Қалқанша безінің иодтирониндері (тироксин және трииодтиронин), құрылысы, синтезі және зат алмасуға, клетка биоэнергетикасына әсер ету механизмдері

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Биохимия, биология және микробиология кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы:Қалқанша безінің иодтирониндері (тироксин және трииодтиронин), құрылысы, синтезі және зат алмасуға, клетка биоэнергетикасына әсер ету механизмдері , гипо-, гиперфункциялары.

Орындаған: Аралбай Арайлым
Тобы: 210 А ЖМ
Қабылдаған: ҚанжігітоваМ.Ж

Шымкент 2017 ж

Жоспар:
I.Кіріспе
1) Қалқанша безі
II .Негізгі бөлім
2)тироксин
3) трииодтиронин
4) Иодтирониндердің клетка биоэнергетикасына әсер ету механизмдері
5) Тиреоидты гормондардың жетіспеушілігінен пайда болатын аурулар
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

Қалқаншамаңы безі (glandula parathyroideae, лат. glandula - без; гр. рага - маңы, қасы; thyreos -- қалқан) -- қалқанша безі маңында немесе оның ішінде орналасқан кішкене денешік тәрізді ішкі секреция безі. Ол сыртынан дәнекер ұлпалық қапшықпен қапталған. Без паренхимасында жасушалар тізбектеліп немесе топталып орналасып, безді жасушалар бағандарын құрайды. Олардың аралықтарында қан тамырларына бай борпылдақ дәнекер ұлпасының жұқа қабаттары болады.

Қалқаншамаңы безі жасушаларын паратироциттер деп атайды. Олар негізгі (базофилді) және ацидофилды (оксифилді) паратироциттер болып екі топқа бөлінеді. Негізгі паратироциттер қандағы кальцийдің деңгейін жоғарылататын паратирин гормонын бөліп шығарады. Ацидофильді жасушалар -- қызметін тоқтатқан, ескіру кезеңіндегі паратироциттер.
Құрылысы: Бездердің екеуі қалқанша бездің жоғарғы жағына, екеуі төменгі жағына жабысып, оған жанаса орналасқан. Қалқанша безге жақын жабыса орналасқанымен құрылысы мен қызметі мүлдем өзгеше. Бездердің үлкендігі асбұршақтай, салмағы 20-50 мг. Ересек адамда әр бездің ұзындығы 6-8 мм, ені 3-4 мм, калыңдығы 1-2 мм. Салмағы ер адамда 30 жасқа дейін, әйелдерде 46-50 дейін өседі.
Қызметі:

1) тироксин гормоны барлық зат алмасуға (нәруыз бен май) қатысады;

2) ағзаның өсуі мен дамуына әсер етеді;

3) жүйке жүйесі мен жүрек жұмысының қозуын арттырады. Қалқанша бездің қызметі бұзылғанда пайда болатын ауытқулар. Қалқанша безден бөлінетін гормондар жетіспесе, адам микседема (грекше myxa - шырыш және oidema - ісіну) ауруына шалдығады.
Аурудың белгілері:
1) ағзада зат алмасу 30-40%-ға дейін бәсеңдейді, әсіресе нәруыз алмасуы бұзылады;
2) терінің астына су жиналады, тері құрғап, дене ісінеді;
3) дене температурасы төмендейді;
4) жүрек соғысы баяулайды;
5) қозғалысы бәсеңдеп, ойлау қабілеті нашарлайды; шашы түсіп, сирейді.

Ауруды тироксин гормонымен емдейді. Тироксин гормонының синтезделуі ағзада йодтың болуына байланысты. Адам йодты, йодты калий, йодты натрий түрінде тағаммен қабылдайды. Адам денесінде 30-50 мг йод болса, соның, шамамен 15 мг қалқанша безде кездеседі.
Егер ағзада қажетті йод мөлшері жетіспесе, қалқанша безінің қызметі бұзылып, қандағы йодты гормондардың азаю салдарынан адам жемсау (зоб -- қалқанша бездің ұлғаюы) ауруына шалдығады. Сол себепті күнделікті пайдаланып жүрген ас мәзірінің құрамына йод микроэлементінің енуіне қатты көңіл бөлген жөн.
Қалқанша безі ауруына шалдығудың басты факторлары: ағзада йодтың жетіспеушілігі, қоршаған орта, яғни экологияның ластануы мен радиация әсерінен және гормондардың өзгеріске ұшырайтын жүктілік пен менопауза кезеңдерін атап өтуге болады. Сондай-ақ бұл ауру түрі тұқым қуалайды. Адам қатты депрессия кезінде сабырлылық сақтап, өз-өзін қолға алмаса, түрлі аурулар осыдан басталады. Аурудың алдын алу үшін күнделікті пайдаланып жүрген қарапайым тұзға мән беріңіз. Оның йодталған түрін пайдаланыңыз.
Қалқанша без құрамында йод элементі бар тироксин және үш йодты тиронин атты гормондар бөледі. Бұл гормондар организмдегі зат алмасу процесінің қарқынын, организмнің өсіп-жетілуін реттейді, жоғары дәрежелі нервтік қызметке әсер етеді. Тироксин белоктардың, кемірсулардың, майлардың тотығуын күшейтіп, ұлпалардың глюкозаны сіңіру қабілетін жоғарылатады, бауыр мен бұлшық етте гликогеннің ыдырауын жылдамдатады.
Тироксин -- гормонның түзілуі мен бөлінуін гипофиздің алдыңғы бөлігінен бөлшетін гормондар реттейді. Қанда тироксиннің концентрациясы қалыпты деңгейде болтан кезде, гипофизден бөлінетін гормонный мөлшері азаяды. Бұл тироксиннің қалыпты деңгейде болуына көмектеседі.
Тироксин мен трийодтиронин гормондары өмір бойы ми, жүрек және бұлшықет жұмыстарын реттеп, тіпті адамның көңіл күйіне де әсер етеді. Қалқанша безінен қажетті гормондар бөлінбесе, олардың мөлшері қанда да азая түседі. Осының салдарынан бойында йод жетіспеген баланың денесі өспей, тіпті ойлау қабілеті де нашарлай түседі.

Ал ересек адамдар ұмытшақ болып, ұсақ-түйекке тез ашуланып, жүйкесі тоза бастайды.
Гипотиреоз
Тиреоидты гормондардың жетіспеушілігі гипотиреоз деп аталады. Бұл синдром өте көп кездеседі. Әсіресе, үлкен жастағы әйелдерде жиі байқалады. Аурудың пайда болу себептері әртүрлі. Қалқанша безінің суықтауы, тағамдағы иод мөлшерінің жеткіліксіздігі, қалқанша безінің жарақаты, гипофиз ауруы т.б. себеп болуы мүмкін.
Тиреотоксикоз
Ағзада қалқанша безінен бөлінетін гормондардың көбею құбылысын тиреотоксикоз деп атайды. Бұл жағдай зоб ауруы немесе қалқанша безі аурулары кезінде тиреоидты гормондарды немесе йодты көп мөлшерде пайдаланудан туындауы мүмкін.
Гипотиреоз кезеңінде ағзадағы барлық процестер баяу іске асады. Қарама-қарсы жағдайда керісінще, зат алмасу процесінің өтуі жылдамдайды және дене мүшелері күшпен жұмыс істеуіне тура келеді.
Саудалық атауы
L-Тироксин 50 Берлин-Хеми
Халықаралық патенттелмеген атауы
Левотироксин натрийі
Дәрілік түрі
50 мкг таблеткалар
Құрамы
Бір таблетканың құрамында
белсенді зат - левотироксин натрийі 0,05 мг,
қосымша заттар: микрокристалды целлюлоза, кальций гидрофосфат дигидраты, натрий карбоксиметилкрахмалы (А типі), декстрин, ұзын тізбекті парциальді глицеридтер.
Сипаттамасы
Ақ дерлік түстен аздап сарғыш түске дейінгі, бір жағында сызығы және екінші жағында 50 деген мөрі бар, екі беті сәл дөңес, дөңгелек пішінді таблеткалар.
Фармакотерапиялық тобы
Қалқанша без ауруларын емдеуге арналған препараттар. Қалқанша без гормондары. Левотироксин.
АТХ коды H03AA01
Фармакологиялық қасиеттері
Фармакокинетикасы
Сіңуі
Левотироксинді ішке аш қарынға қабылдаған жағдайда, препарат негізінен аш ішектің жоғарғы бөлігінде сіңеді, сіңу дәрежесі негізінен дәрілік түріне байланысты және 80%-ға дейінді құрауы мүмкін. Левотироксинді ас қабылдаумен бірге қабылдағанда сіңуі айтарлықтай төмендейді.
Плазмадағы ең жоғары концентрациясына шамамен, қабылдағаннан кейін 2-3 сағаттан соң жетеді.
Ішке бірінші рет қабылдағаннан кейін, әсері әдетте 3-5 күннен кейін басталады.
Таралуы
Таралу көлемі шамамен 10-12 л құрайды. Шамамен 99,97%-ға левотироксин спецификалық тасымалдайтын ақуыздармен байланысқан. Ақуыздардың гормонмен байланысы ковалентті емес, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.