Техно- Астана интернет-дүкенін жобалау
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
Қазіргі таңда дүниежүзілік компьютерлік интернет желісі 20 - ғасырдың
90-жылдары компьютердің дамуына Internet және World Wide Web жүйелері
үлкен әсерін тигізгені барлығымызға мәлім. Қазіргі кезде осы бағытта да
компьютер өте үлкен қарқынмен дамуда. Оперативті ақпаратты алудағы негізгі
құрылғының бірі болуда. Internet желiсi - бүкiләлемдiк тор-WWW [World Wibe
Web]. Берiлген тор құжатттардың өзара бiр-бiрiмен байланысы ретiнде
берiледi. Өзіміз білетіндей Internet желісі түрлі сайттардан тұрады.
Сайттарды пайдалана білумен қатар оны құра білуде қажет. Ол әрине көптеген
жұмыстарды қажет етеді, ең бастысы ол не мақсатта құрылып жатыр? Әрбiр Web-
сайт тексттен, суреттерден, видео үнтаспаларынан тұруы мүмкiн. Мұндай
сайттар ғаламшардың кез-келген нүктесiндегi компьютерде болуы мүмкiн. WEB-
тiң негiзгi қызметi- қажеттi ақпаратты шапшаң түрде кірiп көру, жинастыру
және де оны экранға шығаруды ұйымдастыру. Гипермәтiндi сiлтеме-келесi
беттермен байланысты қамтамассыз етедi. Сiлтеменi тышқанмен шертiп сiз
келесi WEB-сайтқа өте аласыз. WEB-сайтты бiз келесi бағдарламалар арқылы
көру мүмкiншiлiгiне ие бола аламыз: Microsort Internet Explorer [Майкрософт
Интернет эксплорер], Netscape Navigator [Нетскейп навигатор],
Mozilla[Мозилла], Opera[Опера]. Бұл бағдарламалардың артықшылығы сайтты
сiлтемелер немесе адрестер арқылы бейнелеп көрсетiп бередi және де дискiге
сақтай алатын мүмкiншiлiгi бар.Соңғы жылдары компьютерлік техниканың жедел
дамуына байланысты сайт құруға арналған бірнеше программалар шықты.
HTML-тілі құжаттардың құрылымын суреттеу үшін берілетін командалық
қарапайым тегтерден тұрады. Жұмысы - құжат тақырыптарын белгілеу,
гипермәтінге белгілер орнату. Ал PHP тілі сол HTML-тілі жасай алмайтын
мүмкіндіктерді жасай алады, яғни сайт бетіне процедуралық бағдарламалау
жолын ұсына алады. Алғашында PHP тілі онша таныс болмаған мен қазір оның
құдыреті кез келген сайт құру тілдерінен асып түседі.
Ғаламтор желісінің таралуымен байланысты әртүрлі тауарлармен сауда
жасайтын электронды дүкендер пайда болды. Қарапайым дүкендермен
салыстырғанда олардың сауданың берілген саласындағы кірістердің өсуіне
септігін тигізетін артықшылықтары көп.
Интернет-дүкендер – бизнесті сәтті жүргізуге арналған аз шығынды және
жоғары тиімді құрал. Қарапайым дүкендерге қарағанда, ғаламтор-дүкендер
тәулігіне 24 сағат, аптасына 7 күн ашық, кез келген қолданушыға әлемнің кез
келген нүктесінде қол жетімді және ғимараттарды жалға алуға қажетті қаржы
шығындарын қажет етпейді, қызметтерге кететін шығындарды әжептеуір
азайтады.
Интернет-дүкенді құру компанияларға тауарлар мен қызметтер нарығындағы
өзінің ұстанымдарын нығайтуға және жаулап алуға, сауда белгісінің
әйгілілігін арттыруға және клиенттік қорын көбейтуге көмектеседі. Басқа
сөздермен айтқанда, Интернет-дүкендерді құру оның иелеріне жақсы пайда алып
келеді.
Қазіргі таңда Қазақстанда сауда фирмаларының арасында Интернет-
дүкендер көпшілікке танымал болуда. Статистика соңғы бірнеше жылдары
Қазақстандағы электронды коммерция жаңа сапалы деңгейге көшкендігін
дәлелдейді. Ғаламтор қолданушыларының саны өсті, жаңа Интернет-дүкендер
ашылды, ал дәстүрлі дүкендердің көбісі өз бизнестерін желіде қайталауға
асықты. Дегенмен оның қалай болу керектігін, оның тиімділігін қалай
қамтамасыз ету керектігін және оны құру мен қызмет көрсету кезінде кеткен
шығындарды қалай есепке алу қажет екендігін көбісі дұрыс білмейді.
Интернет-дүкен – бұл жақсы құрылымды және қызықты сипатталынған
сұрыптамасы бар дүкен ғана емес, оның клиенттеріне қызмет көрсетудің жоғары
сапасы ғана емес, сонымен қатар, бұл сыртқы жағынан тартымды безендірілуі
бар дүкен. Ыңғайлы навигациясы мен іздестіру жүйесінен бастап,
тапсырыстардың интуитивті-түсінікті жүйесіне дейінгі клиентте сауда жасауға
көмектесетін ерекшеліктер мен майда-шүйделердің жиынтығы, бұл клиенттің осы
ғаламтор-дүкенге қайта-қайтадан міндетті түрде келетіндігіне кепіл болады.
Электронды дүкендер қарапайым дүкенді ұстауға кететін шығындарды
үнемдеп, өндірушінің ұсталым шығындарын айтарлықтай азайтады, өткізу
нарығын кеңейтеді, сонымен қатар сатып алушының мүмкіндіктерін де – кез
келген тауарды кез келген елде, кез келген қалада, кез келген жылы, кез
келген уақыт мезгілінде, кез келген уақытта сатып алу мүмкіндігін
кеңейтеді. Бұл электронды дүкендерге қарапайым дүкендермен салыстырғанда
сөзсіз артықшылығын береді. Бұл сәт өндірушілердің қарапайым саудадан
электронды саудаға көшу кезінде маңызды болып табылады. Сол себепті
ғаламтор желісінде мұндай Интернет-дүкендерлді құру қазіргі уақытта өзекті
мәселелердің бірі болып табылады.
Дипломдық жұмыс мақсаты – қазіргі заманғы веб-құралдарды қолдана
отырып, Техно-Астана техника дүкені үшін веб-қызметін әзірлеу.
Дипломдық жұмыс мақсатына сәйкес келесідей есептер қарастырады:
– пәндік облысқа талдау жасау;
– әрекет етуші отандық веб-сайттарға шолу жасау;
– техникалық тапсырма құру және бағдарламаның функционалды
тағайындалуын сипаттау;
– электронды жабдықтар үшін интернет-дүкенің әзірлеу;
– жобаның экономикалық тиімділігін негіздеу.
Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізін өткізу жүйесіндегі
заманауи ақпараттық технологияларды қолдану. Интернет-дүкендерді құру
мәселелері бойынша отандық және шетелдік авторлардың тәжірибелік
әзірлемелері мен заманауи теориялық тұжырымдамаларын құрайды.
Зерттеу нәтижелерінің тәжірибелік маңызы дипломдық жұмыстың
жаңашылдығын құрайтын негізгі қағидалар Интернет-дүкендерді құрудағы сауда
кәсіпорынының стратегиясын қалыптастыру бойынша нақты ұсыныстарға
келтірілді.
1 Талдау бөлімі
1. Пәндік аймақтың сипаттамасы
Интернет – үлкен және кіші компютерлік желілердің бірігуі ғана емес,
сонымен қатар олардың бүкіл әлемдік ақпараттық кеңістіктегі қызметі болып
табылады. Бұл қызметтер ақпарат алмасудың әр түрлі хаттамаларына
негізделген және сәйкесінше олармен жұмыс істеу үшін әр түрлі бағдарламалық
жабдықтаулар пайдаланылады. Интернет сөзінің мағынасында оның ең танымал
қызметтерінің біреуі World Wide Web пен түсіндіріледі. Интернет желісіндегі
ақпарат осы қызметтің форматында орындалса, онда ол Web парақтар түрінде
болады. Web парақтар кез келген түрдегі мәліметтер: мәтіндер, сілтемелер,
графика, дыбыс, видео, анимациялар т.с.с тобынан тұратын комплекстік
құжаттар болып табылады. Интернеттің өмірге келуі адамзат тарихында
коммуникациялық технологияның дамуына негіз бола алады деп толық сеніммен
айта аламыз. Өйткені қазір жаста кәрі де өзіне керекті затты сатып алу үшін
немесе білім алу үшін, адамдармен араласу үшін, керекті құжат немесе затты
іздеу үшін т.с.с көптеген қызметтерді пайдалану үшін интернетке барады.
Осыдан бірнеше жыл алдын Тим Бренерс-Ли дің ой туындысының нәтижесінде
интернет сөзі қолданысқа енді және әлемді қарапайым гиперсілтемелер арқылы
біріктіре алды. Соның нәтижесінде бірнеше дамушы елдердің экономикасы
қарқынды түрде дамыды. Сондықтан Тим Бренерс-Ли ді интернеттің атасы деп
атауға да болады.
Бастапқыда веб-сайттар статикалы құжаттар жиынтығынан тұрады. Қазіргі
шақта құжаттардың басым бөлігі динамикалық және интерактивті сипатқа ие.
Ақпараттық жүйелер бойынша интерактивтілік деп ақпараттық-
коммуникативті жүйенің арнайы адамның араласуынсыз тұтынушының әрекеттеріне
белсенді және сан-салалы жауап қайтара алу қасиеті танылады.Көбіне
интернеттегі әрбір жеке сайт жеке бір домендік атауға ие.
Ғаламдық торда олар осы домендік атаулар арқылы дараланады. Алайда
басқа да варианттар болуы мүмкін: кейде бір сайт бірнеше доменде немесе
бірнеше сайт бір домен астында болуы мүмкін.
Веб-сайттарды сақтауға арналған аппараттық серверлер – веб-серверлер
деп аталады. Ал оны сақтау қызметі – веб-хостинг деп аталады. Бұрын әрбір
сайт өзінің жеке серверінде сақталатын болса, Интернеттің дамуына және
серверлердің технологиялық жетілдірілуіне байланысты бір компьютердің
өзінде сансыз сайтты сақтауға болады (виртуалды хостинг). Қазіргі таңда бір
ғана сайтты сақтауға арналған серверлер – бөлінген серверлер деп аталады.
Сондай-ақ бір сайт бірнеше серверде түрлі адрестер бойынша қол жетімді бола
алады. Бұл жағдайда түпнұсқалы сайттың көшірмелері айна (зеркало) деп
аталады. Мұнымен қатар сайттың офлайндық нұсқасы бар. Сайттың мұндай
көшірмесін кез келген компьютерде компьютерлік желіге қосылмастан және
серверлік бағдарламаны пайдаланбастан ашып, қарай беруге болады.
Сервистің қол жетімділігі бойынша:
– ашық – барлық сервистер кез келген тұтынушыға толықтай ашық;
– жартылай ашық – ашу үшін тіркелу керек (негізі - тегін);
–жабық – ұйымдардың қызмет сайттары (оның ішінде – корпоративтік
сайттар), жеке тұлғалардың сайттары. Мұндай сайттарға рұқсат шектеулі
адамдарға беріледі.
Мазмұнына байланысты:
– статикалы – мазмұны алдын-ала даярланады. Тұтынушыға ақпарат
серверде қалай сақталса, сол күйінде ұсынылады;
– динамикалы – мазмұны арнайы скриптер (бағдарламалар) арқылы түрлі
көздерден белгілі бір мәліметтер негізінде жинақталып отырады.
Тұлғалық орналасуына байланысты:
– локалды (шектеулі) – локалды желілер шеңберінде ғана қолжетімді. Ол
сайттар корпоративті ұйымдарға тиесілі болуы да немесе провайдердің
шектеулі желісіндегі жеке тұлғалардың сайттары да болуы ықтимал;
Ақпарат беру схемасы, оның мөлшері мен шешетін міндеттер санатына
байланысты веб-ресурстардың келесі түрлерін атауға болады:
– бизнес иелерінің Интернет-өкілдіктері (интернетке әрдайым тікелей
тәуелді емес сауда жүргізу мен қызмет көрсету);
– деректеме (визитка) сайты – сайт иесі (ұйым немесе жеке кәсіпкер)
туралы жалпылама ақпарат береді (қызмет түрі, тарихы, прайс-парақ, байланыс
мәліметтері, жету схемасы). Мамандар өз түйіндемесін (резюмесін)
орналастырады. Яғни, сайт деректеме ретінде қызмет атқарады;
– өнім каталогы – каталогта ұсынылатын тауарлар мен көрсетілетін
қызметтердің деректі суреттемесі, сертификаттар, техникалық және
тұтынушылық мәліметтер, сарапшылардың сын-пікірлері және т.б.
орналастырылады. Мұндай сайттарға тауарқызмет туралы әдетте
прайс-парақтарға сыймайтын ақпараттар басылады;
– интернет-дүкен (магазин) – каталог бойынша кез келген тұтынушы өзіне
қажетті өнімге тапсырыс бере алатын веб-сайт. Мұнда есеп айырысудың үстелме
төлем немесе есеп-шотты факс арқылы жіберуден бастап карточка арқылы
есептесуге дейін кең түрлері пайдаланылады;
– промо-сайт – нақты бір сауда маркасы немесе өнімге арналған. Онда
бренд туралы, жарнамалық акциялар (конкурстар, викториналар, ойындар және
т.б.) жайлы толыққанды ақпарат орналастырылады;
– квест-сайт – өзара байланысты логикалық жұмбақтарды сатылай кезекпен
біртіндеп шешу бойынша жарыс ұйымдастырылған сайт [1].
Ақпараттық ресурстар:
– тақырыптық (тематикалық) сайт – белгілі бір тақырып жөнінде
толыққанды ақпарат орналасқан веб-сайт;
– тақырыптық портал – белгілі бір тақырып жөнінде толыққанды ақпарат
беретін өте ауқымды веб-ресурс. Порталдар тақырыптық сайттарға ұқсас
болғанымен қосымша тұрғыда тұтынушылармен өзара байланыс орнатуға мүмкіндік
береді (форумдар, чаттар арқылы тұтынушылардың тіршілік ортасын
қалыптастырады);
– веб-сервис – әдетте тұтынушының тікелей Интернет желісіне байланысты
нақты міндеттерін шешеді;
– іздестіру сервистері – мысалы, Яндекс, Google және т.б.;
– пошталық сервис;
– веб-форумдар;
– блогтық сервис;
– видео сақтау – мысалы, YouTube, RuTube;
– жарнама тақтасы;
– сайттар каталогы – мысалы, Open Directory Project;
– тұтынушыға қатысты;
– қызығушылық тудырушы сайт;
– тұтынушыға енжар.
Интернет-орта қазіргі заманғы қоғам үшін, оның ішінде мемлекеттік
салада, ақпарат көзінің аса маңызды құралына айналып келеді. Интернет-
ресурстарын әзірлеушілер осы мәселені өз практикасында назардан тыс қалдыра
алмайды. Интернет-технологияларды меңгеру жақын уақытта мемлекеттік
қызметкерге қойылатын негізгі талаптың біріне айналмақ. Интернет-ресурстар,
біріншіден, жаңа ақпараттың маңызды көзіне айналып, ол кімге арналса, яғни
тұтынушыларға эксклюзивті материал беріп отыруы тиіс. Екіншіден,
тұтынушының да, ресурс иесінің де өзін өзі қосымша ағарту көзіне айналуы
тиіс. Үшіншіден, меншікті және бөтен тәжірибенің кәсіптік деңгейде
тартылысына ықпалдастық жасауы керек. Енді сайттың барлық мүдделі
тұтынушыларға беруге тиіс ақпаратына мінездеме берелік.
Ақпараттық құрамы:
1. сайттың ресми атауы мен реквизиттері (мекен-жай, анықтама
қызметінің телефондары, электронды пошта адресі);
2. сайттың ұйымдық құрылымы (басшылар, сайт коллегиялары, сайт
бөлімшелері, байланыс телефондары, электронды пошта адресі);
3. сайттың іс-қағаздарын жүргізуге байланысты мәліметтер, істің
қаралатын күні, сайт отырысына қатысушылар;
4. кері байланысқа қажетті ақпарат (форумдар, электронды пошта).
Домендер. Домен – интернеттегі домендік аттар жүйесіндегі (DNS)
белгілі бір елге, ұйымға немесе басқа да мақсаттарға бөлінген қандай да бір
зона (KZ, RU, com).
DNS жүйесі Интернеттің жұмыс істеуі үшін қажетті, өйткені екі
компьютерді бір-біріне қосу үшін олардың IP-адрестері туралы ақпарат қажет,
ал адамдарға оларды белгілі мәтін ретінде есте сақтау оңайырақ (мысалы,
адамдар үшін URL-ды 10.158.241.94-тен гөрі example.com немесе e-mail
name@example.org деп есінде сақтау ыңғайлырақ).
Домендік атау нүктемен бөлінген, кем дегенде екі бөліктен тұрады
(әдетте олар таңба деп аталады). Оң жақтағы ең шеткі таңба үстінгі деңгейлі
домен болып табылады. Оңнан солға қарайғы әрбір келесі таңба поддомен болып
табылады.Теориялық тұрғыдан алғанда мұндай бөлшектеу 12 710 деңгейлі
тереңдікке жете алады, ал әрбір таңба нүктелермен қосқанда жалпы ұзындығы
254 символға жете алатын 63 символдан тұра алады. Десек тағы, практика
жүзінде домен аттарын тіркеушілер мұндай еркіндікке шектеу қояды.
Жүйенің тұрақтылығын нығайту үшін бір-біріне ұқсас ақпаратпен
толтырылған көптеген серверлер пайдаланылады. Олардың адрестері ешқашан
өзгермейді және олар туралы ақпарат кез-келген операциялық жүйеде
орнатылған.
Хостинг – сайт файлдарын тұрақты түрде желіде (әдетте Интернетте )
тұрақты орналасқан серверде орналастыру үшін серверден диск кеңістігін беру
қызметі. Әдетте хостинг қызметін көрсету деп, кем дегенде, сайт файлдарын
осы файлдарға жіберілетін сұраныстарды өңдеуге қажет бағдарламалық
қамсыздандыру орналастырылған серверлерге (веб-сервер) орналастыруды
түсіндіреді. Ереже бойынша хостинг қызметін көрсету ауқымына пошталық
корресподенцияға, деректер қоры, DNS, файл қоймаларына қажетті орындар,
тиісті сервистер қызметін қолдау көзделген.
Виртуалды хостинг – веб-сайттарға дискіден орын бөледі, бірақ веб-
сервистер орындау ортасы көпшілікке бірдей. Барлық ресурстар тұтынушылар
арасында бір сервисте таратылған, ал онда 50-ден 1000 тұтынушыға дейін
сыяды. Шағын да арзан хостингтер көбіне қауіпсіздік шараларын назардан тыс
қалдырып, тұтынушылардың басымдық сатыларын белгілемейді. Осының салдарынан
сервер тұтынушысының осында орналасқан басқа да жүздеген сайттарға кіре
алуына мүмкіндік туады. Ал ірі және қымбат провайделерде мұндайға жол
берілмейді.
Виртуалды бөлініп берілген сервер – дискіде орын, ортақ зерденің
(общая память) бір бөлігі, сервердің процессорлық уақыты бөлініп беріледі.
Оның сырт келбеті тұтынушы үшін бөлініп берілген серверден айырмашылығы жоқ
болып көрінгенмен, физикалық тұрғыда нақты бір серверде бірнеше виртуалды
сервер орналасқан. Мұндай қызмет түрі аса ауқымды емес жобалар үшін
жаслаған. Сервердің барлық ресурстарын нақты бөліп қарау мүмкін
болмағандықтан (атап айтқанда ІО операциялары, желілік карта ерсурстары
және т.б.), оның үстіне көптеген VPS провайдерлері өз тұтынушыларына оларға
бөлінген әлеует толық пайдаланылмайды деген үмітпен серверде бар
ресурстардан әлдеқайда көп ресурс сатады. Осыдан келіп VPS сервердің
жарияланған қуаттылығы көп жағдайда оның шынайы қуатынан артық болады.
Бөлініп берілген сервер – бұл жағдайда нақты бір дискілік кеңістігі,
зердесі, процессорлары мен сыртқы трафигі бар бүтін бір сервер бөлініп
беріледі. Ол салмағы ауыр, басқа жобалармен бір кеңістікте жұмыс істей
алмай, сервердің бар қуатын талап ететін веб-жобалар үшін пайдаланылады
[2].
1.2 HTML негiздерi
HTML қабықшасы – беттiң тақырыбы (HEAD) және негiзгi дескрипторлардан
тұратын денесi (BODY) орналасқан қарапайым дескриптор. Тақырыбы және денесi
бар HTML дескриптордың жазылу үлгiсi:
HTML
HEADTITLE TITLEHEAD
BODYBODY
HTML
мұндағы, TITLE TITLE жолы құжат тақырыбын бередi. Құжат тақырыбы
келесi мәлiметтердi қамтиды:
Беттiң аталуы: TITLE және TITLE дескриторлары беттiң аталуын
анықтайды. Ол HTML құжаттың денесiнiң құрамына кiрмейдi.
Стиль: HTML құжатты басқарудың элементтерi мен стилдерiн тақырыпқа
енгiзу қажет болған жағдайда қолданылады.
Кез келген құжатты құрғанда оның басқару элементтерi мен стильдерi,
авторы, кiлттiк сөздер жайлы мәлiметтер онша қажет бола бермейтiндiктен
аталған дескрипторлардың барлығы бiрдей жиi қолданыста емес. Дегенмен әрбiр
құжаттың атауы болуы тиiс, сондықтан TITLE дескрипторы жиi қолданылады.
Құжат денесiнiң құрылымы HTML құжаттың денесi орналасатын негiзгi
бөлiгi BODY және BODY дескрипторлары арқылы iске асырылады. Құжат
денесiне енгiзiлетiн информация келесiдей болуы мүмкiн:
Графикалық кескiн - қүжатта жылжуға немесе информацияны көрнекi түрде
беру үшiн енгiзiлетiн графикалық информация.
Сiлтеме - Web түйiннiң iшiнде оңай жылжуға және желiнiң басқа да
тұстарына жылдам өтуге арналған сiлтемелер.
Мәтiндi форматтау – HTML тiлiнiң ең қарапайым және ең қуатты құралы.
Себебi Web-бет форматталған мәтiннен тұрғанда ғана түсiнiктi әрi әсем болып
көрiнедi. Мәтiндi форматтауда келесi дескрипторлар қолданылады:
- H1..H1-H6..H1 -дескрипторлар диапазоны тақырыптар мен тақырып
мазмұнына қолданылады;
- BR - каретканы қайтару дескрипторы;
- P..P - абзацты ашужабу дескрипторлары;
- B..B - мәтiндi жартылай қалың ету;
- I..I - мәтiндi көлбеу ету;
- U..U- мәтiн астын сызу.
Шрифттермен жұмыс - Web-беттiң дизайн тиiмдiлiгi оның қаншалықты
деңгейде дайындалғанын анықтайды. Дизайн тиiмдiлiгi деген не? Бұл Web-
беттiң сыртқы түрiнiң түсiнiктi әрi әдемi безендiрiлуi. Шрифттермен жұмыс
iстей бiлу осы дизайн тиiмдiлiгiне қол жеткiзудiң негiзгi шарттарының бiрi.
Сондықтан әрбiр web-бет құрушы шрифттермен жұмыс iстеу тәсiлдерiн толық
меңгеруi тиiс.
Қазiргi кезде шрифттер өте көп болғандықтан оларды, белгiлi бiр
топтастырып алған жөн. Негiзiнен мұндай үш түрлi топ бар:
- категория – шрифттердiң негiзгi класы. Оны шрифттiң “ұлты” деп те атайды;
- гарнитура – белгiлi бiр қасиеттерiне байланысты топтастырылған шрифттер
класы. Мүны шрифттiң “фамилиясы” деп түсiнуге болады (1-кесте);
- кескiн – әрбiр шрифттiң қайталанбайтын өзiндiк ерекшелiгi [3].
1-кесте. Негiзгi шрифт категориялары, гарнитуралары
Категория Гарнитура
Кескін
Serif Times, Century Schoolbook, Garamond
Sans-Serif Hevletica, Arial, Verdana
Monospaced Courier, Courier New
Script Nuptical Script, Boulevard, Signature
Decorative Whimsy, Arriba!, Bergel
1.3 Php және MYSQL
Бүгінгі таңда технологияның қарқынды дамуына байланысты
компьютерлердің графикалық мүмкіндіктері күннен-күнге үлкеюде. Қазіргі
компьютерлердің мүмкіндігіне байланысты программалар да аз жасалып жатқан
жоқ. Соның ішінде РНР тілінің артықшылығы берілгендер қорымен жұмыс істеуі
ол бірнеше берілгендер қорының кестесі БҚБЖ.
MySQL – бұл көппатокты серверлі берілгендер қоры. MySQL бұл қолдануға
өте тиімді және үлкен жылдамдықта жұиыс істей алады. MySQL ANSII 92
стандартындағы SQL (Strutured Query Language) тілінде сұраныс құра алады.
Бұл тіл арқылы таблица қосуға және жоюға ескі кестелердің мәліметтерін
жаңартуға мүмкіндік береді. MySQL - дің қысқаша мүмкіндіктері:
1. бір уақытта берлігендер қорымен жұмыс істеушілерге шексіз
мүмкіндік береді;
2. таблицадағы қатарлар саны 50 млн. жетуі мүмкін;
3. mySQL командалардың орындалу барысында северлердің ішіндегі ең
жылдамы;
4. кестедегі ең қиын сұраныстар құруға болады.
БҚ сервері жұмыс істеп тұрғанына көз жеткізген соң. Блакнотты ашып
келесі екі функциямен РНР тілінде БҚ серверімен байланыс құрамыз [4].
?php
$sdb_name="localhost";
$user_name="root";
$user_password="";
$db_name="keste";
$link=mysql_connect($sdb_name,$user _name,$user_password);
if (!$link){exit("БҚ сервері мен байланысу мүмкін емес.");}
if (!@mysql_select_db($db_name, $link))
{exit("БҚ таңдау мүмкін емес -".mysql_error());}
?
2. Жобалау бөлімі
2.1 Жобаның функционалды тағайындалуы
Веб-қосымшаларды жобалаудың өмірлік циклының негізгі кезеңдерінің бірі-
есептің қойылуы кезеңі. Мұнда Веб-қосымшаның орындайтын қызметі және
бағдарламалық жабдыққа қойылатын талаптар анықталады. Бұл талаптар екіге
бөлінеді:
- функционалдық талаптар, яғни бұл болашақта жасалатын бағдарламаның
қандай жұмыстарды, функцияларды орындайтынын анықтайды;
- эксплуатациялық талаптар, бұл болашақ бағдарламалық жабдық қандай
жағдайларда жұмыс жасайтынын анықтайды.
Веб-қосымшаларға қойылатын негізгі эксплуатациялық талаптарға
төмендегілер жатады :
- дұрыстығы, техникалық тапсырмаға сәйкес жұмыс жасауы ;
- универсалдығы - кез-келген мүмкін жағдайларда дұрыс жұмыс жасауы;
- сенімділігі - түрлі қателерден кейін дұрыс жауаптарды қайтара алуы;
- тексерілуі - нәтижелерді тексеру мүмкіндігі;
- нәтиженің дәлдігі - нәтижелер ауытқуының берілген шамадан аспауы;
- қорғалған болуы - ақпараттың құпиялылығын сақтай алуы;
- программалармен үйлесімділігі - басқа бағдарламалармен үйлесімді жұмыс
жасау мүмкіндігі;
- аппаратпен үйлесімділігі - кейбір құрылғылармен үйлесімді жұмыс жасау
мүмкіндігі ;
- тиімділігі - техникалық ресурстарды аз және жылдам пайдалану
мүмкіндігі ;
- бейімділігі - түрлі жағдайларға ба йланысты жасалатын
модификацияларға бейімділігі;
- қайта пайдаланылуы - қайта жүктемей-ақ іске қосыла беруі;
- рентабелділігі - бірнеше процестерде параллель қолданыла беруі.
Техникалық тапсырма - бағдарламалық жабдықты құру мақсаттары, оған
қойылатын талаптар, жасау уақыты мен кезеңдері, тапсырыс берушіге өткізу
мерзімі және т.б. көптеген мәліметтер қамтылған бағдарламалық жабдық туралы
толық мәлімет беретін құжат.
Техникалық тапсырманы жасауға тапсырыс беруші де және оны орындаушы да
қатысуы керек. Ол келесі бөлімдерді қамтиды:
- кіріспе;
- бағдарламалық жабдықтар жасаудың қажеттілігін негіздеу;
- бағдарламалық жабдықтардың қызметі;
- веб-қосымшаларға қойылатын талаптар;
- бағдарламалық жабдықтардың құжаттарына қойылатын талаптар;
- техникалық-экономикалық көрсеткіштер;
- құру кезеңдерімен стадиялары;
- бағдарламалық жабдықты қабылдау және бақылау тәртібі.
Веб-қосымшаның өмірлік циклындағы маңызды кезеңнің бірі – бұл Веб-
қосымшаларға қойылатын талаптарға анализ жасау негізінде бағдарламалық
жабдықтардың ерекшелігін немесе спецификациясын анықтау болып табылады.
Спецификация – бұл жасалатын бағдарламалық жабдықтардың және оған қойылатын
шектеулердің формалды түрдегі дәл сипаттамалары. Сонымен, бағдарламалық
жабдықтардың спецификациясы, бұл бағдарламалық жабдық туралы дәл және толық
сипаттама.
Спецификация негізі екі бөлімнен тұрады:
- функционалдық бөлім, бағдарламалық жабдықтардың орындайтын
функцияларын сипаттайды;
- эксплуатациялық бөлім, техникалық құрал-жабдықтарға, ақпараттық
қауіпсіздікті сақтауға қойылатын талаптарды анықтайды.
Бағдарламалау тілі веб-сайт жасаудың басты құралы болып табылады.
Пайдаланылған бағдарламалау тілі – PHP – бағдарламалаудың скриптік тілі,
веб-сервердегі HTML-парақтарды жасақтауға және деректер қорымен жұмыс
істеуге арналып шығарылған. Бұл ортақ қолдануға арналған ашық қодты, кең
пайдаланыста жүрген бағдарламалау тілі. PHP веб-талдамалар жүргізу үшін
арнайы жасалынған және НTML-кодқа ендіріле алады. PHP Linux –ті қосқанда,
көптеген операциялық жүйелерге, оның ішінде Unix, Microsoft Windows, Mac OS
X, RISC OS-еің түрлі модификацияларына жетімді.
Жобалау тілдеріне қойылатын талаптар:
- кіріс деректеріне серверге жіберілген сұранымдар мен сайт тұтынушысы
енгізген ақпарат кіреді;
- шығыс тілі гипермәтін өлшемін жасау тілі - PHP болып табылады. Ол
ғаламтордағы құжаттарды өлшемдеудің стандартты тілі. PHP тілі браузер
арқылы оқылып, адамның оқуына ыңғайлы құжат түрінде экранда
көрсетіледі.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар:
- артық түзетусіз кеңейту мүмкіндігі;
- әмбебаптылық – сайтпен түрлі жеке электронды есептеу машиналары
арқылы жұмыс істеу мүмкіндігі;
- браузерлермен үйлесімділік – сайт ең кең тараған браузерлер -
Internet Explorer, Opera, Firefox арқылы көрініп, қызмет атқара
алуы тиіс;
- ыңғайлы графикалық интерфейс; Жұмыс істеу сенімділігі; Жылдамдық
(тұтынушының сұранымына барынша тез жауап қайтару).
Техникалық қамтамасыз ету келесі талаптарға жауап беруі тиіс:
– тұтынушының жұмыс істеуі үшін видеоадаптер мен дисплейдің
тиісті түрі;
– орталық процессордың жеткілікті өнімділігі;
– әрі қарай жетілдіру үшін конфигурациясының ашықтығы;
– жедел зерде ауқымының таңдап алынған жалпыжүйелік, сонымен
бірге тұғырлық және қолданбалы бағдарламалық
қамтамсыз етуді пайдалана алатындай қуаттылығы.
Сайт төмендгі тұжырнамалық шарттарға сәйкес болуы тиіс:
– ақпаратқа қолжетімдік жылдамдылығы барынша жылдам және парақтардың
қосылуына ең аз уақыт талап етуі;
– сайт дизайны мемлекеттік мекемелерге тән дәстүрлі ұстанымдылыққа
негізделіп, қызмет бағытын біркелкі сарында баяндалуы;
– ақпарат ұсынылымы барынша қарапайым және нақты;
– ең негізгі және қызығарлық бөлімдерге тез қолжетімділік;
– сайт навигациясының тәжірибелі келермендер ғана емес, сондай-ақ
Интернет-технологияларға жаңадан қадам бастаған келермендер үшін де барынша
ыңғайлы және түсінікті болуы;
– келерменмен байланыс барынша ыңғайлы және түйсікті болуы.
Бүкіл сайт осы Интернет-жобаның мазмұнын Интернет-қосымшалар жасауда
кәсіптік шеберлігі жоқ мамандарының күшімен жедел жаңартып отыратындай
мүмкіндік беретін жүйе негізінде әзірленуде [5].
Ақпараттық қамтамасыз ету өз құрамында төмендегіні иеленуге міндетті:
– ақпаратты бейнелейтін, қосатын, редакциялайтын және жоятын
модульдерді;
– жолдарды толтыру дұрыстығын тексеру әдістерін;
– кіріс деректерін;
– шығыс деректерін.
Кіріс деректеріне логиндер, парольдер, электронды пошта,
комментарийлер мен сайт тұтынушылары қалдырып отыратын басқа деректер
жатады.
Шығыс деректеріне:
– сайттың тұтынушы әрекетіне жауапты әрекеті;
– тұтынушы әрекетінен жинақталатын веб-парақтар.
Технологияларға қойылатын негізгі талаптар:
– әкімгер, тіркелген келермен және меймандардан тұратын үш түрлі
тұтынушыларды қолдау;
– қолжетімділік құқықтарын шекаралауды қамтамасыз ету. Осыған
байланысты қарапайым тұтынушыларға қолжетімсіз әрекеттерге мүмкіндік
беретін және тіркелген тұтынушылардың түпнұсқалығын тексеру құқығына ие
болуы үшін әкімгердің түпнұсқалығын тану процедурасын жүзеге асыру;
– жаңа тұтынушыларды тіркеу, олардың ағымдағы жеке мәліметтерін
өзгерте алуына мүмкіндік беретін механизмі болу;
– тапсырушыда жобаның одан әрі өсуі мен дамуына қатысты мәселелері
болмауы;
– толық функционалды және ыждаһатты әкімгерлік веб-интерфейс жобамен
жұмыс істеуді ыңғайлы және оңай етіп, контент-менеждердің сайтта
орналастырылған ақпаратты қажетті жылдамдықпен өзгертіп отыруына мүмкіндік
береді;
– бағдарламалық құрам мен сайт парақтарының мейлінше көшірмелігін
қамтамасыз ету (сайт әзірленгеннен кейін сайт серверге көшіріліуі мүмкін).
– деректер деректер қорында сақталады. Қор серверде орналасуы тиіс.
– рұқсатсыз енуден қорғанылуы тиіс.
– деректер қорын рұқсатсыз енуден қорғауды қамтамасыз ету.
Лингвистикалық қамтамасыз ету ауқымында программалау тілдері мен
жобалау тілдері суреттелуі тиіс.
Программалау (бағдарлама жасау) тілдеріне қойылатын талаптар.
Программалау тілі веб-сайт жасаудың басты құралы болып табылады.
Пайдаланылған программалау тілі – PHP – программалаудың скриптік тілі, веб-
сервердегі HTML-парақтарды жасақтауға және деректер қорымен жұмыс істеуге
арналып шығарылған. Бұл ортақ қолдануға арналған ашық қодты, кең
пайдаланыста жүрген бағдарламалау тілі. PHP веб-талдамалар жүргізу үшін
арнайы жасалынған және НTML-кодқа ендіріле алады. PHP Linux – ті қосқанда,
көптеген операциялық жүйелерге, оның ішінде Unix, Microsoft Windows, Mac OS
X, RISC OS-еің түрлі модификацияларына жетімді.
Жобалау тілдеріне қойылатын талаптар:
–кіріс деректеріне серверге жіберілген сұранымдар мен сайт тұтынушысы
енгізген ақпарат кіреді;
– шығыс тілі гипермәтін өлшемін жасау тілі - НTML болып табылады. Ол
ғаламтордағы құжаттарды өлшемдеудің стандартты тілі. НTML тілі браузер
арқылы оқылып, адамның оқуына ыңғайлы құжат түрінде экранда көрсетіледі.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар:
– артық түзетусіз кеңейту мүмкіндігі;
– әмбебаптылық – сайтпен түрлі жеке электронды есептеу машиналары
арқылы жұмыс істеу мүмкіндігі;
– браузерлермен үйлесімділік – сайт ең кең тараған браузерлер -
Internet Explorer, Opera, Firefox арқылы көрініп, қызмет атқара алуы тиіс;
– ыңғайлы графикалық интерфейс;
– жұмыс істеу сенімділігі;
– жылдамдық (тұтынушының сұранымына барынша тез жауап қайтару).
Техникалық қамтамасыз ету келесі талаптарға жауап беруі тиіс:
– тұтынушының жұмыс істеуі үшін видеоадаптер мен дисплейдің тиісті
түрі;
– орталық процессордың жеткілікті өнімділігі;
– әрі қарай жетілдіру үшін конфигурациясының ашықтығы;
– жедел зерде ауқымының таңдап алынған жалпыжүйелік, сонымен бірге
тұғырлық және қолданбалы бағдарламалық қамтамсыз етуді пайдалана алатындай
қуаттылығы;
– техникалық құралдар кешені қондырғыларының баға қолайлылығы [6].
2.2 OS локалді серверін орнату
Open Server Panel портативті сервер платформасы, веб-әзірлеушілер үшін
арнайы әзірленген бағдарлама ортасы.
Бағдарламалық қамтамасыз ету кешенінде серверлік бағдарламалық
қамтамасыз етудің бай жиынтығы болып табылады. Ыңғайлы, көп функциялы
ойластырылған , компоненттерді басқару және теңшеу үшін қуатты
мүмкіндіктері интерфейсі бар. Платформа веб-жобаларды әзірлеу, отладтау
және тестілеу, сондай-ақ жергілікті желілерде веб-қызметтерді ұсыну үшін
кеңінен қолданылады.
Пакеттерін жасайтын бағдарламалық жасақтама өнімдері Windows
пайдаланушылары арасында, әсіресе, веб-әзірлеушілер арасында өте танымал
болды, ең алдымен Linux серверлерінің деңгейінде сенімділігі бар тегін
портативті бағдарламалық қамтамасыз ету болған.Басқару ыңғайлылығы, сізді
бей-жай қалдырмайды.Open Server әр веб-шебері үшін қажетті бірінші класты
және сенімді құрал ретінде өзін танытты [4]. Бағдарламалық кешеннің құрамы:
- SPanel 5.2.8;
- Apache 2.2.34 2.4.29;
- Nginx 1.11.7 1.12.2;
- MySQL 5.1.73 5.5.58 5.6.38 5.7.20;
- MariaDB 5.5.58 10.0.33 10.1.30
10.2.11;
- MongoDB 2.4.14 2.6.12 3.0.15 3.2.18
3.4.10 3.6.1;
- PostgreSQL 9.2.24 9.3.20 9.4.15
9.5.10 9.6.6 9.10.1;
- Memcached 1.2.6 1.4.5;
- FTP FileZilla 0.9.59;
- PHP 5.4.45; (Xdebug 2.4.1, Memcache 3.0.8,
Mongo 1.6.14, Imagick 3.2.0)
- PHP 5.6.32; (Xdebug 2.5.5, Memcache 3.0.8,
Mongo 1.6.16, MongoDB 1.3.4, Redis 2.2.7,
Imagick 3.2.0)
- PHP 7.0.26; (Xdebug 2.5.5, PDFlib 9.1.1p3,
MongoDB 1.3.4, Redis 3.1.5)
- PHP 7.2.00; (PDFlib 9.1.1p3, MongoDB
1.3.4, Redis 3.1.5)
- ImageMagick 6.8.9-9-Q16;
- Bind 9.10.6;
- Git 2.15.1.2;
- Ghostscript 9.22;
- Sendmail 32;
- Wget 1.11.4;
- NNCron Lite 1.17;
- Adminer 4.3.1;
- ConEmu 17.11.09;
- HeidiSQL 9.5;
- RockMongo 1.1.7;
- PHPRedisAdmin 1.9;
- PHPMyAdmin 4.7.3;
- PHPMemcachedAdmin 1.3;
OS локалді серверін жүктеу. Жұмыс үшін Негізгі шығарылым жеткілікті
(1-сурет).
1-сурет. OS локалді серверін жүктеу
Орнату. Мұрағатты дискіге орап алыңыз (C: немесе басқа жерге). Сізге
қосымша бағдарламаларды орнату қажет (Visual C ++ ...), оларды орнатыңыз
(3,4- суреттер).
2-сурет. Локальді сервердің орналасуы
3-сурет. Visual C ++ бағдарламасын орнатуға рұқсат беру
4-сурет. Visual C ++ бағдарламасын орнату
Open x64 серверін іске қосыңыз (немесе x86, операциялық жүйенің
нұсқасына байланысты). Басталғаннан кейін хабарландыру аймағында құсбелгі
пайда болады (5-сурет).
5-сурет.OS белгішесі
Серверді бастаңыз. Құсбелгісіне басыңыз, содан кейін Іске қосу (6-
сурет).
6-сурет. OS локалді серверін қолдану
Жұмысқа рұқсат беру қажет болуы мүмкін (7-сурет):
7-сурет. Жұмысқа рұқсат беру
Біз жұмыс қабілетін тексереміз(8-сурет) Http: localhost
8-сурет. Жұмыс қабілетін тексереміз
Нұсқау. Open Server параметріне барамыз (9-сурет):
9-сурет. Open Server параметрі
Модульдер қойындысында PHP, Apache және т.б. қажетті нұсқасын
көрсетуге болады (10-сурет). Мен мұндай нұсқаларды ұсынамын:
10-сурет. Нұсқалар
Сақтау батырмасын басқаннан кейін, бағдарлама серверді қайта
бастауды сұрайды. Жаңа параметрлерді қолдану үшін осы қадамды орындаңыз.
Жобалық файлдар.Мен PhpProject4 доменін атайтын боламын (өзіңіздің
атыңызды қалауыңыз бойынша таңдауға болады). Жүктелген мұрағатты жобамен
C:\OSPanel\domains\PhpProject4 қалтасында сақтаңыз (11-сурет).
11-сурет. Жобалық файлдар
Ашу үшін жергілікті доменді қосыңыз.Параметрлер тармағына өтіңіз.
Содан кейін Домендер қойындысына өтіңіз. Ашылмалы тізімде Қолмен басқару
мәзір элементін таңдаңыз (12-сурет):
12-сурет. Қолмен басқару мәзір элементін таңдау
Содан кейін домендік атауды енгізіңіз (1), ... түймесін басып,
жобамен қалтаны таңдаңыз (2), Қосу батырмасын басыңыз (3) (13-сурет).
13-сурет. Жобамен қалтаны таңдау
Деректер қорын қосу (14-сурет):
14-сурет.Деректер қорына кіру
MySQL дерекқорын басқару жүйесіне кіру. Біз root логинмен панельге
шығамыз, құпия сөз бос қалдырылады (14-сурет) .
15-сурет. MySQL дерекқорын басқару жүйесі
Import қойындысына өтіп, payment.sql файлын таңдап, ашу түймешігін
басыңыз (16-сурет).
16-сурет.Кестелер үлгісі
2.3 Формаларды өңдеу және почтаны жіберу
Әр кезде сайтқа кіргенде түрлі формалармен енгізу ұяшықтарына тап
боламыз. Формадағы берілгендер қалайша өңделеді деген сұраққа PHP арқылы
деп жауап береміз.
Ең бірінші алдымен кез-келген адреске хат жіберетін форма құрайық:
form method = “POST” action = “action.phtml”
pinput type = “text” name = “email” size = “20”
brinput type = “text” name = “name” size = “20”
brtextarea rows = “2” name = “txt” cols = “20” textarea
brinput type = “submit” value = “Send” name = “B1”
input type = “reset” value= “Clear” name = “B2” pform
Бұл HTML кодты браузермен жүктегенде біз үш енгізу ұяшығы бар форманы
көреміз.“Send” батырмасын басқаннан кейінгі өңдеу операциясы action.phtml
файлына беріледі. “email” атты бірінші ұяшыққа, сайтқа кіруші хат
жіберілетін адресті енгізеді. “name” атты екінші ұяшыққа сайтқа кіруші өз
аты-жөнін енгізеді. Келесі “txt” атты енгізу ұяшығы хат жазу үшін арналған.
Енді ең негізгі бөлікке өтеттін болсақ, ол action.phtml файлындағы форма
өңдеушісін құру. Форманы өңдеудің PHP коды:
?php mail($email, $name, $txt); ?
Көріп отырғанымыздай формадағы енгізу ұяшықтарына тағайындаған
аттарымыз сол күйінше айнымалы ретінде PHP сриптіне өтіп кетті. Бұл
айнымалылардың PHP-дегі мәндері енгізетін ұяшыққа сәйкес болады. Адрес
$email айнымалысында, аты-жөні $name айнымалысында , мәтін $txt
айнымалысында болады. PHP-де поштамен хат жіберудің амалдары өте көп, соның
біреуін қарастырайық, ол mail функциясы. Оның синтаксисі:
mail( $mail, “хат енгізілді”,$str, “From: хат” );
Мысалыға, кейбір мақалаларға кірушілер жөнінде талдау жасау үшін
сайттың бірнеше бетін бақылайтын жүйені қарастырайық. Ол үшін бізге сайтқа
кіруші жөнінде ақпарат қажет болады, ол PHP-де автоматты түрде мүмкін [8].
Бұл ақпаратты біз өзіміздің пошталық жәшігімізге жіберіп отырамыз:
?php
$host = gethostbyaddr($REMOTE_ADDR);
$ip = getenv(“REMOTE_ADDR”);
$date = date(“d M Y, H:i:s”);
$str = (“
Дата - $date
Хост - $host
IP-адрес - $ip
-----------------”);
mail($email, “статистика”,$str,”From: информация”);
?
3 Техно-Астана интернет дүкенің құру.
Дипломдық жұмыс мақсаты – қазіргі заманғы веб-құралдарды қолдана
отырып, Техно-Астана техника дүкені үшін веб-қызметін әзірлеу.
Дипломдық жұмыс мақсатына сәйкес келесідей міндеттер қойылады:
- интернет-дүкендердің қолданыстағы ұйымдарын зерттеу және олардың
кемшіліктерін анықтау;
- интернет-дүкен құру қажеттілігін негіздеу;
- деректер базасымен басқарылатын Интернет-дүкеннің динамикалық веб-
беттерін әзірлеу;
- аяқталған жобаның тиімділігін бағалау;
- есептеулер Интернет-дүкеннің іске асырылуы экономикалық тұрғыдан
тиімді және негізделген екенін көрсетті.
Дипломдық жұмыстың ғылыми-тәжірибелік маңыздылығы бұл жұмыста
автормен құрастырылған модельдер, әдістер мен алгоритмдер басқа да
құрастырушылармен білім беру бағытында бағдарламалық құралдарды құрастыру
кезінде, сонымен қатар кез келген соңғы қолданушылар үшін жеке қолдануында
жатыр.
Интернет-дүкен ашудағы мақсат-online тапсырыстың мүмкіндігін халыққа
жеткізу, тауармен таныстыру.Қазір заман талабы тездікті талап етеді, себебі
уақыт үнемдеу керек.Міне, осы кезде керек-жарағыңды тапсырыс беру арқылы
алып отырғанға не жетсін.
Интернет-дүкен парағында әр тауардың сипаттамасы,бағасы және сатып
алушыға қалай жеткізілетіні анық көрсетілуі керек.Төлемдер қай валютада
жіргізіледі және есеп айырысу шартарының әр пункті нақтылы түрде сипатталуы
тиіс.
Сонымен бірге екі жақтың,яғни сатып алушы мен тауар сатушының жеке
жауапкершіліктері мен міндеттері де парақ бетінде орын алуы тиіс.Бұл қадам
егер екі жақтың біреуінде түсініспеушілік туған кезде дұрыс шешім
қабылдауға көмектеседі.
Интернет-дүкеннің администраторға арналған жеке парағы болуы керек, ол
жерде тауарлар толықтырылып тұрады және сатып алушылармен пошта арқылы
байланыс орнатылады [9].
3.1 Бағдарламаның орындалуы
WEB сайт құруда негізінен HTML негіздерін жақсы түсіну қажет. Өйткені
сайттың негзгі бөлігі осы HTML дің тегтері арқылы жүзеге асады. Менің
дипломдық жұмысыма сәйкес осы құрып жатқан WEB сайтты бастау үшін сол
құрылуы керек сайт туралы мәліметтер қорын жинау керек болды. Бұл құрылып
жатқан сайт қазақ тілінің WEB сайты болғаннан соң сол қазақ тілі туралы
барлық ақпаратты оқып шығу керек.. Енді сол мәліметтер қорын үйлестіріп WEB
сайт құруды бастаймыз.
Жобаның бас беті графикалық бөлім, сайттың навигациялық мәзір және
контентті аймақ бөлімдерінен құралады.
Index.php файлында жобаның негізгі беті ретінде жасап, мәліметтер
тобын шоғырландырдым. Сондағы жобаның бастапқы беті 17-суретте көрсетілген.
Бастапқы бетте:
- Интренет-дүкенің электронды почтасы;
- Байланыс номерлері;
- Жұмыс уақыты;
- Тауарлар каталогы: ноутбуктар, компьютерлер, фотоапараттар,
аудиотехникалар ,смартфондар, ойын консолі;
- Акциялар;
- Біздің дүкентер;
- facebook.com,vk.com парақшаларына жол ұсынылған.
17-сурет. Бастапқы бет
Жобада тауарға тапсырыс беру үшін cats.php файылының бағдарламасын
құрамыз.Тауарға тапсырыс беру беті 18-суретте көрсетілген.
18-сурет.Тапсырыс беру беті
Жобада тапсырыс беру батырмасын басқанда қалқымалы терезе пайда болады
(19-сурет). Ондағы толтыруға міндетті мәліметтер:
- Тапсырыс беруші аты-жөні;
- Электронды поштасы (Email);
- Тапсырыс берушінің мекен-жайы;
- Тандалған тауар;
- Бағасы.
19-сурет.Тапсырыс беру кезіндегі қалқымалы терезе
Жобада акция талқылайтын бет құру.Ол бетті жасау үшін aksi.рнр файлын
құрамыз (20-сурет).
20-сурет. Акциялар беті
Біздің дүкендердің қай жерде орналасқаның көру үшін contact.php
файылын құрамыз (21-сурет).
21-сурет. Біздің дүкендер беті
Сайттың әкімшілігіне кіру үшін сайттын оң жақ бұрышындағы
белгісін басу қажет.Содан соң әкімшіліктің логины және құпия сөзі
енгізіледі (22-сурет):
22-сурет. Әкімшілікке кіру
Тіркеуді растағаннан кейін дүкеннің әкімшілік бөлігінен келесілерді
табасыз (23-сурет):
- Барлық тауарлар;
- Тауарлар қосу;
- Пікірлер;
- Тапсырыстар;
- Расталған тапсырыстар ;
- Шығу.
23-сурет.Әкімшілік
Барлық тауарлар бетінде тауарлырды өзгертуге және жоюға болады.Ал
тауарларды қосу үшін тауарлар қосу батырмасын басқанда 24- суретте
көрсетілген.
24-сурет. Тауарлар қосу беті
Расталған тауарлар тізімін 25-ші суретте көрсетілген.
25-сурет.Расталған тауарлар.
1. Жобаның экономикалық тиімділігін негіздеу
4.1 Экономикалық тиімділікті есептеу әдістемесін таңдау және негіздеу
Ақпараттық жүйені құру процесінде қойылған есептерді неғұрлым аз
шығындармен жүзеге асыру негізгі мақсат болып табылады. Ақпараттық жүйені
құруға кететін шығындар жүйені құру процесінде қолданылатын құндық
бағасынан, сатып алынған арнайы құрал-жабдықтардан, ақпараттық жүйені
құрған бағдарламалаушыларға төленген еңбекақыларынан, өзге кәсіпорындар
орындаған жұмыстарға кеткен шығындардан және т.б. шығындардан құралады.
Ақпараттық жүйені құрастыруға және жобалау объектілерін ендіруге
жұмсалған қаражатты пайда табуға қажетті инвестиция ретінде қарастыруға
болады. Бұл құру деректерінің техникалық-экономикалық негіздемесін жүргізу
қажеттілігі мен мақсатты әрекеті инвестициялық жобалар ретінде анықталады.
Инвестициялық жобалардың экономикалық тиімділігі операциялық,
инвестициялық және қаржылық қызметінен түскен нәтижелер (түсім, табыс және
т.б.) мен шығындардың (шығыстар, төлемдер және т.б.) арақатынасын
көрсететін көрсеткіштер жүйесімен сипатталады.
Есептеулерді жүргізген кезде маңызды кезеңі болып баға масштабтарын
таңдау табылады. Инфляцияның жоқ болуы кезінде есептеу кезінде әрекет
ететін тұрақты (базалық) бағалар қолданылады. Қазақстан Республикасына тән
жоғары және біртекті емес инфляция шарттарында кейіннен инфляцияны есепке
ала отырып және ағымдағы бағаға қайта есептей отырып, есептеулерді мақсатты
түрде тұрақты ақша бірліктерінде жүргізген абзал.
Ақпараттық жүйені құруға кеткен инвестиция тиімділігінің бағасы,
біріншіден, құрастырушының, ал екіншіден, қолданушының көзқарастарынан
жүргізілуі керек.
Ақпараттық жүйені құрастыруның техникалық-экономикалық негіздемесінің
мәні келесі пункттерден тұрады:
– техникалық-экономикалық көрсеткіштерді есептеу және салыстыру
базасын таңдау;
– бағдарламалық қамтамасыздандыруды құруға жұмсалған еңбек пен
бағаны анықтау;
– ақпараттық жүйенің бағасын есептеу;
– құрастыруға кететін капиталды және эксплуатациялық шығындарды
есептеу;
– қаржылық-экономикалық тиімділіктің көрсеткіштерін анықтау.
Техникалық тиімділікті бағалау
Техникалық тиімділік көрсеткіштері әртүрлі режимдерде жұмыс істегенде
және эротехникалық жүйе ретінде ақпараттық жүйенің техникалық жетілдірілуі,
осы жүйенің ұйымдық және ғылыми деңгейіне баға беруі тиіс.
АЖ-нің ғылыми-техникалық деңгейін ғылыми-техникалық прогреспен
сәйкестік дәрежесін көрсететін индикаторлар жүйесімен сипатталады.
Техникалық тиімділікті бағалау үшін сенімділік көрсеткіштерін
пайдалану туралы шешім қабылданды. Төменде ГОСТ 27.002-80 Технологиядағы
сенімділік талаптарына сәйкес жүйелердің сенімділігі мен оларды анықтаудың
негізгі көрсеткіштері келтірілген.
Сенімділік көрсеткіштері:
- сәтсіздікке жол бермеу ықтималдығы операциялық уақыт ішінде
жүйенің сәтсіздігі туындамайтындығы;
- жеткіліксіздігінің · Ықтималдық - берілген операциялық уақыт
ішінде жүйе сəтсіздігі орын алған ықтималдығының кері;
- істен орташа уақытының бірінші сәтсіздік уақытын күту;
- ССБП - осы операциялық уақыт ішінде оның істен күту қалпына
келтірілу жүйесін пайдалану коэффициенті.
Жүйеге есептелген сенімділік:
- 8 сағаттағы жұмыс істемеу ықтималдылығы 0,998;
- бұзылу ықтималдығы 0,002;
- жұмыс істемегенде орташа жұмыс уақыты 2,5 жылды құрайды;
- кемшіліктер арасындағы орташа уақыт 8 ай (351,360 мин).
Күтім көрсеткіштері:
- жұмыс жағдайын қалпына келтіру ықтималдығы - операциялық күйді
қалпына келтіру уақыты алдын-ала белгіленген мәннен аспайтыны;
- операциялық мемлекеттің қалыпты қалпына келтіру уақыты (ТВ) -
жүйенің жұмыс жағдайын қалпына келтіру уақытының математикалық
күтуі.
Жоспарланған жүйеге есептелетін күтімділік көрсеткіштері:
- 1 сағат ішінде жедел күйді қалпына келтіру ықтималдығы - 0,88;
- жүйенің орташа қалпына келтіру уақыты - 35 минут.
Жоспарланған жүйеге есептелген кешенді көрсеткіштер:
- қолжетімділік коэффициенті (Kg) - 0,99;
- пайдалануға дайындық коэффициенті - 0,9;
- техникалық пайдалану коэффициенті (Kti) Tn = 12 сағат (720 мин),
0.99786 тең.
Жүйенің жіктемесіне сәйкес, сенімділік деңгейлері бойынша, FESTU
Ақпараттық технологиялар институтының сертификаттау орталығының ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазіргі таңда дүниежүзілік компьютерлік интернет желісі 20 - ғасырдың
90-жылдары компьютердің дамуына Internet және World Wide Web жүйелері
үлкен әсерін тигізгені барлығымызға мәлім. Қазіргі кезде осы бағытта да
компьютер өте үлкен қарқынмен дамуда. Оперативті ақпаратты алудағы негізгі
құрылғының бірі болуда. Internet желiсi - бүкiләлемдiк тор-WWW [World Wibe
Web]. Берiлген тор құжатттардың өзара бiр-бiрiмен байланысы ретiнде
берiледi. Өзіміз білетіндей Internet желісі түрлі сайттардан тұрады.
Сайттарды пайдалана білумен қатар оны құра білуде қажет. Ол әрине көптеген
жұмыстарды қажет етеді, ең бастысы ол не мақсатта құрылып жатыр? Әрбiр Web-
сайт тексттен, суреттерден, видео үнтаспаларынан тұруы мүмкiн. Мұндай
сайттар ғаламшардың кез-келген нүктесiндегi компьютерде болуы мүмкiн. WEB-
тiң негiзгi қызметi- қажеттi ақпаратты шапшаң түрде кірiп көру, жинастыру
және де оны экранға шығаруды ұйымдастыру. Гипермәтiндi сiлтеме-келесi
беттермен байланысты қамтамассыз етедi. Сiлтеменi тышқанмен шертiп сiз
келесi WEB-сайтқа өте аласыз. WEB-сайтты бiз келесi бағдарламалар арқылы
көру мүмкiншiлiгiне ие бола аламыз: Microsort Internet Explorer [Майкрософт
Интернет эксплорер], Netscape Navigator [Нетскейп навигатор],
Mozilla[Мозилла], Opera[Опера]. Бұл бағдарламалардың артықшылығы сайтты
сiлтемелер немесе адрестер арқылы бейнелеп көрсетiп бередi және де дискiге
сақтай алатын мүмкiншiлiгi бар.Соңғы жылдары компьютерлік техниканың жедел
дамуына байланысты сайт құруға арналған бірнеше программалар шықты.
HTML-тілі құжаттардың құрылымын суреттеу үшін берілетін командалық
қарапайым тегтерден тұрады. Жұмысы - құжат тақырыптарын белгілеу,
гипермәтінге белгілер орнату. Ал PHP тілі сол HTML-тілі жасай алмайтын
мүмкіндіктерді жасай алады, яғни сайт бетіне процедуралық бағдарламалау
жолын ұсына алады. Алғашында PHP тілі онша таныс болмаған мен қазір оның
құдыреті кез келген сайт құру тілдерінен асып түседі.
Ғаламтор желісінің таралуымен байланысты әртүрлі тауарлармен сауда
жасайтын электронды дүкендер пайда болды. Қарапайым дүкендермен
салыстырғанда олардың сауданың берілген саласындағы кірістердің өсуіне
септігін тигізетін артықшылықтары көп.
Интернет-дүкендер – бизнесті сәтті жүргізуге арналған аз шығынды және
жоғары тиімді құрал. Қарапайым дүкендерге қарағанда, ғаламтор-дүкендер
тәулігіне 24 сағат, аптасына 7 күн ашық, кез келген қолданушыға әлемнің кез
келген нүктесінде қол жетімді және ғимараттарды жалға алуға қажетті қаржы
шығындарын қажет етпейді, қызметтерге кететін шығындарды әжептеуір
азайтады.
Интернет-дүкенді құру компанияларға тауарлар мен қызметтер нарығындағы
өзінің ұстанымдарын нығайтуға және жаулап алуға, сауда белгісінің
әйгілілігін арттыруға және клиенттік қорын көбейтуге көмектеседі. Басқа
сөздермен айтқанда, Интернет-дүкендерді құру оның иелеріне жақсы пайда алып
келеді.
Қазіргі таңда Қазақстанда сауда фирмаларының арасында Интернет-
дүкендер көпшілікке танымал болуда. Статистика соңғы бірнеше жылдары
Қазақстандағы электронды коммерция жаңа сапалы деңгейге көшкендігін
дәлелдейді. Ғаламтор қолданушыларының саны өсті, жаңа Интернет-дүкендер
ашылды, ал дәстүрлі дүкендердің көбісі өз бизнестерін желіде қайталауға
асықты. Дегенмен оның қалай болу керектігін, оның тиімділігін қалай
қамтамасыз ету керектігін және оны құру мен қызмет көрсету кезінде кеткен
шығындарды қалай есепке алу қажет екендігін көбісі дұрыс білмейді.
Интернет-дүкен – бұл жақсы құрылымды және қызықты сипатталынған
сұрыптамасы бар дүкен ғана емес, оның клиенттеріне қызмет көрсетудің жоғары
сапасы ғана емес, сонымен қатар, бұл сыртқы жағынан тартымды безендірілуі
бар дүкен. Ыңғайлы навигациясы мен іздестіру жүйесінен бастап,
тапсырыстардың интуитивті-түсінікті жүйесіне дейінгі клиентте сауда жасауға
көмектесетін ерекшеліктер мен майда-шүйделердің жиынтығы, бұл клиенттің осы
ғаламтор-дүкенге қайта-қайтадан міндетті түрде келетіндігіне кепіл болады.
Электронды дүкендер қарапайым дүкенді ұстауға кететін шығындарды
үнемдеп, өндірушінің ұсталым шығындарын айтарлықтай азайтады, өткізу
нарығын кеңейтеді, сонымен қатар сатып алушының мүмкіндіктерін де – кез
келген тауарды кез келген елде, кез келген қалада, кез келген жылы, кез
келген уақыт мезгілінде, кез келген уақытта сатып алу мүмкіндігін
кеңейтеді. Бұл электронды дүкендерге қарапайым дүкендермен салыстырғанда
сөзсіз артықшылығын береді. Бұл сәт өндірушілердің қарапайым саудадан
электронды саудаға көшу кезінде маңызды болып табылады. Сол себепті
ғаламтор желісінде мұндай Интернет-дүкендерлді құру қазіргі уақытта өзекті
мәселелердің бірі болып табылады.
Дипломдық жұмыс мақсаты – қазіргі заманғы веб-құралдарды қолдана
отырып, Техно-Астана техника дүкені үшін веб-қызметін әзірлеу.
Дипломдық жұмыс мақсатына сәйкес келесідей есептер қарастырады:
– пәндік облысқа талдау жасау;
– әрекет етуші отандық веб-сайттарға шолу жасау;
– техникалық тапсырма құру және бағдарламаның функционалды
тағайындалуын сипаттау;
– электронды жабдықтар үшін интернет-дүкенің әзірлеу;
– жобаның экономикалық тиімділігін негіздеу.
Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізін өткізу жүйесіндегі
заманауи ақпараттық технологияларды қолдану. Интернет-дүкендерді құру
мәселелері бойынша отандық және шетелдік авторлардың тәжірибелік
әзірлемелері мен заманауи теориялық тұжырымдамаларын құрайды.
Зерттеу нәтижелерінің тәжірибелік маңызы дипломдық жұмыстың
жаңашылдығын құрайтын негізгі қағидалар Интернет-дүкендерді құрудағы сауда
кәсіпорынының стратегиясын қалыптастыру бойынша нақты ұсыныстарға
келтірілді.
1 Талдау бөлімі
1. Пәндік аймақтың сипаттамасы
Интернет – үлкен және кіші компютерлік желілердің бірігуі ғана емес,
сонымен қатар олардың бүкіл әлемдік ақпараттық кеңістіктегі қызметі болып
табылады. Бұл қызметтер ақпарат алмасудың әр түрлі хаттамаларына
негізделген және сәйкесінше олармен жұмыс істеу үшін әр түрлі бағдарламалық
жабдықтаулар пайдаланылады. Интернет сөзінің мағынасында оның ең танымал
қызметтерінің біреуі World Wide Web пен түсіндіріледі. Интернет желісіндегі
ақпарат осы қызметтің форматында орындалса, онда ол Web парақтар түрінде
болады. Web парақтар кез келген түрдегі мәліметтер: мәтіндер, сілтемелер,
графика, дыбыс, видео, анимациялар т.с.с тобынан тұратын комплекстік
құжаттар болып табылады. Интернеттің өмірге келуі адамзат тарихында
коммуникациялық технологияның дамуына негіз бола алады деп толық сеніммен
айта аламыз. Өйткені қазір жаста кәрі де өзіне керекті затты сатып алу үшін
немесе білім алу үшін, адамдармен араласу үшін, керекті құжат немесе затты
іздеу үшін т.с.с көптеген қызметтерді пайдалану үшін интернетке барады.
Осыдан бірнеше жыл алдын Тим Бренерс-Ли дің ой туындысының нәтижесінде
интернет сөзі қолданысқа енді және әлемді қарапайым гиперсілтемелер арқылы
біріктіре алды. Соның нәтижесінде бірнеше дамушы елдердің экономикасы
қарқынды түрде дамыды. Сондықтан Тим Бренерс-Ли ді интернеттің атасы деп
атауға да болады.
Бастапқыда веб-сайттар статикалы құжаттар жиынтығынан тұрады. Қазіргі
шақта құжаттардың басым бөлігі динамикалық және интерактивті сипатқа ие.
Ақпараттық жүйелер бойынша интерактивтілік деп ақпараттық-
коммуникативті жүйенің арнайы адамның араласуынсыз тұтынушының әрекеттеріне
белсенді және сан-салалы жауап қайтара алу қасиеті танылады.Көбіне
интернеттегі әрбір жеке сайт жеке бір домендік атауға ие.
Ғаламдық торда олар осы домендік атаулар арқылы дараланады. Алайда
басқа да варианттар болуы мүмкін: кейде бір сайт бірнеше доменде немесе
бірнеше сайт бір домен астында болуы мүмкін.
Веб-сайттарды сақтауға арналған аппараттық серверлер – веб-серверлер
деп аталады. Ал оны сақтау қызметі – веб-хостинг деп аталады. Бұрын әрбір
сайт өзінің жеке серверінде сақталатын болса, Интернеттің дамуына және
серверлердің технологиялық жетілдірілуіне байланысты бір компьютердің
өзінде сансыз сайтты сақтауға болады (виртуалды хостинг). Қазіргі таңда бір
ғана сайтты сақтауға арналған серверлер – бөлінген серверлер деп аталады.
Сондай-ақ бір сайт бірнеше серверде түрлі адрестер бойынша қол жетімді бола
алады. Бұл жағдайда түпнұсқалы сайттың көшірмелері айна (зеркало) деп
аталады. Мұнымен қатар сайттың офлайндық нұсқасы бар. Сайттың мұндай
көшірмесін кез келген компьютерде компьютерлік желіге қосылмастан және
серверлік бағдарламаны пайдаланбастан ашып, қарай беруге болады.
Сервистің қол жетімділігі бойынша:
– ашық – барлық сервистер кез келген тұтынушыға толықтай ашық;
– жартылай ашық – ашу үшін тіркелу керек (негізі - тегін);
–жабық – ұйымдардың қызмет сайттары (оның ішінде – корпоративтік
сайттар), жеке тұлғалардың сайттары. Мұндай сайттарға рұқсат шектеулі
адамдарға беріледі.
Мазмұнына байланысты:
– статикалы – мазмұны алдын-ала даярланады. Тұтынушыға ақпарат
серверде қалай сақталса, сол күйінде ұсынылады;
– динамикалы – мазмұны арнайы скриптер (бағдарламалар) арқылы түрлі
көздерден белгілі бір мәліметтер негізінде жинақталып отырады.
Тұлғалық орналасуына байланысты:
– локалды (шектеулі) – локалды желілер шеңберінде ғана қолжетімді. Ол
сайттар корпоративті ұйымдарға тиесілі болуы да немесе провайдердің
шектеулі желісіндегі жеке тұлғалардың сайттары да болуы ықтимал;
Ақпарат беру схемасы, оның мөлшері мен шешетін міндеттер санатына
байланысты веб-ресурстардың келесі түрлерін атауға болады:
– бизнес иелерінің Интернет-өкілдіктері (интернетке әрдайым тікелей
тәуелді емес сауда жүргізу мен қызмет көрсету);
– деректеме (визитка) сайты – сайт иесі (ұйым немесе жеке кәсіпкер)
туралы жалпылама ақпарат береді (қызмет түрі, тарихы, прайс-парақ, байланыс
мәліметтері, жету схемасы). Мамандар өз түйіндемесін (резюмесін)
орналастырады. Яғни, сайт деректеме ретінде қызмет атқарады;
– өнім каталогы – каталогта ұсынылатын тауарлар мен көрсетілетін
қызметтердің деректі суреттемесі, сертификаттар, техникалық және
тұтынушылық мәліметтер, сарапшылардың сын-пікірлері және т.б.
орналастырылады. Мұндай сайттарға тауарқызмет туралы әдетте
прайс-парақтарға сыймайтын ақпараттар басылады;
– интернет-дүкен (магазин) – каталог бойынша кез келген тұтынушы өзіне
қажетті өнімге тапсырыс бере алатын веб-сайт. Мұнда есеп айырысудың үстелме
төлем немесе есеп-шотты факс арқылы жіберуден бастап карточка арқылы
есептесуге дейін кең түрлері пайдаланылады;
– промо-сайт – нақты бір сауда маркасы немесе өнімге арналған. Онда
бренд туралы, жарнамалық акциялар (конкурстар, викториналар, ойындар және
т.б.) жайлы толыққанды ақпарат орналастырылады;
– квест-сайт – өзара байланысты логикалық жұмбақтарды сатылай кезекпен
біртіндеп шешу бойынша жарыс ұйымдастырылған сайт [1].
Ақпараттық ресурстар:
– тақырыптық (тематикалық) сайт – белгілі бір тақырып жөнінде
толыққанды ақпарат орналасқан веб-сайт;
– тақырыптық портал – белгілі бір тақырып жөнінде толыққанды ақпарат
беретін өте ауқымды веб-ресурс. Порталдар тақырыптық сайттарға ұқсас
болғанымен қосымша тұрғыда тұтынушылармен өзара байланыс орнатуға мүмкіндік
береді (форумдар, чаттар арқылы тұтынушылардың тіршілік ортасын
қалыптастырады);
– веб-сервис – әдетте тұтынушының тікелей Интернет желісіне байланысты
нақты міндеттерін шешеді;
– іздестіру сервистері – мысалы, Яндекс, Google және т.б.;
– пошталық сервис;
– веб-форумдар;
– блогтық сервис;
– видео сақтау – мысалы, YouTube, RuTube;
– жарнама тақтасы;
– сайттар каталогы – мысалы, Open Directory Project;
– тұтынушыға қатысты;
– қызығушылық тудырушы сайт;
– тұтынушыға енжар.
Интернет-орта қазіргі заманғы қоғам үшін, оның ішінде мемлекеттік
салада, ақпарат көзінің аса маңызды құралына айналып келеді. Интернет-
ресурстарын әзірлеушілер осы мәселені өз практикасында назардан тыс қалдыра
алмайды. Интернет-технологияларды меңгеру жақын уақытта мемлекеттік
қызметкерге қойылатын негізгі талаптың біріне айналмақ. Интернет-ресурстар,
біріншіден, жаңа ақпараттың маңызды көзіне айналып, ол кімге арналса, яғни
тұтынушыларға эксклюзивті материал беріп отыруы тиіс. Екіншіден,
тұтынушының да, ресурс иесінің де өзін өзі қосымша ағарту көзіне айналуы
тиіс. Үшіншіден, меншікті және бөтен тәжірибенің кәсіптік деңгейде
тартылысына ықпалдастық жасауы керек. Енді сайттың барлық мүдделі
тұтынушыларға беруге тиіс ақпаратына мінездеме берелік.
Ақпараттық құрамы:
1. сайттың ресми атауы мен реквизиттері (мекен-жай, анықтама
қызметінің телефондары, электронды пошта адресі);
2. сайттың ұйымдық құрылымы (басшылар, сайт коллегиялары, сайт
бөлімшелері, байланыс телефондары, электронды пошта адресі);
3. сайттың іс-қағаздарын жүргізуге байланысты мәліметтер, істің
қаралатын күні, сайт отырысына қатысушылар;
4. кері байланысқа қажетті ақпарат (форумдар, электронды пошта).
Домендер. Домен – интернеттегі домендік аттар жүйесіндегі (DNS)
белгілі бір елге, ұйымға немесе басқа да мақсаттарға бөлінген қандай да бір
зона (KZ, RU, com).
DNS жүйесі Интернеттің жұмыс істеуі үшін қажетті, өйткені екі
компьютерді бір-біріне қосу үшін олардың IP-адрестері туралы ақпарат қажет,
ал адамдарға оларды белгілі мәтін ретінде есте сақтау оңайырақ (мысалы,
адамдар үшін URL-ды 10.158.241.94-тен гөрі example.com немесе e-mail
name@example.org деп есінде сақтау ыңғайлырақ).
Домендік атау нүктемен бөлінген, кем дегенде екі бөліктен тұрады
(әдетте олар таңба деп аталады). Оң жақтағы ең шеткі таңба үстінгі деңгейлі
домен болып табылады. Оңнан солға қарайғы әрбір келесі таңба поддомен болып
табылады.Теориялық тұрғыдан алғанда мұндай бөлшектеу 12 710 деңгейлі
тереңдікке жете алады, ал әрбір таңба нүктелермен қосқанда жалпы ұзындығы
254 символға жете алатын 63 символдан тұра алады. Десек тағы, практика
жүзінде домен аттарын тіркеушілер мұндай еркіндікке шектеу қояды.
Жүйенің тұрақтылығын нығайту үшін бір-біріне ұқсас ақпаратпен
толтырылған көптеген серверлер пайдаланылады. Олардың адрестері ешқашан
өзгермейді және олар туралы ақпарат кез-келген операциялық жүйеде
орнатылған.
Хостинг – сайт файлдарын тұрақты түрде желіде (әдетте Интернетте )
тұрақты орналасқан серверде орналастыру үшін серверден диск кеңістігін беру
қызметі. Әдетте хостинг қызметін көрсету деп, кем дегенде, сайт файлдарын
осы файлдарға жіберілетін сұраныстарды өңдеуге қажет бағдарламалық
қамсыздандыру орналастырылған серверлерге (веб-сервер) орналастыруды
түсіндіреді. Ереже бойынша хостинг қызметін көрсету ауқымына пошталық
корресподенцияға, деректер қоры, DNS, файл қоймаларына қажетті орындар,
тиісті сервистер қызметін қолдау көзделген.
Виртуалды хостинг – веб-сайттарға дискіден орын бөледі, бірақ веб-
сервистер орындау ортасы көпшілікке бірдей. Барлық ресурстар тұтынушылар
арасында бір сервисте таратылған, ал онда 50-ден 1000 тұтынушыға дейін
сыяды. Шағын да арзан хостингтер көбіне қауіпсіздік шараларын назардан тыс
қалдырып, тұтынушылардың басымдық сатыларын белгілемейді. Осының салдарынан
сервер тұтынушысының осында орналасқан басқа да жүздеген сайттарға кіре
алуына мүмкіндік туады. Ал ірі және қымбат провайделерде мұндайға жол
берілмейді.
Виртуалды бөлініп берілген сервер – дискіде орын, ортақ зерденің
(общая память) бір бөлігі, сервердің процессорлық уақыты бөлініп беріледі.
Оның сырт келбеті тұтынушы үшін бөлініп берілген серверден айырмашылығы жоқ
болып көрінгенмен, физикалық тұрғыда нақты бір серверде бірнеше виртуалды
сервер орналасқан. Мұндай қызмет түрі аса ауқымды емес жобалар үшін
жаслаған. Сервердің барлық ресурстарын нақты бөліп қарау мүмкін
болмағандықтан (атап айтқанда ІО операциялары, желілік карта ерсурстары
және т.б.), оның үстіне көптеген VPS провайдерлері өз тұтынушыларына оларға
бөлінген әлеует толық пайдаланылмайды деген үмітпен серверде бар
ресурстардан әлдеқайда көп ресурс сатады. Осыдан келіп VPS сервердің
жарияланған қуаттылығы көп жағдайда оның шынайы қуатынан артық болады.
Бөлініп берілген сервер – бұл жағдайда нақты бір дискілік кеңістігі,
зердесі, процессорлары мен сыртқы трафигі бар бүтін бір сервер бөлініп
беріледі. Ол салмағы ауыр, басқа жобалармен бір кеңістікте жұмыс істей
алмай, сервердің бар қуатын талап ететін веб-жобалар үшін пайдаланылады
[2].
1.2 HTML негiздерi
HTML қабықшасы – беттiң тақырыбы (HEAD) және негiзгi дескрипторлардан
тұратын денесi (BODY) орналасқан қарапайым дескриптор. Тақырыбы және денесi
бар HTML дескриптордың жазылу үлгiсi:
HTML
HEADTITLE TITLEHEAD
BODYBODY
HTML
мұндағы, TITLE TITLE жолы құжат тақырыбын бередi. Құжат тақырыбы
келесi мәлiметтердi қамтиды:
Беттiң аталуы: TITLE және TITLE дескриторлары беттiң аталуын
анықтайды. Ол HTML құжаттың денесiнiң құрамына кiрмейдi.
Стиль: HTML құжатты басқарудың элементтерi мен стилдерiн тақырыпқа
енгiзу қажет болған жағдайда қолданылады.
Кез келген құжатты құрғанда оның басқару элементтерi мен стильдерi,
авторы, кiлттiк сөздер жайлы мәлiметтер онша қажет бола бермейтiндiктен
аталған дескрипторлардың барлығы бiрдей жиi қолданыста емес. Дегенмен әрбiр
құжаттың атауы болуы тиiс, сондықтан TITLE дескрипторы жиi қолданылады.
Құжат денесiнiң құрылымы HTML құжаттың денесi орналасатын негiзгi
бөлiгi BODY және BODY дескрипторлары арқылы iске асырылады. Құжат
денесiне енгiзiлетiн информация келесiдей болуы мүмкiн:
Графикалық кескiн - қүжатта жылжуға немесе информацияны көрнекi түрде
беру үшiн енгiзiлетiн графикалық информация.
Сiлтеме - Web түйiннiң iшiнде оңай жылжуға және желiнiң басқа да
тұстарына жылдам өтуге арналған сiлтемелер.
Мәтiндi форматтау – HTML тiлiнiң ең қарапайым және ең қуатты құралы.
Себебi Web-бет форматталған мәтiннен тұрғанда ғана түсiнiктi әрi әсем болып
көрiнедi. Мәтiндi форматтауда келесi дескрипторлар қолданылады:
- H1..H1-H6..H1 -дескрипторлар диапазоны тақырыптар мен тақырып
мазмұнына қолданылады;
- BR - каретканы қайтару дескрипторы;
- P..P - абзацты ашужабу дескрипторлары;
- B..B - мәтiндi жартылай қалың ету;
- I..I - мәтiндi көлбеу ету;
- U..U- мәтiн астын сызу.
Шрифттермен жұмыс - Web-беттiң дизайн тиiмдiлiгi оның қаншалықты
деңгейде дайындалғанын анықтайды. Дизайн тиiмдiлiгi деген не? Бұл Web-
беттiң сыртқы түрiнiң түсiнiктi әрi әдемi безендiрiлуi. Шрифттермен жұмыс
iстей бiлу осы дизайн тиiмдiлiгiне қол жеткiзудiң негiзгi шарттарының бiрi.
Сондықтан әрбiр web-бет құрушы шрифттермен жұмыс iстеу тәсiлдерiн толық
меңгеруi тиiс.
Қазiргi кезде шрифттер өте көп болғандықтан оларды, белгiлi бiр
топтастырып алған жөн. Негiзiнен мұндай үш түрлi топ бар:
- категория – шрифттердiң негiзгi класы. Оны шрифттiң “ұлты” деп те атайды;
- гарнитура – белгiлi бiр қасиеттерiне байланысты топтастырылған шрифттер
класы. Мүны шрифттiң “фамилиясы” деп түсiнуге болады (1-кесте);
- кескiн – әрбiр шрифттiң қайталанбайтын өзiндiк ерекшелiгi [3].
1-кесте. Негiзгi шрифт категориялары, гарнитуралары
Категория Гарнитура
Кескін
Serif Times, Century Schoolbook, Garamond
Sans-Serif Hevletica, Arial, Verdana
Monospaced Courier, Courier New
Script Nuptical Script, Boulevard, Signature
Decorative Whimsy, Arriba!, Bergel
1.3 Php және MYSQL
Бүгінгі таңда технологияның қарқынды дамуына байланысты
компьютерлердің графикалық мүмкіндіктері күннен-күнге үлкеюде. Қазіргі
компьютерлердің мүмкіндігіне байланысты программалар да аз жасалып жатқан
жоқ. Соның ішінде РНР тілінің артықшылығы берілгендер қорымен жұмыс істеуі
ол бірнеше берілгендер қорының кестесі БҚБЖ.
MySQL – бұл көппатокты серверлі берілгендер қоры. MySQL бұл қолдануға
өте тиімді және үлкен жылдамдықта жұиыс істей алады. MySQL ANSII 92
стандартындағы SQL (Strutured Query Language) тілінде сұраныс құра алады.
Бұл тіл арқылы таблица қосуға және жоюға ескі кестелердің мәліметтерін
жаңартуға мүмкіндік береді. MySQL - дің қысқаша мүмкіндіктері:
1. бір уақытта берлігендер қорымен жұмыс істеушілерге шексіз
мүмкіндік береді;
2. таблицадағы қатарлар саны 50 млн. жетуі мүмкін;
3. mySQL командалардың орындалу барысында северлердің ішіндегі ең
жылдамы;
4. кестедегі ең қиын сұраныстар құруға болады.
БҚ сервері жұмыс істеп тұрғанына көз жеткізген соң. Блакнотты ашып
келесі екі функциямен РНР тілінде БҚ серверімен байланыс құрамыз [4].
?php
$sdb_name="localhost";
$user_name="root";
$user_password="";
$db_name="keste";
$link=mysql_connect($sdb_name,$user _name,$user_password);
if (!$link){exit("БҚ сервері мен байланысу мүмкін емес.");}
if (!@mysql_select_db($db_name, $link))
{exit("БҚ таңдау мүмкін емес -".mysql_error());}
?
2. Жобалау бөлімі
2.1 Жобаның функционалды тағайындалуы
Веб-қосымшаларды жобалаудың өмірлік циклының негізгі кезеңдерінің бірі-
есептің қойылуы кезеңі. Мұнда Веб-қосымшаның орындайтын қызметі және
бағдарламалық жабдыққа қойылатын талаптар анықталады. Бұл талаптар екіге
бөлінеді:
- функционалдық талаптар, яғни бұл болашақта жасалатын бағдарламаның
қандай жұмыстарды, функцияларды орындайтынын анықтайды;
- эксплуатациялық талаптар, бұл болашақ бағдарламалық жабдық қандай
жағдайларда жұмыс жасайтынын анықтайды.
Веб-қосымшаларға қойылатын негізгі эксплуатациялық талаптарға
төмендегілер жатады :
- дұрыстығы, техникалық тапсырмаға сәйкес жұмыс жасауы ;
- универсалдығы - кез-келген мүмкін жағдайларда дұрыс жұмыс жасауы;
- сенімділігі - түрлі қателерден кейін дұрыс жауаптарды қайтара алуы;
- тексерілуі - нәтижелерді тексеру мүмкіндігі;
- нәтиженің дәлдігі - нәтижелер ауытқуының берілген шамадан аспауы;
- қорғалған болуы - ақпараттың құпиялылығын сақтай алуы;
- программалармен үйлесімділігі - басқа бағдарламалармен үйлесімді жұмыс
жасау мүмкіндігі;
- аппаратпен үйлесімділігі - кейбір құрылғылармен үйлесімді жұмыс жасау
мүмкіндігі ;
- тиімділігі - техникалық ресурстарды аз және жылдам пайдалану
мүмкіндігі ;
- бейімділігі - түрлі жағдайларға ба йланысты жасалатын
модификацияларға бейімділігі;
- қайта пайдаланылуы - қайта жүктемей-ақ іске қосыла беруі;
- рентабелділігі - бірнеше процестерде параллель қолданыла беруі.
Техникалық тапсырма - бағдарламалық жабдықты құру мақсаттары, оған
қойылатын талаптар, жасау уақыты мен кезеңдері, тапсырыс берушіге өткізу
мерзімі және т.б. көптеген мәліметтер қамтылған бағдарламалық жабдық туралы
толық мәлімет беретін құжат.
Техникалық тапсырманы жасауға тапсырыс беруші де және оны орындаушы да
қатысуы керек. Ол келесі бөлімдерді қамтиды:
- кіріспе;
- бағдарламалық жабдықтар жасаудың қажеттілігін негіздеу;
- бағдарламалық жабдықтардың қызметі;
- веб-қосымшаларға қойылатын талаптар;
- бағдарламалық жабдықтардың құжаттарына қойылатын талаптар;
- техникалық-экономикалық көрсеткіштер;
- құру кезеңдерімен стадиялары;
- бағдарламалық жабдықты қабылдау және бақылау тәртібі.
Веб-қосымшаның өмірлік циклындағы маңызды кезеңнің бірі – бұл Веб-
қосымшаларға қойылатын талаптарға анализ жасау негізінде бағдарламалық
жабдықтардың ерекшелігін немесе спецификациясын анықтау болып табылады.
Спецификация – бұл жасалатын бағдарламалық жабдықтардың және оған қойылатын
шектеулердің формалды түрдегі дәл сипаттамалары. Сонымен, бағдарламалық
жабдықтардың спецификациясы, бұл бағдарламалық жабдық туралы дәл және толық
сипаттама.
Спецификация негізі екі бөлімнен тұрады:
- функционалдық бөлім, бағдарламалық жабдықтардың орындайтын
функцияларын сипаттайды;
- эксплуатациялық бөлім, техникалық құрал-жабдықтарға, ақпараттық
қауіпсіздікті сақтауға қойылатын талаптарды анықтайды.
Бағдарламалау тілі веб-сайт жасаудың басты құралы болып табылады.
Пайдаланылған бағдарламалау тілі – PHP – бағдарламалаудың скриптік тілі,
веб-сервердегі HTML-парақтарды жасақтауға және деректер қорымен жұмыс
істеуге арналып шығарылған. Бұл ортақ қолдануға арналған ашық қодты, кең
пайдаланыста жүрген бағдарламалау тілі. PHP веб-талдамалар жүргізу үшін
арнайы жасалынған және НTML-кодқа ендіріле алады. PHP Linux –ті қосқанда,
көптеген операциялық жүйелерге, оның ішінде Unix, Microsoft Windows, Mac OS
X, RISC OS-еің түрлі модификацияларына жетімді.
Жобалау тілдеріне қойылатын талаптар:
- кіріс деректеріне серверге жіберілген сұранымдар мен сайт тұтынушысы
енгізген ақпарат кіреді;
- шығыс тілі гипермәтін өлшемін жасау тілі - PHP болып табылады. Ол
ғаламтордағы құжаттарды өлшемдеудің стандартты тілі. PHP тілі браузер
арқылы оқылып, адамның оқуына ыңғайлы құжат түрінде экранда
көрсетіледі.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар:
- артық түзетусіз кеңейту мүмкіндігі;
- әмбебаптылық – сайтпен түрлі жеке электронды есептеу машиналары
арқылы жұмыс істеу мүмкіндігі;
- браузерлермен үйлесімділік – сайт ең кең тараған браузерлер -
Internet Explorer, Opera, Firefox арқылы көрініп, қызмет атқара
алуы тиіс;
- ыңғайлы графикалық интерфейс; Жұмыс істеу сенімділігі; Жылдамдық
(тұтынушының сұранымына барынша тез жауап қайтару).
Техникалық қамтамасыз ету келесі талаптарға жауап беруі тиіс:
– тұтынушының жұмыс істеуі үшін видеоадаптер мен дисплейдің
тиісті түрі;
– орталық процессордың жеткілікті өнімділігі;
– әрі қарай жетілдіру үшін конфигурациясының ашықтығы;
– жедел зерде ауқымының таңдап алынған жалпыжүйелік, сонымен
бірге тұғырлық және қолданбалы бағдарламалық
қамтамсыз етуді пайдалана алатындай қуаттылығы.
Сайт төмендгі тұжырнамалық шарттарға сәйкес болуы тиіс:
– ақпаратқа қолжетімдік жылдамдылығы барынша жылдам және парақтардың
қосылуына ең аз уақыт талап етуі;
– сайт дизайны мемлекеттік мекемелерге тән дәстүрлі ұстанымдылыққа
негізделіп, қызмет бағытын біркелкі сарында баяндалуы;
– ақпарат ұсынылымы барынша қарапайым және нақты;
– ең негізгі және қызығарлық бөлімдерге тез қолжетімділік;
– сайт навигациясының тәжірибелі келермендер ғана емес, сондай-ақ
Интернет-технологияларға жаңадан қадам бастаған келермендер үшін де барынша
ыңғайлы және түсінікті болуы;
– келерменмен байланыс барынша ыңғайлы және түйсікті болуы.
Бүкіл сайт осы Интернет-жобаның мазмұнын Интернет-қосымшалар жасауда
кәсіптік шеберлігі жоқ мамандарының күшімен жедел жаңартып отыратындай
мүмкіндік беретін жүйе негізінде әзірленуде [5].
Ақпараттық қамтамасыз ету өз құрамында төмендегіні иеленуге міндетті:
– ақпаратты бейнелейтін, қосатын, редакциялайтын және жоятын
модульдерді;
– жолдарды толтыру дұрыстығын тексеру әдістерін;
– кіріс деректерін;
– шығыс деректерін.
Кіріс деректеріне логиндер, парольдер, электронды пошта,
комментарийлер мен сайт тұтынушылары қалдырып отыратын басқа деректер
жатады.
Шығыс деректеріне:
– сайттың тұтынушы әрекетіне жауапты әрекеті;
– тұтынушы әрекетінен жинақталатын веб-парақтар.
Технологияларға қойылатын негізгі талаптар:
– әкімгер, тіркелген келермен және меймандардан тұратын үш түрлі
тұтынушыларды қолдау;
– қолжетімділік құқықтарын шекаралауды қамтамасыз ету. Осыған
байланысты қарапайым тұтынушыларға қолжетімсіз әрекеттерге мүмкіндік
беретін және тіркелген тұтынушылардың түпнұсқалығын тексеру құқығына ие
болуы үшін әкімгердің түпнұсқалығын тану процедурасын жүзеге асыру;
– жаңа тұтынушыларды тіркеу, олардың ағымдағы жеке мәліметтерін
өзгерте алуына мүмкіндік беретін механизмі болу;
– тапсырушыда жобаның одан әрі өсуі мен дамуына қатысты мәселелері
болмауы;
– толық функционалды және ыждаһатты әкімгерлік веб-интерфейс жобамен
жұмыс істеуді ыңғайлы және оңай етіп, контент-менеждердің сайтта
орналастырылған ақпаратты қажетті жылдамдықпен өзгертіп отыруына мүмкіндік
береді;
– бағдарламалық құрам мен сайт парақтарының мейлінше көшірмелігін
қамтамасыз ету (сайт әзірленгеннен кейін сайт серверге көшіріліуі мүмкін).
– деректер деректер қорында сақталады. Қор серверде орналасуы тиіс.
– рұқсатсыз енуден қорғанылуы тиіс.
– деректер қорын рұқсатсыз енуден қорғауды қамтамасыз ету.
Лингвистикалық қамтамасыз ету ауқымында программалау тілдері мен
жобалау тілдері суреттелуі тиіс.
Программалау (бағдарлама жасау) тілдеріне қойылатын талаптар.
Программалау тілі веб-сайт жасаудың басты құралы болып табылады.
Пайдаланылған программалау тілі – PHP – программалаудың скриптік тілі, веб-
сервердегі HTML-парақтарды жасақтауға және деректер қорымен жұмыс істеуге
арналып шығарылған. Бұл ортақ қолдануға арналған ашық қодты, кең
пайдаланыста жүрген бағдарламалау тілі. PHP веб-талдамалар жүргізу үшін
арнайы жасалынған және НTML-кодқа ендіріле алады. PHP Linux – ті қосқанда,
көптеген операциялық жүйелерге, оның ішінде Unix, Microsoft Windows, Mac OS
X, RISC OS-еің түрлі модификацияларына жетімді.
Жобалау тілдеріне қойылатын талаптар:
–кіріс деректеріне серверге жіберілген сұранымдар мен сайт тұтынушысы
енгізген ақпарат кіреді;
– шығыс тілі гипермәтін өлшемін жасау тілі - НTML болып табылады. Ол
ғаламтордағы құжаттарды өлшемдеудің стандартты тілі. НTML тілі браузер
арқылы оқылып, адамның оқуына ыңғайлы құжат түрінде экранда көрсетіледі.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар:
– артық түзетусіз кеңейту мүмкіндігі;
– әмбебаптылық – сайтпен түрлі жеке электронды есептеу машиналары
арқылы жұмыс істеу мүмкіндігі;
– браузерлермен үйлесімділік – сайт ең кең тараған браузерлер -
Internet Explorer, Opera, Firefox арқылы көрініп, қызмет атқара алуы тиіс;
– ыңғайлы графикалық интерфейс;
– жұмыс істеу сенімділігі;
– жылдамдық (тұтынушының сұранымына барынша тез жауап қайтару).
Техникалық қамтамасыз ету келесі талаптарға жауап беруі тиіс:
– тұтынушының жұмыс істеуі үшін видеоадаптер мен дисплейдің тиісті
түрі;
– орталық процессордың жеткілікті өнімділігі;
– әрі қарай жетілдіру үшін конфигурациясының ашықтығы;
– жедел зерде ауқымының таңдап алынған жалпыжүйелік, сонымен бірге
тұғырлық және қолданбалы бағдарламалық қамтамсыз етуді пайдалана алатындай
қуаттылығы;
– техникалық құралдар кешені қондырғыларының баға қолайлылығы [6].
2.2 OS локалді серверін орнату
Open Server Panel портативті сервер платформасы, веб-әзірлеушілер үшін
арнайы әзірленген бағдарлама ортасы.
Бағдарламалық қамтамасыз ету кешенінде серверлік бағдарламалық
қамтамасыз етудің бай жиынтығы болып табылады. Ыңғайлы, көп функциялы
ойластырылған , компоненттерді басқару және теңшеу үшін қуатты
мүмкіндіктері интерфейсі бар. Платформа веб-жобаларды әзірлеу, отладтау
және тестілеу, сондай-ақ жергілікті желілерде веб-қызметтерді ұсыну үшін
кеңінен қолданылады.
Пакеттерін жасайтын бағдарламалық жасақтама өнімдері Windows
пайдаланушылары арасында, әсіресе, веб-әзірлеушілер арасында өте танымал
болды, ең алдымен Linux серверлерінің деңгейінде сенімділігі бар тегін
портативті бағдарламалық қамтамасыз ету болған.Басқару ыңғайлылығы, сізді
бей-жай қалдырмайды.Open Server әр веб-шебері үшін қажетті бірінші класты
және сенімді құрал ретінде өзін танытты [4]. Бағдарламалық кешеннің құрамы:
- SPanel 5.2.8;
- Apache 2.2.34 2.4.29;
- Nginx 1.11.7 1.12.2;
- MySQL 5.1.73 5.5.58 5.6.38 5.7.20;
- MariaDB 5.5.58 10.0.33 10.1.30
10.2.11;
- MongoDB 2.4.14 2.6.12 3.0.15 3.2.18
3.4.10 3.6.1;
- PostgreSQL 9.2.24 9.3.20 9.4.15
9.5.10 9.6.6 9.10.1;
- Memcached 1.2.6 1.4.5;
- FTP FileZilla 0.9.59;
- PHP 5.4.45; (Xdebug 2.4.1, Memcache 3.0.8,
Mongo 1.6.14, Imagick 3.2.0)
- PHP 5.6.32; (Xdebug 2.5.5, Memcache 3.0.8,
Mongo 1.6.16, MongoDB 1.3.4, Redis 2.2.7,
Imagick 3.2.0)
- PHP 7.0.26; (Xdebug 2.5.5, PDFlib 9.1.1p3,
MongoDB 1.3.4, Redis 3.1.5)
- PHP 7.2.00; (PDFlib 9.1.1p3, MongoDB
1.3.4, Redis 3.1.5)
- ImageMagick 6.8.9-9-Q16;
- Bind 9.10.6;
- Git 2.15.1.2;
- Ghostscript 9.22;
- Sendmail 32;
- Wget 1.11.4;
- NNCron Lite 1.17;
- Adminer 4.3.1;
- ConEmu 17.11.09;
- HeidiSQL 9.5;
- RockMongo 1.1.7;
- PHPRedisAdmin 1.9;
- PHPMyAdmin 4.7.3;
- PHPMemcachedAdmin 1.3;
OS локалді серверін жүктеу. Жұмыс үшін Негізгі шығарылым жеткілікті
(1-сурет).
1-сурет. OS локалді серверін жүктеу
Орнату. Мұрағатты дискіге орап алыңыз (C: немесе басқа жерге). Сізге
қосымша бағдарламаларды орнату қажет (Visual C ++ ...), оларды орнатыңыз
(3,4- суреттер).
2-сурет. Локальді сервердің орналасуы
3-сурет. Visual C ++ бағдарламасын орнатуға рұқсат беру
4-сурет. Visual C ++ бағдарламасын орнату
Open x64 серверін іске қосыңыз (немесе x86, операциялық жүйенің
нұсқасына байланысты). Басталғаннан кейін хабарландыру аймағында құсбелгі
пайда болады (5-сурет).
5-сурет.OS белгішесі
Серверді бастаңыз. Құсбелгісіне басыңыз, содан кейін Іске қосу (6-
сурет).
6-сурет. OS локалді серверін қолдану
Жұмысқа рұқсат беру қажет болуы мүмкін (7-сурет):
7-сурет. Жұмысқа рұқсат беру
Біз жұмыс қабілетін тексереміз(8-сурет) Http: localhost
8-сурет. Жұмыс қабілетін тексереміз
Нұсқау. Open Server параметріне барамыз (9-сурет):
9-сурет. Open Server параметрі
Модульдер қойындысында PHP, Apache және т.б. қажетті нұсқасын
көрсетуге болады (10-сурет). Мен мұндай нұсқаларды ұсынамын:
10-сурет. Нұсқалар
Сақтау батырмасын басқаннан кейін, бағдарлама серверді қайта
бастауды сұрайды. Жаңа параметрлерді қолдану үшін осы қадамды орындаңыз.
Жобалық файлдар.Мен PhpProject4 доменін атайтын боламын (өзіңіздің
атыңызды қалауыңыз бойынша таңдауға болады). Жүктелген мұрағатты жобамен
C:\OSPanel\domains\PhpProject4 қалтасында сақтаңыз (11-сурет).
11-сурет. Жобалық файлдар
Ашу үшін жергілікті доменді қосыңыз.Параметрлер тармағына өтіңіз.
Содан кейін Домендер қойындысына өтіңіз. Ашылмалы тізімде Қолмен басқару
мәзір элементін таңдаңыз (12-сурет):
12-сурет. Қолмен басқару мәзір элементін таңдау
Содан кейін домендік атауды енгізіңіз (1), ... түймесін басып,
жобамен қалтаны таңдаңыз (2), Қосу батырмасын басыңыз (3) (13-сурет).
13-сурет. Жобамен қалтаны таңдау
Деректер қорын қосу (14-сурет):
14-сурет.Деректер қорына кіру
MySQL дерекқорын басқару жүйесіне кіру. Біз root логинмен панельге
шығамыз, құпия сөз бос қалдырылады (14-сурет) .
15-сурет. MySQL дерекқорын басқару жүйесі
Import қойындысына өтіп, payment.sql файлын таңдап, ашу түймешігін
басыңыз (16-сурет).
16-сурет.Кестелер үлгісі
2.3 Формаларды өңдеу және почтаны жіберу
Әр кезде сайтқа кіргенде түрлі формалармен енгізу ұяшықтарына тап
боламыз. Формадағы берілгендер қалайша өңделеді деген сұраққа PHP арқылы
деп жауап береміз.
Ең бірінші алдымен кез-келген адреске хат жіберетін форма құрайық:
form method = “POST” action = “action.phtml”
pinput type = “text” name = “email” size = “20”
brinput type = “text” name = “name” size = “20”
brtextarea rows = “2” name = “txt” cols = “20” textarea
brinput type = “submit” value = “Send” name = “B1”
input type = “reset” value= “Clear” name = “B2” pform
Бұл HTML кодты браузермен жүктегенде біз үш енгізу ұяшығы бар форманы
көреміз.“Send” батырмасын басқаннан кейінгі өңдеу операциясы action.phtml
файлына беріледі. “email” атты бірінші ұяшыққа, сайтқа кіруші хат
жіберілетін адресті енгізеді. “name” атты екінші ұяшыққа сайтқа кіруші өз
аты-жөнін енгізеді. Келесі “txt” атты енгізу ұяшығы хат жазу үшін арналған.
Енді ең негізгі бөлікке өтеттін болсақ, ол action.phtml файлындағы форма
өңдеушісін құру. Форманы өңдеудің PHP коды:
?php mail($email, $name, $txt); ?
Көріп отырғанымыздай формадағы енгізу ұяшықтарына тағайындаған
аттарымыз сол күйінше айнымалы ретінде PHP сриптіне өтіп кетті. Бұл
айнымалылардың PHP-дегі мәндері енгізетін ұяшыққа сәйкес болады. Адрес
$email айнымалысында, аты-жөні $name айнымалысында , мәтін $txt
айнымалысында болады. PHP-де поштамен хат жіберудің амалдары өте көп, соның
біреуін қарастырайық, ол mail функциясы. Оның синтаксисі:
mail( $mail, “хат енгізілді”,$str, “From: хат” );
Мысалыға, кейбір мақалаларға кірушілер жөнінде талдау жасау үшін
сайттың бірнеше бетін бақылайтын жүйені қарастырайық. Ол үшін бізге сайтқа
кіруші жөнінде ақпарат қажет болады, ол PHP-де автоматты түрде мүмкін [8].
Бұл ақпаратты біз өзіміздің пошталық жәшігімізге жіберіп отырамыз:
?php
$host = gethostbyaddr($REMOTE_ADDR);
$ip = getenv(“REMOTE_ADDR”);
$date = date(“d M Y, H:i:s”);
$str = (“
Дата - $date
Хост - $host
IP-адрес - $ip
-----------------”);
mail($email, “статистика”,$str,”From: информация”);
?
3 Техно-Астана интернет дүкенің құру.
Дипломдық жұмыс мақсаты – қазіргі заманғы веб-құралдарды қолдана
отырып, Техно-Астана техника дүкені үшін веб-қызметін әзірлеу.
Дипломдық жұмыс мақсатына сәйкес келесідей міндеттер қойылады:
- интернет-дүкендердің қолданыстағы ұйымдарын зерттеу және олардың
кемшіліктерін анықтау;
- интернет-дүкен құру қажеттілігін негіздеу;
- деректер базасымен басқарылатын Интернет-дүкеннің динамикалық веб-
беттерін әзірлеу;
- аяқталған жобаның тиімділігін бағалау;
- есептеулер Интернет-дүкеннің іске асырылуы экономикалық тұрғыдан
тиімді және негізделген екенін көрсетті.
Дипломдық жұмыстың ғылыми-тәжірибелік маңыздылығы бұл жұмыста
автормен құрастырылған модельдер, әдістер мен алгоритмдер басқа да
құрастырушылармен білім беру бағытында бағдарламалық құралдарды құрастыру
кезінде, сонымен қатар кез келген соңғы қолданушылар үшін жеке қолдануында
жатыр.
Интернет-дүкен ашудағы мақсат-online тапсырыстың мүмкіндігін халыққа
жеткізу, тауармен таныстыру.Қазір заман талабы тездікті талап етеді, себебі
уақыт үнемдеу керек.Міне, осы кезде керек-жарағыңды тапсырыс беру арқылы
алып отырғанға не жетсін.
Интернет-дүкен парағында әр тауардың сипаттамасы,бағасы және сатып
алушыға қалай жеткізілетіні анық көрсетілуі керек.Төлемдер қай валютада
жіргізіледі және есеп айырысу шартарының әр пункті нақтылы түрде сипатталуы
тиіс.
Сонымен бірге екі жақтың,яғни сатып алушы мен тауар сатушының жеке
жауапкершіліктері мен міндеттері де парақ бетінде орын алуы тиіс.Бұл қадам
егер екі жақтың біреуінде түсініспеушілік туған кезде дұрыс шешім
қабылдауға көмектеседі.
Интернет-дүкеннің администраторға арналған жеке парағы болуы керек, ол
жерде тауарлар толықтырылып тұрады және сатып алушылармен пошта арқылы
байланыс орнатылады [9].
3.1 Бағдарламаның орындалуы
WEB сайт құруда негізінен HTML негіздерін жақсы түсіну қажет. Өйткені
сайттың негзгі бөлігі осы HTML дің тегтері арқылы жүзеге асады. Менің
дипломдық жұмысыма сәйкес осы құрып жатқан WEB сайтты бастау үшін сол
құрылуы керек сайт туралы мәліметтер қорын жинау керек болды. Бұл құрылып
жатқан сайт қазақ тілінің WEB сайты болғаннан соң сол қазақ тілі туралы
барлық ақпаратты оқып шығу керек.. Енді сол мәліметтер қорын үйлестіріп WEB
сайт құруды бастаймыз.
Жобаның бас беті графикалық бөлім, сайттың навигациялық мәзір және
контентті аймақ бөлімдерінен құралады.
Index.php файлында жобаның негізгі беті ретінде жасап, мәліметтер
тобын шоғырландырдым. Сондағы жобаның бастапқы беті 17-суретте көрсетілген.
Бастапқы бетте:
- Интренет-дүкенің электронды почтасы;
- Байланыс номерлері;
- Жұмыс уақыты;
- Тауарлар каталогы: ноутбуктар, компьютерлер, фотоапараттар,
аудиотехникалар ,смартфондар, ойын консолі;
- Акциялар;
- Біздің дүкентер;
- facebook.com,vk.com парақшаларына жол ұсынылған.
17-сурет. Бастапқы бет
Жобада тауарға тапсырыс беру үшін cats.php файылының бағдарламасын
құрамыз.Тауарға тапсырыс беру беті 18-суретте көрсетілген.
18-сурет.Тапсырыс беру беті
Жобада тапсырыс беру батырмасын басқанда қалқымалы терезе пайда болады
(19-сурет). Ондағы толтыруға міндетті мәліметтер:
- Тапсырыс беруші аты-жөні;
- Электронды поштасы (Email);
- Тапсырыс берушінің мекен-жайы;
- Тандалған тауар;
- Бағасы.
19-сурет.Тапсырыс беру кезіндегі қалқымалы терезе
Жобада акция талқылайтын бет құру.Ол бетті жасау үшін aksi.рнр файлын
құрамыз (20-сурет).
20-сурет. Акциялар беті
Біздің дүкендердің қай жерде орналасқаның көру үшін contact.php
файылын құрамыз (21-сурет).
21-сурет. Біздің дүкендер беті
Сайттың әкімшілігіне кіру үшін сайттын оң жақ бұрышындағы
белгісін басу қажет.Содан соң әкімшіліктің логины және құпия сөзі
енгізіледі (22-сурет):
22-сурет. Әкімшілікке кіру
Тіркеуді растағаннан кейін дүкеннің әкімшілік бөлігінен келесілерді
табасыз (23-сурет):
- Барлық тауарлар;
- Тауарлар қосу;
- Пікірлер;
- Тапсырыстар;
- Расталған тапсырыстар ;
- Шығу.
23-сурет.Әкімшілік
Барлық тауарлар бетінде тауарлырды өзгертуге және жоюға болады.Ал
тауарларды қосу үшін тауарлар қосу батырмасын басқанда 24- суретте
көрсетілген.
24-сурет. Тауарлар қосу беті
Расталған тауарлар тізімін 25-ші суретте көрсетілген.
25-сурет.Расталған тауарлар.
1. Жобаның экономикалық тиімділігін негіздеу
4.1 Экономикалық тиімділікті есептеу әдістемесін таңдау және негіздеу
Ақпараттық жүйені құру процесінде қойылған есептерді неғұрлым аз
шығындармен жүзеге асыру негізгі мақсат болып табылады. Ақпараттық жүйені
құруға кететін шығындар жүйені құру процесінде қолданылатын құндық
бағасынан, сатып алынған арнайы құрал-жабдықтардан, ақпараттық жүйені
құрған бағдарламалаушыларға төленген еңбекақыларынан, өзге кәсіпорындар
орындаған жұмыстарға кеткен шығындардан және т.б. шығындардан құралады.
Ақпараттық жүйені құрастыруға және жобалау объектілерін ендіруге
жұмсалған қаражатты пайда табуға қажетті инвестиция ретінде қарастыруға
болады. Бұл құру деректерінің техникалық-экономикалық негіздемесін жүргізу
қажеттілігі мен мақсатты әрекеті инвестициялық жобалар ретінде анықталады.
Инвестициялық жобалардың экономикалық тиімділігі операциялық,
инвестициялық және қаржылық қызметінен түскен нәтижелер (түсім, табыс және
т.б.) мен шығындардың (шығыстар, төлемдер және т.б.) арақатынасын
көрсететін көрсеткіштер жүйесімен сипатталады.
Есептеулерді жүргізген кезде маңызды кезеңі болып баға масштабтарын
таңдау табылады. Инфляцияның жоқ болуы кезінде есептеу кезінде әрекет
ететін тұрақты (базалық) бағалар қолданылады. Қазақстан Республикасына тән
жоғары және біртекті емес инфляция шарттарында кейіннен инфляцияны есепке
ала отырып және ағымдағы бағаға қайта есептей отырып, есептеулерді мақсатты
түрде тұрақты ақша бірліктерінде жүргізген абзал.
Ақпараттық жүйені құруға кеткен инвестиция тиімділігінің бағасы,
біріншіден, құрастырушының, ал екіншіден, қолданушының көзқарастарынан
жүргізілуі керек.
Ақпараттық жүйені құрастыруның техникалық-экономикалық негіздемесінің
мәні келесі пункттерден тұрады:
– техникалық-экономикалық көрсеткіштерді есептеу және салыстыру
базасын таңдау;
– бағдарламалық қамтамасыздандыруды құруға жұмсалған еңбек пен
бағаны анықтау;
– ақпараттық жүйенің бағасын есептеу;
– құрастыруға кететін капиталды және эксплуатациялық шығындарды
есептеу;
– қаржылық-экономикалық тиімділіктің көрсеткіштерін анықтау.
Техникалық тиімділікті бағалау
Техникалық тиімділік көрсеткіштері әртүрлі режимдерде жұмыс істегенде
және эротехникалық жүйе ретінде ақпараттық жүйенің техникалық жетілдірілуі,
осы жүйенің ұйымдық және ғылыми деңгейіне баға беруі тиіс.
АЖ-нің ғылыми-техникалық деңгейін ғылыми-техникалық прогреспен
сәйкестік дәрежесін көрсететін индикаторлар жүйесімен сипатталады.
Техникалық тиімділікті бағалау үшін сенімділік көрсеткіштерін
пайдалану туралы шешім қабылданды. Төменде ГОСТ 27.002-80 Технологиядағы
сенімділік талаптарына сәйкес жүйелердің сенімділігі мен оларды анықтаудың
негізгі көрсеткіштері келтірілген.
Сенімділік көрсеткіштері:
- сәтсіздікке жол бермеу ықтималдығы операциялық уақыт ішінде
жүйенің сәтсіздігі туындамайтындығы;
- жеткіліксіздігінің · Ықтималдық - берілген операциялық уақыт
ішінде жүйе сəтсіздігі орын алған ықтималдығының кері;
- істен орташа уақытының бірінші сәтсіздік уақытын күту;
- ССБП - осы операциялық уақыт ішінде оның істен күту қалпына
келтірілу жүйесін пайдалану коэффициенті.
Жүйеге есептелген сенімділік:
- 8 сағаттағы жұмыс істемеу ықтималдылығы 0,998;
- бұзылу ықтималдығы 0,002;
- жұмыс істемегенде орташа жұмыс уақыты 2,5 жылды құрайды;
- кемшіліктер арасындағы орташа уақыт 8 ай (351,360 мин).
Күтім көрсеткіштері:
- жұмыс жағдайын қалпына келтіру ықтималдығы - операциялық күйді
қалпына келтіру уақыты алдын-ала белгіленген мәннен аспайтыны;
- операциялық мемлекеттің қалыпты қалпына келтіру уақыты (ТВ) -
жүйенің жұмыс жағдайын қалпына келтіру уақытының математикалық
күтуі.
Жоспарланған жүйеге есептелетін күтімділік көрсеткіштері:
- 1 сағат ішінде жедел күйді қалпына келтіру ықтималдығы - 0,88;
- жүйенің орташа қалпына келтіру уақыты - 35 минут.
Жоспарланған жүйеге есептелген кешенді көрсеткіштер:
- қолжетімділік коэффициенті (Kg) - 0,99;
- пайдалануға дайындық коэффициенті - 0,9;
- техникалық пайдалану коэффициенті (Kti) Tn = 12 сағат (720 мин),
0.99786 тең.
Жүйенің жіктемесіне сәйкес, сенімділік деңгейлері бойынша, FESTU
Ақпараттық технологиялар институтының сертификаттау орталығының ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz