ІС ЖҮРГІЗУ ҚҰЖАТТАРЫ, МЕРЗІМДЕРІ МЕН СОТ ШЫҒЫНДАРЫ

Пән: Іс жүргізу
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
І. АЛҚАБИЛЕРДІҢ ҚАТЫСУЫМЕН ІСТЕР БОЙЫНША ІС ЖҮРГІЗУ
1.1 Алқабилердің қатысуымен істер бойынша іс жүргізу
тәртібі ... ... ... ... ... 4
1.2 Сот талқылауына қатысу үшін алқабиге кандидаттарды алдын ала кездейсоқ
таңдаудың тәртібі . ( ҚР ҚІЖК 550 – бап
) ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...7
1.3 Сот талқылауына қатысу үшін алқабиге кандидаттарды іріктеу

(ҚР ҚІЖК 551- бап).
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..8
1.4 Төрағалық етушінің алқабиге кандидаттарды істі қарауға қатысудан
босату (552 –
бап) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..10
1.5 Алқабиге кандидаттардың өздігінен бас тартуы туралы мәселелерді
шешу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1.6 Алқабиге кандидаттарға дәлелсіз қарсылық білдіру
(Қ.Р Қ.І.Ж.К 555-
бабы) ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .12
ІІ. ІС ЖҮРГІЗУ ҚҰЖАТТАРЫ, МЕРЗІМДЕРІ МЕН СОТ ШЫҒЫНДАРЫ
2.1 Іс жүргізу құжаттары ұғымы мен олардың
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.2 Қылмыстық процестегі мерзімдер ұғымы мен олардың
түрлері ... ... ... ... 18
2.3 Сот шығындары мен оның төлеттіру
ұғымдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..29

Кіріспе
Кез келген құқық саласы сияқты қылмыстық құқықта тиісті қоғамдық қарым-
қатынастарды реттейтін, құқықпен реттелетін, қоғамдық қатынастар аумағы
негізінен ауқымды болып келеді.
Алқабилер құрамы негізінен жабық сот отырысында жүргізілуі тиіс. Сотта
істі қарайтын алқабилер алқасы негізгі құрамның тоғыз және екі алқаби
құрамында жеребе тастау арқылы құрылады.
Негізгі алқабилер құрамы былайша жүргізіледі. Төрағалық етуші қарсылық
білдірілмеген алқабиге кандидаттардың тегін көрсете отырып, билеттерді
жәшікке салады, оларды араластырады және бір-бірлеп он бір билетті алады,
әр алған сайын билетте көрсетілген алқабиге кандидаттың тегін жариялайды.
Егер жәшіктен алынған және қалған билеттер қарсылық білдірілмеген
алқабиге кандидаттардың жалпы санын құраса, сондай-ақ егер алқабилер
алқасын құрудың дұрыстығына әсер ететін қандай да бір бұзушылыққа жол
берілмесе, онда алқабилер алқасы құрылды деп танылады.
Бұл ретте, жеребе тастауарқылы іріктелген алғашқы тоғыз алқаби негізгі
құрамның алқабиі, ал соңғы екеуі қосалқы алқаби деп есептеледі.
Алқаби ұжымының ант қабылдауға дейін алқабилер барлық алқабилерге
объективті әрекет ете алмауына қарсылық білдіру алқабилер алқасын құрудағы
негізгі арнайы ерекшелігі болып табылады.
Төрағалық етуші алқабилер алқасының құрылуын жарамсыз немесе ол
құрылған жоқ деп жариялайды және алқабиге кандидаттарға толық көлемінде
қайта іріктеу жүргізеді. сол тәртіппен сот отырысының хаттамасына енгізеді.
Жеребе тастау арқылы іріктелген алқабилердің тегі көрсетіле отырып,
билеттер іс материалдарына тігіледі.
Сот отырысының хатшысы жеребе тастау арқылы іріктелген он бір
алқабилердің тегін жәшіктен билеттер қалай алынса, сол тәртіппен сот
отырысының хаттамасына енгізеді. Жеребе тастау арқылы іріктелген
алқабилердің тегі көрсетіле отырып, билеттер іс материалдарына тігіледі

І. Алқабилердің қатысуымен істер бойынша іс жүргізу
1.1 Алқабилердің қатысуымен істер бойынша іс жүргізу тәртібі

Қазақстан Республикасының заңымен 2007 жылдың 1 – қаңтарынан бастап ҚР
ҚІЖК – не жаңа Алқабилердің қатысуымен істер бойынша іс жүргізу атты 13
– бөлім енгізілді.
Құқықтанушылардың айтуы бойынша сот алқабилері алғаш рет б.э.д 829
жылы Францияда, одан соң 1066 жылы Англияда пайда болған дейді. 17 –
ғасырдың ортасында, буржуаз – демократиялық революциядан кейін Еуропа
мемлекеттеріне тарай бастады.
АҚШ – та сот алқабилері 1776 жылы тәуелсіздік Декларациясы
қабылданғаннан кейін пайда болды. Патшалық Ресейде ол 1864 жылы құрылып,
1917 жылы Казан революциясынан кейін жойылған болатын. Ресей Федерециясында
1993 жылы 16 шілдесінен бастап қайта құрылды. Орта Азия мемлекеттерінде
және Қазақстанда патшалық империя кезінде сот алқабилері болған емес.
Дүние жүзі бойынша сот алқабилерінің классикалық түрі, яғни бір сот
және он екі алқабиден тұратын түрі көп тараған Францияда алқабилер құрамы
тоғыз алқаби, бір төреші және екі запастағы сот төрешісі болады.
Сот алқабилерінің сотқа қатысуы, айыпталушының,алқабилердің антына
соттың әсер етуіне және негізсіз сотталуынан қорғайды. Сот алқабилерінің
қатысуымен шығарылған қаулыда сот қателері жеке кәсіпқой сотпен
салыстырғанда мейлінше аз болады. Бұл сот алқабилеріне тек адал, өмірлік
тәжірибесінен мол, сауатты және әділдігі бар Қазақстан Республикасының
адамдары таңдалып алынады. Сонымен қоса сот алқабилерінің ерекше ант
құзырын қабылдауға сотталушының айыпталуы мен айыптылығы дәлелденгендігі
жатады.
ҚР ҚІЖК – нің 542 – бабына сәйкес сот алқабилердің қатысуымен қарайтын
қылмыстық істер бойынша іс жүргізу ҚР ҚІЖК – нің 13 – бөлімінде белгіленген
ерекшеліктер ескеріле отырып қарастырылады.
Сот ллқабилерінің қатысуымен қарайтын қылмыстық істер бойынша негізгі
ерекшеліктері мынадай:
-егер айыпталушы өтініш еткен жағдайда сот алқабилерінін қатысуымен
жүргізеді;
-халық өкілеттіліктері мен кәсіпқой сот төоешілері арасындағы әділ
сотта өкілдіктердің бөліну мен жіберілуі мынадай;
-алқабилері қылмыс оқиғалары туралы сұрақтар мен сотталушының
айыптылы туралы сұрақтарды шешеді;
Төрағалық етуші мен сот төрешісінің хабардарлығы құқықтық сұрақтарды
шешу болып табылады. Келтірілгендердің барлығы да сот алқабилерінің мот
отырысындағы негізгі ерекшелік болып табылады.
Кәсіпқой сот төрешілерімен салыстырғанда сот алқабилері екі сот
төрешісінен және тоғыз алқабиден тұратын сот құрамы.
2006 жылдың 16 – қаңтарынан бастап жергілікті атқару органдары
Алқабилер туралы ҚР заңына сәйкес кандидаттарды таңдап оларды әліпби
реттілігін сақтай отырып алғашқы, дара және запастағы алқабилер тізімін
құрады.
Алқабиге кондидаттар тізімін жергілікті атқару органдары 1
желтоқсанға дейін алдын ала құрып қояды. Алғашқы, дара және запастағы
алқабилер санын жыл сайын облыстық және оған теңестірілген соттың төрағасы
береді.
Облыстық соттың беруі бойынша алғашқы кандидаттар тізімін жергілікті
аудандық басқару органдары ( облыстық негіздегі қала ), запас тізімін –
облыстық атқару органдары ( Республикалық негіздегі қала, астана). Дара
кандидаттар тізімін облыстық жергілікті атқару органы (Республикалық
негіздегі қала ) алғашқы кандидаттар тізімі негізінде облыстық немесе оған
теңестірілген сотқа жіберіледі.
Алқаби кандидаттарына мынадай ерекше талаптар қойылады:
-25 жастан үлкен болу керек:
-өтелмеген немесе алынып тасталған соттылығы болмауы керек:
-соттың пікірінше әрекетсіз болмауы керек:
-наркология немесе психоневрология диспансерінің тізімінде болмауы
керек:
Сот алқабилеріне кандидарттарды жіберу кезінде олардың әлеуметтік,
қызметтік және мүліктік, нәсілдік, ұлттық, жыныстық, дін тұтушылық немесе
т.б. жағдайлары соттың шектеуімен рұқсат етілмеуі керек.
Қылмыстық іс толық аяқталғаннан кейін ай сайын алқабиге мемлекет
қаражатынан соттың немесе оған теңестірілген соттың жарты еңбекақы
мөлшерінде, бірақ алқаби төрағасының негізгі сотта болған ( жұмыстық күн
саны ) уақыттық жалақысынан төмен сыйақы тағайындалмауы тиіс.
Бір есте сақтайтыны, бір алқаби жылына бір рет қана алқаби ретінде
сот отырысына қатыса алады.
Қылмыстық істі алқабилердің қатысуымен жүргізудің маңыздылығы
олардың сотталушының қылмыс жасағаны туралы айыпты дәлелдегені туралы
шешімінің дәлелдігінде. Төрағалық етуші және екінші сот төрешісі
алқабилердің үкімі бойынша сотталушыны айыпты деп танып оған жаза қолданып,
азаматтық талап мәселесін шешеді.
Вердикт латын тілінен алынған және ол айтылған шындық деген
мағына береді. Қылмыстық іс жүргізуде вердикт – бұл алқабилердің
сотталушыны айыпты деп танып шығарған үкімі.
Облыстық және оған теңестірілген сотта алқабилердің қатысуымен соттың
қарауына барлық істер жатады (ҚІЖК 543 бап). Негізінен алқабилердің
қатысуымен тек қылмыс жасаған және ҚК бойынша өлім жазасы берілетін
істерді ғана қарастырады (бұл ҚР ҚІЖК 291 бабының 2 – ші бөлігінде
көрсетілген тізім бойынша). Сот алқабилердің қатысуымен, ҚР ҚІЖК – нің 291
бабының 2 – ші бөлігінде көрсетілген әрекеттерді есі дұрыс емес күйінде
жасаған не оларды жасағаннан кейін жан күйзелісі ауруымен ауырған адамдарға
медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылады.
Егер айыпталушы ҚК – тің бірнеше баптарымен істің біреуі алқабилердің
қатысуымен қаралатын қылмыстық істерді айыпталушының өтініші бойынша сот
алқабилерінің қатысуымен істі қайта қаратуға құқылы.
Ауыр қылмыс жасаған іс бойынша бірнеше адам айыпталса, онда істі
алқабилердің қатысуымен қарау жөніндегі айыпталушылардың біреуі өтініш
берген жағдайда істі алқабилердің міндетті түрде қатысуы бойынша
қарастырады.
Тергеуші алдын ала тергеу аяқталғаннан кейін айыпталушыға істің
барлық материалдарын таныстыру кезінде оған соттың оның ісін алқабилердің
қатысуымен қарауы туралы өтініш беру құқығын, сондай – ақ соттың
алқабилердің қатысуымен шығарған үкіміне шағым жасау және шағымды қарау
ерекшеліктерін қоса, осындай өтінішті қанағаттандырудың құқықтық салдарын
түсіндіруге міндетті (ҚР ҚІЖК 546 – бап ).
Әр жаңа қылмыстық істі қарау үшін сот төрағалық етуші сот алқабиіне
алқабилерді таңдауға кандидаттарды сотқа шақыратынын есте шығармау керек.
Тәртіп бойынша сотқа елу алқаби кандидаты шақырылады, егер жиырма
бес кандидаттан он алты кандидат қалса, онда сот төрағасы хатшыға сот
алқабилеріне қосымша шақырту жасауына рұқсат береді. Сонымен төрағалық
етуші қосымша шақырылған кандидаттармен қоса сот алқабилеріне құрылым
процедурасын жүргізеді.
Бұдан соң төрағалық етуші алқабиге кандидаттарға дәлелсіз қарсылық
білдіруді жүргізеді. Сот отырысына қатысу үшін алқабиге он алтыдан астамы
қалса, төрағалық етуші қалған алқабиге кандидаттардың санын жариялайды,
бұдан кейін олардың тегі көрсетілген билеттерді жәшікке салады, билеттерді
араластырады және жәшікке он алты билет қалу үшін одан қанша қажет болса
сонша билетті алады.

1.2 Сот талқылауына қатысу үшін алқабиге кандидаттарды алдын ала кездейсоқ
таңдаудың тәртібі . ( ҚР ҚІЖК 550 – бап ).
Істі соттың алқабилердің қатысуымен тағайындау туралы қаулы
шығарылңаннан кейін сот төрешісі сот отырысының хатшысына, алқабилерге
іріктеу үшін, осы сот отырысына саны қаулыда көрсетілген алқабиге
кандидаттардың келуін қамтамасыз ету туралы үкім береді. Сот қаулысында
ісін бойынша таңдап алынған алқабилердің саны көрсетілуі қажет.
Басты сот талқылауы тағайындалғаннан кейін төрағалық етуші үкімі
бойынша сот отырысының хатшысы соттағы біріңғай және қосалқы (жылдық)
тізімдерден алқабиге кандидаттарды алдын ала кездейсоқ таңдауды жүргізеді.
Қылмыстық істі алқабилердің қатысуымен жүргізудің маңыздылығы олардың
сотталушының қылмыс жасағаны туралы айыпты дәлелдегені туралы шешімінің
дәлелдігінде. Төрағалық етуші және екінші сот төрешісі алқабилердің үкімі
бойынша сотталушыны айыпты деп танып оған жаза қолданып, азаматтық талап
мәселесін шешеді.
Қылмыстық істі қарауға қатысу үшін алқабиге кандидаттарды
алдын ала кездейсоқ таңдау аяқталғаннан кейін, оладың тегі, аты, әкесінің
аты және мекен – жайы көрсетіле отырып, алдын ала тізім жасалады, оған сот
отырысының хатшысы қол қояды. Алдын ала тізімге енгізілген алқабилер
кандидаттарға, сот тақылауы басталғанға дейін жеті тәуліктен кешіктірілмей
сотқа келетін күні мен уақыты көрсетілген хабарлама тапсырылады. Хабарлама
алған азаматтар алқабилерді іріктеу рәсіміне қатысу үшін сотқа келуге
міндетті.
Тәртіп бойынша сотқа елу алқаби кандидаты шақырылады, егер жиырма
бес кандидаттан он алты кандидат қалса, онда сот төрағасы хатшыға сот
алқабилеріне қосымша шақырту жасауына рұқсат береді. Сонымен төрағалық
етуші қосымша шақырылған кандидаттармен қоса сот алқабилеріне құрылым
процедурасын жүргізеді

1.3 Сот талқылауына қатысу үшін алқабиге кандидаттарды іріктеу
(ҚР ҚІЖК 551- бап).
Төрағалық етуші алқабиге кандидаттардың алдында олар үшін қысқаша сөз
сөйлеп кетеді, себебі ол олар үшін өте маңызды:
-өзін және тараптарын түгел таныстырып өтеді;
-қандай іс қаралуға жататынын хабарлайды;
-алқабилердің міндеттері мен олардың қылмыстық істі қарауға заңға сәйкес
қатысу тәртібі туралы хабарлайды;
Хабарлама алған азаматтар алқабилерді іріктеу рәсіміне қатысу үшін
сотқа келуге міндетті.
Сот отырысының хатшысы төрағалық етушіге алқабиге кандидаттардың сот
отырысына келуі туралы баяндайды және алқабиге кандидаттың әрқайсысына оның
тегін көрсете отырып билет жазып береді.
Кандидаттар арасынан алқабилерді іріктеу басты сот талқылауы
ашылғаннан кейін және ҚР ҚІЖК – нің 331 – 344 баптарының талаптары
орындалғаннан кейін жүзеге асырылады.
Алқабиге кандидатты істі қарауға қатысудан босатуға байланысты барлық
мәселелерді сондай – ақ өздігінен бас тартуларды және алқабиге
кандидаттарға мәлімделген қарсылық білдірулерді төрағалық етуші кеңесу
бөлмесіне кетпей жеке – дара шешеді.
Егер сотқа шақырылған алқабиге кандидаттардың жиырма бесінен азы келсе
не сот талқылауына қатысудан олардың кейбіреулерін босатқаннан кейін немесе
төрағалық етуші сот төрешісі өздігінен бас тартулар мен қарсылық
білдірулерді қанағаттардырғаннан кейін олар он алтыдан азайып қалса,
төрағалық етуші сот отырысының хатшысына алқабиге кандидаттар құрамының
жетіспейтін санын қосалқы тізімнен толықтыру туралы үкім етеді. Бұл
жағдайда алқабиге қосалқы кандидаттарды шақыру үшін сот отырысында үзіліс
жарияланады.
Бұдан соң төрағалық етуші алқабиге кандидаттарға дәлелсіз қарсылық
білдіруді жүргізеді. Сот отырысына қатысу үшін алқабиге он алтыдан астамы
қалса, төрағалық етуші қалған алқабиге кандидаттардың санын жариялайды,
бұдан кейін олардың тегі көрсетілген билеттерді жәшікке салады, билеттерді
араластырады және жәшікке он алты билет қалу үшін одан қанша қажет болса
сонша билетті алады. Содан соң төрағалық етуші, мемлекеттік айыптаушы,
сондай-ақ сотталушы және (немесе) оның қорғаушысы дәлелсіз қарсылықты
жүргізу үшін қалған, алқабиге кандидаттардың тегі көрсетілген он алты
билетті береді, нәтижесінде алқабиге он бір кандидат қалуы тиіс.
Бұдан соң төрағалық етуші алқабиге кандидаттарға дәлелсіз қарсылық
білдіруді жүргізеді. Сот отырысына қатысу үшін алқабиге он алтыдан астамы
қалса, төрағалық етуші қалған алқабиге кандидаттардың санын жариялайды,
бұдан кейін олардың тегі көрсетілген билеттерді жәшікке салады, билеттерді
араластырады және жәшікке он алты билет қалу үшін одан қанша қажет болса
сонша билетті алады. Содан соң төрағалық етуші, мемлекеттік айыптаушы,
сондай-ақ сотталушы және (немесе) оның қорғаушысы дәлелсіз қарсылықты
жүргізу үшін қалған, алқабиге кандидаттардың тегі көрсетілген он алты
билетті береді, нәтижесінде алқабиге он бір кандидат қалуы тиіс.
Егер іске бір сотталушы қатысса, дәлелсіз қарсылық білдіруді алқабиге
екі кандидатқа мемлекеттік айыптаушы, содан кейін алқабиге үш кандидатқа
сотталушы және немесе оның қорғаушысы көрсетілген кезектілікпен жүргізеді.
Бұдан соң төрағалық етуші алқабиге кандидаттарға дәлелсіз қарсылық
білдіруді жүргізеді. Сот отырысына қатысу үшін алқабиге он алтыдан астамы
қалса, төрағалық етуші қалған алқабиге кандидаттардың санын жариялайды,
бұдан кейін олардың тегі көрсетілген билеттерді жәшікке салады, билеттерді
араластырады және жәшікке он алты билет қалу үшін одан қанша қажет болса
сонша билетті алады. Содан соң төрағалық етуші, мемлекеттік айыптаушы,
сондай-ақ сотталушы және (немесе) оның қорғаушысы дәлелсіз қарсылықты
жүргізу үшін қалған, алқабиге кандидаттардың тегі көрсетілген он алты
билетті береді, нәтижесінде алқабиге он бір кандидат қалуы тиіс.

1.4 Төрағалық етушінің алқабиге кандидаттарды істі қарауға қатысудан босату
(552 – бап ).
Төрағалық етуші алқабиге кандидаттарға олардың қылмыстық іс жүргізу
көрсетілген міндеттерін түсіндіргеннен кейін, алқабиге кандидаттардан
алқаби ретінде істі қарауға қатысуда олар кедергі келтіретін мән –
жайлардың бар жоғы туралы сұрайды.
Бұл жөнінде төрағалық етуші алқабилерді мынадай жағдайда
міндеттерінен босатуға құқылы:
1) Қылмыс жасады деген күдіктілерді немесе айыптаушыларды;
2) Сотта ілеспе аударма қамтамасыз етілмеген кезде, сот ісі
жүргізілетін тілді білмейтін адамды;
3) Сот отырысына толыққанды қатысуын қамтамасыз етуге
ұйымдастырушылық не техникалық мүмкіндіктер болмаған кезде
саңырау, мылқау, зағип және мүгедек болып табылатын басқа да
адамдарды.
Сонымен қоса Төрағалық етуші сот төрешісі алқабилердің ауызша не
жазбаша өтініші бойынша:
1) Алпыс бес жастан асқан адамдарды;
2) Үш жасқа толмаған балалары бар әйелдерді;
3) Өзінің діни нанымына байланысты сот төрелігін жүзеге асыруға
қатысу өзі үшін мүмкін емес деп есептелген адамдарды;
4) Сот отырысына қатыспау үшін дәлелді себептері бар өзге де
адамдарды алқаби міндеттерін атқарудан босата алады.
Сонымен қатар төрағалық етуші алқабиге кандидаттардан сотта қаралатын
істің мән жайлары туралы олардың хабардарлығын анықтайды.
Алқабиге кандидатты істі қарауға қатысудан босатуға байланысты
барлық мәселелерді сондай – ақ өздігінен бас тартуларды және алқабиге
кандидаттарға мәлімделген қарсылық білдірулерді төрағалық етуші кеңесу
бөлмесіне кетпей жеке – дара шешеді.

1.5 Алқабиге кандидаттардың өздігінен бас тартуы туралы мәселелерді шешу.
ҚР ҚІЖК – нің 554 бабына сәйкес, прокурор, жәбірленуші, азаматтық
талапкер және азаматтық жауапкер және олардың өкілдері,сонымен қосы
сотталушы және оның қорғаушысы алқабиге кандидаттарға қарсылық білдіре
алады, егер:
1) Іс бойынша азаматтық талапкер, азаматық жауапкер немесе куәгер
ретінде шақырылса;
2) Алқабиге кандидат жәбірленушінің, азаматтық талапкердің, азаматтық
жауапкердің немесе олардың өкілдерінің, айыпталушының немесе оның
заңды өкілінің, прокурордың, қорғаушының немесе тергеушінің,
анықтаушының туысы немесе жекжаты ( аға-інісі, апа-қарындасы, ерлі
–зайыптылардың баласы ) болып табылса;
Осы іске жеке, тікелей немесе жанама мүдделі деп санауға негіз беретін өзге
де мән-жайлар болса, қарсылығы мәлімделуге тиіс.
Негізгі алқабилер құрамы былайша жүргізіледі. Төрағалық етуші
қарсылық білдірілмеген алқабиге кандидаттардың тегін көрсете отырып,
билеттерді жәшікке салады, оларды араластырады және бір-бірлеп он бір
билетті алады, әр алған сайын билетте көрсетілген алқабиге кандидаттың
тегін жариялайды.
Егер жәшіктен алынған және қалған билеттер қарсылық білдірілмеген
алқабиге кандидаттардың жалпы санын құраса, сондай-ақ егер алқабилер
алқасын құрудың дұрыстығына әсер ететін қандай да бір бұзушылыққа жол
берілмесе, онда алқабилер алқасы құрылды деп танылады. Алқабилердің ант
қабылдағаны туралы сот отырысының хаттамасына жазба жасалады.
Алқаби ұжымының ант қабылдауға дейін алқабилер барлық алқабилерге
объективті әрекет ете алмауына қарсылық білдіру алқабилер алқасын құрудағы
негізгі арнайы ерекшелігі болып табылады.

1.6 Алқабиге кандидаттарға дәлелсіз қарсылық білдіру (Қ.Р Қ.І.Ж.К 555-
бабы)
Тәртіп бойынша сотқа елу алқаби кандидаты шақырылады, егер жиырма
бес кандидаттан он алты кандидат қалса, онда сот төрағасы хатшыға сот
алқабилеріне қосымша шақырту жасауына рұқсат береді. Сонымен төрағалық
етуші қосымша шақырылған кандидаттармен қоса сот алқабилеріне құрылым
процедурасын жүргізеді.
Бұдан соң төрағалық етуші алқабиге кандидаттарға дәлелсіз қарсылық
білдіруді жүргізеді. Сот отырысына қатысу үшін алқабиге он алтыдан астамы
қалса, төрағалық етуші қалған алқабиге кандидаттардың санын жариялайды,
бұдан кейін олардың тегі көрсетілген билеттерді жәшікке салады, билеттерді
араластырады және жәшікке он алты билет қалу үшін одан қанша қажет болса
сонша билетті алады. Содан соң төрағалық етуші, мемлекеттік айыптаушы,
сондай-ақ сотталушы және (немесе) оның қорғаушысы дәлелсіз қарсылықты
жүргізу үшін қалған, алқабиге кандидаттардың тегі көрсетілген он алты
билетті береді, нәтижесінде алқабиге он бір кандидат қалуы тиіс.
Егер іске бір сотталушы қатысса, дәлелсіз қарсылық білдіруді алқабиге
екі кандидатқа мемлекеттік айыптаушы, содан кейін алқабиге үш кандидатқа
сотталушы және немесе оның қорғаушысы көрсетілген кезектілікпен жүргізеді.
Егер іске бірнеше сотталушы қатысса, мемлекеттік айыптаушы әрі кеткенде
алқабиге екі кандидатқа қарсылық білдіруге құқылы, және кез келген жағдайда
сотталушы мен оның қорғаушысы соңанда алқаби саны он бір алқабиден кем
болмауы тиіс.
Сонымен, дәлелсіз қарсылық білдіру – дұл алқабиге кандидаттарды жеребе
тастау арқылы, заң бойынша он алты алқабиге дейін таңдалып алынады.
Егер жәшіктен алынған және қалған билеттер қарсылық білдірілмеген
алқабиге кандидаттардың жалпы санын құраса, сондай-ақ егер алқабилер
алқасын құрудың дұрыстығына әсер ететін қандай да бір бұзушылыққа жол
берілмесе, онда алқабилер алқасы құрылды деп танылады.
Алқабилер құрамы негізінен жабық сот отырысында жүргізілуі тиіс.

ІІ. ІС ЖҮРГІЗУ ҚҰЖАТТАРЫ, МЕРЗІМДЕРІ МЕН СОТ ШЫҒЫНДАРЫ
2.1 Іс жүргізу құжаттары ұғымы мен олардың түрлері
Іс жүргізу құжаттары деп қылмыстық процесті жүргізу органдардың
әрекетгері мен шешімін білдіретін занда көзделген ресми құжаттар танылады.
Іс жүргізу құжаттары Қылмыстық іс жүргізу кодексінде белгіленген
ережелерге сай толтырылуы тиіс және соның негізінде қылмыстық процесті
жүргізуші органдар мен лауазымды тұлғалардың қабылдаған әрекеттері мен
шешімдерінің заңдылығы мен негізділігін тексеруге мүмкіндік береді.
Барлық құқық қорғау органдарының толтырған іс жүргізу құжаттарының
зандылығы мен біртұтас ережесін сақтау қылмыстық сот өндірісінің барлық
сатыларындағы тұлғалардың занды мүдделері мен конституциялық құқығын қорғау
үшін қажетгі деп саналады. Іс жүргізу құжаттарындағы іске қатысты маңызы
бар мәліметтер жазу машинасының немесе компьютерлік құралдың көмегімен
жазбаша түрде берілуі тиіс.
Қылмыстық іс жүргізу зандарында іс жүргізу құжаттары деген терминге
арнайы анықтама бермейді. Заң шығарушы жинақталған ұғымдар негізінде
құжаттың жеке түрлерін атап көрсетеді және оның мәні мен мазмұнын ашып
көрсетеді.
Мысалы, ҚР КДЖК 123-бабында құжаттар қатарына мыналар жатады: сотқа
дейінгі тексеру материалдары, түгендеу және тексеру (ревизия) актілері,
тергеу және сот әрекеттерінің хаттамалары; тергеуші мен соттың қаулысы;
сараптама қорытындысы; айыптау қорытындысы, шағымдар, наразылық білдіру,
үкім. т.б.
Іс жүргізу құжаттары туралы айту барысында мынаны ескеру қажет: бұл
құжаттардың мазмұнындағы зандылық, толықтық, негізділік, шынайылық,
түсініктілік, сауаттылық және өз мерзімінде толтырылуы сияқты талаптарының
сақталуы ескерідуі тиіс.
Заң әдебиеттерінде бірқатар авторлар іс жүргізу құжаттарын екі топқа
жіктейді:
1) ақпараттық- куәландыру сипатындағы құжаттар;
2) билік-басқарушылық сипаттағы құжаттар.
Ақпараттық-куәландыру сипаттағы құжаттарға мыналар жатады:
а) қылмыстық сот өндірісіне қатысушылар арасындағы құқықтық
қатынастарды белгілейтін құжаттар. Онда мемлекеттік органдар мен лауазымдық
тұлғалардың жазбаша нұсқаулары мен тапсырмалары, өзі бас тарту туралы
отініш, хабарлау, ескерту хаты, түсініктеме, міндеттеме, қолхат, мүлік
тізімдемесі, түгендеу және тексеру (ревизия) актілері, шағымдар, т.б.
б) тергеу әрекеттері мен сот отырысының хаттамалары;
в) басқа да іс жүргізу әрекеттерінің хаттамалары.
Едәуір танылған және маңызы бар хаттамалар қатарына тергеу және сот
әрекеттерінің хаттамалары жатады. Іс жүргізу құжаттары ретінде онда іске
қатысты маңызы бар іс жүргізу әрекеттерінің барысы мен нәтижелері, яғни мән-
жайлар мен фактілер тіркеледі.
Хаттамалар тексеру, алу, тінту, ұстау, кім екенін тану үшін анықтау
сияқты тергеу эксперименттері барысында белгіленетін фактілерді куәландыру
мақсатында толтырылады. Дұрыс толтырылған хаттама іске қатысты дәлелдеме
деп танылады.
Хаттамаға енгізілген барлық өзгертулер мен толықтырулар, жөндеулер сол
адамдардың келісімімен куәландырылуы тиіс. Хаттама тергеу әрекеті
өндірісіне қатысқан барлық адамдарға оқылады, жарияланады немесе олар
тікелей сол хаттаманың мазмұнымен таныса алады. Осыған орай сол адамдар
хаттамаға ескертулер енгізуге құқылы екені түсіндіріледі.
Хаттамаға тергеуші және тергеу әрекетіне қатысқан адамдар қол қояды.
Хаттамаға тергеу әрекеттерін өндіру барысында жиналған фотографиялық
негативтер мен суреттер, киноленталар, диапозитивтер, анықтау
фонограммалары, план, схема, із таңбасы мен көшірмелері тіркеледі.
ҚР ҚІЖК 203-бабына сәйкес күдікті, айыпталушы, жәбірленуші немесе
басқа да тергеу әрекетіне қатысқан адам тергеу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.