Ел боламын десең, бесігінді түзе

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

№ 6 орта мектебі

Баяндама

З.Құдабаева

2009-2010 оқу жылы

Халқымыз үшін қысталаң қиын заманның небір кезеңдерінде мал мен
жанның өзіне қарауға мұрша қалмаған шақтарда ұмытуға болмайтын бір ғана
нәрсе ұрпақ тәрбиесі еді. Көнекөз қариялардың әңгімесінен бастап қарайпайым
халықтың ұғымға, салт-дәстүрге дейінгінің бәрінен көрініс беріп, ол жас
ұрпақты азаттық биігіне, адамгершілікке, бірлікке шақырып отыратын қазақы
өнеге айқын көрінеді. Ғасырлар бойы сол өнегемен ата-бабаларымыз әлденеше
ұрпағын түзеу тәрбиелеп келді. сөйтіп бүгін күнге жеткізіп берді.
Қоғамның дамуы, жанұяның бала санымен өлшеуді меже тұтқан халқымыздың
Бесіксіз үйде береке жоқ деп қарапайым топшылауыда тегін емес.
Бұл – отбасы-ошағымыздың түтіні сөнбесің деген жеке бастың тілегінен
туған мақалдан емес, халықтың қамын қарастыру, елдікті ойлау, елдің
ертеңгісі жайлы қам жеу. Қазақтың Бір баласы бардын үйінде сөнбес шамы
бар, Балалы - үй базар, баласыз үй – қу мазар, Бала – адамның бауыр
еті деуі тегін бе?
Қазақ ұл баланы дүниеге келуін Ұл туғанға күн туған ерекше бақыт
санаған, отбасының жалғасы, шаңырақтың иесі ұл бала деп білген. Ал, әйелге,
қызға дүниенің тұздығы, бастауы деп қараған. Балаға деген бауырмалдық, жылы
жүректілік, шығыс халқына тән ежелгі жақсы қасиеті екенін айта келіп,
орыстың ұлы педагогы Балаға деген сүйіспеншілікті россиялықтар шығыс
халқынан үйренуіне болады деген еді. Қазақ халқына балаға деген қамқорлық,
оның аман-сау өсуіне тілектестік бала тумай тұрып-ақ жасалады. Мысалы: аяғы
ауыр әйелге жүк көтертпеуі, жерік асын тауып беруге, жаңа босанған әйелге
қуатты тамақ беруі, үстін қымтап ұстпауы, жаңа туған нәрестені қалай күту
жөнінде енелерінің келіндеріне ақыл-кеңес беруі, үлкендерді сәбиді тұзды
шомылдырып, маймен денесін сылауы, шала туған баланы түлкі тымаққа салып
асыруы, оған бие сүтін беруі-жас сәбиге деген қамқорлықтын айғағы. Қазақ
халқының бала туғанда шілдехана жасап, ойын-той өткізуі, баланың туғанына
қырық күн толғанда ауыл-аймақты жинап, ауылдағы үрім-бұтағы көп өнегелі,
беделді бір анаға қырық қасық сумен нәрестенің үстін шайғызып бесікке
салғызуы, бала тәй-тәй басып жүре бастағанда шаруаға икемді, еңбек сүйгіш
пысық әйелдердің біреуіне тұсауын кескізу-нәресте сол аналардай бақытты,
абыройлы, беделді, елгезек болса деген тілектен туған ырымдар.
Ана бесік жырын айта отырып, нәрестесін өлең жырымен тербеп, ұйықтату
кезінде, екіншіден балаға ананың тілек-батасы, болашақта кім болып өсуін
қандай қызмет атқаруын қалайтыны ана сөзімен баяндалады.
Мал бақ, кәсіп ет, ел-жұртыңды жаудан қорға деген ойын халық бесікте
жатқан нәрестеге ақыл, тілек етіп білдіреді және кімді ардақтайтының
аңғартады. Ана нәрестеге емшек сүтін беріп қана қоймай, жөргекте жатқан
күннен бастап мінез-құлқын да тәрбиелейді. Б.Момышұлы ағамыз Немересіне
ертегі айтып беретін әжелердің Бесік жырын айта білетін аналардың сейіліп
бара жатқаның, ана мен әжелердің ертегісін естіп өспеген балалардың санасы
тайыз, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.