Жеке сабақ

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе
1.Негізгі бөлім
1.1 Сыныптан тыс сабақтың әртүрлілігі
1.2 Топтық сабақ
1.3 Көпшілікпен сабақ
1.4 Жеке сабақ
1.5 Факультативті сабақ
1.6 Сабақтан тыс жұмыс
1.7 Биология курсынан 9- сыныпқа сыныптан тыс сабақ өткізу түрлері.

Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Сыныптан тыс сабақтың түрлерінің әр түрлері бар. Сабақтан тыс өз
еркінде өткізіледі. оқытушы әр түрлі өткізеді. Оқушылардың творчествалық өз
бетінше жұмыс істеуге үйретеді, сабақ тақырыптан күрделірек қосымша
тақырыптар болады. Сыныптан тыс сабақтың түрі педагогикалық тұрғыдан
оқытушының қабілетін жоғарлатады және оқушылардың өз бетімен жұмыс істеуін
жақсартады және ең оқушыларды тәрбиелейді. Осы оқытушы оқушының әлемге
деген құлшынысын оятады қосымша мысалы ботаникадан өздерінің тұратын
жерлерінің өсімдік флорасын үйренеді, өсімдіктер гегорафиясын, гүлдерін,
тарихын үйренеді немесе осы биологияға қажетті құралдармен танысады, мысалы
микроскоп және тәжірбиелер жасайды. Генетикадан рефлекстерді үйренеді.
Сыныптан тыс сабақ жүргізу әлемге жан жағынан қарауды үйренеді, мәдениетке
еңбекке және табиғатқа деген махаббаттары оянады. Бүкіл әлем оларға қызық
болып көрінеді. бәрә әлемге өздері ешкімнің көмегінсіз үйренеді.Сыныптан
тыс сабақтың барлық түрлерінде оқытып тәрбиелеу, дамытушылық болады.1

1.1 Сыныптан тыс сабақтың әртүрлілігі
Сыныптан тыс сабақтың барлық түрлері бір-бірімен тығыз байланысқан
және бір-бірін толықтатып тұрады. Тірі жануарлардың, өсімдіктермен жұмыс
істеу, жұмысқа деген қызығушылығын арттырады. Оқушылар мұғалімнің
көмегінсіз қиын тапсырманы өздері орындайды. Оқушы сабақты курспен бірге
бірлестіріп оқытады. Сыныптан тыс сабақ тек қана сабақ үстінде өткізу емес
және әр-түрлі кештер өткізуге болады. кештер,конференция,көрмелер т.б.
Оларға байланысты сыныптан тыс сабақтаға тік және жақын сабақ болады.
Мұғалімнің тапсырмасы оқушылардың қызығушылығын арттырады және білімді
адамды тәрбиелеп шығарады.1

1.2 Топтық сабақ
Топтық сабақ топпен табиғатты сүйетін кружогы. Сынып топпен әдемілеу.
Көпшілікпен сабақ лекциялар, кинофильмдер, экскурсиялар және табиғатқа
серуен. Ғылыми кештер және конференциялар, көрмелер. Оқушылардың
қолеңбектері компаниялар егістік күні, бақша апталығы, жасыл еңбек
апталығы,құстар күні. Жеке сабақ- тірі табиғатты зерттеу мектеп жанында
жұмыс істеу,табиғатта жұмыс істеу,сыныптан тыс оқу.
Топтық сабақ. Сыныптан тыс сабақтардың ең маңыздысы топтық сабақ.
Биологиядан көбінесе практиканы топпен өткізеді сабақтан кейін
орындалады.Оқушылардың міндеті - биологиядан білімдерін тереңдету.Ол үшін
олар табиғатты түсіне білу керек.Оларға эксперимент жасау керек. Жұмысты
керекті планмен жасайды. Топтық жұмысты істегенде топта ылғи топ саны
өзгермей толық болу керек.
5-6 сыныптарда кішкентай ботаниктердің кружогы.
7- сыныпта кішкентай зоологтардың кружогы.
8- сыныпта кішкентай физиологтардың кружогы.
9-11 сыныптарда биологтардың кружогы.
Бүкіл кружоктардың арасында бір-біріне ұқсастық болу керек.
Оқушылардың жұмыстарын дұрыстап қарау істеп, сол арқылы тәрбиелеу керек.
Мұғалімнің жақсы түсіндіруі және білімділігі оқушылармен қарым қатынастың
жақсы істері оқушылардың істеген практикасының қорытындысынан білуге
болады.
Топпен жұмыс болса да әр оқушы бөлек-бөлек өз үлестерін қосу
керек.Топтың мақсаты осы бастаған жұмысты жақсы орындап, жақсы қорытынды
шығару керек. Топтың адам саны 15-20 адам болу керек. Егер одан көп болса
екі топқа бөліну керек. Екі топ әр уақытта жұмыстарын істеу қажет, кружогты
аптасына мектепте бір рет, немесе айына екі рет өткізіп отыру керек.
Ботаникадан мынадай тақырыптардан өткізуге болады. Мысалы: "Орман байлыға"
,"Терезе алдындағы бақша","Жасыл құрылыс"
Зоологиядан мысалы: "Бір тамшыда көрінбейтін дүние", "Ауру
жануарлар", "Теңіз түбіндегі өмір", "Біздің құстар", "Құстар - біздің
достарымыз" Анатомия, физиология генетикадан мысалы: "Адам денсаулығына
күрес", "Қан құю, жүрекке операция жасау", "Адам миының құпиялары"
Биологиядан мысалы: "Биосфераны қорғау", "Дүниежүзілік мұхиттарды зерттеу",
"Ғарыштағы биология", "Геогигиена"1

1.3 Көпшілік пен сабақ
Толық сыныптан тыс сабақ. сабақтан тыс экскурсия биологиядан барлық әр
түрлі тақырыпта өткізуге болады.Мысалы ботаникадан "Жабайы өсімдіктерді
аулау", "Топырақ және өсімдік", "Егістік", "Су астындағы өсімдік", "Күздік
өсімдіктер", "Қар астындағы өмір", "өсімдіктер әлеміндегі көктем"
Экскурсияға әсіресе жаз айларында шыққан жақсы. Сыныптан тыс сабақтар
көбінесе "Саяхат" журналынан алуға болады. Көктем келгенде оқушылар әр
түрлі сыныптан тыс сабақтар өткізеді. ол үшін оқушылар бригадаға бөлінеді.
Бұл жұмыстар екі- үш аптаға созылады, ол апта сәуір айында болу керек.
өсімдіктерді отырғызады, ағаштардың ұштарын кеседі, гүлдердің шетін
қоршайды. Ол үшін алдын-ала күрек, шелек, айырларды дайындап алу керек.
Бұдан басқа тағы бригадалар плакаттар істеп доклад оқылатын кештер
ұйымдастырылады. "Жасыл құрылыс" күнін сәуір айының бір жексенбісін алады.
Бұл күні таңертең ашық жиналыс өткізіп, бірін-бірі құттықтап бүкіл бригада
жұмыстарына кіріседі. Жұмыстан кейін оқушылар жасыл құрылыс күніне арналған
ғылыми кешке шақырылады. Құстар күніне дайындық зоология сабағынан 7
сыныппен өткізіледі, ең бірінші оқушылар құстарға ұялар істеп оларды ағаш
басына іледі.
Құстар күні көктемдегі мектептегі мереке, ол наурыз айының сонына
келеді. Осы уақытта құстар жылы жақтан бізге ұшып келетін кез, бірақ
оқушылар ұяларын бұдан ертерек істеп қою керек. Құстар күні де таңғы
жиналыспен басталады, әр құсты қастерлеп, қорғау керек деген сөзбен
басталады. ол кеште әр түрлі құс туралы викториналар, билер, әндер
корновалдық номерлер болады. бұл күні оқушыларға "Қанатты қорғаныш" атты
кинофильм көрсету керек. Осы сияқты әр түрлі саяхатты топтар өткізуге
болады.2

1.4 Жеке сабақ
Сыныптан тыс сабақтарды оқушыларға табиғат туралы құстардың,
жануарлардың суреттерін салғызып өткізуге болады.Жеке сыныптан тыс сабақ ол
мысалы сыныпта биологияға қарай көбірек бұрылған биологияны тереңірек
білетін оқушылар арасында өткізіледі. Олар мұғалімнен өздері келіп қосымша
тапсырмалар алады. Кейбір оқушылар үйлерінде кішкентай биология бұрышын
істеп алады, осындай оқушыларға мұғалім көбірек сенімділік арттырып
күрделірек жұмыстар жасатады. Жеке сыныптан тыс сабақ, күнделікті өткізетін
сабақ программасынан тыс үй жұмысынан бөлек оқушыға қолайлы уақытта
өткізілуі тиіс. мысалы сабақтан тыс оқу оқушының білімін тереңдетеді және
сабақ программасында берілмейтін бірақ сол өтіп жатқан тақырыпқа сай
тақырыптар болу керек бірақ сәл күрделірек болған дұрыс болады. Ол Біздің
жастарды тәрбиеге шақыру үшін өткізіледі. оларға сыныптан тыс кітаптар
оқыту керек. Ол үшін осы кітаптарды алдын ала өткізіп әр кітапқа жеке -
жеке тоқталып таныстыру қажет, сосын оқушылар келіп ол кітаптарды қызығып
оқиды, әр сыныпқа өз деңгейлерімен кітаптарды ұсыну керек. 5-7 сыныптарға
"Маугли", "Аңдар туралы әңгімелер", Саяхатшы", "Ормандағы өмір", "Сенімді
достар", "Менәң аңдарым", "Дәрігер Мороның аралы", "Адам-амфибия" сияқты
кітаптарды ұсыну керек. 8-11 сыныптарға Ч.Дарвиннің әңгімесі. В.Корсунский,
В.И.Вернадский, Н.М.Верзилин әңгімелерін, "Карл Линей" кітабын "Үш ғажайып
өмір", "Бәрін білгім келеді", "өмір туралы ғылым", "Табиғат", "Денсаулық"
атты кітаптарды ұсынған жөн.
Сыныптан тыс сабақтарға әдеби кітаптар көп қажет. Мұғалім қандай
кітапты ұсынбасын ол кітаптың түп нұсқасын өзі түсініп алу керек. Егер ол
кітапта жетіспеушілік болса өз ойын қосып толықтырады. Ол кітаптар тізімін
биология кабинеттеріне немесе кітапханаға іліп қою керек. Жоғары сыныптарға
хрестоматиялар ұсынуға болады.В.м, Корсунский Просвищение 1970 бұл кітапта
тереңірек биологиядан тақырыптар берілген.
Сыныптан тыс сабақ өткізетін мұғалім мектеп кітапханасымен тығыз қарым
қатынаста болу қажет. Әр кітаптың биологияға байланысты авторларын
кітапханада қай жерде тұрғанын оқушы сұрағанда айтып беретіндей болу керек.
Кітапханашымен бірлесіп әдеби кештер кітап туралы әңгімелер өткізу керек.
әрбір өткізілген кештер биология сабағымен тікелей байланыста болу
керек.3

1.5 Факультативті сабақ
Факультативтік сабақ. Ол кішкене топпен өткізіледі. Ол арнайы үлкен
бір тақырыпқа сай өтілу керек. Мұндай сабақтың міндеті оқушыларды жан
жақтан ойлап, ойлау қабілеттерін іспен ұштастырып биологиялық ғылыммен
ойлауды үйрету. Факультативті курсқа биологияны жалғастырып оқитын немесе
биология жанында жұмыс істеуге бел буған оқушылар жазылады. Бұл
факультативтің аты "Болашақ биология маманының ұстазы" мектебінде өткізілу
керек, және арнайы биология кабинеттерінде факультативті сабақ ретінде
өтеді. Факультативті сабақ мұғалім оқушыларға лекция оқумен басталады, және
лабораториялық сабақтар өткізіледі. Бұл сабақтар ботаника, зоология,
анатомия, физиологияға байланысты болады және геология, орман жағдайы,
микробиология болады.4

Сабақтан тыс жұмыс
Сабақтан тыс жұмыстар сабақтан соң, биология кабинетінде, тірі табиғат
бұрышында, табиғатта орындалады. Бұл жұмыстар гербарилер жасаумен болады.
Микроскоппен қосымша жұмыстар жасау. Сабақ уақытында микроскоппен мысалы
бір ғана препаратты істеп көруге болады, ал қалғандарын сабақтан тыс істеп
көру керек.
Әр сабақ соңынан мұғалім 3-5 оқушыдан шақырылып асықпай үйренеді.
Осындай сабақтар ұсақ жәндіктерді қарауға беріледі. Мысалы аквариум
тазалау, балықтарды тамақтандыру. Оқушылар 3-4 топқа бөлініп әр топ өз
бұрыштарында жұмыс істейді, бір аптадай жануарларды қарап күтеді, сосын
келесі топпен ауысып отырады. Сабақтан соң жұмысты бір жыл ішінде бір оқушы
1-2 жұмыс істеу керек. Мұғалім оқушылардың жұмысын бағалайды. Сабақтан тыс
жұмысты бір күнде, бір аптада және бір айға дейін созуға болады. Мысалы
ботаникадан Су мәдениетіндегі тәжірбие жасау - 2 ай. Жапырақты крахмалдау -
2 күн сыныптағы және тірі табиғат бұрышындағы сабақтан тас жұмыстар
көбінесе күзден қысқа көшкен кезде және қыста, ерте көктемде орындалады.
Ботаникадан сыныптан тыс сабақтар әр тақырыпқа жасалады. мысалы тамыр
туралы өтсе, тамырға тәжірбие жасалады өсіп жатқан тамырға қант қосылған су
құю арқылы жасайды. Жапырақ тақырыбы болса , жапырақты крахмалдау арқылы
жасайды. Кейбір тәжірбиелер бактерияларды өсірумен байланысты болады. енді
бір тәжірбие әр түрлі құрттарды өсіріп қарау болады мысалы жауын құртын
жауын жауғанда қалай өсіп қалай тіршілігін жалғастыруын тәжірбиелейді.
Көктемде далада жәндіктермен жұмыс істеуге болады. олардың метоморфоздарын
көбелектермен жұмыс массалардын ата аналықтарын анықтап көру, бақалардың
бас миларын тексерумен өтеді.
Көбінесе 9-11 сыныптар тірі табиғат бұрышында сабақтан тыс жұмыстар
істейді. Олар ботаникадан, зоологиядан және анатомиядан жасайды. Мұғалім
бір тақырып берсе кейбір оқушылар ботаникадан жасаса кейбіреулері
зоологиядан жасайды. Мысалы ботаникадан: картопке күнді түсіріп, күннің
қалай әсер ететінің қарайды және алое екеуін салыстырады. Зоологиядан
көбінесе аквариумдағы балықтарға тәжірбиелер жасайды.Вегетативтік көбеюге
тәжірбие жасау бөлме өсімдіктері ыңғайлы олар өйткені өздерінде көп
дымқылды ұстап тұрады. осы тәжірбиелерді жасап болған соң міндетті итүрде
олерды қорғап сынып алдында түсіндіру қажет. Табиғаттағы сабақтан тыс
жұмыс, бұл мектеп мұғалімінің табиғатты бақылау тақырыбы бойынша беріледі.
Көбінесе бұл экологиялық. Жазғы тапсырма ол гербари жасау, оларды бірінші
жинап кептіру. Олар қалай жасалады, мысалы: 5- сынып оқушылары әр өздерінің
өткен өсімдіктерін жинап жапығақиарын бөлек, гүлдерін, сабақ және
тамырларын бөлек- бөлек жинап беру, ал 6- сынып оқушылары ол өсімдіктерді
кептіріп гербари жасау. 7- сынып оқушылары жәндіктердің әр түрлерін бөлек-
бөлек жинап коллекция жасау. Жәндіктердің мұғалім айтқанын ғана жинау
керек, кейбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.