Галургияға кіріспе


Пән: Химия
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 77 бет
Таңдаулыға:   

1 - дәріс: Галургияға кіріспе.

Галургия тұз кен орындарының қалыптасуын және құрылымын, тұз ерітінділерінің физика-химиялық қасиеттерін зерттейтін, жеке минералды тұздарды алу және өндірудің технологиялық процестерін жасаумен, сонымен қатар, әртүрлі өнімдерді алумен қатар, тұзды шикізатты кешенді қолдану мәселелерімен айналасады.

Галургия қолданбалы өнер ретінде көне дәуірде пайда болған және ең алғаш оның заңдары тұнбалы ас тұзын алу және табиғи тұзды өндіру үшін қолданған. Галургия тек қана химиямен байланысты емес, ол сонымен қатар, геология, петрография, геохимия, және гидрогеология (тұз кенорындарының пайда болу генезисін және табиғи тұздықтар көздерінің тіршілігін зерттейді), кенорындарын жасау (әсіресе, тұздардың шахталық алу және жерасты сілтіздендіру бөлімдер жағынан) сияқты іргелес ғылымдармен тығыз байланысты. Галургия - (hals - соль, ergon -жұмыс, іс) дәлме-дәл - тұзды іс - минералды тұздарды өндіруге арналған химиялық технологияның бөлімі. Тар мағынада галургияға табиғи тұздардың қайта өнділілуін жатқызады. Галургиялық өндірістің шикізатына теңіз суы және оның құрғақ климат жағдайларында шоғырлануынан пайда болған тұз шөгінділері, сонымен қатар, көлдік және жер асты тұздықтары жатады.

Галургияның қолданбалы мақсаты калийлі, тұзды және сульфатты өндірісті жобалау; тау-химиялық шикізатты: фосфоритті, құрамында магний бар шикізат, натрий сульфаты, табиғи тұздар және т. б. алу және қайта өңдеу өндірісін жобалау болып табылады.

Галургиялық өндіріс өнімдерінің ішінде ең көп үлесті калийлі тұздар және фосфориттер алады. Фосфориттер және калий тұздарының өндіріс өнімдері қажетті минералды тыңайтқыштар болып табылады. Калий жетіспеушілігі кезінде өсімдік әлсіз дамиды, жапырақтары мен түйіндері түседі, ал егер жемістері өссе де, әлсіз дамиды және ұзаққа сақтауға шыдамайды. Фосфор сияқты калий де көкөністер мен жемістерде қант және С витаминнің жиналуына қолайлы әсер етеді. Өсімдіктердің саңырауқұлақты ауруларына төзімділігі артады, оның жеткілікті мөлшерінде жас өсінділердің қатты бөлігі тез әрі жақсы дамиды, яғни ағаштар қысқа суыққа және температура ауытқыларына төзімді болып келеді.

Фосфор өсімдіктер иммунитетінде және ұрпақтардың материалдық белгілерін сақтауда үлкен рөл атқарады, сонымен қоса, дәндерде жинақталады және олардың өсуі кезенде қор ретінде қызмет атқарады. Ол фотосинтез процесінде үлкен рөл атқарады, біртекті жеміс беруге және тез өсуіне ықпал етеді. Галургиялық саланын басқа маңызды өнімі - ас тұзы, көлдік, теңіздік, тұңбалық, сонымен қатар, галитті кенорындарының жер асты ерітіндісінде пайда болатын хлорнатрийлі тұздықтары зауытта буландыру арқылы алынатын айдалған тұз (қайнатпалы) . Бұл тұзды өндіру химиялық және тағам өндірісіне қажетті.

Натрий сульфатының айтарлықтай мөлшері рапада (тұздықта), хлорлы-сульфатты типті тұзды көлдердің су түбіндегі шөгінділерінде және Қара-Богаз-Гол шығанағында бар. Ресейде көп көлемде табиғи натрий сульфатын өндіруші «Кучуксульфат» компаниясы болып табылады - жылына 600 тыс. тонна. Натрий сульфатының негізінен - шыны өндірісі, целлюлоза-қағаз және химиялық өндіріс қолданады.

Магнийді титан тетрахлоридінен металдық титанды тотықсыздандыру үшін қолданады. Сонымен қатар, жеңіл және аса жеңіл қоспа (ұшақ құрастыру, жеңіл көлік өндірісі) алу үшін, сонымен қатар, жарқылдақ және өртегіш ракета дайындау ұшін пайдаланады. Магний таза металл, сонымен қоса, оның химиялық қосылыстары (бромид, перхлорат) аса қуатты сақтақ электрлік батарея өндірісінде қолданады. Магний гидриді - аса сыйымды сутегі аккумуляторының бірі, сутегіні сақтау үшін қолданылады. Магний оксиді және тұздары дәстүрлі түрде медицинада, кардиологияда, неврологияда және гастроэнтерологияда қолданылады. Магнезия (медициналық жаргон) - магний сульфатының гептагидраты MgSO 4 •7H 2 O - спазмолитик, дірілге қарсы дәрі-дәрмек ретінде пайдаланылады (алғашқы медициналық көмек жиындыңында бар) .

Галургияға шикізатты кешенді қолдану тән; мысалы, теңіздік типтік тұздықтардан ас тұзын, натрий сульфатын, магний сульфатын, хлоридін және магний тотығын, бромды алады. Тұзды көлдердің рапасынан, сонымен қатар, соданы, бураны, литий тұздарын алады. Мұнай кенорындарының минералданған суларынан бром мен иод алынады. Табиғи калий тұздарын өндірі кезінде калий хлорид пен сульфатымен қоса магний хлоридін және сульфатын, бром, рубидий мен цезий тұздарын алады.

Галургиялық процестердің теориялық негізі болып тұздардың ерігіштік диаграммасы болып табылады; іс жүзінде натрий, калий және магний хлориді және сульфатымен пайда болған су жүйелері аса маңызды болып табылады, олар Германияда Я. Х. Вант-Гофф және қызметкерлерімен (1897-1908) және КСРО-да Н. С. Курнаков және қызметкерлерімен (1917 жылдан бастап) зерттеген. Курнаков Н. С. есімімен физика-химиялық талдау (ФХТ) жасау да байланысты. Бұл - құрам-қасиет диаграммаларын құру негізінде тепе-теңдік химиялық жүйелердің құрамы және қасиеттерінің арақатынасын зерттеумен айналысатын химия бөлімі. Алынған графикалық модель концентрация, температура, тығыздық және т. б. жүйенің жағдайын және оның құрамын анықтайтын факторлар арасындағы тәуелділікті көрсету қажет. Қазіргі кезде ФХТ заңдары мен ережелерін қолданусыз галургиялық шикізаттың кез келген түрін қайта өңдейтін нақты технологиялық процестерін жасау мүмкін емес. Осылай, ФХТ қолданумен Қара-Богаз-Гол шығанағының тұзды суқоймаларының рапасынан натрий сульфатын алу мәселесі шешілді.

Күрделі тұзды жүйелердің тұздардың кристалдану процесінің кинетикасын зерттеу тұрақты және метатұрақты тепе-теңдіктің және олардың іс жүзінде қолдану жағдайларының ашылуына әкелді.

Тұздарды ажырату үшін галургия буландыру, кристалдандыру, сонымен қатар, флотация, экстракция және т. б. процестерді қолданады. Булану және крситалдану процестері табиғи (арнайы құрылған бассейдерде) жағдайда да, зауытты жағдайында да жүргізіледі.

Қазіргі таңда, бізде де, шет елдерде де 90-95% КСl бар концентратты бөліп алу үшін флотациялық әдісін қолданады. Жақсы еритін тұздардың флотациясының физика-химиялық негіздерін іздеуге ФХТ теориясын және флотацияның таза теориясымен, сонымен қоса, белгілі минералдардың түйіршіктерінен сұраптап алынатын жаңа химиялық заттың синтезінің қосындысын қажет етті. Соның нәтижесінде, сілтілі металдар тұздарының флотация теориясы жасап табылған. Сілтілі металдар тұздарының көп тонналық өндірістерінің дамуы шикізатты алу және өндіру, сонымен қатар, қоршаған ортаны қорғаудың технологиялық процестерін автоматтандыру жайдайларын қамтамасыз ететін датчиктерінің жаңа түрлерін жасау жұмысына ықпал етті.

2 - дәріс: Табиғаттағы минералды тұздар және оларды өндіру тәсілдері.

Табиғи және жасанды дайындалған табиғи тұздардың сулы ерітінділерін жылытып өңдеу негізгі галургиялық әдіс болып табылады. Осы ерітінділерді қыздырып, буландырып және салқындатып, белгілі температурада қазбалы тұздарды олармен өңдеп және араластырып қажетті өнімдер алуға болады. Кейде галургиялық әдісті химиялық терең өңдеумен біріктіреді. Галургиялық өндірістің негізгі өнімдері: натрий хлориді және сульфаты; калий, магний, бор тұздары; бром, йод және олардың тұздары; табиғи сода және басқалар.

Табиғи еритін тұздар тұз кендері немесе табиғи ерітінділер (тұз ерітіндісі, рапа) көл, теңіз және жер астындағы көздер ретінде кездеседі. Тұз кендері мен тұзды көл рапаларының негізгі құрамы натрий, кальций, магний хлоридтері мен сульфаттары, бром, бор тұздары, карбонаттар (табиғи сода) . Қазақстанның территориясында көптеген тұзды көлдер бар, олардың рапасынан натрий, магний, кальций, сонымен бірге бром, бор алынады.

Тұзды кендердің түзілуі

Жер қыртысында және оның бетінде суда ерімейтін әртүрлі минералдар кенімен бірге ерігіш минералдардың кендері бар - қатты шөгінділер түрінде және ерітінді түрінде де кездесетін тұздар. Олардың түзілуіне гидрохимиялық, гидрогеологиялық және климаттық оңтайлы жағдайлар туғанда, бұл кендер жер өмірінің көптеген геологиялық кезеңдер аралығында пайда болған. Бұл кендер көзіне теңіз сулары жатады, олардың тұзынан қазып алынатын тұздардың кенорындары, тұзды көлдер, жерасты тұздықтары түзілген.

Ағынсыз шұңқырда жиналған теңіз суларының булануы кезінде тұздардың концентрациясы ақырындап жоғарылайды. Ұзақ уақыт аралығында түзілген қабаттардағы қаныққан тұздықтардан тұздар кристалданған. Шектеулі ағынмен бірнеше шұңқырдан дәйектілікпен өткен кезде су буланып отырған, осының салдарынан буланудың әр сатысында бөлінген тұздардың құрамына сәйкес әр түрлі құрамды тұзды кендер түзілген. Тұздың қабаттануы қыс мезгілінде тұздықтардың температурасы төмендегенде де жүреді, ол кристалдық фаза құрылымының өзгеруіне алып келеді.

Әр түрлі геологиялық кезеңде дүние жүзілік мұхит суларындағы тұздардың қатнасы мен концентрациясы өзгеріссіз қалмады. Тұздардың кристалдану реті де өзгерген. Түзілген біріншілік кендерді жер асты сулар мен тұздықтармен шайылуы біріншілік тұз шөгінділерінің өзгеруіне және екіншілік кенорындарының түзілуіне алып келді. Ерітінділер мен оларды қоршаған материктік жыныстар арасындағы химиялық әрекеттесу бұл үрдістерде маңызды роль атқарады. Сонымен қатар, тұзды кендердің қалыптасуына және ары қарай өзгеруіне тектоникалық құбылыстар айтарлықтай әсер етеді.

Қазіргі кезде де жүріп жатқан осы үрдістердің барлығы, көптеген ерігіш тұздардың кенорындарының түзілуіне алып келді - тұзды көлдер және оның су түбіндегі шөгінділері, жерастында жиналған тұздықтар және әр түрлі құрамды бір-бірін жапқан тұзды қабаттан тұратын қатты шөгінділер. Геологиялық бұзылмаған аймақтарда орналасқан қатты тұзды шөгінді қабаттар, ондаған және жүздеген метрлермен өлшенетін бірталай аймақта таралған, қалыңдығы әр түрлі жайпақ қабат түрінде шөгеді. Қатты натрий және калий хлоридтері иілгішті болады, соның салдарынан осы иілгіш тау жыныстарының жер бетіне итеріп шығару нәтижесінде түзілген, тұздың формасы күмбез тәрізді кенорындар жиі кездеседі. Бұл тұзды күмбездердің, әдетте сопақ формадағы, ұзындығы 2-3 км және тереңдігі жүздеген тіпті мыңдаған метрге созылады.

Натрий, магний, калий және кальцийдің сульфатты және хлоридті қосылыстары тұзды кендердің негізгі компоненттері болып саналады. Қатты шөгінділерде олар әр түрлі минералдар түрінде кездеседі - жай және күрделі тұздар, сусыз және кристаллогидраттар. Ең көп таралғандар: галит - NaCl, мирабилит - Na 2 4 . 10Н 2 О, тенардит - Na 2 4 , эпсомит - MgSО 4 . 2 О, астраханит - Na 2 4 . MgSО 4 . 2 O; сильвин - КCl, карналлит - КCl . MgCl 2 . 2 О, каинит - КСl . MgSO 4 . 2 O және басқалар.

Қазбалы тұздар кендерін қазып шығару.

Тау-кендік қазып шығару. Бұрын қалыптасқан қатты кендерден тұздарды шығару, жай тау-кен жұмыстарымен жүргізіледі. Мұндай жолмен жер қойнауынан тас тұзын, тенардитті, калийдің шикі тұздарын: сильвинитті, карналлитті, каинит және басқаларды шығарып алады.

Тұз қабатының беткі горизонты азғантай тереңдікте болғанда, оны ашық әдіспен қазып шығаруға болады. Мұндай жағдайда карьер немесе разнос жасайды, яғни беткі қабаттағы жынысты алып тастап, тұзды шығарып алады. Ірі шығару жұмыстарында бұл мақсат үшін экскаваторлар, жүкарбасы немесе тракторлы тягасы бар скреперлер, механикалық күректер және басқада механизмдерді қолданады. Әдетте тұз қабатын алдын-ала механикалық немесе жару әдісімен қопсытады.

Тереңде шөгілген үлкен тұз қабаттары үшін ашық қазып алу әдістері қолданылмайды. Сонымен қатар, бұл әдістің кемшілігі: тұздардың шаңмен ластануы, әсіресе атмосфералық жауын-шашынмен және топырақты сулармен араласуы. Сондықтан тереңде орналасқан кенорындарды, әдетте жерасты әдісімен шахталы жолмен галерея немесе камерадан тұзды ойып алып шығарады. Жерасты камераларын жасағанда кең ұңғымаларды штрекұңғымалы комбайндармен, қашап омыратын үңгігіш машинамен; ұңғыны - ұрып бұрғылау машиналарымен; тұзды ойып алып артуды - скреперлі қондырғылармен іске асырады; үлкен шахтада тұзды жоғарыға шығару үшін жерасты вагонеткалы электропойыздарды және лифттарды қолданады.

Жерасты шаймалау

Жер астындағы сулар жер қойнауындағы тұз қабатына сіңіп, оны шайып табиғи жерасты тұздығын түзеді. Тұздарда өңдеудің көзі болып табылатын мұндай тұздықтарды құдық немесе бұрғылы ұңғы арқылы жер бетіне шығарады. Қатты түрге қарағанда тұздық түрінде тұздарды бөліп алу оңай және арзан, әсіресе бұл тұзды әрі қарай ерітіндіде өңдеуге ыңғайлы. Сондықтан, көп жағдайда тұзды жыныстардан тұзды жерасты шаймалауды жүргізу орынды болады. Бұл әдіс алынатын тұздықтың құрамына әсер етуге мүмкіндік бермейді және сондықтан жер қойнауынан тек қана ас тұзын алуға кең қолданады.

Минералды тұздардың химиялық технологиясында жерасты шаймалауды әр түрлі әдістермен жүзеге асырады: сумен үздіксіз суару және тұзды қабаттағы жерасты камераларын біртіндеп сулау немесе камераны сумен басу; түзілген концентрлі тұздықты насоспен тартып шығарады. Қазіргі кезде бұрғы ұңғысы арқылы шаймалаудың заманауи әдістерін қолданады. Диаметрі 150-250 мм болатты құбырларды жағалай колонналы бекіткен ұңғымаға диаметрі кіші (75-100 мм) құбырларды орнатады. Осы құбырлардың бірі арқылы жоғарғы қысымды (20-25 ат) ортадан тепкіш насос көмегімен тұз қабатына суды айдайды. Ол тұзды ерітеді және басқа құбыр арқылы тұздық түрінде жоғарыға шығарылады. Ұңғыма екі түрлі режимде жұмыс істейді - қарсыағынды, бұл кезде сыртқы құбыр арқылы суды береді, ал ішкі құбыр арқылы тұздық жоғарыға көтеріледі (сурет 1) және тікағынды, мұнда ішкі құбыр арқылы су беріледі, ал сыртқы құбыр арқылы тұздық сыртқа айдалады.

Сурет 1 - Қарсы-ағында жұмыс істейтін бұрғылы тұздықты ұңғыма арқылы тұз қабатын шаймалаудың сызба-нұсқасы.

Ұңғыманың тереңдігі және оған беретін судың қысымы тұз қабатының немесе жерасты тұздық көзінің орналасу тереңдігіне байланысты. Ұңғыманың өнімділігі 1 сағатта 10-25 м 3 тұздық болады. (Кейде ұңғымаға суды өздігінен ағызады; бұл жағдайда су қысымы төмен болғандықтан тығыздығы жоғары тұздық бетке көтеріле алмайды, сондықтан оны су мен тұздықтың тығыздықтарының айырмасы анықталған деңгейге дейін ұңғымаға түсірілген тереңдік насоспен айдайды) .

Бұрғылы ұңғыма арқылы түзілген тұз қабаттарын сумен шаю кезіндегі камера, біртіндеп төңкерілген конусты формаға ұқсай бастайды, себебі, табиғи конвекция нәтижесінде бүйір жағы, әсіресе камераның төбесі, қаныққан тұздықпен және механикалық қоспалар шламымен толған түбіне қарағанда жылдам ериді.

Сондықтан бүйір жағы ойық болады да, ары қарай шаймалауға кедергі жасайтын бос жыныс қабатымен басылады. Тұздықтың түзілу қарқындылығы төмендейді, егер түзілген конустың бұрышы 30-40° жетсе, ұңғыманың жұмысын тоқтатады. Осының нәтижесінде мұндай әдісті пайдалану кезінде кенорын қорының 5-15 %-ы ғана қолданылады.

Ұңғымаларды пайдалану, сонымен қатар құрамдастырылған қарсыағынды-тікағынды әдіспен іске асады. Бұл жерде негізгі саты тікағынды, тұз қабатын «сумен шайып», көп мөлшерде тұздықтың түзілуі; қарсыағынды саты кезінде ұңғыманы «сумен жуу» ерімейтін қалдықтың көп бөлігінің алынуымен жүреді. Ұңғыманың ішіндегі ағындар бағытының алмасу кезеңінің ұзақтығы, мысалы «сумен шаю» және «сумен жуу» режимдерінің ұзақтығының қатнасы 7:1-ден 3:1-ге дейін аралықта 2 сағатқа тең болады.

Сатылы шаймалау прогрессивті әдіс болып табылады, әсіресе құрамында көптеген ерімейтін қалдықтары бар тұз қабаттарын өңдеу үшін. Бұл жағдайда алдымен үңгі, яғни жайпақ қуыс формада емес, төбесі төмен қараған конусты формада шаяды. Одан кейін судың беру деңгейін көтере отырып және тұздықты алу деңгейін өзгертіп, тұзды сатылы ерітеді, сонда шаймалау камерасының формасы іргесі воронка және төбесі күмбез тәрізді цилиндрге ұқсайды. Ерімейтін қалдықтар камераның төменгі жағында жиналады.

Тұз қабатына суды беруді және тұздықты жоғарыға айдауды әртүрлі ұңғымалармен жүргізеді - біреуімен суды жібереді, екіншісімен тұздықты айдап шығарады. Мұндай топтық жүйеде ұңғыманы пайдалану тұзды бөліп алу коэффициенті әсіресе қабаттардың жату бойынша қорды тізбекті өңдеу және жоғарғы қабаттағы тұздарға суды беру үшін шаймалау кезінде пайда болған ойылған шұңқырларды қолданған кезде өседі. Бұл сужинағыш ұңғымалардың санын қысқартуға және берілетін судың мөлшерін едәуір арттыруға мүмкіндік береді.

Жерасты шаймалау кезінде пайда болған қуыс камера төбесінің құлауына, тұз жыныстарының түсуі және опырылуы себеп болуы мүмкін. Сондықтан тұзды бөліп алудың бұл әдісін тек жер қыртыстарының қабаттары берік болғанда ғана қолданады.

Өздігінен тұнған тұздарды алу. Көл рапасынан және көлтабанда кристалданатын, күннің жылуының әсерінен судың булануының (NaCl) немесе қыс кезеңінде рапаның салқындау нәтижесінде өздігінен тұнған тұздарды (NaCl, Na 2 SO 4 . 10H 2 O) алу ең тиімді әдіс болып табылады.

Өздігінен тұнған тұздарды қолмен және механикалы әдістермен алады. Тұздарды қолмен алу әдісі ауыр қол күш еңбегін қажет етеді. Сондықтан ірі тұз кәсіпшілігінде үлкен тұз қабаттарынан тұзды алу үшін тек қана механикалық әдістерді қолданады: скреперлерді, трактор тиегішті, бульдозерлерді, бір- немесе көпожаулы экскаваторларды, тұзтартқыштарды қолданады. Рапа қабатының қалыңдығы кемінде 0, 5 м болғанда тұзтартқыштарды қолданады. Олар теміржол платформаларында құрастырылады.

Тұздықтарды өңдеудің бассейіндік әдісі. Бассейн көмегімен тұз көлдерінің рапасынан және көлтабаннан тұзды алу, ондағы рапаның табиғи булануы немесе салқындауы және тұздардың кристалдануы бассейіндік деп аталады. Бассейн ретінде, сонымен қатар көлге жақын орналасқан табиғи ойықтарды қолдануға болады. Бассейн орналасқан жердің сүзгіштік қабілеті өте аз болу керек, себебі тұздық жерасты сумен араласпауы және топыраққа сіңіп кетпеуі керек.

Жергілікті климатты, топырақтың шарттарын, рапаның құрамы мен концентрациясын ескеріп, кәсіпшіліктің үлкендігіне қарай бассейннің көлемін таңдайды. Тұзды қолмен сындырған кезде тікбұрышты формалы бірнеше кішігірім бассейіндерге (1-4 га) бөледі. Үлкен көлемді бассейіндерде жел толқынды күшейтіп, тұз қабатын ашып, біркелкі тұнуына кедергі жасайды. Тұзды механикалық сындырғанда бассейіндердің арасындағы тосқауылдар механизмдердің жұмыс жасауына кедергі жасайды, сол себепті тұндырғыш бассейіндердің көлемі үлкен болу керек. Дайындауыш (тұндырғыш) және қосымша бассейіндер көлемін қосқанда, тұндырғыш бассейндермен бірдей болады. Бір бассейіннен екінші бассейінге рапаны айдау науа және арық арқылы рапаайдағышпен жүргізіледі.

Бассейіндік кәсіпшіліктің өнімділігін анықтайтын негізгі фактор рапаның булануы болып табылады. Рапа суға қарағанда баяу буланады, себебі су бетіне қарағанда тұздықтың бетіндегі су буының қысымы төмен. Буланған рапа қабатының биіктігі сондай шарттарда буланған судың биіктігіне қатнасы рапаның буланғыш коэффициенті деп аталады. Буланғыш коэффициент шамасы әрқашанда бірден төмен болады; ол рапаның құрамы мен концентрациясына байланысты, сонымен қатар климат пен ауа райына және әртүрлі жағдайда буланған бір рапа үшін әртүрлі болуы мүмкін, мысалы ауаның әртүрлі ылғалдылығында. Рапа ауадан ылғалды сіңіріп алған кезде буландырғыш коэффициенті теріс шама болуы мүмкін.

3 - дәріс: Минералды тұздардың өндірісіндегі типтік үрдістер мен типтік технологиялық сызба-нұсқасы. Минералдық тұздардың өндірісі 2 негізгі үрдістен тұрады: табиғи тұздарды тауып өндіру және табиғи шикізаттан немесе шикізаттың басқа түрінен минералдық тұздарды алу. Табиғи ерігіш тұздарды қазып шығару және өңдеу ( галургия ) бірнеше үрдістерге негізделген: шаю (сілтісіздендіру), буландыру, кристалдау және табиғи тұз ерітініділерін өңдегенде, сусыздандыру. Осы әдістерді қолдану арқылы тұздар жүйесін жеке дара тұздарға бөлуге мүмкіндік туады.

Тұздарды синтетикалық әдіспен алуда бастапқы материал ретінде негізгі химиялық өндірісінің жартылай өнімдері немесе әртүрлі өндірістердің қалдықтары пайдаланылады. Тұздардың синтезі бейтараптау реакцияларына негізделген. Мысалы, маңызды азот тыңайтқыштарын қышқыл мен негізден осылайша алады. Көптеген тұздарды басқа өндірістердің қосымша өнімі ретінде алады. Мысалы, нефелиннен глинозем өндіргенде қосымша өнім ретінде поташ пен соданы алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пролог негіздері
Қаржылық және басқарушылық есептердің салыстырмалы мінездемесі
ЖОСПАРДЫҢ АЛҒАШҚЫ НҰСҚАСЫН ЖАСАУ
Ғылыми жұмыс кіріспенің жобасы
Эссені жазу кезеңдері
Білім берудегі жаңа үрдістер
Модульдік оқыту технологиясының оқушыларды дамытуға ықпалы
Қағанаттар атауы техникасымен топқа бөлу
Өндірістік сабақтарың ұйымдыстыру
Эссе элементтері
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz