Саяси билік және саяси жүйе

1.Саяси билік түсінігі, мәні және негізгі сипаттары ... ... ... ... ... .3
2. Саяси жүйе ұғымы, мәне құрылымы және қызметтері ... ... ... 7
Негізгі әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

Саяси билік түсінігі, ғылыми анықтамалары және оның көріністері. Қоғамдағы саяси саланың қызметі билікпен байланысты. Билік саясаттың ең өзекті мәселелерінің бірі және ғылымының негізгі зерттеу пәні болып есептеледі.билік адамзат пайда болғаннан бері бар дүние. Оның қажеттіліг туралы ертедегі грек ойшылдары айта бастаған. Биліктің қажеттілігі:
1) Адамдардың әр кезде, барлық жағдайда өз құқықтарын қамтамасыз ету үшін;
2) Қоғамдық қатынастардың негізі болып келетін қоғамдық ережелерді бекіту үшін;
3) Қоғамдағы жасампаздық шаруашылықты қызметін атқару үшін қажет.
Билік әрқашанда жалпыға бірдей үміттену,дәмелену объектісі болған.билік ұғымы саяси ғылыми әдебиеттерде әр түрлі түсіндіріледі. Билік туралы түсінік күнделікті өмірде ғлыми әдебиетте кеңінен қолданылады. Мысалы: философтар ол туралы қоғамдық биліктің объективті заңдылығы. Социологтар әлемдік билік экономистер шаруашылық билік, саясаттанушылар саяси билік,жаратылыстанушылар табиғатқа деген билік, психологтар адамның өзіне деген билік, ата-аналар отбасы билігі: семьядағы билік. Сонымен қатар құқық атқарушы және биліктері туралы түсінік бар.
Қазіргі ғылым әдебиетте биліктің 5 анықтамасы бар:
1. Бихевиористік - анықтама бойынша билік адамға мінез-құлқына әсер етуші мүмкіндігіне негізделген.
2. Телеологиялық – билік белгілі шаралар қолдану құралы ретінде қарастырылады (құдай арқылы).
3. Инструменталистік – билікбелгілі шаралар қолдану құралы ретінде қарастырылады.мысалы: зорлық,күштеу, т.б.
4. Структуралистік – билік жүргізушілер мен бағынушылар арасындағыайрықша бір қатынастың көрінісі ретінде

1. Вебер М.Харизматическое господство\\Социс, 1988, №5
2. Болл Э.Власть \\Полис, 1993, №5
3. БаласағұнЖ.Құтты білік.А.А.,1986
4. Жамбулов Д.А. Саясаттану. Оқулық. –А, 2003
5. Политология. Хрестоматия\сост.проф.Василик В.-М,1999
6. Парсонс Т. Система современных обществ.-М,:1998
7. Нысанбаев Н.үАрын К., Машан М.Эволюция политической системы Казахстана. А., 2001
Қосымша әдебиеттер:
1. Ермеков Р. Власть в обществе\\ Саяса, 2002,№2
2. Карин Е.Т. Саяси жүйенің өмір сүру қабілеті\\ Саясат, 1998,№4
3. Қалиев Н. Тәуелсіз Қазақстанның саяси жүйесі \\ Ақиқат. 2001, №12.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Орал Таңсықбаев атындағы Алматы сәнді қолданбалы өнер колледжі

Реферат

Тақырыбы: Саяси билік және саяси жүйе

Орындаған: Өсімбаева Айнұр
Тексерген:

Алматы, 2012 ж

Жоспар:
1.Саяси билік түсінігі, мәні және негізгі сипаттары ... ... ... ... ... .3
2. Саяси жүйе ұғымы, мәне құрылымы және қызметтері ... ... ... 7
Негізгі әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

Саяси билік түсінігі, мәні және негізгі сипаттамалары.

Саяси билік түсінігі, ғылыми анықтамалары және оның көріністері. Қоғамдағы саяси саланың қызметі билікпен байланысты. Билік саясаттың ең өзекті мәселелерінің бірі және ғылымының негізгі зерттеу пәні болып есептеледі.билік адамзат пайда болғаннан бері бар дүние. Оның қажеттіліг туралы ертедегі грек ойшылдары айта бастаған. Биліктің қажеттілігі:
1) Адамдардың әр кезде, барлық жағдайда өз құқықтарын қамтамасыз ету үшін;
2) Қоғамдық қатынастардың негізі болып келетін қоғамдық ережелерді бекіту үшін;
3) Қоғамдағы жасампаздық шаруашылықты қызметін атқару үшін қажет.
Билік әрқашанда жалпыға бірдей үміттену,дәмелену объектісі болған.билік ұғымы саяси ғылыми әдебиеттерде әр түрлі түсіндіріледі. Билік туралы түсінік күнделікті өмірде ғлыми әдебиетте кеңінен қолданылады. Мысалы: философтар ол туралы қоғамдық биліктің объективті заңдылығы. Социологтар әлемдік билік экономистер шаруашылық билік, саясаттанушылар саяси билік,жаратылыстанушылар табиғатқа деген билік, психологтар адамның өзіне деген билік, ата-аналар отбасы билігі: семьядағы билік. Сонымен қатар құқық атқарушы және биліктері туралы түсінік бар.
Қазіргі ғылым әдебиетте биліктің 5 анықтамасы бар:
1. Бихевиористік - анықтама бойынша билік адамға мінез-құлқына әсер етуші мүмкіндігіне негізделген.
2. Телеологиялық - билік белгілі шаралар қолдану құралы ретінде қарастырылады (құдай арқылы).
3. Инструменталистік - билікбелгілі шаралар қолдану құралы ретінде қарастырылады.мысалы: зорлық,күштеу, т.б.
4. Структуралистік - билік жүргізушілер мен бағынушылар арасындағыайрықша бір қатынастың көрінісі ретінде түсіндіріледі. Яғни ол біреулердің екінші біреулерге ықпал жасауы.
5. Конфликтік - анықтама бойынша игіліктерді,даулы жағдайларды бөлісуді үйлестіру, құрастыру ретінде түсіндіріледі.
Жалпы алғанда билік дегеніміз тап,әлеуметтік топ, мемлекет,жеке адам т.б. тарапынан өзіндік ерік-жігерді іске асырудағы қабілеттіліктермен пайдалана отырып, адамдардың қызметі мен мінез-құлқына бедел күштеу құралдары арқылы әсер ету деп түсінуге болады.
Ғылыми әдебиеттер кеңінен белгіліСаймон деген американ саясаттанушыларының пікірі. Ол билікті былай деп түсінген егер В-ның мінез-құлқын А өз талаптарына бағындыра білсе, онда В- ның үстінен А билік жүргізеді. Яғни билік оның барлық анықтамасында өз ерік жігерін әр түрлі (бедел, заң, күштеу) әр түрлі құралдары арқылы іске асыру тәсілі мен мүмкіндігі ретінде түсіндіріледі.
Қоғамдық қатынаста биліктіңпайда болуы мен жүзеге асырылуына төмендегі бөлшектердің болуы шарт:
1. Кем дегенде билік қатынасының жеке адамда немесе топтан тұратын екі өкілі болуы керек.
2. Билікті жүзеге асыру үшін бағынбаған жағдайда жазалау шараларын қолданылатындығы жөнінде бұйрығы болуы керек.
3. Билікті жүзеге асырушыға билігі жүретін адамдардың бағынуы керек.
4. Бұйрықты берушінің оған құқы бар екендігін айқындайтын қоғамдық ережелердің болуы тиіс. Ол бұл бұрықтың кімге қатнасты болса, биліктің жүргізушіге бағынуға міндеттілігін айқындауға тиіс.
Сонымен билік деп адамдардың не сол адамдардан құрылатын басқа да әлеуметтік және инмтитуционалдық субьектілердің іс-әрекетінің бағытына, сипатына және мінез-құлқына экономикалық, идеологиялық т.б. әр түрлі механизмдер арқылы ықпал ету, қабілет пен мүмкінділік.
Биліктің мәні оның көріністері арқылы белгіленеді - ол: басшылық, үстемдік,бағындыру, бақылау, ұйымдастыру, қадағалау. Осы тұрғыдан алғагда билік - әлеуметтік түрлерді іске асыру құралы.
Саяси биліктің қайнар көздері мен ресурстары.
Билік күрделі қоғамдық құбылыс. Оның құрылымдық бөлшектері болып табылады:
1) Үстемдік мүдде;
2) Осы мүддені танытатын ерік;
3) Мүддені іске асыруды қамтамасыз ететін құралдар.
Оның өзінің белгілері мен қайнар көздері бар. Белгілері:
1) Қоғамдық өмірді реттеушілік монополиялылығы;
2) Қоғамға және жеке адамға мәжбірлеу етудің мүмкіндігі;
3) Үстемдік ықпалының басымдылығы;
4) Билік басқарушылық аппараттарының болуы.

Билік мынандай қайнар көздерге негізделеді: күш, байлық, стстус, ұйым, білім мен ақпараттар.
Саяси биліктің қоғамда жүзеге асыруында әр түрлі құралдарды қамтамасыз етіп, пайдаланады. Ғылыми әдебиеттерде биліктің ресурстары деп атайды. Ғылыми әдебиеттерде биліктің ресурстарын жалпы мынадай түрлерге бөлуге болады:
oo Экономикалық (материалдық қажеттіліктер)
oo Әлеуметтік (статусты өзгертуге арналған құралдар)
oo Күш ресурстары (әскер,қару жарақ, полиция)
oo Ақпараттық (білім және ақпараттық құралдар)
oo Демографиялық (адам-еңтүпкі құрал)

Саяси және мемлекеттік билік,оның ерекшеліктері мен міндеттері.
Саяси биліктің ерекшеліктері:
oo Ол адамдардың үлкен тобының мүддесін қорғайды,ол топтың оғам экономикасындағы ролі басым болады, қоғам сол тап мүддесітұрғысынан басқарылады.
oo Қоғамдағы басшылық көбінесе сол топ өкілдерінің қатысуымен мемлекет арқылы , қоғамдық саяси ұйымдар мен саяси көсемдер арқылы жүргізіледі.
oo Саяси биліктің ерекшелігі арнайы басқаруісімен шұғылданатын ерекше кәсіби топтардың болуы.
Саяси биліктің қасиеттерінің бірі оның ең жоғарғы,басты айқындаушы, шешуші күш ретіндегі ықпалы.Екінші қасиет биліктің иерархиялық сипат алуы. Келесі қасиет үстемдікті шоғырландыруға және монополизациялауға ұмтылу . Саяси билік қоғамда көбінесе мемлекеттік билік арқылы жүзеге асады. Мемлекеттік билік саяси биліктіңбір түрі . Оның ерекшеліктері: 1) Ол белгілі бір территориясында ерекше аппарат арқылы жүргізілетін билік.
2) Мемлекеттік билік өзінің күштеу аппаратына сүйенеді.
3) Мемлекеттік билік монополиялық сипат алады.
Саяси биліктің легитимділігі және билік бөліеу принципі.
Қазіргі демократиялық дамыған елдерде саяси биліктің тұрақтылығы оның легитимділігіне байланысты. Биліктің легетимділігі деп оның заңдылығын айтады.Бірақ оның тек қана заңға сәйкестілігі емес, сонымен қатар билікті қоғамдағы мүшелердің оны өз еркімен қабылдау заңы. Ондай кезде қоғамдағы халық берілген билікке өз сенімін білдіреді және өз еркімен оны қабылдайды. Легитимді биліктің идеалды түрлерін М.Вебер таныған. Ол легитимді биліктің мынадай 3 түрін ажыратқан:
1) дәстүрлі,
2) харизматикалық,
3) легалды рационалдық.
Билік бөлу идеясы ең алғашқы рет жаңа дәуірдің кезеңінде ең әйгілі ойшылдар ұсынылған. Бұл идеяны қалыптастырушы ағылшын ойшылы Джон Локк және әрі қарай толық дамытқан18 ғ. Француз ойшылы Ш.Л.Монтескье болп табылады. Ол саяси биліктің бөлінуін мемлекеттегі биліктің бір қолда болмауымен және оның үш тармағына бөлінуімен түсіндірген: Заң, Атқарушы, Сот билігі.
Себебі билік бір ғана қолда болса, шектелмесе, өзі заң шығарса ,жүзеге асырса және оның жүзеге асуын қадағаласа, онда ондай билік тиранияға айналады, ауысады. Сондықтан қоғамдағы билік жүргізу жағдайындабилік тек қана бір органның қолында болуы мүмкін емес және де халқ билікті өзі жүргізе алмайды. Билік жүргізу белгілі топқа ,ұжымға,органға беріледі. Жан Жак Руссо : ол халық суверинитеті идеясын көтеріп, биліктің түрлерін ажыратқан , ал үш билік сол бір тұтас халық билігінің көрінісін табу деп тұжырымдады. Заң ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.