Гендік инженерия негіздері және терминологиялық глоссарий

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Гендік инженерия негіздері . Глоссарий

Генетикалық инженерия-Жасушада өздігінен көбейе алатын, белгілі бір затты синтездеуге қабілетті, тұқымқуашылық материалдарды қолдан жасайтын молекулалық биологияның жаңа саласы.
Плазмидалар-Жасушада тұрақты күйде кездесетін және хромосомамен байланыссыз, дербес тұқым қуалау факторы.
Эписома-Плазмидалардың хромосомамен қосылғанда түзілетін қосылыс.
Гендік терапия-ағзаның сомалық жасушаларында және гаметаларында не зиготаның дамуының бастапқы сатыларында пайда болған генетикалық бұзылыстарды жөндеу.
Трансгенді ағза-геномына бөтен ген енгізілетін ағза.
Рекомбинатты ДНҚ-бұл нақты пайдалы қасиеттері бойынша таңдап алынған ДНҚ молекуласынан және басқа жасушаларға енуге қабілеті бар векторлық ДНҚ-дан тұратын бір тұтас құрылым.
Ген-полипептид не нкулеин қышқылының синтезделуін анықтаушы ДНҚ молекуласының бір учаскесі.
Гендер амалификациясы-жұмыртқа жасушасының цитоплазмасында кейбір гендердің көшірмеленіп көбеюі.
Гендік жүк-популяция дараларының бейімдеушілігінің төмендетін мутациялар.
Генетикалық полиморфизм-популяция дараларының генотиптерінің көптүрлігі.
Геном-жасушаның барлық ДНҚ-сының жиынтығы.
Генотип-Диплоидты хромосома санындағы гендер жиыны.
Генофонд-Популяция дараларының гендер не генотиптер жиынтығы.
Антиген-организмдерге енгенде антизаттардың (иммуногло-биндердің) синтезделуіне себепші болатын бөтен молекула ( белок не полисахарид)
Цистрон-бір полипептид тізбегін кодтайтын ДНҚ учаскесі.
Мутон-мутацияланудың ең кіші өлшем бірлігі.
Рекон-рекомбинацияланудың ең кіші бірлігі
Геном (қоры) кітапханасы-ДНҚ клонының қоры. Түр геномының құрамына кіретін ДНҚ фрагментінің әрқайсысынан кем дегенде бір-бір данасы бар жиынтығын айтады.
Вектор-генді бір жасушадан басқасына тасымалдай алатын плазмадан немесе сақина тәрізді вирус ДНҚ-сынан алынған ДНҚ молекуласы
Генетикалық код-нуклейн қышқылдары молекуласындағы тұқым қуалаушы ақпараттың нуклеотидтер тізбегі түріндегі біртұтас жазылу жүйесі.
Геномика- бұл ғылым саласы, тірі ағзалардың геномын зерттейді.
Гинетикалық карта-генетикалық рекомбинация негізінде жасалған хромосомадағы жеке гендердің орналасу ретін көрсететін сызба.
Клондау-жасанды ортада өсіру арқылы рекомбинантты ДНҚ молекуласынан анықтау әдісі.
Нонсенс -мутация-белгілі бір аминқышқылын кодтайтын мағыналы кадонның мағынасыз, яғни ешбір аминқышшқылын анықтамайтын, кадонға айналуы.
Нонсенс -кадон- геннің а-РНҚ кодтаушы бөлімінде орналасады.
ПТФ-() -ақуыз синтезінің терминациялануы рибосоманың үлкен бөлшегінде жүзеге асады.
Сантиморганида-гендердің ара қашықтығының өлшем бірлігі.
Кроссинговер-хромосома гендері бір хромосомадан екіншісіне көшіп, жаңаша комбинациялануы .
кДНҚ(комплементарлы ДНҚ) -invitro ортасында кері транскрипция жолымен синтезделген біртізбекті ДНҚ; РНҚ-ға комплементарлы.
Кодон(триплет) -генетикалық кодтың өлшем бірлігі. Белгілі-біраминқышқылын кодтайтын немесе белоктық синтездің басталуы не аяқталуы туралы белгі беретін нуклеин қышқылдардағы көршілес үш нуклеотидтердің кездесуі.
Клон-(грек. klon-сабақ, бұтақ) -вегетативті жолмен көбею нәтижесінде пайда болған, генетикалық табиғаты шығу тегі мен бірдей жаңа ұрпақ.
Трансформация-Бактериялар генетикасында-бөтен, экзогенді ДНҚ-ның тікелей енуі арқылы жасушаның тұқымқуалаушылық қасиетінің өзгеруі;
Транспозон- үш үзілістің салдарынан пайда болатын хромосома сегментінің хромосома ішілік (инверция) немесе хромосома аралық бір жақты транслокациясы.
Тандемдік қайталаулар-орташа қайталанатын ДНҚ.
Трансдукция- бактериялар вирустарының (бактериофагтардың) ДНҚ генетикалық бір бөлшегін бактериялардың донор клеткасынан рецепиент жасушасына тасымалдау процесі.
Рецепиент-бактерияларға донордың әртүрлі белгілері трансдукция жолымен берілуі,
Экзон-белоктың түзілуін анықтайтын генетикалық ақпаратты алып жүруші геннің (ДНҚ) айқын білінетін бөлімі.
Салыстырмалы геномика-әртүрлі ағзадағы ұқсастығы мен айырмашылығы анықтайды.
Функциональді геномика-идентификатты функцияның әр гені мен геномның бөліктерін, жасушаның жүйесінде анықталуы мен байланысуына бағытталған.
Экзонуклеаза-нуклеин қышқылын 3`немесе 5` ұштарынан (соңынан) бастап, нуклеотидтен соң нуклеотидті ажырататын фермент (нуклеаза)
Эндонуклеаза-нуклеин қышқылын кез келген жерінен экзонуклеаза сияқты соңынан ғана емес, орта бөлігінен де ажырататын фермент (нуклеаза)
Интрон-ДНҚ-ның транскрипцияланатын және әдеттегі генетикалық информациясы жоқ бөлігі. Интрон экзондардың арасында орналасады. Эукариоттық гендердің ақпаратсыз бөлігі.
Цистрон-бір полипептид тізбегін кодтайтын ДНҚ учаскесі.
Мутон-мутациялық құбылыстың қарапайым өлшем бірлігі, оның өлшемі ДНҚ молекуласының 1 жұп нуклеотидіне тең.
Рекон-рекомбинацияның ең кіші өлшем бірлігі.
Локус-ағзаның түрлі белгілері мен қасиеттерін анықтайтын хромосоманың гендер орналасқан жеке учаскесі, геннің хромосомада орналасқан жері.
Сұрыпталумаркері-бұл ағзалардың генетикалық әртүрлілігін қамтамасыз