Сот шығындары ұғымы және олардың құрамы
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
1. Іс жүргізу мерзімдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1. Іс жүргізу әрекеттерін жасау мерзімдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-8
1.2. Бұйрық арқылы іс жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8-13
2. Сот шығындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.1. Сот шығындары ұғымы және олардың құрамы ... ... ... ... ... ... ... 14-16
2.2. Іс бойынша іс жүргізуге байланысты шығындар ... ... ... ... ... ... 16-20
2.3 Сот шығындарын мемлекетке өтеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .22
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25-26
Кіріспе
Курстық жүмыстың маңыздылығы. Қазақстан Республикасының бәсекеге
қабілетті 50 елдің қатарынан нық орын алу жөніндегі стратегиялық міндеттің
орындалуы үшін әлемдік экономиканың өсімінен тұрақты түрде асып отыратын
экономикалық даму қажет. Еліміздің жоғары деңгейде өзіндік жолы бар
мемлекет ретінде танылуы, оның әлеуметтік-экономикалық үстемелеп дамуы,
халықтың әл-ауқатын, тұрмыс жағдайын жақсартудың негізі болып табылады.
Бұл үшін қаржылық және әлеуметтік тұрақтылықты сақтай отырып шаруашылық
жүргізудің қолайлы жолдарын туғызу қажет, халықаралық еңбек бөлінісіне, ел
экономикасының өсуіне тиімді жағдай орната отырып, белсене қатысу керек.
Осындай нысандардың бірі және әлем деңгейінің көрсеткіші болып сотты
жүргізу болып табылады.
Қазақстан Республикасының аумағында әкімшілік құқық бұзушылық және
әкімшілік даулар туралы істер жөніндегі әкімшілік іс жүргізу тәртібі
Қазақстан Республикасының Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпы
танылған принциптері мен нормаларына негізделген конституциялық заңдарда,
кодексте айқындалады.
Адам мен азаматтың бұзылған немесе дауланатын құқықтарын,
бостандықтарын және заңмен қорғалатын мүдделерін, заңды тұлғалардың заңды
мүдделепін қорғау, заңдылық пен құқық тәртібін нығайту, құқық
бұзушылықтардың алдын алу, сондай-ақ әрбiр iстiң мән-жайын дер кезiнде,
шығарылған шешімнің орындалуын қамтамасыз ету жан-жақты, толық және
объективтi анықтау, оны шешу әкімшілік іс жүргізудің міндеттері болып
табылады.
Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңдар принциптерiнiң маңызы мынада:
оларды бұзу, оның сипаты мен мәнiне қарай, iс бойынша жүргiзiлген iстi
жарамсыз деп тануға, осындай iс жүргiзудiң барысында шығарылған шешiмдердiң
күшiн жоюға не бұл орайда жиналған материалдардың дәлелдiк күшi жоқ деп
тануға әкеп соғады.
Курстық жұмыстың мәні қазіргі уақытта іс қағаздарды жүргізу және
шығындарды өтеу тек қана соттықпен экономикалық фактор болмай сонымен қатар
социумдық сипатқа ие.
Курстық жұмыстың мақсаты:
- Іс жүргізу және сот шығындарын өтеу тақырыбын жан – жақты
қарастырып, сараптау;
- Іс жүргізу және сот шығындарын өтеу мәні мен мазмұнын анықтау.
Курстық жұмыстың зерттелу деңгейі. Берілген тақырыпта көптеген отандық
және шетелдік ғалымдар көптеген еңбек етіп, қазіргі уақыттың өзінде, осы
тақырып сараланып, зерттеліп жатыр. Осы тақырыпты зерттеген ғалымдардың
ішінде, мысалы Абалкин Л.И., Гойло В.С., Горланов Г.В., Дзарасов С.С.,
Колесов Н.Д., Куликов В.В., Ракитский Б.В., Рязанов Т.В., Столяров И.И.,
Черкасов В.Н. Смит А., Друкер Г., Маркс К., Мэйо Э., Розенберг А., Саймон
Г., Вильховченко Э.Д., Волгина Н., Кокина Ю.П., Ржаницина Л.С., Рофе А.И.,
Рудык Э., Баймұратов О.Б., Оқаев Қ.О., Берішев С.Х., Мұхамбетов Т.И.,
Сағадиев К.Ә., Кенжеғожзин М.Б., Қошанов А.К., Сәбден О.С., Қадыржанов
Е.К., Бердәлиев К.Б. және т.б.
Курстық жұмыстың құрылымы. Курстық жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен,
қорытындыдан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Негізгі бөлім
екі тараудан тұрады.
1 Іс жүргізу мерзімдері
1.1. Іс жүргізу әрекеттерін жасау мерзімдері
Әкімшілік сот өндірісін енгізгенде ол бастапқыдан халықтың сеніміне ие
болғаны маңызды. Сотқа деген сенім әкімшілік сот өндірісінің нәтижелігі
шарттарының бірі. Сонымен бірге, біздің көзқарасымызға сәйкес, әкімшілік
соттар туралы пікірді өзгерту керектігі маңызды. Осындай соттар құрылған
елдерде олар жеке тұлғаларды жазаламай, адам құқықтарын билік органдары
тарапынан бұзуға қарсы қорғау береді. Егер сот сол уақытта жазаласа, онда
халықтың оған жеткілікті сенімі болмайды. Әкімшілік дауларды қарайтын
судьялар тиісті, адал басқарудың халықаралық үлгілері бойынша арнайы
дайындықтан өткендері де маңызды.
Қазақстан Республикасының аумағында әкімшілік құқық бұзушылық және
әкімшілік даулар туралы істер жөніндегі әкімшілік іс жүргізу тәртібі
Қазақстан Республикасының Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпы
танылған принциптері мен нормаларына негізделген конституциялық заңдарда,
әкімшілік кодексте айқындалады. Әкімшілік іс жүргізудің тәртібін реттейтін
өзге де заңдардың ережелері осы Кодекске енгізілуге тиіс.
Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелері, сондай-ақ
әкімшілік іс жүргізуді реттейтін Қазақстан Республикасы Конституциялық
Кеңесінің және Жоғарғы Сотының нормативтік қаулылары әкімшілік іс жүргізу
құқығының құрамдас бөлігі болып табылады.
Егер Әкімшілік іс жүргізудің барысында азаматтық немесе қылмыстық
құқыққа сәйкес шешілуге тиіс мәселені қарау қажеттігі пайда болса, ол
азаматтық немесе қылмыстық іс жүргізу тәртібімен шешіледі.
Қазақстан Республикасы Конституциясының жоғары заң күші бар және ол
Республиканың бүкіл аумағында тікелей қолданылады. Кодекс пен Қазақстан
Республикасы Конституциясы нормаларының арасында қайшылық болған жағдайда
Конституцияның ережелері қолданылады.
Кодекстің нормалары мен Қазақстан Республикасы конституциялық заңының
арасында қайшылық болған жағдайда конституциялық заңның ережелері
қолданылады. Кодекс нормалары мен өзге заңдардың арасында қайшылық болған
жағдайда осы Кодекстің ережелері қолданылады.
Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттар Кодекстен басым
болады және халықаралық шартта оның қолданылуы үшін заң шығарылуы талап
етіледі деп көрсетілген жағдайларды қоспағанда, олар тікелей қолданылады.
Іс жүргізу әрекеттері заңда белгіленген мерзімдерде жасалады. Егер іс
жүргізу әрекеттерін жасауға арналған мерзім заңда белгіленбеген жағдайда,
оны сот тағайындайды.
Іс жүргізу әрекеттерін жасауға арналған мерзімдер сөзсіз болуға тиіс
оқиға көрсетіле отырып, дәлме-дәл күнтізбелік күнмен немесе жылдармен,
айлармен немесе күндермен есептелетін уақыт кезеңімен белгіленеді. Соңғы
жағдайда әрекет бүкіл кезеңнің ішінде жасалуы мүмкін.
Кезеңмен есептелетін іс жүргізу мерзімінің ағымы оның басталуы
белгіленген күнтізбелік күннен немесе оқиға болған күннен кейінгі күні
басталады.
Жылдармен есептелетін мерзім сол мерзімінің соңғы жылының тиісті
айында және күнінде бітеді. Айлармен есептелетін мерзім сол мерзімінің
соңғы айының тиісті ай мен күнінде бітеді. Егер айлармен есептелетін
мерзімнің соңы тиісті күні жоқ айға сәйкес келсе, мерзім осы айдың соңғы
күнінде бітеді. Күндермен есептелетін мерзім белгіленген кезеңнің соңғы
күні бітеді. Мерзімнің соңғы күні демалыс күніне тап келген жағдайда
мерзімнің аяқталатын күні одан кейінгі жұмыс күні болып есептеледі.
Жасалуына мерзім белгіленген іс жүргізу әрекеті мерзімнің соңғы күніне
жиырма төрт сағат қалғанға дейін орындалуы мүмкін. Егер шағым, құжаттар не
ақша сомалары мерзімнің соңғы күніне жиырма төрт сағат қалғанға дейін
почтаға, телеграфқа тапсырса немесе байланыстың өзге де құралдары бойынша
берілсе, мерзім өтіп кеткен болып есептелмейді.
Егер іс жүргізу әрекеті тікелей сотта немесе басқа ұйымда жасалуы тиіс
болса; белгіленген ереже бойынша бұл ұйымдарда жұмыс аяқталатын немесе
тиісті операциялар тоқтатылатын сағатта мерзім бітеді.
Іс жүргізу мерзімдерін өткізіп алу салдары. Іс жүргізу әрекеттерін
жасау құқығы заңда белгіленген немесе сот тағайындаған мерзімінің
аяқталуымен жойылады. Іс жүргізу мерзімдері аяқталғаннан кейін берілген
шағымдар мен құжаттарды, егер өтіп кеткен мерзімді қалпына келтіру туралы
өтінім берілмесе, сот қараусыз қалдырады және оларды берген адамға
қайтарылады.
Іс жүргізу мерзімдерінің бітуі іс жүргізу міндеттерін орындаудан
босатпайды.
Іс жүргізу мерзімдерін тоқтата тұру
Барлық аяқталмаған іс жүргізу мерзімдерінің ағымы іс жүргізуді тоқтата
тұрумен тоқтатыла тұрады. Мерзімдерді тоқтата тұру іс жүргізуді тоқтата
тұру үшін негіз болған мән-жайлар туындаған уақыттан басталады.
Іс жүргізу қайта басталған күннен бастап іс жүргізу мерзімдерінің
ағымы жалғасады.
Сот тағайындаған мерзімдерді сот ұзарта алады.
Заңмен белгіленген мерзімдерді, егер олар сот дәлелді деп таныған
себептермен өткізіліп алынса, сот қалпына келтіре алады.
Өткізіліп алынған мерзімді қалпына келтіру туралы өтініш іс жүргізу
әрекеттерін жасауға тиісті болатын сотқа беріледі. Сот бұл өтінішті
мәселенің қаралатын орны мен уақыты хабарланатын іске қатысушы адамдардың
қатысуымен қарайды, алайда олардың келмей қалуы соттың алдына қойылған
мәселені шешу үшін кедергі болып табылмайды.
Мерзімді қалпына келтіру туралы өтініш берумен қатар ол бойынша
мерзімі өткізіліп алынған қажетті іс жүргізу әрекеттері жасалуға (құқық
қорғау туралы талап қойылуға, шағым берілуге, құжаттар табыс етілуге және
т.б.) тиіс.
Соттың өткізіліп алынған іс жүргізу мерзімін ұзартудан және қалпына
келтіруден бас тарту туралы ұйғарымына жеке шағым берілуі және наразылық
келтірілуі мүмкін.
1.2. Бұйрық арқылы іс жүргізу
Сот бұйрығы өндіріп алушының ақшалай сомаларды өндіріп алу немесе
мүлікті борышкерді немесе өндіріп алушыны олардың түсіндірмелерін тыңдау
үшін шақырмай-ақ және сотта іс қарамай-ақ, даусыз талаптар бойынша
борышкерден талап ету туралы арызы бойынша шығарылған судьяның актісі болып
табылады.
Сот бұйрығының атқарушылық құжат күші болады. Ол бойынша өндіріп алу
бұйрық берілгеннен кейін және сот шешімдерін атқару үшін белгіленген
тәртіпте жүргізіледі.
Сот бұйрығы:
1) егер талап нотариатта куәландырылған мәмілеге негізделсе;
2) егер талап жазбаша мәмілеге негізделсе және оны жауапкер таныса;
3) егер талап төленбеген вексельге, акцептің болмауына және нотариус
жасаған акцептің күні белгіленбеуіне білдірілген наразылыққа негізделсе;
4) егер әкеліктің белгіленуіне немесе үшінші тұлғаларды тарту
қажеттігіне қатысы жоқ, кәмелетке толмаған балалар үшін алименттерді
өндіріп алу туралы талап мәлімделген болса;
5) егер азаматтардан және заңды тұлғалардан салықтар мен басқа да
міндетті төлемдер бойынша бересіні өндіріп алу туралы талап мәлімделген
болса;
6) егер қызметкерге аударылған, бірақ төленбеген жалақы мен өзге де
төлемдерді өндіріп алу туралы талап мәлімделген болса;
7) егер жауапкерді немесе борышкерді іздестіру жөніндегі шығындарды
өндіріп алу туралы талаптарды ішкі істер органдары немесе қаржы полициясы
мәлімдеген болса;
8) алынып тасталды
9) алынып тасталды
10) егер кепіл беруші-борышкерге кепілге салынған затынан өндіріп алу
туралы ломбардтың талабы мәлімдеген болса, шығарылады.
Сот бұйрығын шығару туралы арыз осы Кодекстің 3-тарауында белгіленген
соттылықтың жалпы ережелері бойынша сотқа беріледі.
Арыз жазбаша нысанда беріледі. Арызда:
1) арыз берілетін соттың атауы;
2) өндіріп алушының аты, оның тұрғылықты жері немесе тұрған жері,
заңды тұлғаның реквизиттері;
3) борышкердің аты, оның тұрғылықты жері немесе тұрған жері, заңды
тұлғаның реквизиттері;
4) өндіріп алушының талаптары және ол негізделген мән-жайлар;
5) мәлім етілген талаптарды растайын қоса тіркелетін құжаттардың
тізбесі көрсетілуге тиіс.
Мүлік талап етілген жағдайда арызда осы мүліктің құны көрсетілуге
тиіс.
Арызға өндіріп алушы немесе оның өкілі қол қояды. Өкіл беретін арызға
оның өкілеттігін куәландыратын құжат қоса тіркелуге тиіс.
Арызды қабылдаудан бас тартылған жағдайда өндіріп алушы енгізген
мемлекеттік баж қайтарылады.
Сот бұйрығының күші жойылған жағдайда өндіріп алушы енгізген
мемлекеттік баж қайтарылмайды.
Өндіріп алушы борышкерге талап қою бойынша іс жүргізу тәртібімен талап
қойған жағдайда ол баждың төленуге тиісті шотына есептеледі.
Сот бұйрығын шығарудың тәртібі мен мерзімі
Мәлім етілген талаптың мәні бойынша сотқа арыз түскен күннен бастап
үш күн ішінде судья сот бұйрығын шығарады.Сот бұйрық шығарғаннан кейін
судья тапсыру туралы хабарлай отырып, оның көшірмесін дереу борышкерге
жібереді. Борышкер сот бұйрығының көшірмесін алған күннен бастап он күн
мерзімде байланыстың кез келген құралдарын пайдалана отырып, мәлімделген
талапқа келіспеген қарсылығын бұйрық шығарған сотқа жіберуге құқылы.
Заң мен сот алдындағы теңдік ӘІК жобасының 24‑б. келтірілген, оның
ішінде жеке және заңды тұлғалар құқықтық мәртебелерінің теңдігі ретінде.
Сонымен бірге, кінәсіздік презумпциясы (25‑б.) және кінә ұстамы (26‑б.)
жеке тұлғаларға ғана тарайды.
Жеке тұлғалар (226-228‑бб.) мен заңды тұлғалардан (230, 231‑бб.) мүлік
объектілерін уақытша алу ережелерінің де айырмашылықтары бар.
Іс жүргізу мерзімнің тиімділігі жақтардың жүріс-тұрысын соттың тиісті
процессуалдық бақылауымен қамтамасыз етілуі тиіс. Дәл сот тағайындалған
сараптамалардың өткізілуін бақылау тиіс. Сарапшылар судья бақылайтын
соттық қарау шегінде жұмыс істейді. Ол істі соттық қарауына дайындау және
процестің жылдам өтуі үшін жауапты болып қалады (1987 ж. 25 маусымдағы
Капуано Италияға қарсы ісі бойынша § 38-шешімі). ӘІК жобасында (203-б.)
сараптама өткізу рәсімінде судьяның осындай өкілеттігі жоқ.
Тұрғын үйге қол сұғылмау Конституцияның жеке және отбасы өмірін
қадірлеу құқығы туралы 8-б. Кепілденеді. Әкімшілік құқықбұзушылық туралы іс
жүргізуде әкімшілік орган әртүрлі қамтамасыз ету шараларын кедергісіз
қолдануға құқылы: тұрғын емес жайларды және аумақты қарау (214-б.),
көлікті, аз мөлшерлі кемелерді қарау (223-б.), аумақты, жайларды,
тауарларды, заңды тұлғаға тиесілі басқа да мүлікті, сонымен бірге, тиісті
құжаттарды қарау (229-б.). Осы уақытқа дейін қоғамдық әкімшіліктің соншама
шексіз өкілеттігін сақтау кеңес заманынан қалған мираспен түсіндіруге
болады. Өндіру құралдарының жүз пайызы социалистік иелікте болғанда билік
органы басшысының қол астындағысына не белгілі директорға бұйрығының тең
маңызы мен күші болатын. Әртүрлі жайларға қол жеткізумен де ұқсас жағдай.
Кәсіпорындар аумақтары мемлекеттік мүлік объектілері болатын, ал, тұрғын үй
азаматтардың жеке мүлкі болмайтын.
Соттық қарау жеке өмірге құқығына араласу туралы шешім қабылдау
рәсімін қадірлеу және әділдік талаптарына ең жақсы жауап береді. Конвенция
осы құқықты шектеудің ерекше оқиғалары туралы (ұлттық және қоғамдық тәртіп,
елдің экономикалық қауіпсіздігі, тәртіпсіздіктің не қылмыстардың алдын алу,
денсаулықты не игілікті сақтау немесе басқа тұлғалардың құқықтары мен
бостандықтарын қорғау мақсаты) айтады. Осы негіздердің ішінде әкімшілік
бұзушылық жасаған деген сезіктің бар болуы айтылмайды.
Іс жүргізуді формалды түрде қозғау (ӘІК жобаның 233-б.) оның негізі
жеткілікті мәліметтердің барын (2-бөлім) көздейді, ал, іс хаттама
жасалғаннан бастап қозғалады (3-бөлім). Іс жүзінде бұл әкімшілік
органдарының екі жұмыс атқаруына әкеліп соғады. Әуелі іс қозғалғанға дейін
белгілі рәсімді әрекеттер өткізеді, ал, әкімшілік құқықбұзушылық туралы
хаттаманы жасағаннан кейін ӘІК жобасына сәйкес жиналған дәлелдерді қайта
бекітеді. Осындай реттеу қоғамның мүддесіне және мемлекеттік қаржысын,
қызметкерлер уақытын үнемдеу мақсатына сәйкес келмейді. Адам құқықтары да
шектеледі, өйткені, әкімшілік органдар жұмысының елеулі бөлігі істі
формалды түрде қозғағанға дейін ӘІК-нен тыс қалады.
Іс бойынша іс жүргізуі билік органының әрекеттері кез келген әдіспен
тұлғаның құқықтары мен бостандықтарын шектеуге әкелгенде немесе құқыққа
қарсы әрекет жасау туралы хаттама жасалғанда қозғалды деп саналуы тиіс.
Әкімшілік деліктік іс жүргізу мен тексеруді өткізу тәртібінің
сәйкестілігінің іс қозғауды рәсімдеу мәселесімен ұқсастығы бар. Жоба шын
мәнінде әкімшілік органның тексеру, инспекциялау, ревизиялау рәсімі кезінде
жиналған дәлелдерді қайта жинау міндетін көздейді. Нақты айтқанда,
үлгілерді (206-б.), заттық дәлелдерді алу (209-б.), жеке тінту және жеке
тұлғаның өзіндегі заттарды тінту (222-б.), көлік құралдарын, аз мөлшерлі
кемелерді қарау (223-б.), қарау (224, 225-бб.), заттарды және құжаттарды
алу (226-б.), аумақтарды, жайларды, тауарларды, заңды тұлғаға тиесілі басқа
да мүлікті, сонымен бірге, құжаттарды қарау (229-б.), заңды тұлғаға тиесілі
құжаттар мен мүлікті алы (230-б.).
Осындай ережелер кеңес дәстүрімен түсіндіріледі. Онда кәсіпорын,
мекеме мен ұйымдардың қызметін тексеру рәсімі әкімшілік құқықбұзушылықтар
туралы іс жүргізумен айланысты болған жоқ. Әкімшілік бұзушылықтарды тек
жеке тұлғалар жасауы мүмкін болатын, ал, тексеру нәтижелері ретінде заңды
тұлғаларға бюрократиялық санкцияларды қолдану ғана болатын. Сондықтан,
заңды тұлғаларды инспекциялау кезінде алынған нәтижелерді басшыларына
қатысты әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы іс жүргізу кезінде қайта бекіту
керек болатын.
Кеңестікке қарағанда, істегі заң құжаттары заңды тұлғаларды әкімшілік
жауапкершілік субъектілері деп табады. Осыдан әкімшілік құқықбұзушылық
туралы істе тексеріс кезінде алған нәтижелерді дәлел ретінде мойындау
керектігі туындайды.
Іс жүргізуді жеке тұлғаның сотқа шағым беру арқылы іс жүргізуді
қозғау (ӘІК жобасының 233-б. 4-6-тт.) әкімшілік жауапкершілік ұстамдарын
бұзады. Ол (жауапкершілік) мемлекет пен құқыққа қарсы әрекет істегені үшін
айыпталатын адамар арасындағы қатынас ретінде қаралуы тиіс. Мемлкет
бұзушыға қатысты айыптауды қолдау өкілдігін жеке тұлғаларға бере алмайды.
Егер осындай мүмкіндік пайда болса, онда осындай қатынастар жеке деп
табылуы тиіс, ал, тиісті бұзушылықтар азаматтық деліктік деп мойындалуы
тиіс. Демократиялық қоғамда жеке тұлғалар мүдделері мемлекет есебінен басқа
тұлғалардан айып-пұл өтеу үшін арыздану керектігіне сүйенбеуі тиіс.
Тұлғалардың болжамды бұзушылық жасалғаны туралы арыздары әкімшілік
органымен іс жүргізудің негізі ретінде ғана қаралуы тиіс.
Іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларын қолдану негіздері ӘІК жобасымен
(214-231-бб.) тек әкімшілік органдары лауазымды тұлғалардың қарауына
берілген. Жобада кей кезде негіздердің жеткілігі туралы ғана айтылады.
Бірақ, олардың арасында табиғаты және тұлғалардың құқықтары мен
бостандықтарын шектеу дәрежесі бойынша әртүрлі шаралар кездеседі -
әкімшілік ұстау; әкелу; жеке тінту және заттарды, көлік құралын не аз
мөлшерлі кемені тінту; құжаттар мен заттарды алу т.б.
2 Сот шығындары
2.1. Сот шығындары ұғымы және олардың құрамы
Сот шығындары мемлекеттік баж бен іс жүргізуге байланысты шығындардан
тұрады.
Мемлекеттік бажды төлеудің тәртібі мен мөлшері Қазақстан
Республикасының Салық кодексiнде белгіленеді.
Талап қою бағасы:
1) ақша қаражатын өндіріп алу туралы талап қоюларда - өндірілетін
сомамен;
2) мүлікті талап ету туралы талап қоюларда - талап ету кезінде
мүліктің тұрған жерінде нарық бағасы бойынша анықталатын, табылған мүліктің
құнымен;
3) алименттер өндіріп алу туралы талап қоюларда - бір жыл ішіндегі
төлемдердің жиынтығымен;
4) мерзімді төлемдер мен оларды беру туралы талап қоюларда - барлық
төлемдер ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3-4
1. Іс жүргізу мерзімдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1. Іс жүргізу әрекеттерін жасау мерзімдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5-8
1.2. Бұйрық арқылы іс жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8-13
2. Сот шығындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.1. Сот шығындары ұғымы және олардың құрамы ... ... ... ... ... ... ... 14-16
2.2. Іс бойынша іс жүргізуге байланысты шығындар ... ... ... ... ... ... 16-20
2.3 Сот шығындарын мемлекетке өтеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .22
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25-26
Кіріспе
Курстық жүмыстың маңыздылығы. Қазақстан Республикасының бәсекеге
қабілетті 50 елдің қатарынан нық орын алу жөніндегі стратегиялық міндеттің
орындалуы үшін әлемдік экономиканың өсімінен тұрақты түрде асып отыратын
экономикалық даму қажет. Еліміздің жоғары деңгейде өзіндік жолы бар
мемлекет ретінде танылуы, оның әлеуметтік-экономикалық үстемелеп дамуы,
халықтың әл-ауқатын, тұрмыс жағдайын жақсартудың негізі болып табылады.
Бұл үшін қаржылық және әлеуметтік тұрақтылықты сақтай отырып шаруашылық
жүргізудің қолайлы жолдарын туғызу қажет, халықаралық еңбек бөлінісіне, ел
экономикасының өсуіне тиімді жағдай орната отырып, белсене қатысу керек.
Осындай нысандардың бірі және әлем деңгейінің көрсеткіші болып сотты
жүргізу болып табылады.
Қазақстан Республикасының аумағында әкімшілік құқық бұзушылық және
әкімшілік даулар туралы істер жөніндегі әкімшілік іс жүргізу тәртібі
Қазақстан Республикасының Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпы
танылған принциптері мен нормаларына негізделген конституциялық заңдарда,
кодексте айқындалады.
Адам мен азаматтың бұзылған немесе дауланатын құқықтарын,
бостандықтарын және заңмен қорғалатын мүдделерін, заңды тұлғалардың заңды
мүдделепін қорғау, заңдылық пен құқық тәртібін нығайту, құқық
бұзушылықтардың алдын алу, сондай-ақ әрбiр iстiң мән-жайын дер кезiнде,
шығарылған шешімнің орындалуын қамтамасыз ету жан-жақты, толық және
объективтi анықтау, оны шешу әкімшілік іс жүргізудің міндеттері болып
табылады.
Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңдар принциптерiнiң маңызы мынада:
оларды бұзу, оның сипаты мен мәнiне қарай, iс бойынша жүргiзiлген iстi
жарамсыз деп тануға, осындай iс жүргiзудiң барысында шығарылған шешiмдердiң
күшiн жоюға не бұл орайда жиналған материалдардың дәлелдiк күшi жоқ деп
тануға әкеп соғады.
Курстық жұмыстың мәні қазіргі уақытта іс қағаздарды жүргізу және
шығындарды өтеу тек қана соттықпен экономикалық фактор болмай сонымен қатар
социумдық сипатқа ие.
Курстық жұмыстың мақсаты:
- Іс жүргізу және сот шығындарын өтеу тақырыбын жан – жақты
қарастырып, сараптау;
- Іс жүргізу және сот шығындарын өтеу мәні мен мазмұнын анықтау.
Курстық жұмыстың зерттелу деңгейі. Берілген тақырыпта көптеген отандық
және шетелдік ғалымдар көптеген еңбек етіп, қазіргі уақыттың өзінде, осы
тақырып сараланып, зерттеліп жатыр. Осы тақырыпты зерттеген ғалымдардың
ішінде, мысалы Абалкин Л.И., Гойло В.С., Горланов Г.В., Дзарасов С.С.,
Колесов Н.Д., Куликов В.В., Ракитский Б.В., Рязанов Т.В., Столяров И.И.,
Черкасов В.Н. Смит А., Друкер Г., Маркс К., Мэйо Э., Розенберг А., Саймон
Г., Вильховченко Э.Д., Волгина Н., Кокина Ю.П., Ржаницина Л.С., Рофе А.И.,
Рудык Э., Баймұратов О.Б., Оқаев Қ.О., Берішев С.Х., Мұхамбетов Т.И.,
Сағадиев К.Ә., Кенжеғожзин М.Б., Қошанов А.К., Сәбден О.С., Қадыржанов
Е.К., Бердәлиев К.Б. және т.б.
Курстық жұмыстың құрылымы. Курстық жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен,
қорытындыдан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Негізгі бөлім
екі тараудан тұрады.
1 Іс жүргізу мерзімдері
1.1. Іс жүргізу әрекеттерін жасау мерзімдері
Әкімшілік сот өндірісін енгізгенде ол бастапқыдан халықтың сеніміне ие
болғаны маңызды. Сотқа деген сенім әкімшілік сот өндірісінің нәтижелігі
шарттарының бірі. Сонымен бірге, біздің көзқарасымызға сәйкес, әкімшілік
соттар туралы пікірді өзгерту керектігі маңызды. Осындай соттар құрылған
елдерде олар жеке тұлғаларды жазаламай, адам құқықтарын билік органдары
тарапынан бұзуға қарсы қорғау береді. Егер сот сол уақытта жазаласа, онда
халықтың оған жеткілікті сенімі болмайды. Әкімшілік дауларды қарайтын
судьялар тиісті, адал басқарудың халықаралық үлгілері бойынша арнайы
дайындықтан өткендері де маңызды.
Қазақстан Республикасының аумағында әкімшілік құқық бұзушылық және
әкімшілік даулар туралы істер жөніндегі әкімшілік іс жүргізу тәртібі
Қазақстан Республикасының Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпы
танылған принциптері мен нормаларына негізделген конституциялық заңдарда,
әкімшілік кодексте айқындалады. Әкімшілік іс жүргізудің тәртібін реттейтін
өзге де заңдардың ережелері осы Кодекске енгізілуге тиіс.
Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелері, сондай-ақ
әкімшілік іс жүргізуді реттейтін Қазақстан Республикасы Конституциялық
Кеңесінің және Жоғарғы Сотының нормативтік қаулылары әкімшілік іс жүргізу
құқығының құрамдас бөлігі болып табылады.
Егер Әкімшілік іс жүргізудің барысында азаматтық немесе қылмыстық
құқыққа сәйкес шешілуге тиіс мәселені қарау қажеттігі пайда болса, ол
азаматтық немесе қылмыстық іс жүргізу тәртібімен шешіледі.
Қазақстан Республикасы Конституциясының жоғары заң күші бар және ол
Республиканың бүкіл аумағында тікелей қолданылады. Кодекс пен Қазақстан
Республикасы Конституциясы нормаларының арасында қайшылық болған жағдайда
Конституцияның ережелері қолданылады.
Кодекстің нормалары мен Қазақстан Республикасы конституциялық заңының
арасында қайшылық болған жағдайда конституциялық заңның ережелері
қолданылады. Кодекс нормалары мен өзге заңдардың арасында қайшылық болған
жағдайда осы Кодекстің ережелері қолданылады.
Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттар Кодекстен басым
болады және халықаралық шартта оның қолданылуы үшін заң шығарылуы талап
етіледі деп көрсетілген жағдайларды қоспағанда, олар тікелей қолданылады.
Іс жүргізу әрекеттері заңда белгіленген мерзімдерде жасалады. Егер іс
жүргізу әрекеттерін жасауға арналған мерзім заңда белгіленбеген жағдайда,
оны сот тағайындайды.
Іс жүргізу әрекеттерін жасауға арналған мерзімдер сөзсіз болуға тиіс
оқиға көрсетіле отырып, дәлме-дәл күнтізбелік күнмен немесе жылдармен,
айлармен немесе күндермен есептелетін уақыт кезеңімен белгіленеді. Соңғы
жағдайда әрекет бүкіл кезеңнің ішінде жасалуы мүмкін.
Кезеңмен есептелетін іс жүргізу мерзімінің ағымы оның басталуы
белгіленген күнтізбелік күннен немесе оқиға болған күннен кейінгі күні
басталады.
Жылдармен есептелетін мерзім сол мерзімінің соңғы жылының тиісті
айында және күнінде бітеді. Айлармен есептелетін мерзім сол мерзімінің
соңғы айының тиісті ай мен күнінде бітеді. Егер айлармен есептелетін
мерзімнің соңы тиісті күні жоқ айға сәйкес келсе, мерзім осы айдың соңғы
күнінде бітеді. Күндермен есептелетін мерзім белгіленген кезеңнің соңғы
күні бітеді. Мерзімнің соңғы күні демалыс күніне тап келген жағдайда
мерзімнің аяқталатын күні одан кейінгі жұмыс күні болып есептеледі.
Жасалуына мерзім белгіленген іс жүргізу әрекеті мерзімнің соңғы күніне
жиырма төрт сағат қалғанға дейін орындалуы мүмкін. Егер шағым, құжаттар не
ақша сомалары мерзімнің соңғы күніне жиырма төрт сағат қалғанға дейін
почтаға, телеграфқа тапсырса немесе байланыстың өзге де құралдары бойынша
берілсе, мерзім өтіп кеткен болып есептелмейді.
Егер іс жүргізу әрекеті тікелей сотта немесе басқа ұйымда жасалуы тиіс
болса; белгіленген ереже бойынша бұл ұйымдарда жұмыс аяқталатын немесе
тиісті операциялар тоқтатылатын сағатта мерзім бітеді.
Іс жүргізу мерзімдерін өткізіп алу салдары. Іс жүргізу әрекеттерін
жасау құқығы заңда белгіленген немесе сот тағайындаған мерзімінің
аяқталуымен жойылады. Іс жүргізу мерзімдері аяқталғаннан кейін берілген
шағымдар мен құжаттарды, егер өтіп кеткен мерзімді қалпына келтіру туралы
өтінім берілмесе, сот қараусыз қалдырады және оларды берген адамға
қайтарылады.
Іс жүргізу мерзімдерінің бітуі іс жүргізу міндеттерін орындаудан
босатпайды.
Іс жүргізу мерзімдерін тоқтата тұру
Барлық аяқталмаған іс жүргізу мерзімдерінің ағымы іс жүргізуді тоқтата
тұрумен тоқтатыла тұрады. Мерзімдерді тоқтата тұру іс жүргізуді тоқтата
тұру үшін негіз болған мән-жайлар туындаған уақыттан басталады.
Іс жүргізу қайта басталған күннен бастап іс жүргізу мерзімдерінің
ағымы жалғасады.
Сот тағайындаған мерзімдерді сот ұзарта алады.
Заңмен белгіленген мерзімдерді, егер олар сот дәлелді деп таныған
себептермен өткізіліп алынса, сот қалпына келтіре алады.
Өткізіліп алынған мерзімді қалпына келтіру туралы өтініш іс жүргізу
әрекеттерін жасауға тиісті болатын сотқа беріледі. Сот бұл өтінішті
мәселенің қаралатын орны мен уақыты хабарланатын іске қатысушы адамдардың
қатысуымен қарайды, алайда олардың келмей қалуы соттың алдына қойылған
мәселені шешу үшін кедергі болып табылмайды.
Мерзімді қалпына келтіру туралы өтініш берумен қатар ол бойынша
мерзімі өткізіліп алынған қажетті іс жүргізу әрекеттері жасалуға (құқық
қорғау туралы талап қойылуға, шағым берілуге, құжаттар табыс етілуге және
т.б.) тиіс.
Соттың өткізіліп алынған іс жүргізу мерзімін ұзартудан және қалпына
келтіруден бас тарту туралы ұйғарымына жеке шағым берілуі және наразылық
келтірілуі мүмкін.
1.2. Бұйрық арқылы іс жүргізу
Сот бұйрығы өндіріп алушының ақшалай сомаларды өндіріп алу немесе
мүлікті борышкерді немесе өндіріп алушыны олардың түсіндірмелерін тыңдау
үшін шақырмай-ақ және сотта іс қарамай-ақ, даусыз талаптар бойынша
борышкерден талап ету туралы арызы бойынша шығарылған судьяның актісі болып
табылады.
Сот бұйрығының атқарушылық құжат күші болады. Ол бойынша өндіріп алу
бұйрық берілгеннен кейін және сот шешімдерін атқару үшін белгіленген
тәртіпте жүргізіледі.
Сот бұйрығы:
1) егер талап нотариатта куәландырылған мәмілеге негізделсе;
2) егер талап жазбаша мәмілеге негізделсе және оны жауапкер таныса;
3) егер талап төленбеген вексельге, акцептің болмауына және нотариус
жасаған акцептің күні белгіленбеуіне білдірілген наразылыққа негізделсе;
4) егер әкеліктің белгіленуіне немесе үшінші тұлғаларды тарту
қажеттігіне қатысы жоқ, кәмелетке толмаған балалар үшін алименттерді
өндіріп алу туралы талап мәлімделген болса;
5) егер азаматтардан және заңды тұлғалардан салықтар мен басқа да
міндетті төлемдер бойынша бересіні өндіріп алу туралы талап мәлімделген
болса;
6) егер қызметкерге аударылған, бірақ төленбеген жалақы мен өзге де
төлемдерді өндіріп алу туралы талап мәлімделген болса;
7) егер жауапкерді немесе борышкерді іздестіру жөніндегі шығындарды
өндіріп алу туралы талаптарды ішкі істер органдары немесе қаржы полициясы
мәлімдеген болса;
8) алынып тасталды
9) алынып тасталды
10) егер кепіл беруші-борышкерге кепілге салынған затынан өндіріп алу
туралы ломбардтың талабы мәлімдеген болса, шығарылады.
Сот бұйрығын шығару туралы арыз осы Кодекстің 3-тарауында белгіленген
соттылықтың жалпы ережелері бойынша сотқа беріледі.
Арыз жазбаша нысанда беріледі. Арызда:
1) арыз берілетін соттың атауы;
2) өндіріп алушының аты, оның тұрғылықты жері немесе тұрған жері,
заңды тұлғаның реквизиттері;
3) борышкердің аты, оның тұрғылықты жері немесе тұрған жері, заңды
тұлғаның реквизиттері;
4) өндіріп алушының талаптары және ол негізделген мән-жайлар;
5) мәлім етілген талаптарды растайын қоса тіркелетін құжаттардың
тізбесі көрсетілуге тиіс.
Мүлік талап етілген жағдайда арызда осы мүліктің құны көрсетілуге
тиіс.
Арызға өндіріп алушы немесе оның өкілі қол қояды. Өкіл беретін арызға
оның өкілеттігін куәландыратын құжат қоса тіркелуге тиіс.
Арызды қабылдаудан бас тартылған жағдайда өндіріп алушы енгізген
мемлекеттік баж қайтарылады.
Сот бұйрығының күші жойылған жағдайда өндіріп алушы енгізген
мемлекеттік баж қайтарылмайды.
Өндіріп алушы борышкерге талап қою бойынша іс жүргізу тәртібімен талап
қойған жағдайда ол баждың төленуге тиісті шотына есептеледі.
Сот бұйрығын шығарудың тәртібі мен мерзімі
Мәлім етілген талаптың мәні бойынша сотқа арыз түскен күннен бастап
үш күн ішінде судья сот бұйрығын шығарады.Сот бұйрық шығарғаннан кейін
судья тапсыру туралы хабарлай отырып, оның көшірмесін дереу борышкерге
жібереді. Борышкер сот бұйрығының көшірмесін алған күннен бастап он күн
мерзімде байланыстың кез келген құралдарын пайдалана отырып, мәлімделген
талапқа келіспеген қарсылығын бұйрық шығарған сотқа жіберуге құқылы.
Заң мен сот алдындағы теңдік ӘІК жобасының 24‑б. келтірілген, оның
ішінде жеке және заңды тұлғалар құқықтық мәртебелерінің теңдігі ретінде.
Сонымен бірге, кінәсіздік презумпциясы (25‑б.) және кінә ұстамы (26‑б.)
жеке тұлғаларға ғана тарайды.
Жеке тұлғалар (226-228‑бб.) мен заңды тұлғалардан (230, 231‑бб.) мүлік
объектілерін уақытша алу ережелерінің де айырмашылықтары бар.
Іс жүргізу мерзімнің тиімділігі жақтардың жүріс-тұрысын соттың тиісті
процессуалдық бақылауымен қамтамасыз етілуі тиіс. Дәл сот тағайындалған
сараптамалардың өткізілуін бақылау тиіс. Сарапшылар судья бақылайтын
соттық қарау шегінде жұмыс істейді. Ол істі соттық қарауына дайындау және
процестің жылдам өтуі үшін жауапты болып қалады (1987 ж. 25 маусымдағы
Капуано Италияға қарсы ісі бойынша § 38-шешімі). ӘІК жобасында (203-б.)
сараптама өткізу рәсімінде судьяның осындай өкілеттігі жоқ.
Тұрғын үйге қол сұғылмау Конституцияның жеке және отбасы өмірін
қадірлеу құқығы туралы 8-б. Кепілденеді. Әкімшілік құқықбұзушылық туралы іс
жүргізуде әкімшілік орган әртүрлі қамтамасыз ету шараларын кедергісіз
қолдануға құқылы: тұрғын емес жайларды және аумақты қарау (214-б.),
көлікті, аз мөлшерлі кемелерді қарау (223-б.), аумақты, жайларды,
тауарларды, заңды тұлғаға тиесілі басқа да мүлікті, сонымен бірге, тиісті
құжаттарды қарау (229-б.). Осы уақытқа дейін қоғамдық әкімшіліктің соншама
шексіз өкілеттігін сақтау кеңес заманынан қалған мираспен түсіндіруге
болады. Өндіру құралдарының жүз пайызы социалистік иелікте болғанда билік
органы басшысының қол астындағысына не белгілі директорға бұйрығының тең
маңызы мен күші болатын. Әртүрлі жайларға қол жеткізумен де ұқсас жағдай.
Кәсіпорындар аумақтары мемлекеттік мүлік объектілері болатын, ал, тұрғын үй
азаматтардың жеке мүлкі болмайтын.
Соттық қарау жеке өмірге құқығына араласу туралы шешім қабылдау
рәсімін қадірлеу және әділдік талаптарына ең жақсы жауап береді. Конвенция
осы құқықты шектеудің ерекше оқиғалары туралы (ұлттық және қоғамдық тәртіп,
елдің экономикалық қауіпсіздігі, тәртіпсіздіктің не қылмыстардың алдын алу,
денсаулықты не игілікті сақтау немесе басқа тұлғалардың құқықтары мен
бостандықтарын қорғау мақсаты) айтады. Осы негіздердің ішінде әкімшілік
бұзушылық жасаған деген сезіктің бар болуы айтылмайды.
Іс жүргізуді формалды түрде қозғау (ӘІК жобаның 233-б.) оның негізі
жеткілікті мәліметтердің барын (2-бөлім) көздейді, ал, іс хаттама
жасалғаннан бастап қозғалады (3-бөлім). Іс жүзінде бұл әкімшілік
органдарының екі жұмыс атқаруына әкеліп соғады. Әуелі іс қозғалғанға дейін
белгілі рәсімді әрекеттер өткізеді, ал, әкімшілік құқықбұзушылық туралы
хаттаманы жасағаннан кейін ӘІК жобасына сәйкес жиналған дәлелдерді қайта
бекітеді. Осындай реттеу қоғамның мүддесіне және мемлекеттік қаржысын,
қызметкерлер уақытын үнемдеу мақсатына сәйкес келмейді. Адам құқықтары да
шектеледі, өйткені, әкімшілік органдар жұмысының елеулі бөлігі істі
формалды түрде қозғағанға дейін ӘІК-нен тыс қалады.
Іс бойынша іс жүргізуі билік органының әрекеттері кез келген әдіспен
тұлғаның құқықтары мен бостандықтарын шектеуге әкелгенде немесе құқыққа
қарсы әрекет жасау туралы хаттама жасалғанда қозғалды деп саналуы тиіс.
Әкімшілік деліктік іс жүргізу мен тексеруді өткізу тәртібінің
сәйкестілігінің іс қозғауды рәсімдеу мәселесімен ұқсастығы бар. Жоба шын
мәнінде әкімшілік органның тексеру, инспекциялау, ревизиялау рәсімі кезінде
жиналған дәлелдерді қайта жинау міндетін көздейді. Нақты айтқанда,
үлгілерді (206-б.), заттық дәлелдерді алу (209-б.), жеке тінту және жеке
тұлғаның өзіндегі заттарды тінту (222-б.), көлік құралдарын, аз мөлшерлі
кемелерді қарау (223-б.), қарау (224, 225-бб.), заттарды және құжаттарды
алу (226-б.), аумақтарды, жайларды, тауарларды, заңды тұлғаға тиесілі басқа
да мүлікті, сонымен бірге, құжаттарды қарау (229-б.), заңды тұлғаға тиесілі
құжаттар мен мүлікті алы (230-б.).
Осындай ережелер кеңес дәстүрімен түсіндіріледі. Онда кәсіпорын,
мекеме мен ұйымдардың қызметін тексеру рәсімі әкімшілік құқықбұзушылықтар
туралы іс жүргізумен айланысты болған жоқ. Әкімшілік бұзушылықтарды тек
жеке тұлғалар жасауы мүмкін болатын, ал, тексеру нәтижелері ретінде заңды
тұлғаларға бюрократиялық санкцияларды қолдану ғана болатын. Сондықтан,
заңды тұлғаларды инспекциялау кезінде алынған нәтижелерді басшыларына
қатысты әкімшілік құқықбұзушылықтар туралы іс жүргізу кезінде қайта бекіту
керек болатын.
Кеңестікке қарағанда, істегі заң құжаттары заңды тұлғаларды әкімшілік
жауапкершілік субъектілері деп табады. Осыдан әкімшілік құқықбұзушылық
туралы істе тексеріс кезінде алған нәтижелерді дәлел ретінде мойындау
керектігі туындайды.
Іс жүргізуді жеке тұлғаның сотқа шағым беру арқылы іс жүргізуді
қозғау (ӘІК жобасының 233-б. 4-6-тт.) әкімшілік жауапкершілік ұстамдарын
бұзады. Ол (жауапкершілік) мемлекет пен құқыққа қарсы әрекет істегені үшін
айыпталатын адамар арасындағы қатынас ретінде қаралуы тиіс. Мемлкет
бұзушыға қатысты айыптауды қолдау өкілдігін жеке тұлғаларға бере алмайды.
Егер осындай мүмкіндік пайда болса, онда осындай қатынастар жеке деп
табылуы тиіс, ал, тиісті бұзушылықтар азаматтық деліктік деп мойындалуы
тиіс. Демократиялық қоғамда жеке тұлғалар мүдделері мемлекет есебінен басқа
тұлғалардан айып-пұл өтеу үшін арыздану керектігіне сүйенбеуі тиіс.
Тұлғалардың болжамды бұзушылық жасалғаны туралы арыздары әкімшілік
органымен іс жүргізудің негізі ретінде ғана қаралуы тиіс.
Іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларын қолдану негіздері ӘІК жобасымен
(214-231-бб.) тек әкімшілік органдары лауазымды тұлғалардың қарауына
берілген. Жобада кей кезде негіздердің жеткілігі туралы ғана айтылады.
Бірақ, олардың арасында табиғаты және тұлғалардың құқықтары мен
бостандықтарын шектеу дәрежесі бойынша әртүрлі шаралар кездеседі -
әкімшілік ұстау; әкелу; жеке тінту және заттарды, көлік құралын не аз
мөлшерлі кемені тінту; құжаттар мен заттарды алу т.б.
2 Сот шығындары
2.1. Сот шығындары ұғымы және олардың құрамы
Сот шығындары мемлекеттік баж бен іс жүргізуге байланысты шығындардан
тұрады.
Мемлекеттік бажды төлеудің тәртібі мен мөлшері Қазақстан
Республикасының Салық кодексiнде белгіленеді.
Талап қою бағасы:
1) ақша қаражатын өндіріп алу туралы талап қоюларда - өндірілетін
сомамен;
2) мүлікті талап ету туралы талап қоюларда - талап ету кезінде
мүліктің тұрған жерінде нарық бағасы бойынша анықталатын, табылған мүліктің
құнымен;
3) алименттер өндіріп алу туралы талап қоюларда - бір жыл ішіндегі
төлемдердің жиынтығымен;
4) мерзімді төлемдер мен оларды беру туралы талап қоюларда - барлық
төлемдер ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz