Ұйымды ішінен басқару позициясы
Ұйымды ішінен басқару позициясы, негізінен, сол ұйым жүзеге асыруға
тағайындалумен және ролімен анықталады. Ішкі ұйымдастыру өмірде басқару
өзінің мақсатына жету ұшін ұйымдастыру ресурстарын қалыптастыратын
бастамалардың үестіруші рольін атқарады. Менеджмент мақсат, құрлым, міндет
ішкі ұймдастыру процесстері, кадырлар, технология, ұйымдастырушылық мәденет
сияқты құрамды бөліктерін өзімен шектеулі ұйлесімді көрсететін ұйымның ішкі
ортамен қәжет болғанда қалыптастырады және өзгертеді. Сонымен қатар ұйымда
болып жатқан функционалды процестермен басқаруды жүзеге асырады.
Ұйымды адамдарға жеке өздері жасай алмағандарын үйымдасқан түрде
жүзеге асыруда мүмкіндік беретін, мақсатқа жету тәсілі ретінде қарастыруға
болады. Мақсаттары – нақты соңғы жағдай немесе топтың бірге жұмыс істей
жүріп жетуге ұмтылудықалайтын нәтижесі. Жоспралау процесі барысында
басқарма мақсаттарды дайындайдыжәне оларды ұйым мүшелеріне хабарлайды. Бұл
процесс өз мне ұйлесірудің қуатты механизімі екенін көрсетеді, себебі ол
ұйым мүшелеріне қандай мақсатқа ұмтылу керек екекнін білуге мүмкіндік
береді.
Ұйымда әр түрлі мақсаттар болуы мүмкін, әсіресе ол әр ұйымдарға
қатысты. Бизнеспен айналысатын ұйымдар спецификалық шектеулер, яғни
шығындар мен алынатын пайда бойынша белгілі тауарларды өндіру мен
қызметтерді орындауға шоғырланады. Олардың міндеттері рентабельдік және
өнімділік деген мақсаттарда бейленеді. Бірақ оларды шығандар алаңдатады.
Сондықтан осы белгілі бюджеттік шектеулердің шегінде нақты қызметтерді ұсын
уретінде келтірілген мақсаттар тізімінде көрініс алады. Коммециялық емес
ұймдардың да әр түрлі мақсаттары болады, бірақ олар әлеуметтік
жауапкершілікке көп көңіл аудару мүмкін.
Ұйымның қайнар элементі – құрлымы. Ұйымның құрлымы ұймда қалыптасқан
қызметтердің түрлері мен рольдерінің бөлінуі,олардың әр түрлі бөлімшелер
шектерінде бірігу, осы бөлімшелер арасындағы байланыстар және бөлімшелердің
бірігуін белгілейді. Құрлымды құрастырудың бастапқы нүктесі жұмысты жобалау
болып табылады. Ұйымда автаномды жұмыс жүйесі қабылдану мүмкін. Оның
негізінде енбектің конверлік түрі, әртүлі модульді формалар, еңбекті
ұймдастырудың бригадалық түрі және т.б.алынуы мүмкін.
Жұмысты жобалау көптеген факторларға байланысты: жұмысты орындау ұшін
қандай мамандық қәжет екеніне өнімнің қандай бөлігін жеке жұмыскер
өндретіндігін, жұмыстың мазмұны қанай мөлшерде жұмыскерге әсер ететіндігіне
соңғы нәтижеден кері байланыстың болуы керек екекнігін және т.б.
байланысты. Жұмыстың жолбалануына ұймның көпшілік жағыдайы байланысты.
Сондықтан менеджмент осыған көңл көп бөлуге және мезгіл сайын жұмысты қайта
жобалауға міндетті.
Ұймның құрылуын құрастырудағы келесі қадам – үнмді өндірістік
арақатынаста болатын және ирархиялы байланысты құрлымдық бөлімшелердің
бөлінуі болып табылады. Менеджмен құрымдылық бөлімшелердің ұйымдық
көлемдерін олардың құқтары мен міндеттерін, басқа бөлімшелер мен арақатынас
және ақпраттық байланыс жұйелері, бөлімшелер алдында мақсаттар қою және
оларды қәжетті ресурстар мен қамтамсыз етілуін анықтауға міндетті.
Ұйымдағы еңбек бөлінісінің тағы бір бағыты – міндеттерді мазмұндау
болып табылады. Міндет дегеніміз алдын – ала жазылған жұмыс, жұмыс сериясы
немесе алдын – ала келісілген мезгілде және алдын – ала белгіленген
тәсілмен орындауға тисті жұмыс бөлігі. Техникалық көзқарастан міндеттер
жұмыскерге жүктелмейді, ол оның маманданумен шектеледі. Басқарманың құрлымы
туралы шешімнің негізінде ұймның мақсатына жетуіне қажетті үлес қосатын әр
бір маман өзіне бір қатар міндеттерді алады. Егер міндет осы тәсілмен және
алдын ала жазылғандай мерзімде орындалса, оннда ұйм жемісті жұмыс істейді
деп есептелінеді. Ұймдастыру міндеттері дәстүрлі түрде үш каатегорияға
бөлінеді. Ол адамдармен, заттармен ақпаратпен жұмыс істеу. Мысалы,
қарапайым зауыт конвейерінде адам жұмысы заттармен жұмыс істеуден тұрады.
Шебердің міндеті – негізінен адамдармен жұмыс істеу. Сол уақыттағы
корпорация казначейінің міндеті – ақпаратпен байланысты.
Менеджментпен құрастырылған және бағытталатын ұйымдастыру процестері
мынадай негізгі кіші процестерден тұрады; байланыс, шешім қабылдау, билік
және әсер ету, қайшылақтарды шешу және т.б.
Ұйымдағы бар байланыстың нормалары мен түрлері ұйым ішіндегі жұмыстар
жағдайына қатты әсер етеді. Бұл ұймдарда байланыстың жазбаша түрі жиі
қолданылады, ал басқаларында – барлық байланыстар негізінен әңгіме түрінде
жүзеге асады. Көптеген ұйымдар осы формалардың қиыстырылуынан қолданады.
Байланыстық процестердің барлық аспектілері басқарудың ықпалы астында
жатыр. Егер ол ұйымдастыру жұмысында тимділікті жоғарлатуға бейімделетін
болса, онда ұйым басқармасының ерекше қамқорлық затын құрайды.
Шешім қабылдау ережелері мен процедуралары бастыс әдебиеттерінде жиі
саясат терминімен бинеленеді, ал бізде механизім ұйыдастыру
дәстүрлері мен спецификасына сәйкес, менеджментпен қалыптасады. Көбіне бұл
процесс байланыстың бар жүйесінен құрылады және әр ұйымда әр түрлі болуы
мүмкін. Жапон фирмалары тәжірибелерінің кең танымалы, оларда шешім қабылдау
төменнен жоғарыға қарай жүзеге асады. Көптеген ұйымдарда шешімдер жоғарыдан
қабылданады, яғни орталықтанған болып табылады. Басқа жағынан, көп жағдайда
төменгі немесе ұйымдасқан ирархияның оперативті өкіл жібермей, жетістікке
жету мүмкін емес.
Жетекшілік ұйымда басқарудың жалпы процесі ретінде басқарманың
техникасы мен әдістерінің көзқарасынан да және басқарушының стилі
позициясынан да менеджментті қызықтырады. Басқарманың әдістері Х және
У озаттыққа жағдайлы көзқарас, басқарма торындағы басқарушылардың
стильдері теория шектерінде кең танымалы. Тиімді ( озаттық )
жетекшілік билікті пайдалану және әсер ету, жеке адамдар, топтық және
ұйымдық қатынастарды шешу білімдерінде құрылады.
Техникалық құралдарды кіргізетін технология ( заттар және әдістер),
оларды қиыстыру және ұйымның шығаратын соңғы өнімін алу үшін пайдалану
менеджмент жағынан ынталы көңіл бөлу заты болып табылады. Басқару
технологияларының сұрақтарын және олардың тиімді қолданылуын шешу керек.
Соңғы кездері күрделі машиналар мен технологиялардың ( ЧПУ, ГПС, роботтар )
пайда болумен менеджменттің міндеттері күрлделі және мәнді болып келе
жатыр, себебі оларды шешу ұйымның жетістікке жетудегі баратын салдары
болуы, бірақ ұйымның ішкі өмірінде олар неготивті процестер алып келуі
мүмкін. Сондықтан қазіргі жағдайларда менеджментті технологияға тек
өнімділікті және тиімділікті жоғарлату көзқарасымен ғана ұйымдастырмауы
тиіс. Өте маңыздысы – жаңа технологиялардың ұйымның ішкі ортасына әсер
етуін де ескеру қажет.
Адамдар әрбір ұйымның негізі болып саналады. Адамсыз ұйым ... жалғасы
тағайындалумен және ролімен анықталады. Ішкі ұйымдастыру өмірде басқару
өзінің мақсатына жету ұшін ұйымдастыру ресурстарын қалыптастыратын
бастамалардың үестіруші рольін атқарады. Менеджмент мақсат, құрлым, міндет
ішкі ұймдастыру процесстері, кадырлар, технология, ұйымдастырушылық мәденет
сияқты құрамды бөліктерін өзімен шектеулі ұйлесімді көрсететін ұйымның ішкі
ортамен қәжет болғанда қалыптастырады және өзгертеді. Сонымен қатар ұйымда
болып жатқан функционалды процестермен басқаруды жүзеге асырады.
Ұйымды адамдарға жеке өздері жасай алмағандарын үйымдасқан түрде
жүзеге асыруда мүмкіндік беретін, мақсатқа жету тәсілі ретінде қарастыруға
болады. Мақсаттары – нақты соңғы жағдай немесе топтың бірге жұмыс істей
жүріп жетуге ұмтылудықалайтын нәтижесі. Жоспралау процесі барысында
басқарма мақсаттарды дайындайдыжәне оларды ұйым мүшелеріне хабарлайды. Бұл
процесс өз мне ұйлесірудің қуатты механизімі екенін көрсетеді, себебі ол
ұйым мүшелеріне қандай мақсатқа ұмтылу керек екекнін білуге мүмкіндік
береді.
Ұйымда әр түрлі мақсаттар болуы мүмкін, әсіресе ол әр ұйымдарға
қатысты. Бизнеспен айналысатын ұйымдар спецификалық шектеулер, яғни
шығындар мен алынатын пайда бойынша белгілі тауарларды өндіру мен
қызметтерді орындауға шоғырланады. Олардың міндеттері рентабельдік және
өнімділік деген мақсаттарда бейленеді. Бірақ оларды шығандар алаңдатады.
Сондықтан осы белгілі бюджеттік шектеулердің шегінде нақты қызметтерді ұсын
уретінде келтірілген мақсаттар тізімінде көрініс алады. Коммециялық емес
ұймдардың да әр түрлі мақсаттары болады, бірақ олар әлеуметтік
жауапкершілікке көп көңіл аудару мүмкін.
Ұйымның қайнар элементі – құрлымы. Ұйымның құрлымы ұймда қалыптасқан
қызметтердің түрлері мен рольдерінің бөлінуі,олардың әр түрлі бөлімшелер
шектерінде бірігу, осы бөлімшелер арасындағы байланыстар және бөлімшелердің
бірігуін белгілейді. Құрлымды құрастырудың бастапқы нүктесі жұмысты жобалау
болып табылады. Ұйымда автаномды жұмыс жүйесі қабылдану мүмкін. Оның
негізінде енбектің конверлік түрі, әртүлі модульді формалар, еңбекті
ұймдастырудың бригадалық түрі және т.б.алынуы мүмкін.
Жұмысты жобалау көптеген факторларға байланысты: жұмысты орындау ұшін
қандай мамандық қәжет екеніне өнімнің қандай бөлігін жеке жұмыскер
өндретіндігін, жұмыстың мазмұны қанай мөлшерде жұмыскерге әсер ететіндігіне
соңғы нәтижеден кері байланыстың болуы керек екекнігін және т.б.
байланысты. Жұмыстың жолбалануына ұймның көпшілік жағыдайы байланысты.
Сондықтан менеджмент осыған көңл көп бөлуге және мезгіл сайын жұмысты қайта
жобалауға міндетті.
Ұймның құрылуын құрастырудағы келесі қадам – үнмді өндірістік
арақатынаста болатын және ирархиялы байланысты құрлымдық бөлімшелердің
бөлінуі болып табылады. Менеджмен құрымдылық бөлімшелердің ұйымдық
көлемдерін олардың құқтары мен міндеттерін, басқа бөлімшелер мен арақатынас
және ақпраттық байланыс жұйелері, бөлімшелер алдында мақсаттар қою және
оларды қәжетті ресурстар мен қамтамсыз етілуін анықтауға міндетті.
Ұйымдағы еңбек бөлінісінің тағы бір бағыты – міндеттерді мазмұндау
болып табылады. Міндет дегеніміз алдын – ала жазылған жұмыс, жұмыс сериясы
немесе алдын – ала келісілген мезгілде және алдын – ала белгіленген
тәсілмен орындауға тисті жұмыс бөлігі. Техникалық көзқарастан міндеттер
жұмыскерге жүктелмейді, ол оның маманданумен шектеледі. Басқарманың құрлымы
туралы шешімнің негізінде ұймның мақсатына жетуіне қажетті үлес қосатын әр
бір маман өзіне бір қатар міндеттерді алады. Егер міндет осы тәсілмен және
алдын ала жазылғандай мерзімде орындалса, оннда ұйм жемісті жұмыс істейді
деп есептелінеді. Ұймдастыру міндеттері дәстүрлі түрде үш каатегорияға
бөлінеді. Ол адамдармен, заттармен ақпаратпен жұмыс істеу. Мысалы,
қарапайым зауыт конвейерінде адам жұмысы заттармен жұмыс істеуден тұрады.
Шебердің міндеті – негізінен адамдармен жұмыс істеу. Сол уақыттағы
корпорация казначейінің міндеті – ақпаратпен байланысты.
Менеджментпен құрастырылған және бағытталатын ұйымдастыру процестері
мынадай негізгі кіші процестерден тұрады; байланыс, шешім қабылдау, билік
және әсер ету, қайшылақтарды шешу және т.б.
Ұйымдағы бар байланыстың нормалары мен түрлері ұйым ішіндегі жұмыстар
жағдайына қатты әсер етеді. Бұл ұймдарда байланыстың жазбаша түрі жиі
қолданылады, ал басқаларында – барлық байланыстар негізінен әңгіме түрінде
жүзеге асады. Көптеген ұйымдар осы формалардың қиыстырылуынан қолданады.
Байланыстық процестердің барлық аспектілері басқарудың ықпалы астында
жатыр. Егер ол ұйымдастыру жұмысында тимділікті жоғарлатуға бейімделетін
болса, онда ұйым басқармасының ерекше қамқорлық затын құрайды.
Шешім қабылдау ережелері мен процедуралары бастыс әдебиеттерінде жиі
саясат терминімен бинеленеді, ал бізде механизім ұйыдастыру
дәстүрлері мен спецификасына сәйкес, менеджментпен қалыптасады. Көбіне бұл
процесс байланыстың бар жүйесінен құрылады және әр ұйымда әр түрлі болуы
мүмкін. Жапон фирмалары тәжірибелерінің кең танымалы, оларда шешім қабылдау
төменнен жоғарыға қарай жүзеге асады. Көптеген ұйымдарда шешімдер жоғарыдан
қабылданады, яғни орталықтанған болып табылады. Басқа жағынан, көп жағдайда
төменгі немесе ұйымдасқан ирархияның оперативті өкіл жібермей, жетістікке
жету мүмкін емес.
Жетекшілік ұйымда басқарудың жалпы процесі ретінде басқарманың
техникасы мен әдістерінің көзқарасынан да және басқарушының стилі
позициясынан да менеджментті қызықтырады. Басқарманың әдістері Х және
У озаттыққа жағдайлы көзқарас, басқарма торындағы басқарушылардың
стильдері теория шектерінде кең танымалы. Тиімді ( озаттық )
жетекшілік билікті пайдалану және әсер ету, жеке адамдар, топтық және
ұйымдық қатынастарды шешу білімдерінде құрылады.
Техникалық құралдарды кіргізетін технология ( заттар және әдістер),
оларды қиыстыру және ұйымның шығаратын соңғы өнімін алу үшін пайдалану
менеджмент жағынан ынталы көңіл бөлу заты болып табылады. Басқару
технологияларының сұрақтарын және олардың тиімді қолданылуын шешу керек.
Соңғы кездері күрделі машиналар мен технологиялардың ( ЧПУ, ГПС, роботтар )
пайда болумен менеджменттің міндеттері күрлделі және мәнді болып келе
жатыр, себебі оларды шешу ұйымның жетістікке жетудегі баратын салдары
болуы, бірақ ұйымның ішкі өмірінде олар неготивті процестер алып келуі
мүмкін. Сондықтан қазіргі жағдайларда менеджментті технологияға тек
өнімділікті және тиімділікті жоғарлату көзқарасымен ғана ұйымдастырмауы
тиіс. Өте маңыздысы – жаңа технологиялардың ұйымның ішкі ортасына әсер
етуін де ескеру қажет.
Адамдар әрбір ұйымның негізі болып саналады. Адамсыз ұйым ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz