Үлкен жартышар қызметінің ассиметриясы

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖӘНЕ
ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУ МИНИСТРЛІГІ
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ
Физиологиялық пәндер және дене шыныктыру кафедрасы

СӨЖ
(Реферат)
Тақырыбы: Үлкен жартышар қызметінің ассиметриясы

Орындаған: Тлеулес А.К.
Тобы: 202 "A" ЖМ
Қабылдаған: Оразбаева Ж.Т.

2017 ж.

Жоспар:

I. КІРІСПЕ
Үлкен жартышар
II. Негізгі бөлім
1) Үлкен жартышар қызметі
2) Мидың функциялық асимметриясы
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ
Үлкен жартышар
Ми жартышарларының функциялық тұрғыдан бірдей емес екендігі туралы мəселені ең алғаш 1861 жылы ағылшын неврологы Хьюлинг Джексон көтерді деп саналады. Сосын Поль Брока жəне Карл Вернике сөйлеу орталықтарын ашқан соң жартышарлық асимметрия бойынша кейінірек ашылған жаңалықтардың нəтижесінде адам миының сол жартышары сөйлеуге, қозғалыс белсенділігіне, денені кеңістікте бағдарлауға, ұтымды ойлануға қатысты үстем деп санала бастады. Мидың оң жартышары болса қосымша, маңыздылығы төмен автомат ретінде қарастырылды.
Ғалымдар көптеген тəжірибелердің негізінде мидың жартышарлары арасындағы айырмашылық ақпараттың табиғатына емес, оны талдау тəсілдеріне байланысты екендігі туралы қорытындыға келді. Г.М. Вартапетова, Е.Э. Петрова мидың сол жартышарында вербалдық материалды талдау фонологиялық қағида бойынша: дыбыстық талдау жəне синтез арқылы орындалады, ал мидың оң жартышары сөзді тұтастай гештальт арқылы қабылдайды дейді .
Мидың оң жартышарының сөздік қоры бірден қалыптаспайтындығы жəне өзіндік ерекшеліктері бар екендігі байқалған. Бұл ауызша да, жазбаша да сөйлеуге қатысты. Адам техникалық жəне поэтикалық мəтіндерді қабылдаған кезде оның миының оң жəне сол жартышарлары белсенділігінің арақатынасы əртүрлі болатындығының дəлелденгеніне ерекше назар аудару керек. Екі жағдайда да ол сөздік конструкцияларды қабылдайтын болса да, техникалық мəтіндерді оқу кезінде мидың сол жартышары белсенді жұмыс істейді, ал көркем əдебиет оқыған кезде мидың оң жартышары белсенді жұмыс істейді. Осының дəлелі ретінде мидың оң жартышары зақымданған кезде ақындық өнер (сөздерді түрлі мағынада пайдаланумен байланысты қабілет) қатты зардап шегетін болып шықты
Негізгі бөлім
1) Үлкен жартышар қызметі
Үлкен жарты шар ми қызметінің қыртысына сыртқы және ішкі ортаның тоқтаусыз өзгеруінен тұрақты түрде нерв системалық импульстар келіп түсіп отырады. Осы нерв импульстарының біреуі ғана сол сәттегі рефлекторлық реакцияны іске асыруға тікелей қатысы болуы мүмкін. Бас ми қыртысы қызметінде көптеген оң және теріс шартты байланыстар жасақталып, организмге берілген тітіркендіргіштерге синтез және анализ жүреді. Олай болса тітіркендіргіштер синтез және анализ процесінің жүргізілуі үлкен жарты шар ми қыртысының ең басты қызметі. Бас ми қыртысы нерв орталықтарында организмнің әрбір органдар рецепторына берілетін тітіркендіргіштердің әсерінен көптеген қозу аймақтары пайда болып, қозу импульстарының жинақталып, біріктіріліп топтастырылады осы процесс синтез деп аталады. Синтез процесі кезінде бас ми қыртысы нейрондарының арасында өзара байланыстардың қалыптасуы жүреді. Бас ми қыртысының синтездік қызметінің қалыптасуы кез-келген шартты рефлекстің іске асуына керекті нервтік байланыс жасақталуының негізі болып есептеледі. Бәс миының синтездік қызметінен кейін лтіркендіргіштерге анализ процесі жүреді яғни бас миында пайда болған қозу аймағьзндағы қозу импульстары бір-бірінен ажыратылып, бөлінуі дәлірек айтсақ әрбір органдардың рецепторларынан келген нерв импульстары сол тиісті органдар қызметіне қарай жеке өз алдына бөліп шығарылады. Осы процесс анализ деп аталады. Үлкен жарты шар ми қыртысында комплексгі түрде берілетін тітіркендіргішке жоғарғы дәрежелі күрделі анализ және синтез жүреді. Комплексті тітіркедіргіштің берілу реттілігіне, ырғағына күшіне тембріне анализдік және синтездік талдау жүріп отырады. Күрделі комплексті тітіркендіргіштерге бас миының анализдік және синтездік қызметін зерттеу үшін А.Г.Иванова-Смоленский деген оқымысты итке белгілі бір реттілікпен берілетін төрт А+Б+В+Г түрлі музыканың дыбысына шарттьі рефлекс жасактаған. Содан кейін Иванова-Смоленский музыкалық дыбыстың берілу реттілігін өзгертіп, яғни берілетін музыкалық дыбыстардың орнын ауыстырады (А+В+Б+Г) сол уақьпта бұрынғы дұрыс ретгілікпен берілген музыкалық дыбысқа жасақталған рефлекс бұзыла бастаған, себебі иттің бас миында музыкалық тітіркендіргішке, оның берілу реттілігіне, тембріне сәйкес анализ синтездік қызмет қалыптасқан яғни итте музыкалық дыбыстарының орнын ауысқандығына анализ және синтез жүреді. Осылайша АТ.Иваново-Смоленский бес ай бойы зерттеу жүргізіп А+Б+В+Г төрт түрлі музыкалық дыбысты бір-бірінен ажырату арқылы шартты рефлексті жасақтай алмаған.
Динамикалың стереотип. Сыртқы қоршаған дүние организмге бірнеше көптеген бірінің сыртынан бірі қайталанып отыратын тітіркендіргіштер жүйесі ретінде әсер етеді, Осындай тітіркендіргіштердің әсерінен үлкен жарты шар ми қыртысында белгілі бір рефлекспен бірімен алмасып отыратын қозу мен тежелудің аймағы жасақталады. Бір сөзбен айтқанда ми қыртысы комплексті стереотипті тітіркендіргіштерге ұшырап отырады. И.П.Павлов осындай үлкен жарты шар ми қыртысының стереотивтік қызметін динамикалық стреотип деп атаған. Динамикалық стереотип бас ми қыртысының систематикалық қызметін қалыптастырады. Сгереотивтің жасақталуы үлкен жарты шар ми қыртысының өте күрделі талдағыштық қызметі. Бұл нерв жүйесінің ең ауыр және күрделі қыэметі, Сонымен бірге жасақталған стереотивті берік ұстап тұру ми қыртысына қиынға соқпайды. Әруақытта да берік және тұрақты қалыптасқан динамикалық стереотиптің жойылуы жасақталуынан да қиын жүреді. Динамикалық стереотиптің негізінде организмде шартты рефлекторлы реакциялар түрінде әдет пен дағды қалыптасады. Олай болса динамикалық стереотип шартты рефлекстің -негізі яғни шартты реакциялар қалыптасу үшін ең әуелі динамикалық стереотип жасақталуы керек. Кез-келген жүргізілетін оқу-тәрбие жұмысы үлкен жарты шар ми қыртысының стереотипті қызметінің заңдылығына негізделген. Адам өмірінде жасақталуы мен жойылуының мүлдем қиын жүретін үлкен жарты шар ми қыртысының стереотивті қызметін түсіндіретін мысалдар баршылық. Мысалы: Адам бірден конькиді жақсы тебу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.