде де микробүрлер байқалады.
Cинусоидты қылтамырлар бауыр тақташасы арасында орналасады, жалғама тор құрады, ол аралас қанды бөлiктер шетiнен ортасына әкеледi (126 сурет). Осы кезде қан құрамы өзгерiп, бауыр көптеген қызметтерiн орындайды. Аралас қанның 70-80% бөлiкке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.