Астана-Энергия АҚ атмосфераға ластаушы заттардың шектеулі рауалы шығымын нормалау және оларды азайту шаралары

Пән: География
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Білім және Ғылым Министрлігі

Көкшетау университеті

“Экология” кафедрасы

Қорғауға жіберілді

Кафедра меңгерушісінің орынбасары

<<___>> 2009жыл

Ерназаров Ербол Зейнуллович

“Астана-Энергия”АҚ атмосфераға ластаушы заттардың шектеулі рауалы шығымын нормалау және оларды азайту шаралары.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Ғылыми жетекшісі, б. ғ. д., профессор Құсайынов Ә. Т.

Консультанттар;

Норма бақылау бойынша Шуак С. Ө.

Еңбек қорғау бойынша, в. ғ. к. . Балгужинов Д. Б.

Көкшетау- 2009ж.

Мазмұндама

Кіріспе . . . 3

1 Атмосфералық ауаның ластану мәселері. 5

1. 1 Атмосфералық ауаны ластайтын көздер . . . 5

1. 2 Атмосфералық ауаның ластануы және оның адам денсаулығына әсері. 10

1. 3 Атмосфера ауасының ластағыш заттардың төмендету жөніндегі іс-шаралар . . . 11

2 “Астана-Энергия” АҚ-ның өндірістік әрекетінің сипатамасы және атмосфералық ауаның ластану зерттеу әдістері . . . 21

2. 1 Өндіріс орының атмосфералық ауаға ластану көздерінің мәліметі. . 21

2. 2 Шекті рауалы шығарынды нормативтері анықтау және есептеу49

3 Атмосфералық ауаның ластану деңгейін бір қалыпқа келтіру . . . 66

3. 1 Жобаланған жағдайға атмосфераны зиянды заттармен ластау есебінің нәтижелерін талдау . . . 67

3. 2 Санитарлы қорғау аймағының дәлелденген және шекті рауалы шығарынды нормативтері бойынша көз-қарас74

3. 3 Атмосфералық ауаның ластағыш қалдықтардан азайту іс-шаралар76

3. 4 Ауа қорғау іс-шаралар экологиялық экономикалық бағалау………82

3. 5 Еңбек қорғау . . . 83

Қорытынды85

Қолданған әдебиеттер86

Кіріспе

Атмосфера- бүкіл әлемнің тіршілік тынысы. Атмосфера ауасының шекарасы болмайды. Ол жер шары халықтарының ортақ байлығы болғандықтан оның сапасы, тазалығы адамзат үшін ешнәрсеге тең келмейтін биосфераның құрамдас бөлігі. Оның масасы 5, 157*10 ^-10 т. тең. Атмосфера бірнеше қабаттан-тропосфера, озон, стратосфера, мезосфера, термосфера және экзосферадан тарады. Әрбір қабаттың өзіне тән атқаратын қызметі, газдық құрамы, тіршілік нышаны болады. Әсіресе, трофесфера мен озон қабатының- тіршілік үшін маңызы ерекше.

Бүгінгі таңда атмосфера ауасының тазалық сапасы бұрынғы кезден ауытқуда. Оның негізгі себептері - ауаға адамның іс - әрекетінен болатын әр түрлі газдардың шығарылуы. Оларды біз - ауаны ластағыш заттар дейміз.

Негізінен атмосфераның адам үшін атқаратын қызыметі өте жоғары. Атмосфера - бүкіл әлемді таза ауамен қамтамасыз ете отырып, тіршілікке қажетті газ элементтерімен (оттегі, азот, көмірқышқыл газы, аргон т. б. ) байытады және Жерді метеорит әсерлерінен, күн және ғарыштан келетін түрлі зиянды сәулерден қорғайды, зат және энергия алмасуларды, ауа райының қызметін реттеп, жалпы жер шарындағы тұрақтылықты үйлестіріп отырады.

Бірқата, адам баласы үшін орасан зор пайдалы ауа бассейіні соңғы жылдары күрделі өзгерістерге ұшырап отыр. Ең бастысы ауаның ластануы. Атмосфера ауасының сапалық күйінің көрсеткіштері оның ластану дәрежесі болып саналады. Егер атмосфера ауасында ластағыш заттардың шеткі мөлшерлі концентрациясы қалыпты құрамнан асып кетіп сай келмесе, онда ауаны ластанған деп санайды.

Ластағыш заттардың негізгі көздері - өнеркәсіп, автокөліктер,

зауыт, жылу энергетикасы, соғыс қаруларын сынау, космос корабльдері мен ұшақтар т. б. Жоғарыда аталған объектілерден атмосфераға түскен заттар ауа қүрамындағы компоненттерінің қатысуымен химиялық немесе фотохимиялық өзгерістерге үшырайды. Содан соң пайда болған химиялық өнімдер суға, жерге түсіп, барлық тірі организімдерді, ғимараттарды, құрлыс материалдарын бүлдіреді. Атмосфера қүрамындағы оттегі мен көмірқышқыл газының тұрақты болуы жалпы ауа бассейінінің тепе - теңдігіне әсер етеді. Мәселен, оттегі тірі организмдер үшін тыныс алуды қамтамасыз ете отырып топырақ пен судағы бүкіл химиялық реакцияға қатысады. Оттегі жетіспеген жағдайда жануарлар мен адамдар түншыға бастайды. Оның өндіруші көзі - жасыл өсімдіктер әлеміндегі үздіксіз жүріп жатқан фотосинтез процесі.

Көмір - қышкыл газының да ауадағы шекті мөлшері көбейсе адамдар мен жануарлардың тыныс алуы нашарлайды. Сондықтан ауа құрамындағы негізгі екі газдың тепе -теңдік мөлшері қатаң сақталуы тиіс. Міне, осы жағыдайлардан бүкіл элемдік атмосфера экологиялық дағдарысқа ұшырап отыр. Ауаны ластауға жер шарындағы мемлекеттер өзінің экономикалық даму деңгейіне қарай түрліше үлес қосып отыр.

Біздің республикамызда атмосфера ауасына шығарылатын зиянды заттар мен газдар, т. б. бөгде химиялық қосылыстар Қазгидромет ғылыми - зерттеу институтының үнемі бақылауында болып отырады. Ол көрсеткіштер әр жылға және тоқсанға жіктеліп "Ақпраттық экологиялық бюллетень" журналы арқылы көпшілікті хабардар етеді.

Астанада фторлы сутегі 4 КШМ мөлшерін көрсетуде. Атмосфера ауасын ластайтын заттардың мөлшері дүние жүзі бойынша жылына 200млн. Тоннаға жетіп отыр. Ал оның құрамы 20 химиялық элементтен түрады.

Астанада жыл сайын ластануда өндіріс орындары мен автокөліктін көбейуі және тағыда басқалары.

Сондықтан, ауаға зиянды заттардың шығаруына реттеу, технологияны жетілдіру, өндіріске қалдықсыз жэне аз қалдықты технологияны енгізу мен шығарынды заттарды қайта өңдеп пайдаға асыру бүгінгі күннің қатаң талабы болмақ.

Мақсаты мен тапсырма .

“Астана-Энергия” АҚ ауаға тигізетін зиянды заттардың денгейін төмендету іс-шараларын ұйрену тенестіру.

1. Атмосфералық ауаның ластайтын заттардың концентрациясын есептеу.

2. ШҚШ нормативтерінің ластану денгейін теңестіру.

3. ТЭЦ-2 жыл сайын шығарылатын лимиттерді қалдық заттарды тіркеу.

4. Категориясы қауыпті өндірістегі ластайтын заттарды тіркеу қалдықтарды төмендету денгейіне ұсыныс жасау.

1 Атмосфералық ауаның ластану мәселері

1. 1Атмосфералық ауаны ластаушы көздер мен ластағыштардың құрамы. Атмосфера табиғи жолмен және адамның іс-әрекетіне нәтижесінде ластанады. Атмосфераның табиғи жолмен ластануы жанартаудың атқылауына (жерде бірнеше мың жанартау бар, олардың 500-ден астамы активті түрде), тау жыныстарының үгітілуіне, шаңды дауылдардың тұруына, орман өрттеріне (найзағай түскенде), теңіз түздарының желмен аспанға көтерілуі мен ауадағы сулы ертінді тамшыларының қүрғауына, тірі органйзімдердің іріпшіру процестеріне байланысты.

Атмосфераны табиғи жолмен ластандарға аэропланктондар, яғни әртүрлі аурулар қоздыратың тозаңдарды жатады. Сонымен қатар атмосфераны ластайтындар қатарына космос шаң-тозаңын жатқызуға да болады. Космос шаңы атмосферада жанған метериттер қалдықтардынан пайда болады. Секундына атмосфера арқылы орасан жылдамдықпен (11-ден 64 км/с дейін ) 200 млн-ға жуық метеориттер ауа қабатынан өтіп отырады, 60-70 км биіктікте көбісі жанып үлгереді. Ғаламдардың болжамына сәйкес тәулігіне жер бетіне 10 кішігірім метеорит түседі. Жерді атмосфера үлкен космостың жарқыншақтардан да сақтайды. Жыл сайын жерге 2-6-5млн. т космостық шаң түсіп отырады. Табиғи шаң да Жермен жанасқан атмосфераның қүрамдың бөлігіне жатады. Ол ауада қалқып жүретін радиустары 10 - Юм шамасындағы бөлшектерден тұрады.

Табиғи шаң бөлшектерінің тегі органикалық және анорганикалық, олар келесі процестер нәтижесінде түзіледі;

Тау-кен жыныстарының және топырақтың бұзылуы мен желмен мүжілуі:

Жанартаудың атқылауы : Орман, дала және шымтезек өрттері: Теңіз бетінен судың булануы.

Атмосфераның төменгі қабаттарын шаңмен ластайтын көздердің арасында шөлді дала мен басқа да сусыз даланы айрықша атап кетуге болады.

Атмосферадағы шаң буды суға айналдырумен қатар күн радиациясын тікелей сініреді және тірі ағзаларды күн сәулесінен қорғайды. Заттектердің биологиялық жолмен ыдырауы көп мөлшерде күкіртті сутектің, аммиактың, көмірсутектерінің, азот окситерінің, көміртектің оксиді мен диоксидінің және т. б. түзілуіне және олардың атмосфераға түсуіне апарады.

Атмосфералық ластануға табиғаттың алапатты құбылыстарының қосатын үлесі айтарлықтай жоғары. Мысалы, орта есеппен жанартаулардың атқылау нәтижесінде жылына атмосфераға 30-150 млн. т газ және 30-300млн. т ұсақ дисперісті күл тасталып отырады, тек Пинатубо (Филиппин) жанартауы атқылаған кезде (1997) атмосфера ауасына 20 млн. т күкірт диоксиді шығарылады. Жанартаулар атқалағанда атмосфераға бірқатар фитопатогендік активтілігі жоғары химиялық ластағыштар - сынып, мышьяк, қорғасын, селен түседі. Ірі орман өрттерінің салдарынан да атмосфера көп мөлшердегі шаңмен ластанады. Батыс Сібірде 1915 ж. болған орман өрті 1, 5 млн. км ауданды қамтып, одан шыққан түтін 6 млн. км-ге жуық аумаққа таралды. Атмосфералық ластанудың антропогендік (жасанды) көздеріңе өнеркэсіптік кәсіпорындар, көлік, жылу энергетикасы, тұрғын үйлерді жылыту жүйелері, ауыл шаруашылығы, т. б. жатады. Тек өнеркәсіптік кәсіпорындардың ғана қошаған ортаға әсер етіп ластауын мынадай негізгі түрлерге бөлуге болады: шикізат, материалдар, қүрал-жабдықтар, отын, электр энергиясы, су, қалдықтары, өнімдер, атмосфераға таралатын шығарындылар (газ, бу, ауа тозаны) энергетикалық шығарындылар, шу, инфрадыбыс, ультрадыбыс, діріл, электромогнитті өріс, жарық ультракүлгін, лазерлі сэулелер, иондағыш шығарындылар және т. б. Ауаны ластайтын компонттердің химиялық қүрамы отын-энергетика ресурыстарының түріне, өндірісте қолданылатын шикізатқа, оларды өңдейтінтехнологияға байланысты келеді.

Атмосфераға тасталатын 52Гт әлемдік антропогендік шығарындының 90%-ін көмір қышқыл газы мен су буы қүрайды (бүлар әдетте ластағыштар қатарына кіргізілмейді) . Техногенді шығарындылардың қүрамында бірнеше мыңдаған қосылыстар кездеседі. Бірақ-та олардың ішінде ең көп мөлшерде, яғни тонналап атмосфераға шығарылатындарға қатты бөлшектер (шаң, түтін, күйе), көміртек оксиді, күкірт диоксиді, азот оксиді, эр түрлі үшпа көміруутектері, фосфор қосылыстары, күкіртті сутек, аммиак, хлор, фторлы сутек жатады. Осылардың ішінде алғашқы бесуі ауа бассейініне млн. тонналап тасталады. Барлық ұиымдастырылған көздерден шығатын ластағыштардың жалпы жылдық массасы осы бесеуінікін бірге қосқанда орта шамамен 800 млн. т құрайды. Бүл көлемге жел эрозиясының, орман өрттерінің және жанар таулардың атқылау салдарынан ауаға бөлінетін ластағыштар және әр түрлі жолмен тазаланатын газдардағы зиянды заттектер кірмейді.

Атмосфераның ең көп ластанатын жері өнеркэсіпті аймақтар, атап айтқанда, ірі кәсіпорындар орналасқан және көлік жүйесі дамыған қалалардың ауа бассейіні.

Атмосфераға антропогендік эсері тікелей немесе жанама түрде болуы мүмкін. Жанама әсер - биосфераның басқа компонттерінде экологиялық тепе - теңдіктің бүзылуы салдарынан атмосфераның жағыдайына эсердің тиюі. Бүған ормандар, жойылған алқаптар, жыртылған егістік жерлер, үйымдастырылған үлкен су қоймалары, өзгертілген өзен ағыстары, мелиоративтік жүмыстар, пайдалы кен қазбаларын ашық эдіспен жаппай алынуы жатады. Жер бетінің қасиеті мен сипаттамасының өзгеруі жер - атмосфера энергиялық жүйесіндегі алмасу процестеріне, альбедо (беттің шағылыстырғыш қабілеті) шамасына, жер бетінің жылу сипатамасына жэне осыған сәйкес атмосфераға берілетін жылу мөлшеріне атмосфераға өтетін ылғалдылыққа эсерін тигізеді. Ал тікелей әсерге мысал ретінде өндірістерден шығатын тастанды заттектерді:күлді, металл окситтері мен тұздарын, күкірттің газды қосылыстарын, аммиакты, көмір сутектерін, радиактифті газдардың, шаңдарды, озонды, сутекті қосылыстарды және тозанды келтіруге болады.

Атмосфераның ластану индексін (АЛИ) бағалау бойынша 1995-2000 жылдар аралығында ауасы ең көп ластанатын қалаларға: Лениногор, Зырян, Өскемен, Жезқазған, Балқаш, Қарағанды, Павлодар, Екібастүз, Теміртау, Алматы қалаларға жатады. Әрине бүл көрсеткіштер үнемі өзгеріп отырады. Өйткені аталған қалалардағы өнеркәсіптің т. б. ластану көздерінің жүмыс істеу қаркыны бірдей емес. Мэселен, 1995жылдары ең көп ластанған қалалардан бірінші орынға Жезқазған, Балқаш қалалары шықса, ал 1999-2000 жылдары Лениногор мен өскемен шығып отыр. Бүл жерде қара жэне түсті металлургия кэсіпорындарынан шығатын қоқыс көп. Алматы мен Зырян қалалары негізінен зиянды заттарды сейілтуге метрологиялық жағыдайы қолайсыз болуы.

Республика жағыдайында атмосфераның ластануына өнеркэсіптердің
техникалың жағынан мамандануы нашар. Яғни, ескерген технологиялық процестер нәтижесінде қүрамында қатты жэне сұйық бөлшектері бар газ тәрізді заттар орасан көп мөлшерде бөлінеді эрі осы химиялық қосылыстар өте қауіпті улы келеді. Олар негізінен күкірт диосиді, көміртегі оксиді, азот оксиді, күкіртті сутегі, аммиак жэне эр түрлі қатты жэне сұйық заттар.

Тұрақты көздерден атмосфераға шығатын зиянды заттардың мөлшері қалалар бойынша: Павлодар ( 763, 0 мың т. ), Қарағанды (601, 6 мың т. ), Жезқазған ( 487, 0 мың т. ), Шығыс Қазақстан қалаларында ( 170, 0 мың т. ), Қостанай ( 170. 0 мың т. ), Ақмола (120, 0 мың т. ), Атырау (90, 0 мың т. ) обылыстары болды . Бұл аймақтарда жылу энергетикасы, метоллургия, мүнай - газ кәсіпорындары шоғырланған. Сондықтан, атмосфераға көтерілген қоқыстар мен газдардың көпшілігі осы обылыстар мен қалалардың аумағында түсіп, өсімдіктерді, суды, жер ресурстарын, ғимараттарды жалпы қошаған ортаны ластап жатыр. Казгидромет мәлеметі бойынша республиканың әрбір километріне жылына орта есеппен ІДЗтонна зиянды заттар келетінібайқалған.

Қазақстан жағыдайында көптеген қалалардың ауа бассейні автокөліктерден шығарылатын зианды заттармен ластанып отыр. Мәселен, автокөліктерден бөлінетін қоқыс заттар қалалар бойынша.

Қостанай (119, 4 мың т. ), Оңтүстік Қазақстан (87, 3 мың т. ), Алматы ( 85, 0 мың т. ), Павлодар ( 74, 7 мың т. ), Көкшетау ( 53, 6 мың т. ), көрсеткішке жетіп отыр.

Автокөліктерден Бөлінетін көміртегі оксиді барлық шығарылатын заттардың 70-80 % алып отыр. Соңғы 2000 жылдың мэліметі бойынша Өскемен қаласының ауасында күкірт диоксиді жэне фенол, формальдегид, азот диоксиді қалыпты деңгейден 1-4 КШМ-ға жетіп отыр. Сол сияқты ауаның ластануы Ақтау, Теміртау, Шымкент, Тараз қалаларында өсе түсуде. Әсірісе, улы формальдегид ( КШМ 3 есе көбейгені) - Шымкент, Тараз жэне Петропавл қалаларында байқалып отыр. Ауадағы аммиак пен фенолдың мөлшері Теміртауда ( 2, 3 КШМ ), Петропавлда ( 3 КШМ ) жетсе, ал атап шықанда қалалардың қөбісінде кейбір ластағыштардың мөлшері ШРК-дан асқан. Жалпы зиянды заттектердің шығырындыларда негізгі үлес автокөліктерге келеді, мысалы, Алматыда шамамен 80-90%, Шымкентте - 60-65%. Жалпы соңғы жылдары ауаға автокөліктен шығарылатын зиянды заттектердің көлемі 2млн. тоннадан асып отыр.

Қазақстан Республикасының статистика агенттігінің түрақты көздерден атмосфераға шығарылатын зиянды заттектердің мөлшері туралы мэліметтері әр облыс бойынша берілген.

Қазақстан жсрінде 1950 жылдардың басы мсн соңывдағы және 1960 жылдардың басындагы ауада жөне жср үстіндс жүргізілгеи ядролық сынақтар тоитамасынан соң байкадды. Соққы толқыны, жарық апаты, жердіц сілкінуі сияқты фактор-лардан басқа радиоактинті заттектер 1, 7 млн. адам мекендейтін 304 мың Інаршы ІПақырым аумаққа тарады. Ядролық қаруды сынаулар адамдардың дснсаулыгына, қорінаган табиги ортага орасан зиян кслтіргенін, халықтың жалпы аурушаидыганың күшейгеніи, жаи-жаиуарлардың боріндс иатологиялар болыи жатқанын көрсетсді

1986 жылы 25 соуірдс Чсрнобыль АЭС-дагы анатынан ксйін радиоактивті щөгінділердің коптсгсн жсрлсрде түскеиі анықталды. Бүл экологиялык апапа атмосфсрага 50 -I шамасында ядролык отыи тасталып, ол 1 км-дсн 11 км-гс дсйін биіктіктс жслмси тарады. Қарқынды радиоактивті шогіндінің гиісті уакытқа сай іздсрі Жср бстініц барлық мүздықтарының бсттсрінсн анық аңгарылады. Радиоактинті заттектердің жер бетіндегі козіне атом мен сутсгі бомбаларының тожрибс жасау кезінде жарылуы, атомдык реакторлар, атом электростанциялары, атом өнеркэсібінің жонс баска ондірістсрдін калдыктары жатады. Радиоактивті заітектсрдін ауаның қүрамында көп молшсрдс болуы халык арасында түмаудың, түрлі ісік жаралардмц таралуына әкеп согады, соныц ііиіндс сәулслсну ауруы пайда болуы мүмкін.

Чериобыль апатының зардаптарын жоюға қатыскан 600 мың адам орташа жәнс оте күшті молшердсгі сэулеленугс үшырады, ал апаттан зардап шекксндердің жалпы саны 6 млн. асты. Апаттан ксйіпгі үіп жыл ііпіндс тек Кисв облысында ксмтар болып туган балалар саны 50 пайыздан астам көбейді. Чернобыль экологиялык. апатының салдары оте күшті мутагсн болын табылатын радиацияның тіпті өмір үшін оніна қатерлі емес дозаларын алкан адамдардың алдагы талай үрпақтарына зардабын типзуі мүмкін.

Атмосфсрада түракты түрдс химиялык қүрамы жонс пайда болған жолдары ор түрлі шаң немесс тозац деп аталатын қатты болшсктср болады. Түтіннсн оиың айырмашылыгы желсіз кезде шөгетіні. Жылына атмосфераға шамамен 2 млрд. т шац, оның ішін-дс 200-400 млн. т тсгі антропогендік шаң.

Болжам бойынша 2005 жылы аіітропогсндік шаңның мөлшері скі еседен артық осуі мүмкін. Атмосфералык Іпаңға отын жанғанда түзілетін, оттықтан шығарылған газдармсн бірге негізінен үсак, бөлшектер түрінде экелінетін коміртсктің сутекпен конгломсратын, күйсиі, күлді жатқызуга болады. Күйе негізінде жоғары дисперсті, -улылыгы темен, 90-95% коміртек болшсгінсн түратын кдтты заттек. Күйенің адсорбциялық қабілеті отс жогары болгандықтан, ауыр комір-сутсктсрін, осірссс бенз(а) пиренді оз бойына сіңіріп адамныц ден-саулыгына қауіптілік тудырады. Аса қауіпті болып саиалатын белшсктсрдіц диамстрі 2, 5 мкм-дсн томсн келеді, олар тыиыс органдарына оңай отіп отырады. Төменде атмосфераға тасталатын кейбір қатты жәнс сүйык қоспалар бөлшектерін сипаттайтын ІПа-малар (мкм) кслтірілген:

Майлы түман 0, 03-1, 0

Онсркосіп түтіні < 1, 0

Өнеркәсіп Ілацы 0, 01-4000

Тікслсй булану 1-5

Кейбір ластагыштардыц ортатэуліктік коііцснтраииялары мсн атмосфераиын улылық жагдайыиың арасындакы оссрлік байланыс 6. 5-ІПі ксстсдс кслтірілгсн.

Атмосфералық ауага сц қолайсыз әсер тигізстін автокөлік болып саналады. Ол көптсген калаларда біріішіі орындаш ластауіиы козге жатады.

Козғалтқыпшыныкінен анағүрлым жогары екені айқын көрінеді.

кг кеміртек диоксиді, 530 кг көміртск оксиді, 93 кг көмірсутекгері, 27 кг азот оксиді шыгарылады.

Карбюраторлы және дизельді козғалтк. ыштардан шығатын пайдаланылган газда 200-ге жуық химиялык қосылыстар болады, олардың ішінде улылығы жоғарыларға қоркасын, көміртек псн азот оксидтері, кемірсутектер, бснз(а) пирен жатады. Пайдаланылған газдағы көмірсутектерінің мөлшері козгалтқыштың жүмыс істеуіне байланысты .

Автокөлік қозғалткыіптарында жаңу процесінен шығатын ең қауіпті қүрауыштын бірі бензиндегі тетраэтилқорғасыннан РЬ(С ₂ Н ₅ ) 4 түзілген пайдаланылған газдағы қорғасын қосылыстары. 1 л бензинді жаққаида ауаға 200-700 мг РЬ бөлініп отырады.

Күкірт қосылыстары ауаға негізіндс күрамында күкірті коп комір мен мазуггы жаққанда бөлінеді. Мысалы, электр энергиясын алуға пайдаланылатын көмірдегі күкірттің мөлшері орта шамамен 2, 5%, сондықтан электрстанцияларывда 1 млн. т көмір жағылганда 25 мың

тоннаға дейін күкірттің диоксиді бөлінеді.

Мұнай өнімдерін отын ретінде қолданғанда қоршаған орта жаиу процесінің нәтижесінде түзілген күкірт окситерімен ластанады.

Ксросин мен бсизинді мүнайды айдау аркылы алғанда да кукіртгің біраз мөлшері ауага тасталады. Мүнай мсн көмірге қарағанда табиги газда күкірт болмайды. Осы түргыдан қараганда газ экологиялық таза отын болыи саналады.

Күкірттің оксидтсрі ауадағы оттекпси, су буымсн эрсксттссіи күкірт кышкылына ауысады, ауада ол тамінылардан түратын түмаи түзеді.

1. 2 Атмосфера ауасының ластануы және оның адам денсаулығына әсері

Өндіріс шығарындылардыларының зиянды әсерлері. Өндіріс көздерінің атмосфералық ауаға зиянды газ түрде, қатты заттардан құралған шығарындылары мен ластануы адам өміріне, жалпы тіршілікке, биосфераға, табиғи ресурыстарға (топыраққа, су корларына), құрылыс материалдарына, металдан жасалған конструкцияларға тура не болмаса жанама зиянды әсерін тигізеді.

Бұл зианды әсерлердің салдарынан адам ауруы көбейеді, ауылшаруашылық өнімдері азаяды, ғимараттың аз уақытта істен шығуына әкеледі, металдарды коррозияға ұшыратады, тарихи ескерткіштердің бұзылуына себеп болады. Осының барлығы ол елді мекенді, ол мемлекетті үлкен экономикалық шығынға ұшыратады. Өндіріс орындарынан шаққан шығарындылардың құрамында 140-қа жуық зиянды заттар болады.

Өндіріс шығарындыларының адам денсаулығына зиянды әсері.

Өндіріс шығарындыларының адам денсаулығына зиянды әсері оның атмосфера ауасындағы зиянды заттардың мөлшері мен концентрациясына байланысты. Ауаның ластануының әсерінен адам денсаулығына кішкене тітіркенуден бастап, адамның кейбір органдарының толық күйзелуіне әкелуі мүмкін.

Адам өзінің өмір бойында орта есеппен 600 миллион ішіне тыныс алады, осыған 600 мың м3 ауаны жұтадыекен. Ластанған ауаның өте аз мөлшері де адам денсаулығына кері әсер ететіні түсінікті.

Адам ағзасына организміне кері әсер ететін ластаушы заттардың ішінде: 3, 4-бензипрен, азот, күкірт тотықтары (окислы), фтор құралымдары, көміртегі оксиді, хлор, қорғасын, фосфор, мышьяк, сынап құрамдары, күкірт сутегі, күкірт сутегі, күкірт көміртегі, озон т. б. Ластанған ауадан ең алдымен адамның тыныс органдары зардап шегеді. Төмендегі аурулар: жоғарғы тыныс жолдарының қатары, өкпенің эмфиземасы, ангина, фарингит, пневмония, бронхит, астма, тонзиллит, туберкулез, өкпе рағы ластанған ауа маңындағы тұрғындарда жиі кездеседі.

Атмосфералық ауаның ластануының адам денсаулығына кері әсерін көптеген статистикалық мәліметтерден де көруге болады. Атмосфералық ауаның жыл сайын шаң-тозаңдармен аэрозольдармен ластануы көбейді, қоршаған ортаға зиян келтіріп отырғаны белгілі.

1. 3 Атмосфераауасының ластағыш заттардың төмендету жөнінде іс-шаралар

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.