Ақпараттық – библиографиялық қызмет көрсету әдісі

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Ш. УӘЛИХАНОВ АТЫНДАҒЫ КӨКШЕТАУ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

тақырыбы:

«Ақпараттық - библиографиялық қызмет көрсету әдісі»

Қорғауға жіберіледі Омарова А. С

Орыс филологиясының ішкі оқу бөлімінің

кафедра меңгерушісі 4 курс студенті

филология ғылымының докторы «Кітапханатану және библиография» С. Ж. Баяндина

мамандығы 050418

Ғылыми жетекшісі: «» ^{2009 жыл аға оқытушы} Ахметова О. Б.

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Библиографиялық ақпараттың құрылымы . . . 6

1. 1. Библиографиялық ақпараттың функцияларының анықтамасы . . . 8

1. 2. Ғылыми ұғым ретінде библиографиялық ақпарат . . . 11

2. Ақпараттық - библиографиялық қызмет көрсету әдісі . . . 15

2. 1. Ақпараттық - библиографиялық қызметтің қызметтің түрлері . . . 16

2. 2. Ұсыныстық библиографиялық қызметтің әдісі . . . 24

2. 3. Кітапханада оқырмандарға библиографиялық білім берудің әдісі . . . 30

3. Жаңашыл техналогияларды көпшілікке тарату . . . 42

3. 1. Ақпараттық технология саласындағы инновациялық қызмет . . . 43

3. 2. Иновациялардың жүзеге асыратындағы кітапханалардың ақпараттық қызметі, функциялары . . . 50

Қорытынды . . . 54

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 56

Қосымша: Филология факультетінің ғалымдары. Слайд - шоу . . . 57

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі: Кітапхана ғасырдан ғасырға адамзат тарихының керуенін сүріндірмей әкеле жатқан шырағы биік парасаттылық пен білімділіктің киелі ордасы. Қазіргі таңда кітапханаларда алға талпыну өзгерістері болып жатыр. Заман ағымына қарай, білім талабына сай оқырмандардың да сұранысы өзгеруде.

Қазіргі кезде адамдардың өскелең талабын қанағаттандыру, рухани байлығы мен жалпы қабілетін дамыту және жоғары эстетикалық талғамын қалыптастыру міндеттерін іске асыруда кітапханалардың алар орны ерекше.

Болашақ Қазақстанның азаматтарын тәрбиелеудің міндеттері, қоғамның адамгершілік ахуалы бүгінгі мұғалімдер, профессорлар, оқытушылар, кітапханашылар, мәдениет қызметкерлері қауымын рухани даму жолында үздіксіз еңбек етуге үндейді. Елбасы өз Жолдауында көрсеткендей әрбір азамат осы кезге дейін аталар қалдырып кеткен мұраны, еліміздегі барлық құндылықтарды, байлықтарды талмай меңгеруі керек.

XXI ғасырда кітапхананы ақпараттық мекеме ретінде қарай отырып, оның дамуын жаңа автоматтандырылған технологияларды пайдалануымен байланысты екенін көреміз. Компьютерлер мен Интернет ұсынатын жаңа ақпараттық технологиялар, электронды құжаттар ақпараттық құралдарды, уақыт пен кеңістік өлшемінсіз шексіз кең пайдалануына әкеледі.

Мәселені құрастыру дәрежесі: Зерттеудің мақсаты ол - кітапхана қызметінде ақпараттық библиографиялық қызметке талдау жасау. Ақпаратты зерделеу үшін әр түрлі жалпы ғылыми және зерттеудің арнаулы әдістері қолданылады: байқау, эксперимент, фокус, сұрастыру, біліктілік пен форфологиялық талдаулар және басқалары. Ақпаратты зерттеуге бірінші төрт әдістері әдебиетте қаралды оның кейінгі екеуінге тоқталайық.

Классификациялық талдау жетекші әдісті пайдалану үшін, ақпарат қызметінде көп аспекті құрады, ал көп өлшемді инновация классификациясы зерттеу құралын қарайды. Ақпаратты талдау үшін өзгешеліктің жүрісі мен нәтижесін ақпарат қызметі арқылы іске асыруға болады, онда ақпарат классификациясының әр түрлі құбылыстары қаралады, ол негізге алынады да морфологиялық әдіске айналады.

Морфологиялық әдіс нарық жаңалығын зерделеу үшін пайдалануға болады және кітапхананың ақпарат беделдігін бағалайды. Ол негізгі үш міндетті шешу үшін құрылған: тәсілін анықтау, толық торын анықтау, барлық тәсілдерін іздеу (әдісі, пайда болуы) бұл құбылыстың барлық шешімдерінің түйінді мәселелері.

Объектісы:

кітапхана объектісіндегі негізгі өзгеруін анықтау.
Ақпараттық - билиографиялық қызметке кедергі жасаушыны анықтау.
Ақпарат нәтижесі факторына әсер ететінді анықтау.
Кітапхана қызметкерлерінің біліктілігін көтеру бағытын анықтау.

Пәндік. Әдістемелік жұмыста, ақпараттық - библиографиялық қызметте маңызды орынды, кітапхана беделі, инновация орталығымен тығыз байланысып, сапалы ғылыми деңгей қызметіне жетеді.

Дипломдық жұмыстың алға қойып отырған мақсаты - қажетті ақпараттарды іздеуде көмек көрсету және ақпарат алуды бірнеше операциялар арқылы жүзеге асыру. Дипломдық жұмысыма Мағжан Жұмабаев атындағы Ақмола облыстық әсмбебап-ғылыми кітапханасының жаңа ақпараттық технологиясы негізінде иннвациялық қызметтің дамуы қарастырылады.

Дипломдық жұмысымда кітапханада ақпараттық библиографиялық қызмет көрсету әдісі, ғылыми ұйымдастырылуы, инновациялық процесті басқару жұмысы жазылады. Кітапханада шығарылған мәліметтер қоры мен ресурстарын пайдаланушылардың сұраныстарын қанағаттандыру мақсатында жүргізуімен қатар перспективалық міндеттерді жүзеге асыру, кітапхананың оқырмандарға жылдам, толық қызмет көрсетуге мүмкіндік беретін қазіргі кезеңдегі жаңа сапалы орталыққа айналуына септігін тигізеді.

Кітапхана жұмысында жаңа технологияны қолдану - кітапхана қызметінің сапасын арттырып, оқырмандар санын толықтырып, мәдени деңгейінің көтерілуіне тиімді әсер етеді.

Ғылыми жаңалықтар. Қазіргі кезеңде кітапхана ақпараттық ресурстары, ынталы шығармашылық кадрлық мүмкіндігі бар, мәдени бос уақытты пайдалы өткізетін, білім беретін орталық болып саналады. Қайсы кітапханада болсын автоматтандыру жобасын жүзеге асырудағы ең маңызды кезең базалық бағдарламаны пайдалануды қамтамасыз етуді таңдай білу.

Кітапхана ісінде компьютерлік технологияларды кең ауқымды пайдалануды оқырмандар мен кітапхананың басқа пайдаланушыларының ақпаратқа деген сұранымын қанағаттандыруға негізделген. Еліміздегі болып жатқан жаңалықтар мен өзгерістер, білім мен мәдениеттегі болып жатқан жаңа мемлекеттік тапсырмаларды іске асырудағы шешуші қадамдар ең алдымен кітапханашыға келіп тіреледі. Жаңа ақпараттық технологияға көшу, басқарудың экономикалық амалдарын қолдану, оған еңбек ұжымының қатыстырылуы кітапхана жұмысшыларының жаңа жоғарғы кәсіби деңгейін және жалпы мәдениет пен қарым-қатынас мәдениетін игерген жаңа түрін қалыптастыруды талап етеді.

Тәжірибе маңыздылығы: Дипломдық жұмыс «Ақпараттық - библиографиялық қызмет көрсету әдісі» тақырыбын қамтиды. Тақырыптың өзектілігі кітапханада иннвациялық қызметтің даму үрдісін қалыптастыру болып табылады.

Дипломдық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Автоматтандыру процесінде мәліметтер базасы меп электронды каталог арқылы оқырмандарға қызмет көрсету, оқырмандар сұранымын зерттеу негізінде толықтырылған компакт дискілер, толық тексті мәліметтер базасын ұсыну, Интернет жүйесін пайдалану қызметтері жатады.

Библиографиялық ақпараттың құрылымы

Библиографиялық ақпараттың негізгі қоғамдық элементтері ретінде көрінеді.

Бұл құрылымның генетикалық және логикалық тұрғыға негізделген графикалық көріністегі екі тәсілін қарастырайық.

Функционалды - генетикалық құрылымы. Бибилографиялық ақпарттың негізгі қоғамдық функцияларының тізбектілігі - зерттеулік, коммуникативтік, бағалаулық жайдан - жай емес. Ол қарапайымнан барынша күрделіге, генетикалық бастапқыдан туындыға ауысуын бейнелейді. Бұл, жекелей алғанда, зерттеу қызметі генетикалық салыстырмалы тәуелсіздікке ие екендігімен көрінеді. Ол тек зерттеу мақсаты ғана шешетін арнаулы құралдармен жүзеге аса алады және өзіне коммуникативтік пен бағалау компоненттерін жинақтамайды. Зерттеулер қызметі өзінің соңғы күйінде нақтылы құжаттар қорының базасында барлық уақытта жүзеге асады. Бибилографиялық ақпараттың белгілі бір зерттеу деңгейінде, яғни керек құжат табылғанда және оқырманның қолына тиген уақытта аяқталады.

Генетикалық құжаттарда екінші ретіндегі коммуникативтік қызмет өзіне зерттеу мүмкіндігін қоса алады. Коммуникативті қызметті жүзеге асырудағы нақтылы құралдар барлық уақытта да зерттеу мақсатына пайдаланылады. Сонымен қатар, құжаттың тұрған орнымен емес, оның құжаттары формадағы құрылымның даму мен ілімнің мазмұндылығын істес болуы керек, коммуникативті қызмет енді әлдеқандай бір қормен міндетті байланысты қажет етпейді. Оған қосымша, сол қордан табылатын құжаттар белгілі бір ортаның шектеуінсіз толығырақ жүзеге асады.

Және ақыр аяғында, бақылау қызметінің жүзеге асыру құралы зерттеу мен коммуникативті функционалды мүмкіндіктерді өзіне қосып алады. Бұл дегеніміз, тек бағалаушылық және өзіне қандай да бір зерттеулік және коммуникативтік бастама артпасын, мұндай библиографиялық құрал жасауға болмайды.

Мұндайлардың бар болуы олардың көзқарасынша, таза ұсыныс түріндегі құрал жасамақ болған құрастырушылардың еркіне қатысты емес, жасырынып библиографиялық ақпараттың генетикалық құрылымының схемасы жатқан зерттеулік пен коммуникативтік моменттер туралы олар ойланбай қалуы және құрал жасау үрдісінде олар есепке алмай кетуі мүмкін. Сонымен қатар бұл моменттерді ашып көрсету мен жазып қоюдан басқа емес. Кітапхана жағдайында бұл жазып қоюлар, мысалы, ұсынылатын көрсеткіштердің ақ шетінде шифрларды түсіру арқылы түпкілікті жасауға болады.

Нақтылы библиографиялық үрдістете әрбір қоғамдық қызметтер келісінсіз көрініп қалуы, бірақ алғашқысысының мүмкіндіктерін өзіне қоспауға мүмкін еместігіне байланысты жалпы заңдылық пайда болады. Сондықтан да библиографиялық ақпараттың функционалды - генеткалық құрылымын графикалық түрде көрсетуге болады.

Мұнда әрбір қызметтің шеңбері, біріншіден, шартты түрде дербестігі, екіншіден, өзінің генетикалық өткенді сақтайтыны және үшіншіден, «өзінен тыс» қатынасы мен генетикалық туындының байланысты жағдайы көрнекі көрініс тапқан.

Бір қызметтен екіншісіне ауысу, бір полюстен екіншісіне жылжу библиографиялық ақпараттың екі жақтылық қасиеті бар екенін айқындайды, кері байланыс ретімен формасы мен мазмұнының ерекшеліктерін барынша дифференциалды есепке алады, құжаттың нақтылы ақпарттың бағалылығын керек ететін тұтынушы жөнінде барынша дифференциалды көрсетулер жасалады. Бұл ауысым коммуникативтік пен бағалау қызметтерінің ақпарат тұтынушыларға арналады. Бірақ, сонымен қатар, зерттеу мен коммуникативтік қызметтерді сол не басқа топтарының спецификалық ерекшеліктерін есепке алмай - ақ құжаттың формалды жне мазмұнды белгілерін қамтып көрсетеді. Құжатты зерттеу міндеті мен оны жария ету кез келген тұтынушыға бірдей мәселе болады және тек құжатқа ғана қатысты шешіледі. Бағалау қызметі, керісінше, тұтынушыларға бағытталады және жеке - даралық мінездемелері органикалық байланыста ғана мәнді болады.

Генетикалық құрылым барынша жалпы және қарапайым формада библиографиялық ақпараттың қоғамдық қызметтерінің іс жүзіндегі тарихи даму процесінің ішкі логикасын ашады, ежелгі кітап қоймаларының қарапайым зерттеу құралдары (каталогтар), одан соң коммуникативтік міндеттегі библиографиялық ақпараттың толық қамтыған (тіркеудегі) формалары және ең соңында, ақпарат тұтынушыларының белсенді мақсатында бағытталған библиографиялық әсер (идеологиялық, трбиелік, ағарту саласындағы, ғылыми - қосалқылық) міндетін шешуді бағалау қызметтерінің жүзеге асыратын р түрлі құралдар.

Бибилиографиялық ақпараттың тіршілік етуінің барлық толық түсіндірме (есептік - тіркемеліктегі) үлгілері оның нақтылы - тарихи даму мен зерттеудегі жне коммуникативті бастауларының жетілу нәтижесінен жинақталған. Осы негізде библиографияның «академиялық» кітап зерттеу концепциясы құралған.

Библиографиялық ақпараттың бағалау қызметтерін жүзеге асыру құралындағы қажеттіліктің толық - түсіндірме көрінісі библиографиялық мәні мен міндеттері толық аяқталған сипат жағдайында тарихи тұрғыдан анық көрінеді. Көзқарас жағынан бұл дәстүрлі көріністерді бағалау функцияларын жүзеге асыруда жаңа болатыны табиғи нәрсе, алайда олар берік бекінген библиографтялық түсініктерге қарсылық білдіретін библиографияға жат секілді қабылданады.

Библиографиялық ақпараттың генетикалық құрылымын бағалау қызметі аяқтай келе, сонымен бірге өзі қызмет ететін ғылыми және іс - тәжірибелік бар салалармен органикалық қосылысқа түсіреді. Нәтижесінде библиография мен оның қызмет көрсететін сферасының арасы бұлдыр, анық емес. Міне, сондықтан да библиографиялық ақпарат (қызметі де) басталатынын анықтау қиын. Генетикалық құрылым теория жағынан мұндай қиындықтар дәл сол бағалаумен ғана байланысты да, библиографиялық ақпараттың зерттеу немесе коммуникативті функцияларында болмайтынын көрсетеді (жне бұл шындыққа келеді) .

Функционалды - логикалық құрылым. Генетикалық құрылым библиографиялық ақпараттың барынша жалпы ішкі даму заңдылықтары мен қызметін аша отырып, сонымен қатар библиографиялық құбылыстардың барлық р түрлі функцияналдық мүмкіндіктерімен қабыса байланысқан мәнді - функционалдық әр алуан шындығын көрсете алмайды. Бұл әр алуандық барынша жинақталған көрініс құралымен нақтылы библиографиялық обьектілердегі негізгі қоғамдық қызметтерден барлық логикалық мүмкін үйлесім таба отырып, функционалдық - логикалық құрылым қызмет етеді. [1, 4-6 б. ]

1. 1. Библиографиялық ақпараттың функцияларының анықтамасы

Арнаулы баспасөзде библиографиялық ақпарат теориясыеың функционалды аспектілеріне көп мән беріліп жүр. Көптеген авторлардың еңбектерінде библиографияға қатысты «қызмет» және «әлеуметтік қызмет» ұғымдарының мазмұнына көп назар аударылды.

Әлеуметтік қызмет аясында оның іс - тәжірибелік қызметін ұйымдастыратын әлеуметтік жүйенің қоғамдық қызметін нақты ұйымдастырады; «мақсат - жүйенің ең соңғы қалпының моделі, қызмет- оған жетудің әдісі».

Осы және басқа да аналогиялық анықтамалардың мәні негізінде бибилографиялық ақпараттың тәжірибелік тұрғыдан жүзеге асуының әдісі дегенге келіп саяды.

Сонымен бірге библиографиялық ақпараттың функционалдық қызметі мен оның негізгі функционалдық қызметіне жатпайтын мүмкіндігінің арасындағы айырмашылықтарды да ажырата білуі керек.

Библиографиялық ақпарат құжаттың коммуникативтік жүйесіндегі кедергілерді жең үшін, былайша айтқанда, тұтынушыға оның қажетсінушілігіне қажетті құжаттарды жеткізу үшін қажет.

Алайда бұл пікірмен жұрттың бәрі келесе бермейді. Көп жылдардан бері кеңістік библиогафиятануда жоғарыда аталған бибилографиялық ақпараттың делдалдық қызметі, қызметі жағынан қосымша міндет атқаратындығы (екіншілігі) мен оның туелсіздігі (біріншілігі) жайлы концепция өзара бәсекеге түсіп келеді. Генетикалық жағынан екінші концепция өзінің төркінін құжаттық массвтерді «библиографиялық зерттеуден, қоғамдағы құжаттық» (тек құжаттық қана емес) процестерді өндіру мен қызметке қосудың негізінде пайда болған библиографияның кітаптану ретіндегі жалпы жіктеуінен алады.

Библиографиялық ақпаратты библиографиялық емес мақсатта пайдаланылатын бұл концепцияның жалпылама, тұрпайылау тұрғыдағы мәні библиографиялық ақпараттың бастысы функционалдық табиғатынан келіп шығады. [2, 13-17 б. ]

Библиографиялық ақпараттың әр түрлі контекстер мен байланыстарға қатысты міндеттері әдебиеттерді талдау мен мамандарға сұраныс жүргізгенде көрінгендей: идеологиялық, ағартушылық, мәдени - ағартушылық, ұсыныстық, оқулық, жариялылық, педагогтық, ағартушылық, оқырманның санасын оятушылық, әлеуметтік, ақпараттық ортаны қалыптастырушылық, ақпаратқа құмарлылықты тәрбиелеушілік, ғылымдық, ақпараттық, анықтамалық, бірегейлеушілік, эвикалық, көздерді табушылық, кулятивтік, тарихи - мәденилік, тарихтанушылық, ұйымдастыру - басқарушылық, металогиялық, есепке алушылық, қорытындылаушылық, модельдеушілік, эстетикалық, емдеушілік.

Жүйелеуді қажет етпейтін бұл тізімді еркімізге қарай қанша соза берсек те болады.

Бұл концепцияның өзіне ғана тән қасиеті мынада, мәселен, ой - пікір түюде: «роман секілді оқуға» болатын жне құжаттар ретінде ұсынылған құралдарға не солардың орындағыларға тәуелсіз танымдық, оқу, тәрбиелік, көңіл көтерушілік және басқа да мақсаттар үшін тікелей пайдаланатын алғашқы библиографиялық ақпарттан құралған библиографиялық құрал тақырыбындағы кітаптың бара не жоғы соншалықты маңызды емес. «Идеяны насихаттау» функциясын орындайтын, яғни оның мән - маңызын баяндайтын библиографиялық ақпарат сол тақырыптағы кітапты ауыстыра алады.

Екі концепцияның да қолданылуға құқылы екені күмәнсіз. Олардың арасындағы қарым - қатынас әзірге толық анықталмаған. Тұтастай алғанда, қазіргі теориялық библиографиялық ғылымда бұл - барынша талас тудыратын мәселе. Оны тереңдей зерттеу және түпкілікті шешу келешектің ісі.

Негізгі құжатты - библиографиялық қажеттілік белгілі болып отырған кезде, библиографиялық ақпараттың негізгі қоғамдық функцияларының не екенін анықтау қиын емес.

«Құжат - тұтынушы» жүйесіндегі негізгі құжатты - библиографиялық қажеттілікке жауап ретінде шартты түрде белгіленген формалды, мазмұн және бағалық секілді сәйкестіліктің үш типі пайда болады.

Сәйкестіліктің алғашқы типін библиографиялық жүзеге асыру библиографиялық ізденіс міндетін шешуге әкеледі. Сонымен, библиографиялық ізденістің екі неізгі кезеңін ажырата білу қажет: алдын ала және соңғы. Алғашқы кезеңде дәлмедал библиогафиялық баяндау.

Дау арқылы құжаттарды библиографиялық құжаттарды идентификациялау жүреді. Екіншісінде құжаттың дәлме - дәл тұрағы анықталады, әдетте бұл кітапхана қорындағы сақталу шифрі арқылы жүзеге асады. Нақтылы ізденіс кезеңінде бұл екі кезеңнің басы бірігіп кетуі де ықтимал.

Библиографиялық ізденістің ақырғы ерекше бір түрі құрама басылымдарға (мысалы, шығармалар жинағындағы) жекелеген шығармаларды табу, сонымен қатар тектес фрагменттерінің тұрған орнын анақтау болып табылады (тарауда, парагрофта, жекелеген пікірлерде) . [3, 14 -16 б. ]

Мұндай ізденістердің негізгі бастаулары басылымға көрсеткіштік қызмет атқарады. (шығарма атының алфавит көрсеткіші, заттық, аталуы, географиялық және басқа да) . Ақырғы библиографиялық ізденіс әр уақытта құжаттардың белгілі бір қоры негізінде немесе нақтылы құжаттың деңгейінде жүзеге асады.

Сәйкестіліктің екінші типін библиографиялық орындау барысында тұтынушыларға жеткізу арқылы солай не басқаша ұйымдастырылған (мысалы, жүйеленген) өткендегі, қазіргі жне болашақтағы мәліметтер тіркелген құжатты ақпараттар ағынын хабарлау арқылы жүзеге асады.

Библиографиялық үшінші сәйкестіліктің барынша күрделі типін іскер библиогрофтың араласуымен құжатты ақпаратты пайдалану процесі нәтижесінде өтеді. Бұл терең мақсатты таңдау, мінездеме жасау және т. б арқылы орындалады, яғни дайындықтың деңгейінде және тұтынушылардың белгілі бір тобының қажеттілігіне сәйкес, сонымен қатар ақпараттық әсер етудің күні бұрын жоспарланған мақсатындағы құжаттарын ғана ұсына алады. Сондықтан бұл жағдайда құжаттарды бағалау спецификалық мақсатпен және библиографиялық ақпартқа оқырманның талап қоя қарауынан туындайтын барынша әр түрлі критерийлерімен жүзеге асады.

Библиографиялық ақпараттың алынаған барынша жалпы шектелген мақсаттарын терминалогиялық түрде зерттеу, коммуникация (жария ету), баға (ұсыныс) ретінде белгілемейміз.

Осыған сәйкес бибилографиялық ақпарттың негізгі коғмдық функциялары - бұл:

А - Зерттеу В - Коммуникативті С - Бағалау

Функционалды тәуелділігі: Құжатты - библиографиялық қажеттіліктер сәйкестілігі өзінің негізгі мағынасы деңгейіндегі библиографиялық ақпарттың функцияларын схема арқылы көрсетуге болады. Бибилографиялық ақпарттың негізгі қоғамдық функциялары ұғымының ғылыми маңызы. Библиографиялық ақпараттың айтылған жалпы теориясының бастыпқы қалпын ең алдымен библиография ғылымының методолггиялық және гносеолгиялық мүдделігі позициясында қарау қажет, өйткені теориялық қалып, ғылыми абстракция тікелей утилитарлы қолданысқа арналмаған, олар ең алдымен ғылымның өзінің аясында «пайдалылық функцияларына» ие болады. Сонымен қатар кез келген теориялық құрылымның ақыр соңында қоғамдық іс - тәжірибе іс жүзінде ақиқаттылығы ғана тексеріліп қоймайды, сонымен қатар оған әсер етеді де, оны жетілдіру мақсатында пайдаланатыны даусыз. Соның арқасында кейбір библиографтардың ортасында күні бүгінге дейін библиография іс - тәжірбиелік, мұнда ешқандай да «жоғары» теория болуы мүмкін емес деген пікір бар. Бұл барынша қателесу.

Библиография ісін жүргізу саласындағы теориялық зерттеулердің даму жолына «бір жақты практицизм» методологиясы кедергі болып келді және бола береді де.

Библиографиялық ақпарттың негізгі қоғамдық функцияларының қабылданған теориялық түсінігі бибилография ісін жүргізуге жне басқа да салаларда кеңінен тараған бибилографияны қоғамдық құбылыс деп қараған әр түрлі шектелген көзқарастарды жеңу үшін қажетті негізден тұрады (мысалы, кітапхана ісін жүргізуде, кітап ісін жүргізуде, ақпартта) . Осы секілді кейбір көзқарастар жоғарыда айтылып өтті.

Библиографиялық ақпарттың негізгі функцияларының ара жіктерін ашу (зерттеу, коммуникативтілік, бағалау) қоғамды библиографиялық қамтамасыз ету негізінде жатқан принциптердің бір текті емес екенін, сондықтан да мысалы, бар жне кез келген библиографиялық ақпараттағы «бағалы табиғат» концепциясының шектелгендігін дл емес екендігін түсінуге келеді. Іс жүзінде, құжатты бағалай қарау бибилографиялық ақпараттың тек бір негігі қоғамдық қызметін бағалау екенін білдіреді. [4, 18 -20 б. ]

Библиографиялық ақпарттың зерттеу және коммуникативті функцияларының бағалаудан айырмашылығы құжаттарды формалды және мазмұнды ретке келтірумен байланысты. Библиографиялық ақпараттың зерттеу мен коммуникативті функцияларының формалды - логикалық табиғаты сәйкес библиографиялық үдерістерді толық автоматтандырудың принципі мүмкіндіктерін қарастырады. Біздің көз алдымызда Бұл мүмкіндіктер өзінің өсе түскен масштабымен, әсіресе ғылыми - ақпарттық қызметте, сонымен қатар, күнделікті мемлекеттік бибилография саласында өмірге еніп жатыр.

Жекелей, таза күйіндегі, яғни абстракты алынған негізгі қоғамдық қызметтер ерекше қоғамдық ретінде оның тұрақтылығын көрсететін барынша жалпы үлгіде қызмет етеді. Бұл дегеніміз, библиографиялық ақпарат басынан қандай бір өзгертулерді өткізбесін, тәжірибелік іске асыру әдістері әр түрлі жағдайларда спецификалық нақтылық - тарихи бекітілген үлгілері жаңалана, өзгеріске түсіп жатса да, модификацияланса да өзінің қоғамдық функцияларын орындап келді, орындап та отыр, орындайды да.

1. 2. Ғылыми ұғым ретіндегі библиографиялық ақпарат.

« Библиографиялық ақпарат» термині алғашқыда библиографиялық жұмыстың нақтылы үлгісін белгілеу үшін пайдаланады:бар немесе жаңадан түскен әдебиеттерді жазбаша немесе ауызша жария ету. Жалпы бибилографиялық ұғым ретінде оны тану көп кейін іске асты.

Бүгінгі таңда толық және дәл анықтамаларды формулдау үшін барлық қажеттіліктер құрамынан табылатын теориялық материалдар баяндалған. Бибилографиялық ақпарат - бұл ереже секілді, құжатты коммуникация жүйесінде зерттеу, кооммуникативті, бағалау секілді негізгі қоғамдық функцияларды орындайтын құжаттар жөніндегі белгілі бір дәрежедегі біріккен ақпарат және қоғам мүшелерінің құжатты қажеттіліктерін қанағаттандыратын және қалыптастыратын түпкі мақсаты бар.

Бұл анықтаманың бір кемшілігі бар. Бұл таныс емес ұғымдар негізінде құрылғандықтан маман еместер үшін өте күрделі болып көрінуі мүмкін.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.